Vrijlating
PKK-leider
wekt woede
Buitenland
Britse oud-spion kraakt MI5 en MI6
Aznar wil wellicht beleid
ET A-ge vangenen herzien
Steppekoning dreigt Moskou met afscheiding
321 NOVEMBER 1998
i gaat in hoger beroep
iFranse extreemrechtse politicus Le Pen gaat beroep
tegen zijn ontzetting uit het kiesrecht. Daarmee
litvoering van het vonnis opgeschort. Dat betekent dat
:h lijsttrekker kan zijn bij de Europese verkiezingen en
slcandidaat in 2002. Bovendien behoudt hij zijn zetels
topese parlement en een regionale raad. Het Hof ver-
Le Pen dinsdag in hoger beroep tot een jaar ontzet
kiesrecht, 1.650 gulden boete en drie maanden voor
celstraf voor het slaan van een socialiste tijdens de
:ampagne vorig jaar.
■man met de dood bedreigd
Ie ambassadeur van de Organisatie voor Veiligheid en
ing in Europa (OVSE), de Nederlander Daan Everts,
:e week in Albanië met de dood bedreigd. Everts
itaan gegeven dat hij zou worden vermoord, als hij
lijven uitspreken voor de nieuwe grondwet, waarover
:n referendum wordt gehouden. Everts is meer dan
rallen door de Democratische Partij, die de Albane-
jopgeroepen het referendum te boycotten. Leiders van
lebben Everts ervan beschuldigd de kant van de door
mnisten geleide regering te kiezen.
neonazi veroordeeld
De Duitse neonazi Günter Deckert is gisteren tot vier
u :n maanden gevangenisstraf veroordeeld wegens het
nvan de joodse leider Ignatz Bubis en het bedreigen
ilitieman. De rechtbank in Mannheim achtte bewezen
Bubis had uitgemaakt voor 'joodse Führer'. Boven-
!Deckert schuldig bevonden aan het bedreigen van
tan die hem kwam arresteren in 1995. Deckert, de
leider van de extreemrechtse Nationale Partij van
zit momenteel een straf van ruim vier jaar uit voor
het ontkennen van de Holocaust.
paat politieke gevangenen vrij'
ie Cubaanse regering zal twee politieke gevangenen
ieft de Spaanse regering gisteren bekendgemaakt. De
I om humanitaire redenen' volgt op het vierdaagse be-
le Spaanse minister van buitenlandse zaken Matutes
Saribische eiland bracht. Jesus Chamber Ramirez werd
Itveertien jaar gevangenisstraf veroordeeld; Dessi
laRivero werd vorig jaar een straf van acht jaar opgelegd,
arden schuldig bevonden aan het verspreiden van 'pro
voor de vijand'.
)y bewaart vlees in gebedsruimte
ij Een joodse gemeenschap in het noorden van Roe-
Y eft haar contract met een koosjere slager opgezegd na-
'Jk l ebleken dat de man een joodse begraafplaats als slage-
cte. De slager was tevens nachtwaker op de begraaf-
ikrant EvenimentiilZilei meldde gisteren dat de man
:htte terwijl hij dienst had op de begraafplaats en dat
Isruimte gebruikte als natuurlijke koeling voor het
slang voor Hells Angel
Het Deense hooggerechtshof heeft gisteren in ho-
peen Hells Angel tot levenslang veroordeeld wegens de
leen lid van de rivaliserende motorbende Bandidos.
|dt, die beweert uit zelfverdediging te hebben gehan-
|uot in 1997 Björn Gudmandsen dood in de stad Lisele-
nber werd hij daarvoor tot een gevangenisstraf van
ir veroordeeld. Het hoger beroep, dat de aanklager had
SB,leverde levenslang op.
iverblijf Hitier wordt luxehotel
den» Een hotel dat deel uitmaakte van Adolf Hiders
erblijf in de Alpen zal worden gesloopt om plaats te
«reen luxehotel. Ooit kwam de nazi-elite bijeen in het
bersalzberg om te skiën of om buitenlandse gasten te
q. Het oude gebouw zal nu echter plaats maken voor
londerd kamers tellend viersterren hotel dat wordt
van een golfbaan en zes skiliften.
van Jeltsin aan India uitgesteld
Ie Russische president Jeltsin heeft zijn bezoek aan
p 6 december zou beginnen, uitgesteld. Een woord-
n het Kremlin zei gisteren dat het beslist niet zo is dat
Bte maken heeft met de gezondheid van het staats-
fimoet een aantal problemen worden opgelost in de
|che en commerciële relatie met India", aldus de
rder. Premier Primakov, die samen met Jeltsin naar In-
in, gaat nu alleen.
Öcalan spreekt Koerdische aanhangers toe
Turkije heeft woedend gereageerd op de vrijlating van de
leider van de Koerdische Arbeiderspartij PKK Öcalan. Het
Italiaanse Hof van Appèl verbood gisteren de uitwijzing
van Öcalan aan Turkije, omdat dat land de doodstraf
hanteert. Het Hof stelde Öcalan op vrije voeten, maar hij
moet wel in Italië blijven omdat er nog een Duits verzoek
tot aanhouding is. Als Duitsland niet om uitlevering
vraagt, is Öcalan op 23 december een vrij man.
istanbul» jessica lutz
correspondent
öcalan sprak gisteren in Rome
de daar van over heel Europa
verzamelde Koerden toe. Even
buiten het militair hospitaal
waar hij sinds zijn arrestatie vo
rige week donderdag op het
vliegveld van Rome verbleef,
riep hij zijn dol-enthousiaste
aanhangers op niets te doen
wat de goede naam van de
Koerden in opspraak zou kun
nen brengen. Öcalan verblijft
nu in een door de Italiaanse re
gering ter beschikking gesteld
huis.
„Natuurlijk is de houding van
de Italiaanse regering van in
vloed geweest op het besluit
van de rechtbank", meende de
Turkse premier Yilmaz. „De Ita
liaanse regering maakt fout na
fout. Proberen om zich te ver
zoenen met terreur, betekent
dat ze het risico lopen gecon
fronteerd te worden met Tur-
kije's eeuwige vijandschap."
Premier Yilmaz stuurde tevens
een brief naar alle NAVO-bond-
genoten, om hen ervan te over
tuigen dat öcalan de gevaarlijk
ste terrorist van deze eeuw is en
moet worden uitgeleverd.
Al riepen verschillende politi
ci op tot kalmte, toch werden in
heei Turkije anti-Italiaanse de
monstraties gehouden door
overwegend extreem-rechtse fi
guren, maar ook de families van
soldaten die in de veertienjarige
strijd tegen de PKK zijn gesneu
veld.
Steeds meer bedrijven verkla
ren dat ze niet langer met hun
Italiaanse partners samen zul
len werken. De grootste staats
bank van het land, zegde de be
stelling af voor kopieerappara
ten voor alle filialen. Het staats
bedrijf dat Turkije's nationale
drank, raki, en diverse likeuren
produceert, verklaarde geen
grondstoffen uit Italië meer te
kopen. Italië is qua volume Tur
kije's grootste handelspartner.
De minister van defensie Sez-
gin zei ook te overwegen om
Italiaanse wapenbedrijven uit te
sluiten van een offerte voor 145
gevechtshelikopters die het le
ger aan wil schaffen.
Familieleden van Turkse soldaten die zijn omgekomen in gevechten met de Koerden demonstreerden giste
ren tegen de vrijlating van de Koerdische leider Abdullah Öcalan. foto epa kerim okten
londen harm harkema
augustus van dit jaar zijn ern
stigste beschuldiging. Hij be
weerde dat MI6 achter een
bomaanslag zat op de Libische
president Gaddafi in 1996. De
bomaanslag mislukte omdat
de bom onder de verkeerde
auto was geplaatst, maar
doodde wel enkele anderen.
Op grond van schending van
de geheimhoudingswet vroeg
Groot-Brittannië de Franse
justitie begin augustus om
Shaylers uitlevering. Shayler
belandde in Parijs in het ge
vang, maar deze week wees
een Franse rechter de eis van
de Britse regering af.
MI5, MI6 en de Britse rege
ring likken nu hun wonden,
waar binnenkort ongetwijfeld
zout in wordt gestrooid. Shay
ler heeft namelijk aangekon
digd dat hij nog een aantal
onthullingen in petto heeft.
correspondent
De Britse geheime diensten
MI5 (voor de binnenlandse
veiligheid) en MI6 (gericht op
buitenlands gevaar) zijn in
competente organisaties en
verspillen een groot deel van
hun budget aan nutteloze za
ken. Dit onthulde een oud-
MI5-spion. Beide diensten zijn
doodsbenauwd voor voormalig
geheim agent David Shayler,
die vorig jaar ontslag nam bij
MI5 uit ergernis over de werk
cultuur.
Dat hij eind vorig jaar ont
hulde dat bij MI5 het drankge
bruik alle perken te buiten
gaat, was nog tot daar aan toe.
Hetzelfde gold in feite voor zijn
bewering dat MI5 van maar
liefst een half miljoen Britten
een dossier heeft aangelegd.
Maar de diensten raakten
pas echt over hun toeren toen
Shayler stelde dat MI5 op de
hoogte was van enkele geplan
de bomaanslagen van de IRA
en van Palestijnen in Londen,
acht jaar geleden. Door de
slechte interne organisatie van
de diensten was daar echter
niets mee gedaan. De bom
aanslagen eisten vervolgens di
verse slachtoffers.
Toen Shayler eind vorig jaar
deze beschuldigingen aan de
media had prijsgegeven, legde
de Britse regering, met een be
roep op de draconische ge
heimhoudingswet, de Britse
media een publicatieverbod
op. Shayler zelf vond op grond
van dezelfde wet de Britse
grond te heet onder zijn voe
ten worden, en verborg zich in
Frankrijk in een boerderijtje.
Vanuit Frankrijk volgde in
parijs apnu naar", aldus Le Figaro, „dat
de ETA de wapens definitief af
zweert, maar dat de beweging
zijn goede bedoelingen nog
moet waarmaken
Aznar noemde de ontwikke
lingen in Baskenland 'uiterst
bemoedigend'. Maar ook zei hij
dat al is het uiteindelijke doel
'een einde aan het geweld',
Spanje niet bereid is daar een
'politieke prijs' voor te betalen.
Gisteren werd bekend dat een
in Frankrijk gevestigd comité
dat de ETA-gevangenen verte
genwoordigt ruim 19.000 hand
tekeningen heeft verzameld van
mensen die het verzoek om
overplaatsing steunen.
De Spaanse premier Aznar heeft
in een interview met de Franse
krant Le Figaro gezegd bereid te
zijn het 'gevangenisbeleid te
herzien'. Daarmee doelde de
premier op ETA-gevangenen,
die nu in gevangenissen door
het hele land zitten, maar mo
gelijk kunnen worden overge
plaatst naar gevangenissen in
Baskenland. Van algehele am
nestie voor de 535 ETA-gevan
genen is echter geen sprake.
Twee maanden geleden kon
digde de Baskische afschei
dingsbeweging ETA een eenzij
dig bestand af. Aznar streeft er
Zanger-musicus Paul Simon
wil tegen Boesak getuigen
pretoria anp
Paul Simon gaat een getuigenis afleggen tegen de vroegere anti-
apartheidstrijder Boesak, hier met zijn vrouw Elna. Boesak staat te
recht wegens fraude. foto reuters mifi hut( iiini',s
mon. Deze maakte 423.000
rand uit de opbrengst van zijn
succesvolle wereldtournee
Graceland (1988) over aan het
Kinderfonds dat door Boesak
werd beheerd. Volgens de
aanklacht is van de gift nau
welijks iets op de bestemde
plaats terechtgekomen.
De Zuid-Afrikaanse open
bare aanklager Gerber heeft
de rechter in Kaapstad ge
vraagd Simon te laten getui
gen via een internationale vi
deoverbinding tussen het Ho
ge Gerechtshof en de Verenig
de Staten. De advocaat van
Simon heeft laten weten dal
de zanger weliswaar bereid is
om te getuigen, maar dat hij
niet in staat is om naar Zuid-
Afrika te reizen.
De Amerikaanse zanger en
musicus Paul Simon heeft
zich bereid verklaard om via
een satellietverbinding te ge
tuigen tegen de Zuid-Afri
kaanse dominee Allan Boe
sak. De voormalige anti-
apartheidsleider Boesak staat
in Kaapstad terecht voor 32
aanklachten wegens fraude
en diefstal. Hij zou tijdens de
apartheidsperiode 1,1 miljoen
rand (ruim drie ton) hebben
gestolen uit fondsen die door
internationale donoren wer
den overgemaakt naar zijn
Stichting voor Vrede en Ge
rechtigheid.
Een van de aanklachten te
gen Boesak is het verduiste
ren van giften van Paul Si-
Adviseur Starr
legt uit protest
functie neer
washington john wanders
correspondent
Sam Dash, een sleutelfiguur in
het team van de Amerikaanse
'onafhankelijk' aanklager Ken
neth Starr, heeft gisteren de
monstratief zijn functie neerge
legd. Dash stapte op uit protest
tegen Starrs getuigenverklaring
van donderdag in het Huis van
Afgevaardigden. Starr betoogde
bij die gelegenheid andermaal
dat president Clinton misdrij
ven heeft gepleegd die volgens
hem ernstig genoeg zijn voor
een gedwongen verwijdering uit
het Witte Huis. Dash stelt dat de
aanklager zich met die kwalifi
catie op een terrein begaf dat
door de grondwet is voorbehou
den aan de leden van het Con
gres.
Dash adviseerde Starr over
ethische kwesties en over juris
prudentie. In een reactie ver
klaarde Starr de stap van zijn
voormalig adviseur te betreu
ren. „Ik hou van Sam", zei Starr.
„Ik heb respect voor hem. Ik be
wonder hem. Hij is een man
van principes."
Het lijkt er overigens op dat
Starrs werk allemaal voor niets
is geweest. In het Huis van Af
gevaardigden is geen meerder
heid te vinden voor het inleiden
van een afzettingsprocedure te
gen Clinton. De Republikeinse
afgevaardigde King zei gisteren
dat hij in zijn fractie wel bijna
twintig collega's kent die niet
zullen instemmen met een
voorstel voor een impe-
achmentprocedure. In het nieu
we Huis beschikken de Republi
keinen over een meerderheid
van zes zetels.
Cyprus klaagt
Israëli's aan
wegens spionage
larnacaap
Twee Israëli's die op Cyprus
worden vastgehouden zijn gis
teren formeel in staat van be
schuldiging gesteld wegens
spionage. In december zal het
proces tegen de twee van start
gaan. Udi Hargov (27) en Igal
Damary (47) ontkennen de aan
klachten.
Een verzoek van hun advoca
ten om de twee verdachten tot
het begin van het proces op
borgtocht onder te mogen
brengen in de Israëlische am
bassade op het eiland, wees de
rechter van de hand vanwege
de ernst van de beschuldigin
gen. Volgens de aanklacht ver
zamelden de mannen informa
tie over de Cypriotische defen
sie om die per computer door te
geven aan een 'vreemd land'.
Verder worden ze beschuldigd
van het in bezit hebben van
spionageapparatuur.
Hun arrestatie op 6 november
heeft de relatie tussen Israël en
Cyprus onder druk gezet. De
voorgeleiding kwam twee dagen
na een verklaring waarin de Is
raëlische premier Netanyahu
volgens de media bevestigde
dat de twee voor de Israëlische
geheime dienst Mossad werk
ten.
Israël zou evenals Turkije ge-
interesseerd zijn in de geplande
aankomstdatum van Russische
S-300 raketten op Cyprus. Tur
kije, dat een deel van Cyprus
bezet houdt, heeft al gedreigd
de stationering van de raketten
te zullen tegengaan, desnoods
met militaire middelen.
moskou hans hoogenduk
correspondent
Ruim 75.000 vierkante kilometer steppe-
grond, iets meer dan 300.000 inwoners,
negen keer zoveel schapen en een 36-ja-
rige schakende miljonair als ongekroon
de koning. Dat is in een notendop
Kalmukkië, een Russische deelrepubliek
tussen de Wolga en de Kaspische Zee.
Niks bijzonders dus, ware het niet dat de
boeddhistische heerser Kirsan Iljoemzj-
inov zo ongeveer alle machtigen in Rus
land tegen zich in het harnas heeft ge
jaagd met het dreigement zijn republiek
af te scheiden van de Russische Federa
tie.
'Geassocieerd lid' wil deze jonge, uiterst
charmante veredelde schapenfokker
worden. Volgens hem staat zijn land de
facto al buiten de Russische Federatie,
omdat het sinds maanden geen geld
meer uit het federale budget krijgt. „En
dat", riep de president en baas van de
Internationale Schaakfederatie FIDE,
dapper, „terwijl we jarenlang zelfs meer
belasting aan het algemene budget heb
ben afgedragen dan nodig was.
Deze niet onverdienstelijke schaker, die
van zijn Kalmukkië een schaakparadijs
wil maken, zou zijn hand echter wel eens
behoorlijk overspeeld kunnen hebben.
Het parlement, de Doema, veroordeelde
zijn verklaringen in niet mis te verstane
woorden met overweldigende meerder
heid. Hij krijgt meer van de staat dan
waarop hij recht heeft, zei parlements
voorzitter Selezjnov. Het Kremlin wil de
zaak in de nationale veiligheidsraad aan
de orde stellen. Maar dat zijn alleen for
mele reacties. Interessanter zijn de com
mentaren van leidende politici. Het
plaatsvervangend hoofd van het presi
dentiële apparaat zei: „Hij legt een rook
gordijn om de aandacht van de financië
le en economische zaakjes van de
Kalmukse leiders af te leiden." De libera
len in de Doema verklaarden: „Als ie
mand niet wil uitleggen hoe hij aan zijn
miljoenen is gekomen en als hij voelt dat
de zaken fout lopen, begint hij te autori
teiten te chanteren."
En er zijn nogal wat zaakjes van Iljoem-
zjinov die behoorlijk stinken. Het meest
recent is de mysterieuze moord op de zo
ongeveer enig overgebleven kritische
journalist in zijn republiek, Larisa Joedi-
na. Zij was een heel eind gevorderd met
haar onderzoek naar het mogelijke mis
bruik van overheidsgelden door de II-
joemzjinov-clan. Alleen al de laatste
twee jaar zou vijftig miljoen gulden ach
terover zijn gedrukt. Haar vermoedelijke
moordenaar is het vroegere hoofd van
de regionale KGB en een ex-medewerker
van Iljoemzjinov.
Mensenrechtenorganisaties riepen direct
op de 33ste Schaakolympiade die dit na
jaar in de hoofdstad Elista moest worden
gehouden, te boycotten. Maar de
schaakbonden, blij eindelijk een
doortastende voorzitter te hebben die
ook nog flink in de centen zit, voelden er
niets voor. Voor hen is Iljoemzjinov on
schuldig zo lang het tegendeel niet is be
wezen.
In 1993 liet Iljoemzjinov zich tot presi
dent van Kalmukkië kiezen. „Ik garan
deerde de mensen dat de criminaliteit
zou stoppen", zei hij, „en ze kozen mij
zes weken nadat ik mij kandidaat had
gesteld." Hij 'vergat' te vertellen dat hij
elk gezin in het doodarme landje hon
derd dollar had beloofd. Dat geld hebben
ze overigens nooit gezien. Iedereen
kreeg een papiertje waarop stond dat dit
een aandeel in het staatsbezit vertegen
woordigde. En dat staatsbezit wordt ui
teraard beheerd door Iljoemzjinov.
Van democratie moet Iljoemzjinov niets
weten. „In 1994 hebben we de grondwet
afgeschaft en heb ik de dictatuur van het
gezonde verstand ingevoerd. Dat bete
kent dat de president het beleid bepaalt.
Hij alleen kan mensen benoemen of ont
slaan. De mannen Werken, de vrouwen
zorgen voor de kinderen en de kinderen
schaken", zei hij.
Ergens bij de geheime dienst in Moskou
rust nog steeds een dik dossier over hoe
Iljoemzjinov zijn eerste miljoen verdien
de en wat er gebeurde met tientallen
miljarden oude roebels die Kalmukkië
uit de toen nog redelijk gevulde staats
ruif ontvingen. Maar omdat hij zich vol
strekt loyaal opstelde tegenover Jeltsin,
werd er geen actie ondernomen.
Officieel werd erkend dat veel wat in dit
steppeland gebeurde zelfs niet door de
toch niet al te nauwe Russische juridi
sche beugel kon. Maar ze lieten hem zijn
gang maar gaan. Aan een tweede Tsjets
jenië had niemand behoefte. Nu heeft hij
openlijk het Kremlin uitgedaagd zonder
voor flankdekking te zorgen. En dat is
voor een schaker meestal funest. Iljoem
zjinov nemen ze in Moskou niet serieus,
maar opmerkingen over separatisme
wel.
