foudgum
Toerisme
tRDAG 21 NOVEMBER 1998
17
Duitsers
zijn
'relstijgers'
Het toerisme in de Europese
Unie neemt een grote vlucht.
Vooral Griekenland, Frank
rijk, Finland en Spanje liggen
goed in de markt. Ook Ne
derland is een geliefde be
stemming. De toename van
het aantal toeristen dat vorig
jaar ons land bezocht, be
droeg in vergelijking met het
jaar daarvoor bijna 10 pro
cent. Dat blijkt uit de jongste
cijfers van het Europees bu
reau voor de statistiek (Eu-
rostat), die onlangs zijn vrij
gegeven.
Hotels en andere toeristen-
verblijven in de hele EU
boekten vorig jaar 1,5 pro
cent meer overnachtingen
dan in 1996. Vooral bij niet-
Europese toeristen zit het
oude continent in de lift. Te
genvallers waren er voor De
nemarken en Italië, hoewel
dat laatste land met Frank
rijk de toeristische wereldtop
blijft aanvoeren.
De sector bracht in totaal
bijna 314,6 miljard gulden in
het laatje. Dat betekent een
overschot van 17,6 miljard
gulden, want Europese toe
risten spendeerden zo'n 297
miljard buiten de EU. Vooral
Duitsers blijken interconti
nentale 'reistijgers' en bren
gen nogal wat dagen buiten
de gemeenschap door. Ze
worden gevolgd door de
Britten. De EU telt zo'n
185.000 hotels en andere ac-
comodaties, die aan negen
miljoen mensen onderdak
kunnen bieden.
Afstand vanaf Amsterdam: 1050 kilo
meter. Auto: Frankfurt - Karlsruhe -
Stuttgart - Ulm - Memmingen - Bre-
genz - St. Anton - Landeck - Serfaus.
Trein: Tot aan Landeck en dan met de
bus (30 kilometer). Vliegtuig: Inns
bruck (100 kilometer) en dan met de
bus (station Innsbruck), de trein en
opnieuw de bus.
Hoogte: 1400 - 2700 meter
Aantal bedden: 5000
Liften: 1 kabelbaan, 2 gondels, 4
stoeltjesliften en 13 slepers
Wachttijden: Alleen in de ochtend bij
het dalstation. Hoogstens een half
Totaal kilometers aan afdaling: 80
Moeilijkheidsgraad: Overwegend
licht tot middelzwaar.
Kinderopvang: Excellent.Op de Kin-
derschneealm (vanaf 3 jaar) en in de
Gastekindergarten (0-3 jaar).
Langlaufmogelijkheden: circa 60 ki
lometer, niet aaneengesloten. Drie
sneeuwzekere en landschappelijk bui
tengewoon mooie Kamperdell-loipen
liggen op 2000 meter met een totale
lengte van 20 kilometer. Een daarvan
is ruim 13 kilometer lang.
Verdere sportieve ontspanning: Ro
delen, squash, klein overdekt zwem
bad (09.00 - 19.00 uur), ijsbaantje,
wandelen (40 kilometer sneeuwvrije
paden naar onder meer het Kölner
Haus en naar het aanpalende Fiss).
Prijspeil: 6-daagse skipas 2030 Ös
(kinderen tot en met 14 jaar 1150 ös).
Pas voor het hele dal inclusief onder
meer Fiss, Ladis, Nauders en Fendels:
2190 Ös (kinderen 1295 Ös).
Avondvertier: Uitbundige après-ski
(met de Patschi Pub als 'the place to
be') en veel bars en disco's.
Taal: Duits
Bijzonderheden: Serfaus heeft een
gratis metro die onder de Dorpsstraat
van het ene naar het andere einde
rijdt. Het dorp is zo goed als autovrij.
Gasten mogen wel hun bagage in- en
uitladen. Er bestaat een skiverbinding
met Fiss (heen via de Bifanglift met
daarna een wandelpad waarop veel
'gestosst' moet worden: terug vanaf
de Unterer Sattelkopf langs een rode,
ongeprepareerde piste). Bij Lazid ligt
voor snowboarders een fun-park. Let
op: in de hotels kan niet met credit
cards worden betaald.
Meer informatie: VW Serfaus, A-
6534, Serfaus, Oostenrijk, telefoon
00 43 54 76 62 39 of Oostenrijks Toe-
ristenburo, Postbus 94285, 1090 GG
Amsterdam, telefoon 020 - 46 84 79 3.
naar de hut. Vroeg doen, want tegen
de middag wordt het hier relatief
druk. Het uitzicht is adembene
mend, de goulash-soep met bruin
brood smakelijk en de vol in het ge
zicht schijnende zon verrukkelijk.
Om nooit meer weg te gaan.
Ook al één van de aantrekkelijkhe
den van Serfaus: de talrijke taveernes
in het skigebied zelf. Drukbezocht en
'tolgemüüich'. De Massnerskihütte,
het Kölner Haus, het Panorama-res
taurant, de ronde serre daarvoor...
Het uitserveren geschiedt met een
onwaarschijnlijk hoge snelheid (of je
nu iets te eten bestelt of te drinken)
en de prijzen blijven nog net binnen
het toelaatbare. Hoewel, als je bene
den bij het dalstation in de Patschi
Pub opnieuw een Loemoemba laat
aanrulcken (rum, hete chocolade
melk en slagroom) en opnieuw bijna
een tientje per consumptie moet
neertellen...
Serfaus. Duur maar uitstekend. En
soms zelfs een tikkie hautain. Maar
mogen ze? Waar in Oostenrijk zijn de
restaurants in het skigebied zo goed
georganiseerd dat er zelfs om 12.30
uur nauwelijks rijen voor de buffet
ten staan? En waar kunnen bij het
dalstation zo makkelijk ski's en
schoenen worden gestald? En - uit
zonderingen zijn er om de regel te
bevestigen - ook nog tegen zó'n bil
lijke prijs?
Een dorp met nog geen duizend in
woners dat kan bogen op 1 vijfster
ren en 13 viersterren hotels. Je zou er
warempel achterdochtig van wor
den. In dit geval dus onterecht.
Skipas
Moeders mooiste is het niet, maar het is wel een uniek diertje
en voor het eerst in Nederland te zien: de naakte molrat. Het
knaagdiertje heeft het uiterlijk van een onvoldragen embryo
en een gebit dat verder alleen maar voorkomt in een bizarre
nachtmerrie van een orthodontist. Een nieuwe expositie in het
Noorder Dierenpark in Emmen legt uit, dat die grote tanden
nodig zijn om knollen en wortels te eten, en uitgebreide gan
genstelsels te graven. De lelijke bloterik leeft, net als mieren,
bijen en termieten, eusociaal. Dat wil zeggen dat er per kolo
nie één koningin voor nakomelingen zorgt; de rest werkt zich
uit de naad.
Lekkers
Wie zoet is krijgt lekkers. Dat bekende zinnetje uit een Sinter
klaas-tophit, houdt een belofte in voor bezoekers van de ge
lijknamige tentoonstelling die nog tot 13 december in het Cu
linair Museum aan de Kleine Haag 2 in Amersfoort te zien is.
Tijdens workshops kunnen kinderen onder leiding van studen
ten van de Bakkersvakschool Wageningen, lekkernijen maken
sn proeven. De bakker-in-spe geven ook demonstraties.
Gelretlome
Wie een kijkje wil nemen achter de schermen van het nieuwe
stadion Gelredome in Arnhem, kan zich aansluiten bij een
rondleiding op donderdag 26 november 12 u). Vooraf aan
melden noodzakelijk.
Informatie: telefoon 026 - 88 07 88 8.
Wilhelmina
De ballingschap van koningin Wilhelmina in Engeland, waar
zij de stem en het symbool van bezet Nederland werd, vormt
de kapstok voor de tentoonstelling 'Wilhelmina en het verzet'
in het Verzetsmuseum aan de Turfmarkt in Gouda (tot 28 fe
bruari). Er zijn onder meer voorwerpen te zien, die door de
Britse luchtmacht boven bezet Nederland werden gedropt,
zoals foto's, strooibiljetten en pakjes sigaretten met de ge
kroonde 'W' van Wilhelmina. Ook zijn fragmenten te horen van
de bewogen radiotoespraken die de vorstin via Radio Oranje
hield.
Informatie: telefoon 01 82 - 52 03 85.
COLUMN
Francois Haverschmidt bracht me op het spoor van Fondgum,
ook wel geschreven als Foudgern. Maar we houden het - als Fries
onder de Friezen - op de eerste schrijfwijze. De dichter/dominee -
hij werd bekend als Piet Paaltjens - verkondigde er van 185b tot
1862 Gods woord. Het was zijn eerste standplaats. Foudgum is
bijna net zo aanvallig als het even verderop gelegen, aanzienlijk
bekendere, Hegebeintum, ook wel bekend als Hogebeintum.
Maar als Fries onder de Friezen, enfin...
Foudgum bestaat uit een terp, een kerk en wat straatjes. Haver
schmidt vond het een onaanzienlijk plaatsje. 'Een van mijn aca
demievrienden die mij een bezoek kwam brengen, liep het rake
lings voorbij zonder het op te merken en eerst in het volgende
dorp vernam hij dat hij er midden doorheen was gegaan.
Het zijn dit soort teksten die mij zo voor Haverschmidt innemen.
Maar overdrijven kon hij wel. Foudgum rijst als een kathedraal
op uit het platte Friese land; je kunt het - als je van Dokkum
naar Holwerd rijdt - niet missen. Wie het bezoekt, komt onher
roepelijk terecht op het tot melancholie stemmende kerkhof en
wie over het kerkhof wandelt, krijgt onherroepelijk te maken met
Hendrikje Zuidema. 'Blieft u een kopje koffie?', riep ze dit voor
jaar vanuit de deuropening van haar woning.
En zo belanden we als vanzelf bij één van de aspecten die Neder
land zo aantrekkelijk maken. Waar je ook komt, overal wonen
mensen met passie. Hendrikje is kosteres en weet alles van Paal
tjens. Zoals die anekdote waarin de dichter van het weemoedig-
sombere 'Snikken en Grimlachjes'zijn hondje uitliet. Het regen
de, zoals het - in de gedachten van de dominee - in Foudgum al
tijd regende: hard. De ploeterende Haverschmidt had wel ge
merkt dat het beestje steeds zwaarder
z. werd (en zich uiteindelijk liet voort-
slepen), maar niet dat het arme dier
üj in de bui was verdronken. Moest hèm
co weer overkomen.
O Toen wij in Foudgum waren plensde
5 het ook. Maar toen we wegreden,
2 glipte plotseling de zon door de wol-
ken. We keken achterom en zagen het
g dorp. Blinkend als een traan.
CIJFERS
WERELDWIJD WEG
Internet is een vrijwel oneindige bron van informatie, ook voor
reizigers. De komende weken wordt in deze rubriek aandacht be
steed aan een stad die voor toeristen interessant is.
Dublin is een stad met een zeer jonge bevolking. Dat heeft alles te
maken met het feit dat veel léren zijn geëmigreerd in de afgelopen
eeuw, al dan niet .als gevolg van hongersnood door mislukte aard
appeloogsten. Jong of niet, de hoofdstad van de Ierse Republiek is
in veel opzichten aantrekkelijk, door zijn mooie oude binnenstad,
de 'levende' traditionele muziek in de pubs en de gastvrije bevol-
king.
Op de bekroonde website 'VISIT IRELAND' is veel culturele infor
matie te vinden, maak kennis met de schrijver James Joyce, de man
van Ulysses, die zijn eigen museum heeft. Ook Bram Stoker
(Dracula) en Jonathan Swift (Gullivers Reizen) hebben gewoond of
gewerkt in Dublin. Leuk zijn de 'Heritage Trails', excursies langs
beroemde gebouwen, zoals de in klassieke stijl opgetrokken Bank
oflreland.
Zeer uitgebreid is 'IRELAND TRAVEL'. De site is zelfs voorzien van
videoclips, maar daarvoor moet wel weer een speciaal program
maatje worden ingeladen, hetgeen weer de nodige tijd gaat kosten.
Maar het is de moeite waard.
De 'DUBLIN GUIDE' is perfect voor accommodaties. Veel hotels
zijn er te vinden en je kan meteen per e mail een kamer reserveren.
Ook voor winkels is dit een goede site.
De website van 'XCITE' tenslotte is handig en snel, geschikt voor
mensen die snel even wat informatie willen hebben over Dublin.
www. ireland .travelie
www.hoi.ie.dubguide
xcite.preview.travel.com
Natuurfoto's
Boksende hazen, 'geschoten' door de Duitse fotograaf Manf
red Danegger, leverden dit jaar 's werelds beste natuurfoto op.
Dat vindt althans de jury van The Wildlife Photographer of the
Year Competition 1998, een wedstrijd, georganiseerd door
het BBC Wildlife Magazine en The Natural History Museum in
Londen. Fotografen uit zestig landen zonden voor de vijftiende
editie in totaal twintigduizend natuurfoto's in. De boksende
hazen hangen, samen met alle andere bekroonde foto's, tot en
met 10 januari volgend jaar in het Museon, Stadhouderskade
41. Den Haag.
Om de concurrentie van de populaire ski-oorden in Colorado
beter het hoofd te kunnen bieden komen vier skigebieden in
de buurstaat Utah dit jaar voor het eerst met een gezamenlijke
dagpas. Het gaat om Alta, Brighton, Solitude Mountain en
Snowbird, alle vier op korte afstand van Salt Lake City. De
dagpas kost dertig dollar en wordt verkocht via reisagent
schappen en touroperators. In Utah worden in 2002 de olym
pische winterspelen gehouden. De meeste ski-evenementen
vinden plaats in en rond Park City, aan de andere kant van
Salt Lake City.
Lelijke bloterik
Serfaus, een authentiek bergdorp dat zich omzichtig aanpast aan de moderne tijd.
Geen wintersportdorp is volmaakt.
Er valt altijd wel iéts te kankeren.
Totdat je in Serfaus komt. Zeer zeker,
't is er duur. Zo duur zelfs, dat veel
Nederlandse touroperators het
plaatsje mijden. Hier valt niets te
verdienen. 'Dit is onze prijs', zeggen
de hoteliers laconiek, 'en wie dat niet
wil betalen, loopt maar door'. Hoog
moedigheid troef. Maar toevallig
kunnen ze zich dat in Serfaus ver
oorloven. Net zo makkelijk. Zelfs in
het laagseizoen zit het dorpje altijd
mudvol. Met Duitsers vooral. Het
aantal Nederlanders loopt gestaag
terug.
Opgetut
Het aanvallige van Serfaus zit 'm on
getwijfeld in de eerste plaats in het
dorp zelf. Een snoepje. Houten Hans
en Grietje-huisjes, vrolijk opgetutte
etalages, gezellige tingeltangels, los
lopende tóppen, de lauwe geur van
een koeienstal, een kerkje op de
plaats waar een kerkje hoort te staan
en - dat vooral - nergens grommen
de en stinkende auto's. Want die zijn
verboden. Iedereen loopt hier, moét
hier lopen. De door duizenden voe
ten aangestampte sneeuw knarst on
der de zolen en wie haast heeft,
neemt de metro of - zoals hij door de
950 autochtonen vol trots wordt ge
noemd - 'der Dorf-U-Bahn'.
Het ding werd 15 jaar geleden aan
gelegd en bepaalt zonder zelf in zicht
te komen het gezicht van Serfaus. De
op luchtkussens rijdende wagens
jakkeren tussen 07.30 en 18.00 uur
De reis er naar toe mag dan een kwelling zijn; het smartegeld is hoog. Een
dagje skiën in Serfaus en je bent alles vergeten: de kokende drukte op de
Autobahn bij Ulm, de kilometers lange file voor de tunnel van Lindau en
zelfs het urenlange, eindeloze gesukkel op het traject Bludenz - Landeck -
Ried. Trek minstens twee dagen uit voor de rit naar wat zo ongeveer als
het einde van Oostenrijk mag worden beschouwd. En merk vervolgens
dat je niet eens de enige bent die dat er voor over had.
voor niks en niemandal om het
kwartier van het ene einde van het
dorp naar het andere en stoppen on
derweg twee keer. De metro maakte
van Serfaus weer Serfaus. Een
authentiek bergdorp, dat zich om
zichtig aanpast aan de moderne tijd.
Zo was het, zo is het en zo moet het
altijd maar blijven.
Behalve in het skigebied natuurlijk.
Omgerekend in Nederlands geld
werd hier in de afgelopen tien jaar
voor zo'n 100 miljoen gulden verspij
kerd. Restaurants kregen een facelift;
krakkemikkige slepers werden ver
vangen door nagelnieuwe, kamer
brede stoeltjesliften naar onder meer
Plansegg en langdurige opstoppin
gen bij het dalstation tenslotte, ko
men nauwelijks meer voor sinds de
aanleg van een pijlsnelle gondel. En
er staat de geachte cliëntèle nog
meer te wachten. Ook de lange, en
daardoor soms zo kouwe sleeplif
ten bij Masner zullen binnenkort
plaats moeten maken voor moder
ner materiaal.
Het 'Geheim van Serfaus' overigens:
skiën in het Masnergebied als de zon
al als een vuurrooie skippybal over
de bergtoppen rolt. Half vier in de
middag en geen mens te zien. De
Mindersabfahrt is hier van alle afda
lingen zonder concurrentie de mooi
ste, maar die vanaf de Masneralm
mag er ook zijn. Zorgeloos zwieren
en zwaaien totdat je plotseling tot
het besef komt, dat je nog naar Ser
faus moet. Een half uurtje verderop
ongeveer. Met als uiterst smakelijke
finale die prachtige Waldabfahrt
(laatste stukje steil, maar wie daar te
genop ziet kan de simpele Mittelab-
fahrt nemen).
Schoonheidspukkel
Nooit Masner verlaten trouwens, als
er nog geen bezoek is gebracht aan
de Hexenseehütte. De schoonheids
pukkel van Serfaus. Eerst met de
Minderslift naar boven, dan met de
ski's op de schouders tien minuten
lopen en tot slot een korte, eenvou
dige afdaling door de diepe
