Twijfel over
bouwplan
centrum
Gesticht van vroeger komt weer tot leven
Regio
Eisen van tien en twaalf maanden wegens incest
Supermarkt MCD niet weg
uit Nassaulaan Zoeterwoude
Sinterklaas
in regio
Voorschoten en NS in de clinch over stalling
IZATERDAG 21 NOVEMBER 1998
ERNA STRAATSMA. 071-5356437,P
Eerste steen 'Renbaan' Oegstgeest
oegstgeest Wethouder G. van Eisen van Oegstgeest heeft gister
middag de eerste steen gemetseld voor het woningencomplex
'De Renbaan' in de nieuwbouwwijk Poelgeest. Het project be
staat uit negentien woningen, waarvan er achttien in een ovalen
'cirkel' worden gebouwd en één in een apart woonblok. De Ren
baan is het derde bouwproject in de Broek- en Simontjespolder.
De oplevering is naar verwachting in de loop van volgend jaar.
Bouw sportzaal Curium begint
I oegstgeest Het Academisch Centrum voor Kinder- en Jeugd-
1 psychiatrie Curium begint maandag met de bouw van een nieu-
I we sportzaal. De zaal, die achter het hoofdgebouw van Curium
R komt te liggen, wordt gebruikt voor bewegingstherapie. Tot nu
U toe 'leende' Curium ruimte bij Endegeest en de Kannerschool.
I De nieuwbouw moet voor de bouwvak klaar zijn en wordt ge-
I heel bekostigd door Curium zelf.
Hobby- en cadeaubeurs Voorschoten
voorschoten In het activiteitencentrum De Boschbloem, aan
de B.S. van der Oyelaan in Voorschoten, wordt vanmiddag een
hobby- en cadeaubeurs gehouden. Tussen 11.00 uur en 16.00
r presenteren diverse amateuristen hun hobby's, als potten
bakken, kantklossen, borduurwerk maar ook minder gangbare
bezigheden als computerspellen en 'flightsimulators.'
Voorschot op schadevergoeding
Wassenaarse ambtenaar afgewezen
den haag/wassenaar
Een wegens corruptie ontslagen
Wassenaarse ambtenaar krijgt
geen voorschot op een eventue
le schadevergoeding van de
staat. De Haagse rechtbankpre
sident A. van Delden heeft het
verzoek van de in Katwijk wo
nende man in kort geding giste
ren afgewezen.
De ontslagen ambtenaar
vindt dat hij in 1995 onjuist is
behandeld door de officier van
justitie. De man is veroordeeld
tot zes maanden onvoorwaar
delijke celstraf omdat hij steek
penningen aannam als toe
zichthouder van de gemeente
lijke stortplaats. Hij vindt echter
dat justitie te vroeg informatie
doorspeelde aan de burgemees
ter. Die ontsloeg de ambtenaar
vervolgens.
Daarom eist de Katwijker een
schadevergoeding van 'een
veelvoud van 25.000 gulden'
van de staat. De bodemproce
dure daartoe moet nog begin
nen en daarom vroeg de Katwij
ker, die het water financieel 'tot
de lippen heeft staan', een voor
schot op die vergoeding.
leiderdorp/den haag
Tegen twee broers uit Leiderdorp zijn gis
teren celstraffen van tien en twaalf maan
den geëist, vanwege incest met twee nicht
jes. Het misbruik begon toen de meisjes
kleuters waren en zou acht jaar lang heb
ben geduurd.
De oudste verdachte, een 45-jarige man
uit Leiderdorp, zei gisteren dat het mis
bruik hooguit drie jaar duurde. De tweede,
34-jarige, verdachte probeerde gisteren
niets af te dingen van de beschuldigingen
van het openbaar ministerie.
Uit de verklaringen die de rechtbankpre
sidente voorlas, bleek dat de twee broers
zijn opgegroeid in een normenloos gezin,
waarin amper seksuele grenzen golden.
„Soms lijkt het wel of iedereen het met ie
dereen deed", zei de rechter over de dos
siers. Niet alleen jonge nichtjes vielen ten
prooi aan de sekshonger van familieleden.
De 34-jarige verdachte is volgens de dos
siers bijvoorbeeld zelf het slachtoffer van
een derde broer.
Een van de misbruikte nichtjes deed
aangifte bij de politie, om te voorkomen
dat de jongste generatie kinderen in de fa
milie ook weer misbruikt wordt. De instan
ties blijken echter niet goed raad te weten
met de familie. De reclassering zegt dat zij
de problemen binnen de familie niet kan
oplossen. Een instantie in Utrecht zou de
juiste behandeling bieden, maar die heeft
weer haar eigen twijfels.
De rechtbankpresidente vroeg de 45-ja-
rige broer op indringende wijze of hij spijt
had van zijn wandaden. Met grote moeite
wist de man een antwoord te geven. De of
ficier van justitie leidde daaruit af dat de
man zich amper kan inleven in het leed
dat hij bij de nichtjes heeft veroorzaakt.
Tegen hem eiste zij een celstraf van
achttien maanden, waarvan zes voorwaar
delijk. De jongere broer zou meer spijt
hebben en verdient een lichtere straf. Hij
dient van de officier vijftien maanden te
zitten, waarvan vijf voorwaardelijk.
Collegepartij Progressief Oegstgeest heeft moeite met de
plannen voor herinrichting van het winkelcentrum Lange
Voort. „Tijdens een besloten ledenvergadering kreeg de
buurt totale ondersteuning van de partij", zegt PrO-lid en
buurtbewoner E. Veerman. „Het bestuur en de fractie
hebben ons te kennen gegeven dat ze het standpunt van
de buurt zullen verdedigen. De uitgangspunten van de
verbouwing zijn niet meer herkenbaar in wat er nu is ge
presenteerd."
oegstgeest maarten keulemans
PrO-bestuurslid M. Kraakman
vindt het 'een beetje voorbarig'
u maar te stellen dat het
samenwerkingsverband van
PvdA en Groen Links helemaal
i de kant van de bewoners
staat. „Het is inderdaad zo dat
nog eens goed gaan kijken
ar hoe het plan zich verhoudt
tot de oorspronkelijke uitgangs
punten. We komen daar nog op
terug. Maar een officieel stand
punt kunnen we nog niet naar
buiten brengen. Er is namelijk
nog geen officieel plan.
an Kempen, die als raads
lid de Lange Voort in zijn porte-
feuille heeft, neemt de klachten
de omwonenden heel seri-
„Het is duidelijk dat we
om de bewoners heen kun-
Ook kan niet genoeg wor
den benadrukt dat dit een voor
tel is waarvan burgemeester en
vethouders alleen nog maar
lebben gezegd: laten we gaan
ijken wat de direct betrokke-
ïen ervan vinden. Het college -
nclusief Van Eisen - heeft zich
nog niet aan het plan gecomit-
teerd."
Dat er van progressieve zijde
kritiek is op het plan, ontkent
Van Kempen niet. „Er is wel be
nadrukt dat de Lange Voort te
veel een steenmassa wordt, met
name doordat de Montesso
rischool in het gebied wordt in
gepland. Wij hebben altijd ge
zegd dat de school wat ons be
treft ook naar de Hofbroucker-
laan kan. Ook het verkeer is
waarschijnlijk een reden om
wethouder Smitsloo (economi
sche zaken) het vuur aan de
schenen te leggen. Daar moet
op z'n minst meer duidelijkheid
overkomen."
De rest is een kwestie van in
terpretatie, zegt Progressief
Oegstgeest. „Wat er op die
avond is gezegd, wordt nu ver
taald in een richting die in het
straatje van de bewoners past,"
is de indruk van Van Kempen.
PrO-bestuurslid A. Jongeneelen
denkt daar iets anders over.
„Dat het verhaal gaat dat we het
eens zijn met de bewoners? Tja,
daar kan ik me wel iets bij voor
stellen."
Terug naar Endegeest over ruim 100-jarige geschiedenis
Het einde van de geest...wat is
alles mooi geregeld, hoe is alles
wonderijk mooi door de Vader
zelf bestierd, dit is het einde van
de geest dat gelijk ook het begin
zal wezen", schreef Leidenaar
Maarten Biesheuvel in een ver
haal waarin hij terugblikt op
zijn verblijf in psychiatrisch
ziekenhuis Endegeest. De ruim
100-jarige geschiedenis van dit
'krankzinnigengesticht' in
Oegstgeest is opgetekend in het
boek 'Terug naar Endegeest'.
Het beschrijft de metamorforse
van een gesloten gemeenschap
met op het land werkende pa
tiënten in gestichtskledij tot
een open instelling die zich ten
doel stelt zo veel mogelijk pa
tiënten buiten haar muren te
houden.
Fragmenten uit patiënten
dossiers en bijdragen van de
schrijvers Biesheuvel, Wolkers
en Maris maken dat het ge
sticht van vroeger weer gaat le
ven. De historici Gemma Blok
en Joost Vijselaar vertellen
chronologisch dat de geschie
denis begint met de oprichting
van Endegeest, in 1897 een ini
tiatief van de gemeente Leiden.
Het landgoed kenmerkte zich
door zijn geïsoleerde ligging,
rust en frisse lucht: het ideale
klimaat voor krankzinnigen,
idioten en zenuwlijders, zo
meenden de stichters.
Onder Gerbrandus Jelgers-
ma, in 1899 de eerste hoogle
raar psychiatrie, groeide het ge
sticht naar 600 bedden in 1920.
Maar van therapie was in die
beginjaren nog geen sprake. De
behandelaars waren machte
loos omdat hun kennis ontoe
reikend was.
Poedelen
Patiënten moesten in die tijd
zoveel mogelijk het bed hou
den want daar werden ze rustig
van. Zo kon storend en 'on
maatschappelijk' gedrag wor-
'Afdeeling Permanente Baden' van Endegeest waar onrustige
den beperkt. In 1904 introdu
ceerde Jelgersma in Endegeest
de 'badbehandeling' waarbij
onrustige patiënten dag en
nacht in het lauwwarme water
zaten om hen te kalmeren.
Maar liefst 51 'lijders' zaten in
1909 in een dun nachthemd in
bad, van wie één gedurende
240 dagen onafgebroken in het
lauwe en vaak vervuilde water
poedelde. In die jaren spoelde
er dagelijks 18.000 liter duin
water door de baden. Halver
wege de jaren '20 raakte het
therapeutisch badderen in on
bruik. Jelgersma raakte rond
1914 gecharmeerd van Freuds
psycho-analyse en dat bete
kende dat artsen en verplegers
meer naar patiënten gingen
luisteren. Waandenkbeelden
werden in detail geduid.
De Oegstgeestse kliniek be
gon in de jaren '40 met elek
troshocks en de aandacht ver
schoof meer naar lichamelijke
behandelingen. Medicijnen die
lauw bad zaten.
agressie onderdrukten kwamen
in 1952 op de markt en dat be
tekende een stap voorwaarts.
Het verplegen van de patiënten
was namelijk niet altijd makke
lijk. Sommigen schreven brie
ven naar het vorstenhuis of rie
pen de hele dag: 'ik hou van je,
ik wil met je trouwen'. Maar er
waren ook patiënten die krijs-
ten, 'vieze luchtjes' verspreid
den of erger... Regelmatig wer
den plukken haar uitgetrokken,
geschopt en gestompt en wer-
FOTO ENDEGEEST/PR
den knopen van uniformen ge
rukt. Sommige verpleegkundi
gen smeerden hun haar met
olie in zodat patiënten er geen
grip op kregen.
„Ik wil naar huis, ze hebben
me hier het hardst geziekt, dat
noemen ze een ziekenhuis",
schreeuwde een patiënte in de
jaren '60. Haar onvrede ken
merkt het tijdperk van 'anti
psychiatrie': in een tijd van gro
te maatschappelijke verande
ringen kwamen ook psychiatri
sche instellingen onder vuur te
liggen. Ze zouden autoritair,
onmenselijk en, net als de sa
menleving, ziekmakend zijn.
Praatsessies
Eindeloze praatsessies ken
merkten die jaren '60 en '70.
Vaak kreeg familie de schuld
van de ziekte van een patiënt.
Niet de schizofrenie van een
jongen was het probleem maar
zijn 'schizofrene moeder'. „Die
glimlach van u op dit moment,
dat is helemaal fout", zeiden
hulpverleners tegen ouders, 's
Nachts werd er appeltaart ge
bakken en therapie was niet
verplicht. Een periode van
'totale anarchie', herinneren
hulpverleners zich.
Endegeest kreeg het steeds
moeilijker. De kwaliteit van de
zorg was wisselend en de huis
vesting slecht: het ziekenhuis
werd in 1978 'Ellendegeest' ge
noemd. Na een grondige ver
bouwing kon het zich weer met
andere instellingen meten.
Anno 1998 werkt het zieken
huis samen met onder meer
Riagg en Langeveld en zijn er
plannen voor een hechtere
band met het Leids Universitair
Medisch Centrum.
In 2005 zou Endegeest nog
slechts 260 bedden en 46
dagopvang-plaatsen moeten
hebben, bijna de helft ten op
zichte van 1995. Meer kennis
van de hersenen en genetische
oorzaken van psychiatrische
ziekten leiden tot betere be
handelingen. „Het ziekenhuis
was lang een gesloten gemeen
schap. Als je 'gek' was dan ging
je naar Endegeest", aldus di
recteur Jan Kleijnc. „De ingrij
pende veranderingen in de
geestelijke gezondheidszorg
van de laatste decennia hebben
hier gelukkig een eind aan ge
maakt."
Terug naar Endegeest
(uitgeverij Sun) is voor 49,90
in de boekhandel te koop.
Naam: Henk Plomp
Functie/beroep: predikant
wijkgemeente Regenboogkerk,
president-curator van de
Theologische Universiteit van
Kampen
Burgerlijke staat: gehuwd, vijf
kinderen
Leeftijd: 58 jaar
Woonplaats: Oegstgeest
Wat heeft u de afgelopen week
het meest bezig gehouden
Dat zal duidelijk zijn: de sluiting
van de Theologische Universi-
ran Kampen en de her
vormde kerkelijke opleiding in
Leiden. Het is een heel heftige
procedure geweest. En nu zijn
Leiden en Kampen dus de klos.
Als je ziet dat er mensen bij zo'n
besluit beginnen te huilen, dan
weet je hoe diep dat gaat. We
waren nogal tegen, maar heb
ben het spel verloren. Om het
o maar eens te zeggen.
Wat
favoriete plek
Mijn eerste gedachte: het
i Endegeest en het Bos
Rhijnhof. Daar wandel ik graag.
Ik vind het een prachtig gebied.
Weet u nog een mop?
me nu te binnen
r die potentie-pil.
Daar schijnt een voorschrift bij
dat je 'm heel snel
moet doorslikken. Anders krijg
je een stijve nek. Ja, dat hoorde
ik hier op de Rotary. We lachen
daar heel wat af.
Waar leest u liever over: de eco
nomische crisis in Azië, de ge
meente-politiek of de snelheid
van het licht?
De snelheid van het licht, zeer
zeker. Ik heb veel belangstelling
voor het natuurwetenschappe
lijke wereldbeeld en voor kos
mologie. Dat heeft ook te ma
ken met kritiek op het geloof,
Eigenaars voelen niets voor idee van wijkbewoners en wethouder
zoeterwoude
dikwijls uit de na
tuurwetenschappen komt. In
elk geval ben ik jaren bezig ge
weest met natuurwetenschap.
Viert u Sinterklaas?
Jazeker! Het is hier altijd een
groot gezinsfeest, compleet met
surprises en gedichten. We wil
den het dit jaar nog overslaan,
maar het kon niet. De hele
meute komt thuis.
Waaraan ergert u zich in Oegst
geest?
Ach, ik erger me niet aan zo
veel... Waar ik soms moeite mee
heb is het individualisme dat je
om je heen ziet: dat mensen de
neiging hebben hun eigen stuk
je gebied goed te bewaken. Aan
de andere kant is Oegstgeest
een mengeling van patronen,
van soorten mensen. Er is hier
veel import. Het is moeilijk om
daar een gemeenschap van te
maken. En ach, zelf heb ik er
natuurlijk ook een tick van, van
dat individualisme.
Welk boek heeft u walgend ter
zijde gelegd?
(Na lang nadenken:) Nee, ik kan
me er werkelijk geen herinne
ren. Ik weet meestal wel welk
boek ik pak.
Met wie zou u een weekje willen
ruilen?
Daar heb ik nog nooit over na
gedacht, moet ik zeggen. Wat
me nu te binnen schiet is dat ik
wel eens veerman zou willen
zijn. Lekker buiten, met zo'n
bootje heen en weer. Of bos
wachter, jachtopziener: dat
soort dingen. Iets wat zich bui
ten afspeelt en wat meer licha
melijk is.
Wanneer voelt u de aanwezig
heid van God?
Ik noem dat altijd 'licht-ervarin-
gen'. Voor mij is er een belang
rijk onderscheid tussen het licht
van de eerste en het licht van de
vierde scheppingsdag. Pas op
de vierde dag kwamen de zon,
maan en sterren. Het licht van
de eerste dag is niet waarneem
baar, maar wel ervaarbaar. Er
zijn momenten in je leven
waarop dat licht je omvat. Dat
kan in de natuur zijn, in je rela
tie, of tijdens een kerkdienst - al
hoeft dat niet per se. Dat mys
tieke, uitnodigende gevoel van:
je mag er zijn, je mag bestaan.
Dat noem ik God.
Hoe ziet Oegstgeest er over vijf
tien jaar uit?
Dan zal het wel zijn volge
bouwd. De Lange Voort zal er
anders uitzien.' Dat is maar
goed ook, het is nu echt een
tochtplek. Verder hoop ik dat ze
het groen met rust laten. Dat
bijvoorbeeld het Bos van Wyc-
kerslooth onaangetast blijft.
tekst: maarten keulemans
Het echtpaar Meijer peinst er
niet over om met zijn super
markt MCD aan de Nassaulaan
in Zoeterwoude uit de wijk
Rijnegom te vertrekken. Zowel
buurtbewoners als wethouder
H. van der Kooi vinden die ver
huizing 'de ideale oplossing' om
zo de vrachtwagens van de leve
ranciers uit de krappe wijk te
weren.
Mevrouw Meijer reageert ver
rast op de suggestie die woens
dagavond tijdens een informa
tieavond is geopperd: „Zo'n
verhuizing zou wel heel erg ri
goureus zijn. Nee, dat is echt
niet aan de orde. We zitten hier
net twee jaar en we zijn nog aan
het groeien. We zitten nu juist
ideaal in het centrum van de
wijk."
Meijer heeft er begrip voor
dat de buurtgenoten last heb
ben van de vier vrachtwagens
die af en aan rijden naar MCD.
„De eerste vrachtwagen komt
om kwart over zeven 's morgens
brood brengen. Wij zeggen
daarom altijd tegen de chauf
feurs dat ze rustig en langzaam
moeten rijden." Haar man heeft
de leveranciers ook al verzocht
om met kleinere busjes de wijk
in te rijden. „Dat oogt een stuk
beter en levert minder klachten
op."
Volgens wethouder Van der
Kooi is de verhuizing van de
MCD wel de beste, maar ook de
kostbaarste oplossing. Want de
gemeente zou de Meijers dan
schadeloos moeten stellen.
De eigenaars van de super
markt voelen wel veel voor het
idee om de Nassaulaan weer te
verlengen naar de Burgemees
ter Smeetsweg. „Het dichtma
ken van die ontsluitingsweg
heeft de vorige eigenaar gedeel
telijk de kop gekost. De Wanten
uit de Weipoort kwamen toen
niet meer omdat ze moesten
omrijden. Daarnaast zou de
weg naar de Smeetsweg ook
zorgen voor minder vrachtwa
gens voor de wijk.", aldus Meij-
Overigens waren er woendag-
avond ook bewoners van* de
wijk Rijnegom die de super
markt per se in de Nassaulaan
willen houden. Zij benadrukten
dat er vooral veel 'ouderen van
dagen' de supermarkt dicht bij
huis willen houden. Verhuizing
van de supermarkt naar indu
strieterrein Grote Polder of naar
de Hoge Rijndijk zou voor de
ouderen te ver weg zijn.
Meijer vindt het overigens
jammer dat zij niet is uitgeno
digd voor de informatieavond
over het veiliger maken van de
wijk Rijnegom. „Mij was van
deze avond helaas niets bekend.
Ik had graag ook een inbreng
gehad."
Sinterklaas doet vandaag lei
derdorp en Warmond aan, In
Warmond meert hij om
13.00 uur aan in de gemeen
tehaven. Daarna volgt een
rondgang door het dorp. In
leiderdorp komen Sinter
klaas en zijn pieten om 11.00
uur per hooi aan bij het via
duct Hoofdstraat/Reseda
straat. De groepen 1 en 2 van
de Elckerlyc en van de Re
genboog varen Sinterklaas
tegemoet. In een rijtuig trekt
het gezelschap dan door het
dorp.
De optocht maakt korte
stops bij de Oranje Galery
(11.30 uur), in het oude deel
van Leiderdorp, bij winkel
centrum Santhorst (12.30
uur) en de Winkelhof waar
de optocht om 14.00 stopt.
Onderweg doet de optocht
de volgende straten aan: Wil
lem de Zwijgerlaan, Hoog-
madeseweg. Van de Valk
Boumanweg, Laan van Ou
derzorg en de Engelendaal.
voorschoten
foto: dick hogewoning
dimitri walbeek
Voorschoten ligt in de clinch met de Neder
landse Spoorwegen over de komst van een
bewaakte fietsenstalling bij het plaatselijke
station. NS willen wel verantwoordelijk zijn
voor beheer en onderhoud van een rijwiel
stalling, maar niet voor de bewaking. Voor
schoten daarentegen wil dat de NS wel bij
dragen aan de bewaking van de stalling en
denkt aan personeel via zogenoemde
Melkert-banen.
Volgens NS-woordvoerster E. Prins vin
den de spoorwegen dat er al genoeg moge
lijkheden om fietsen te stallen zijn bij het
station Voorschoten. Daar hoeven er niet
meer bij. „En een bewaakte stalling is voor
de NS niet rendabel. Dat hebben we onder
zocht. Maar wij staan wel open voor alle
voorstellen van de gemeente Voorschoten
om zo'n bewaakte stalling te beginnen."
Ambtenaren van de gemeente stellen vol
gend jaar een 'haalbaarheidsnotitie' op over
de komst van twee fietsenstallingen. De
kosten van een fietsenstalling alleen al vari
eren van één tot acht ton, afhankelijk van
de gekozen luxe. Daar komen nog structu
rele lasten bovenop. Te denken valt daarbij
aan personeels- en onderhoudskosten.
De kans bestaat daarom dat de komst van
een bewaakte fietsenstalling een brug te ver
is. Wethouder A. Draijer, na een gesprek
met de NS: „We willen eigenlijk een be
waakte fietsenstalling, maar niet tegen elke
prijs. Uit gesprekken met de NS blijkt dat
dit een weerbarstige materie is. Ze willen
niet meebetalen aan bewaakte fietsenstal
lingen, daarom willen wij het nu met
Melkert-banen van de grond tillen. Maar of
dat lukt, weten we nog niet. De NS moeten
toch meewerken.1' Volgend jaar wil de ge
meente uitsluitsel hebben of de komst van
een bewaakte stalling alsnog doorgaat.
De gemeenteraad roept al jaren om eet
bewaakte fietsenstalling bij het station. En
kele partijen maakten er zelfs een verkie
zingsitem van bij de afgelopen gemeente
raadsverkiezingen. B en VV van Voorschotcr
zien in het dorp het liefst twee bewaakte
Fietsenstallingen komen: één bij het statior
en één in het centrum.
