Trends
'Wij verkopen alles watje niet nodig hebt'
DINSDAG 17 NOVEMBER 1998
REDACTIE SASKIA STOELINGA»
Max Havelaar viert tien jaar
met boek Zuivere koffie lekker
INGE VAN DEN BLINK
Op een morgen kwam Jona's
oom hem opzoeken in de stad.
Hij vertelde hem over een groep
Nederlanders die met een goed
idee gekomen waren. Ze wilden
koffie kopen van kleine boeren
in coöperaties. 'Hoe heten ze?
vroeg Jona achterdochtig.
'Max Havelaar.
Max Havelaar? Dat klinkt als
de naam van een of andere
waardeloze jazzband.
'Ze menen het.' 'Hoe weet u
dat, oom? Het wemelt in de stad
van de malafide zakenlui.'
'Luister. Max is een keurmerk.
Fragment uit het verhaal Kof-
fiestrijd van de Oegandees-Ne-
derlandse schrijver Moses Ise-
gawa. Het staat in een boek, ge
maakt ter gelegenheid van het
tienjarig bestaan van Max Ha
velaar koffie. Deze 'zuivere kof
fie' heeft als belangrijkste uit
gangspunt dat er wordt inge
kocht bij kleine boeren en
boerinnen in het land zelf, te
gen een vaste prijs, zodat zij er
rechtstreeks baat bij hebben.
In tien jaar tijd is er 27.000
ton Max Havelaar koffie ('iets
duurder', maar dat doen ze 'es
presso') verkocht in Nederland.
Dat lijkt veel, maar het markt
aandeel bedraagt nog slechts
2,7 procent. Heel bescheiden.
Het is een wonder dat de for
mule van Max Havelaar, ge
noemd naar Multatuli's mees
terwerk, zo goed aangeslagen
is. De idealistische initiatiefne
mers van het keurmerk hadden
flinke hobbels te nemen, vertelt
Kees Schaepman in een bijdra
ge waarin hij de moeizame start
van Max Havelaar uit de doe
ken doet.
Het hoofdstuk leest als een
spannend jongensboek. Hoe
Jan Fokkinga, directeur van
branderij Neuteboom, bereid
was commercieel gezien zijn
nek uit te steken voor Havelaar.
Hoe een hoge meneer van Dou-
we Egberts zich er persoonlijk
tegenaan bemoeide om het
jonge keurmerk, nog voor het
eerste wankele stapje gezet was,
te laten struikelen.
Zodat Albert Heijn, waarmee
zulke prettige banden waren
aangeknoopt, bijna afhaakte.
Waarop Fokkinga dacht 'als
D.E. zo bang is voor zo'n klein
bedrijfje, moet er wel toekomst
in zitten.' Vervolgens kwam er
nog tegenwerking van de we
reldwinkels en van de (inmid
dels ter ziele gegane) Stichting
Ideële Import.
Van Jan Brokken een reporta
ge over een reis door Guatema
la. waar hij verschillende kleine
koffieboeren en hun gezinnen
opzocht. Arnon Grunberg le
verde een stuk dat minder over
koffie of arme boeren dan over
Amon Grunberg zelf gaat, maar
dat wel lekker weg leest.
Jan Pronk schreef een schou
derklopje vooraf waarin hij Max
Havelaar oproept de komende
In tien jaar tijd is er 27.000 ton
Max Havelaar koffie verkocht in
Nederland. foto pr
tien jaar flink uit te breiden en
verder te professionaliseren.
Zeer professioneel is alvast dit
boek. Het ziet er goed uit -
mooie lay-out, heldere belette
ring - en de inhoud is afwisse
lend en informatief.
Al te zoete koekjes worden bij
tien jaar verantwoorde koffie
gelukkig niet gebakken.
Schaepman vermeldt eerlijk dat
de boeren in onder meer Gua
temala en Costa Rica in het be
gin soms slechte koffie lever
den, omdat ze toch hun vaste
prijs wel kregen.
Dat er sinds de tijden van
Multatuli niet zo heel veel is
veranderd in koffieproduceren-
de landen, blijkt uit een geesti
ge, korte en léachtige bijdrage
van Peter Faber. Hij speelde de
hoofdrol in de film Max Have
laar en moest bij de opnamen
'de hoofden van Lebak' oprui
end toespreken, in hun eigen
taal.
De opgetrommelde figuran
ten reageerden echter niet 'on
bewogen, met ogen vol haat',
zoals de regisseur dat wilde,
maar met luide bijval. Faber:
„Film zei ze helemaal niks. Ze
luisterden naar mijn toespraak
en namen hem letterlijk. Voor
hen was ik een soort verlosser
die was gekomen om hun be
narde bestaan te verlichten. Jui
chend hadden ze de hele opna
me verpest."
In een bijdrage over de ad
vertenties voor Max Havelaar
legt Jan Peter van Doorn, voor
heen reclamestrateeg, uit waar
om ideële koffie marketing
technisch een moeilijk produkt
is. Qmdat we leven in een ver
wentijdperk, daarom. En omdat
'verantwoord' uit is. Dus moet
Max Havelaar - ook in bananen
en cacao - vooral adverteren
met lekker, lekker en nog eens
lekker.
Nieuwe Oogst. Tien jaar
Max Havelaar, prijs f 24,95.
Uitg. Stichting Max Havelaar.
Te koop vanaf 16 november.
123456789 10
Anagram
Op elke verticale
regel dient een
zes letters te wor
den ingevuld. Het
woord van Hjf let
ters bestaat uit de
letters van het
voorgaande woord
plus 1, het woord
van zes letters
beslaat uit de vijf
plus 1. Als de hele
puzzel juist Ls inge-
vuld, vormen de
letters in de vet
omlijnde kolom een
woord.
1. Echtgenoot - voor het gerecht roepen - afgelopen:
2. bolvormig - wielerwedstrijd - opbergmap;
3. tijdperk - gaap - altijd durend;
4. mikpunt - soort stof - schietbaan;
5. strafwerktuig - lijfwacht - handelwijze;
6. insecteneter - jam - dooier;
7. suikerpalm - gesponnen draad - vocalist;
8. wreedaard - stelen - import;
9. verfstof - duivel - medemens;
10. kleine kajuit - gave - mannetjesduif.
Oplossing van maandag;
Horizontaal: 1. Fut; 5. nog; 7. negatie; 8. pin; 9. era; 11.
teder; 14. si; 16. va; 17. ecu; 18. sul; 19. Ur; 20. om; 22. stere;
25. lot; 27. tap; 29. riester; 30. vel; 31. ree.
Verticaal: 2. Uni; 3. tent; 4. gard; 5. nier; 6. oer; 8. pas; 10.
ara; 12. eruit; 13. eiser; 15. Ier; 16. vlo; 19. uil; 21. mop; 22.
stil; 23. eest; 24. eter; 26. ore; 28. are.
Droombeeldjes voor verzamelaars
EVELIEN BAKS
Tekenfilms hebben zo hun ei
gen magie. Ze slepen de kijker
(tje)s mee in een wereld van
fantasie en avontuur. Niet voor
niets zijn de helden uit de
Disney-koker over de hele we
reld beroemd geworden. Zo be
roemd dat er mensen zijn die
alles verzamelen wat ze maar
kunnen vinden van hun gelief
de tekenheld. Of het nu om
Winnie de Pooh gaat of om
Bambi. Voor die groep heeft
The Collectors Company zo'n
2500 producten verzameld.
Droombeeldjes voor de echte
verzamelaar.
Zeg Disney en we hebben het
over Bambi, de Lion King,
Sneeuwwitje, Cinderella, Goofy,
Winnie de Pooh en nog heel
veel andere beroemde figuur
tjes. Kinderen zijn gek op te
kenfilms, speelgoed, sokken en
wat al niet meer waarop hun fa
voriete tekenheid staat afge
beeld. Volwassenen net zo
goed, maar die zoeken het eer
der in de duurdere producten.
Voor sommigen is niets te gek,
want als je twaalfduizend gul
den neertelt voor een 'cell' uit
de Disney-studio's dan behoor
je wel tot de echte verzame
laars.
Echte verzamelaars, dat is
waar de nieuwe The Collectors
Company in Rotterdam zich op
richt. Verzamelaars van Disney-
spul, maar ook verzamelaars
van heel veel andere beroemde
collecties. De winkel aan het
Weena-Zuid heeft zo'n 2500 ar
tikelen in huis, waaronder de
Disney-'cells'. Elke seconde
film die in de Disney-studio's
wordt gemaakt omvat 24 beel
den. Eén daarvan wordt uitein
delijk uitgebeeld. Van alle ande
ren kunnen 'cells' worden ge
maakt. Dat worden dus illustra
ties van scènes uit de betreffen
de tekenfilms. Ze worden met
de hand ingekleurd, voorzien
van een certificaat en verschij
nen in gelimiteerde oplage.
„Een heel bijzonder pro
duct," zegt Harm Holleman, ei
genaar van The Collectors
Company. „Vooral ook, omdat
Disney heel selectief is in het
uitzetten ervan. Disney heeft in
de Verenigde Staten zo'n 55
dealers. De gelimiteerde exem
plaren zijn daar vaak in één dag
al verkocht, omdat mensen er
gewoon op zitten te wachten.
Voor verzamelaars is dit het
echte werk. Je hebt cells van
vijfhonderd gulden, maar ook
van twaalfduizend gulden.
Vooral die laatste worden nogal
eens als beleggingsobject aan
geschaft." Holleman heeft zo'n
35 cells naar Rotterdam ge
haald. Het betreft scènes uit
films van onder meer Sneeuw
witje, Winnie de Pooh, de Lion
King en Bambi.
De winkel van The Collectors
Company herbergt enkele tien
tallen verzamelobjecten. De
collectie omvat Suske en Wiske,
Kuifje, Little Miss Piggy en Joop
Klepzeiker om maar wat te noe
men. Net zo bijzonder als de
Disney-cells zijn volgens Harm
Holleman de beeldjes van Har
mony Kingdom. Een Engels
product, bestaande uit doosjes
die elk een beeldverhaal weer
geven. De handgemaakte doos
jes worden vervaardigd van een
mengsel van marmer, graniet
en kunsthars. Wat ze bijzonder
maakt zijn de geheimen die er
in schuilgaan.
Ooit geweten dat er ook men
sen zijn die varkentjes verzame
len van het Engelse Holland
Studio Craft Collectibles? Er is
zelfs een 'Pigtails Collectors
Club' met leden over de gehele
wereld. Zo worden ze op de
hoogte gehouden van alle nieu
we varkentjes. Ook van de Har
mony Kingdom-familie kun je
overigens lid worden. Deze
club heeft zelfs een eigen tijd
schrift. Hetzelfde geldt voor de
Noorse trollenclub. „Met dit
soort verzamelobjecten richten
we ons dus niet op kinderen.
Hoewel je daar bij Disney in
eerste instantie wel aan denkt,"
zegt Holleman. „Onze doel
groep hebben we ingeschat op
vijftien tot zestig jaar."
The Collectors Company
heeft, zo zegt de eigenaar, van
alle verzamelobjecten alles in
huis wat er op dit moment is
uitgebracht. Hij wijst op de gro
te verzameling trollen die ach
terin de winkel in een aparte vi
trine is ondergebracht. „Ook
trollen worden op dit moment
hevig verzameld." Met een ver
zameling kun je volgens Holle
man bijna oneindig doorgaan.
Met grote regelmaat verschij
nen er nieuwe exemplaren die
de verzamelaars graag aan hun
collecties willen toevoegen.
„We hebben in ons bestand nu
al zo'n duizend adressen van
verzamelaars," zegt hij. „Die
mensen verwachten in een
winkel als deze ook wel dat je
tijd voor ze neemt. Ze willen
vertellen over hun collecties,
dat is duidelijk.
Om de vele priegelige beeld
jes te beschermen staat bijna
alles achter glas uitgestald. Ie
dere verzameling heeft zijn ei
gen vitrinekast waarin de vele
sprookjesfiguren staan te schit
teren. „Eigenlijk komt het erop
neer dat wij alles verkopen wat
je niet nodig hebt," aldus Hol
leman.
MÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊm
HEINZ
SHHHHHHHHHHI
TOM POES
Heer Bommel en de Liefdadiger
De lichtmatroos Kornelis Waaikant
had in de beslotenheid van de grot
gewacht, totdat het monster romme
lend en dreunend in de verte ver
dwenen was. Pas geruime tijd daar
na had hij genoeg moed verzameld
om zich naar de stad te begeven,
waar de Albatros aan de kade lag.
Kapitein Wal Rus luisterde slechts
half naar zijn verhaal, toen hij zich
meldde. Het was duidelijk, dat de ge
zagvoerder gestoord werd door het
gedrag van de bootwerkers. Geen
wonder, in plaats van ijverig voort te
gaan met laden, wierpen de ventjes
eensgezind het werk neer en verlie
ten op een drafje het terrein. ,,Dat
loopt de spuigaten uit!" riep Wal Rus
verbolgen. „Ja", gaf de matroos toe.
„Zo is het maar net, kapitein! Alle
snaren van mijn banjo zijn gespron
gen. Van de zenuwen, weet u? En dat
monster is ook op mijn stem gesla
gen. Helemaal schor van de emotie,
kapitein!" „Zever niet!" loeide de ge
zagvoerder. „Wat kan mij jouw over
gehaalde zenuwenstem schelen, me
neer? Eerst heeft die worm de helft
van de lading verpieterd en nu hol
len die trottige landkrabben ertus
senuit. Maar ik zal ze! Ik moet mijn
trottelnoten aan boord hebben voor
het avond is!" Zo sprekende rolde hij
zijn mouwen op en spoedde zich
achter de voortjachtende trotten aan
om ze op hun plicht te wijzen. Hij
hoefde niet ver te lopen, want even
buiten de stad trof hij de menigte
aan, die om heer Ollie en Tom Poes
samendromde. „Ik heb jullie veld
wachter niet aangevallen", hoorde
hij de eerstgenoemde reeds van ver
re roepen.
Kristal en glas
Het subtiele cocktailglas 3000.
Industrieel ontwerper Maar
ten Vrolijk heeft voor Royal
Leerdam Cristal de kristallijn
Arum bedacht, die op be
proefde, ambachtelijke wijze -
met de hand gevormd en met
de mond geblazen - wordt
vervaardigd. De collectie om
vat drie vazen (Fontana, Calla
en Julia), een schaal (Rosas)
met het karakteristieke Vro-
lijk-rozenmotief en de kristal
len 'doos' (Pom pom) voor
bonbons en sieraden. De
handgreep op het deksel is
ook weer zo'n onmiskenbare
Vrolijk-bloem, die in verschei
dene kleuren (fuchsia, geel,
paars, oranje en blauw) is uit
gevoerd. De prijs van dit ob
ject is ƒ249.
Interieurarchitect Adam T.
Tihany ontwierp voor Chri-
stofle een cocktailglas dat on
der de naam 'Collectie 3000'
wordt gepresenteerd. Het in
een genummerde se
brachte glas bestaai
kristallen coupe uitli
een saffierblauwe bi
een zilveren steun
kunt er inderdaad uit
maar of dat raadzaan
glas kan breken. Eet
zien dit glazen dit
ruim duizend guld
lijkt tentoonstellen t
een vitrine bij voorb
beter idee.
Behalve dit kostb
werp introduceert
een serie subtiel
cocktailglazen in dri
ringen: de modelle
Scottish en Facettes.
er behalve cocktails
goed champagne uil
Ze worden per twee
leverd in een geschi
voor prijzen die liggi
175 en 195 gulden pei
Deze kristallen dozen zijn 'Pom Pom' gedoopt.
Hondendeken op achterbank
Voor nette baasjes die de
hond graag in de auto mee
nemen, maar niet willen dat
het diertje hondenharen en
andere viezigheid in de wa
gen achterlaat, is een speciale
deken ontwikkeld. De van
vochtabsorberende en zware
stof gemaakte deken beslaat
vrijwel de gehele achterbank
en moet met afstelbare band
jes worden vastgemaakt aan
de hoofdsteunen van de
voorste twee stoelen.
Keramische kolen_
Een gewone gaskachel heeft
niet zo'n romantische uitstra
ling als een open haard, maar
gaat wel zuiniger met energie
om. Bij de open haard'ver
dwijnt veel warmte via de
schoorsteen. Vandaar dat fa
brikanten steeds weer zoeken
naar mogelijkheden om het
energiezuinige aspect van de
gashaard te combineren met
het sfeereffect van de open
haard. Gasblokkenvuren die
bedrieglijk veel op een hout
vuur lijken, kennen we al ge
ruime tijd. Manor House in
troduceert met de Ceramica
gaskachels uit Engeland het
gasgestookte kolenvuur. De
keramische kolen - waartus
sen de gasvlammetjes vrolijk
en levensecht branden - vor
men een sfeervol vuurbeeld.
Men kan het vlammenspel
naar wens hoger en lager zet
ten.
De kachel heeft een elektri-
Voegkit verwijderen
Verkleurde of vervuilde silico-
nenvoegen langs badranden
en raamkozijnen zijn met in-
weekpasta weg te werken,
maar dit is een tijdrovend
karwei. Veel sneller gaat deze
klus met de zogenoemde Sis-
ta Silicone Cutter, zo belooft
de fabrikant. Dit handzame
gereedschap heeft een met
glasvezel versterkte spitse
punt waarmee zonder noe
menswaardige beschadiging
van de ondergrond hele ran
den siliconen kunnen wor
den losgemaakt.
Doordat de vierv
omsingeld door de d(
hij bij plotseling remi
naar voren schieten
dens het rijden niet
baasje op de schoot
De deken is te wassen
tig graden en is veil
voor-zowel een twee-
deursauto. De prijze
nen vanaf tweehond
den. Voor meer ini
Altranet, Beesd, td
683.804
sche vonkontsteking
automatische beveüi
de gastoevoer. Zo kan
fout gaan als de h
onverhoeds uitfloept
ramica kachels heb!
noodzakelijke keuren
twee uitvoeringen:
tan (eigentijds mei
belijning en fraaie roi
en Mayfair (tijdloos!
De mantels van beide
len zijn in drie kleun
baar. Manhattan ii
blauw en antiekrood
in antiek groen, ant
blauw en antiek b
rood. Met het oog
nieuwe witte golf die
afkomt, zijn beide bo
in wit verkrijgbaar. I
kan zowel hoofd-
warming zijn. Adviesi
prijs ƒ5.495.
Info: Manor House
dam, 010-2202212
Aan de andere kant
gereedschap zit eei
met scherpe randen'
hardnekkig vastzittd
ten zijn los te krijge
deze schoonmaakkk
klaard, kan vervolgel
het materiaal opnit
den afgedicht. De Sis
ne Cutter is geschikt
soorten voegkitten.
koop in de doe-het-i
voor bijna vijf guide
matie: Henkei Nede
Nieuwegein, tel
607.3438.
1'OrXjM
^(IDARID^
V
Helden uit de Disneykoker geliefde objecten voor de verzamelaar.
foto gpd/cees kuiper
TS/PW/JL OP JANJAP/É D£
