Mens gratis i
Business Clai
'Ook gabberhouse is popmuziek'
TV
WEER
Het Gesprek van de Dag
Walvis vliegt naar vrijheid
HVfC
WOENSDAG 9 SEPTEMBER 1998
COMMENTAAR
Pronk en de porseleinkast
Of het nu gaat om ontwikkelingssamenwerking of om milieubeleid,
PvdA-minister Jan Pronk blijft een man met een missie. Mensen
mogen best even nadenken voor ze hun vakantievlucht boeken; ze
zouden in elk geval kunnen overwegen eens een ander vervoermid
del te kiezen dan het vliegtuig, zo filosofeerde hij gisteren in het
TV-programma Nova. Vliegen gaat te gemakkelijk, is te goedkoop,
en binnenlandse vluchten zijn volstrekt onnodig: de trein is op de
korte Nederlandse afstanden een prima alternatief, aldus Pronk.
Zeker dat laatste zullen weinigen bestrijden, maar te vrezen is dat
de bevlogen bewindsman een roepende in de woestijn blijft waar
het gaat om vrijwillige beperking van het vliegen. Tot nog toe heeft
elke suggestie dat de overheid de jaarlijkse vakantievlucht naar Flo
rida of Indonesië dan wel het tussendoortje naar Kreta of Portugal
zou kunnen bemoeilijken, stormen van protest opgeroepen. Al dan
niet opgeklopt door de reisbureauwereld en de luchtvaartlobby.
Het was alsof de mensenrechten van de Nederlanders werden aan
getast. Pronk begeeft zich met zijn oproep tot bezinning dus in een
porseleinkast. Pronk had trouwens zijn zendingswerk beter in zijn
eigen partij kunnen beginnen. Velen binnen de PvdA herinneren
zich nog een verkiezingscampagne, waarbij Wim Kok en zijn team
per vliegtuig het land doorkruisten.
Overigens tikken maatregelen tegen binnenlandse vluchten op het
totaal van de starts en landingen op Schiphol nauwelijks aan. Veel
lawaai-overlast zal het niet uitmaken. Pronk heeft echter een prima
neus voor de symbolische betekenis van zo'n beperking. In Nova
kondigde hij aan dat hijzelf niet van deze korte vluchten gebruik zal
maken. Pronk heeft daarmee zijn visitekaartje afgegeven. Hij heeft
laten zien dat hij zowel zichzelf als het milieu serieus neemt.
Ranzige liefde
De zwaardwalvis Keiko, wereld
beroemd van de film 'Free Wil
ly', vliegt vandaag met een
Amerikaans militair C-17-vIieg-
tuig van de VS naar IJsland.
Daarmee is hij de enige walvis
die ooit gevlogen zal hebben.
Maar liefst 750 journalisten vol
gen de overtocht van de ruim
vier ton wegende orka naar Hei-
maey, het grootste van de West-
manner-eilanden aan de kust
van IJsland, waar Keiko in een
fjord wordt vrijgelaten.
Keiko, in 1979 als tweejarige ba
by gevangen, trad op in orka-
en dolfijnenshows in Niagara
Falls, in Canada. De Canadezen
verkochten hem in 1985 aan
een Mexicaans aquarium we
gens ruimtegebrek. In 1993
speelde hij in Free Willy. Naar
aanleiding van de film kwam
zijn te kleine onderkomen in
Mexico-Stad in de publiciteit.
Een dierentuin in Newport,
Oregon, nam hem in 1996 op
met het doel hem uiteindelijk
vrij te laten. Een stichting za
melde tien miljoen dollar in om
Keiko vakkundig en verant
woord te begeleiden.
Af en toe zon
Vanochtend trok een regenzone, behorend bij een frontale golf, over
ons land. Om acht uur werd in onze omgeving zo'n drie mm gemeld.
De motor van het huidige weerbeeld is een complex lagedrukgebied
net ten westen van Ierland, dat maar langzaam in noordoostelijke
richting trekt. Morgen vallen er enkele buien, maar ook de zon schijnt
zo nu en dan. De wind is matig, aan de kust nu en dan krachtig, uit
zuidwestelijke richtingen. De temperatuur loopt nog op tot 19 20
graden.
Vrijdag en in het weekeinde overheerst de bewolking en regent het
van tijd tot tijd. Vooral voor zaterdag en zondag berekenen de compu
ters veel regen, plaatselijk meer dan tien mm. De wind is matig, aan
zee vrij krachtig, uit zuidwest tot west. De middagtemperatuur gaat
flink omlaag en ligt in het weekeinde op 15 tot 16 graden. Dat is een
paar graden onder de normale waarde voor deze tijd van het jaar.
De warmte in Europa wordt de komende dagen verder naar het zuiden
en zuidoosten teruggedrongen. Gisteren werd het in het Spaanse Cor
doba nog 34,8 graden. Vooral in Italië valt veel regen, die daar overi
gens meer dan welkom is.
In het lagedrukgebied ten westen van ierland zijn nu ook de restanten
opgenomen van de vijfde tropische cycloon van het seizoen: Earl. In
de omgeving van Panama City veroorzaakte deze orkaan zo'n 300 mm
regen. NASA heeft in de cycloon Bonnie, die ook bij ons voor veel re
gen zorgde, wolkentoppen gemeten tot 18 km hoog. Dat is tot in de
stratosfeer.
René Boomkens eerste Nederlandse pop-professor
„Tegenwoordig gaan ouders
met hun kinderen naar een
concert van The Rolling Stones.
Dat was in de jaren zestig abso
luut ondenkbaar. Popmuziek
was banaal en uitsluitend be
stemd voor jongeren. De ouders
van die tijd hoopten vurig dat
die belangstelling voor langhari
ge artiesten weer gauw over
ging. Volwassenen namen de
artistieke betekenis van popmu
ziek niet serieus. Maar inmid
dels gebruikt zelfs Bill Clinton
popsongs om zijn politieke pro
gramma te verkopen."
René Boomkens (43) is de eer
ste pop-professor in Nederland.
Naar de Top-40 luistert hij niet,
die hits zijn hem te vluchtig.
Daarentegen kijkt hij wel naar
videoclips op de muziekzender
MTV. „Daar zit wel eens iets
tussen." De debuterende hoog
leraar popmuziek begint op 30
oktober officieel aan de Univer
siteit van Amsterdam. Zijn
splinternieuwe vakgebied valt
onder de faculteit der politieke
en sociaal-culturele weten
schappen en de faculteit der
geesteswetenschappen. Inter
nationale collega's heeft Boom
kens in de Verenigde Staten en
Groot-Brittannië, waar de pop
professor een normaal ver
schijnsel is. „Logisch. Daar ligt
de bakermat van rock roll,
soul en rhythm and blues". Aan
de Universiteit van Amsterdam
gaat Boomkens studenten bege
leiden die willen afstuderen op
een stroming binnen de pop
muziek.
Zelf wil de 'popproF binnenkort
onder meer de opleving van
Nederlandse artiesten onder
zoeken. Daarbij beperkt hij zich
uiteraard niet tot het hoe en
waarom van de populaire zan
ger Marco Borsato. Ook de plot
selinge doorbraak van de band
'2 Unlimited' en de opkomst
van gabberhouse, een genre dat
zijn oorsprong vindt in Rotter
dam, fascineren hem. „Sommi
gen twijfelen of gabber wel mu
ziek genoemd mag worden. De
ze meest extreme vorm van
house, met keiharde en snelle
beat, heeft weliswaar ritme,
maar is dat ook muziek? Ik vind
van wel. De gewelddadige gelui
den zijn vernieuwend. Dat is
een belangrijk kenmerk voor
popmuziek: er wordt iets uitge
probeerd."
Boomkens is een filosoof die
zich heeft toegelegd op de pop
cultuur. Niet met een instru
ment, ondanks de verplichte
pianoles en het experimentele
gepingel op de gitaar. Zuch
tend: „Ik kan nog steeds geen
noot goed spelen." Zijn passie
analyseren kan hij wel. Als jo
chie van tien was Dave Davies
van The Kinks zijn held. „Een
individualistisch type dat de in
druk wekte alleen door het le
ven te gaan. Je door niemand
laten beïnvloeden en overal bo
ven staan, dat sprak mij enorm
aan." Al gauw volgden The
Beaües. „Mannen met wie ik
mij makkelijk identificeerde.
Jong met een veelbelovende
uitstraling: erotisch, serieus en
kritisch. De hele cultuur die bij
popmuziek hoorde, was ontzet
tend belangrijk voor mij. Samen
met vrienden naar concerten en
cafés. Een zanger als Bob Dylan
was een soort vriend Voor me.
Zijn soms onbegrijpelijke tek
sten waren lekker broeierig en
sensueel. Ik kon er geen touw
aan vast knopen, maar toch
vond ik het prachtig."
Boomkens was jong in de jaren
zestig. Met grootheden als The
Rolling Stones, The Kinks en
The Beatles een ideale periode
voor een muziekfanaat. Toch
behoort de 'popprof niet tot de
generatie veertigers en vijftigers
die alles uit die tijd mooier, be
ter en unieker vindt. „Die ver
hevenheid over de muziek-kwa-
liteit van toen vind ik onzin. De
tijdgeest was heftig: de opkomst
van Provo, de oorlog in Viet
nam, het verzet daartegen en
het verzet tegen ongeveer alles
en iedereen die macht had. Je
ging samen naar een concert
maar ook samen naar een de
monstratie. Die collectieve er
varing heeft op veel mensen
grote indruk gemaakt. De mu
ziek uit die tijd staat symbool
voor een heftige periode."
Tegenwoordig kenmerkt pop
muziek zich niet meer door ver
zet. De generatiekloof is kleiner
geworden en popsongs zijn niet
langer de uitlaatklep bij uitstek.
Wel is de hiphop-scène, en ze
ker die in de Verenigde Staten,
een genre waarin nog veel pro
test klinkt. Rappers met rauwe
teksten roepen op tot afslach-
René Boomkens: „Zelfs Bill Clinton
programma te verkopen."
ting van de politie, verkrachting
van vrouwen en haat tegen ho
moseksuelen. In de Verenigde
Staten lopen enkele gerechtelij
ke procedures tegen bands van
wege dergelijke discrimineren
de teksten.
Maar hun populariteit is tijde
lijk, zoals zo vaak geldt in de
glamourwereld van poparties
ten. „Neem de Spice Girls, die ik
overigens kwalificeer als 'pop
muziek op bestelling'. Vijf mei
den met ieder een andere uit
straling. Ze leren netjes een
danspasje in de studio waar de
muziekband wordt ingezongen
gebruikt popsongs oitu
door professionele^
Een hype was het.)
jarige meisjes ging^.
rische fans uit hun
'Gut,gut,gut, ze ziji^
jong', zuchtten vadfji
ders. Maar net als v,se
ouders zich zorgemer
pubers die totaal o|nj
ruige rock and rollya
ook nu: het is onsdei
maak dat overgaatva
Girls zijn al weer uijte
W
CARINE NEEFJES»
Iedereen praat over 'Sex voorde Bach', dus als schrijver van een tv-
column ontkom je er niet aan het programma een keer te bekijken.
Het is zoals mijn moeder altijd zei vanachter haar emmer sop, als
onze hond weer eens op de deurmat had overgegeven: een smerig
klusje, maar iémand moet het doen.
Maar wacht eens even, 'Sex voor de Buch', dat was toch eergisteren,
hoor ik u brommen. Klopt. Alleen Wil ligt al lang in z'n mandje als
dat programma begint en daarom snorde in huize Buys maandag
nacht de video. Tijdens het bekijken van de band, gisteren, ontdekte
ik trouwens een groot voordeel van deze methode. Als het je allemaal
even te veel wordt - en geloof me, tijdens een aflevering van 'Sex voor
Buchgebeurt dat een keer of twaalf- dan kun je even de band afzet
ten. Om een glaasje water te drinken of een luchtje te scheppen bij
voorbeeld.
De aflevering van maandag was nog ranziger dan ik op grond van
de vele praatjes die over het programma de ronde doen, liad ver
wacht. Behoort u soms tot de groep mensen die beweert dat seks niet
vies is? Vergeet het maar. Kijk een keer naar 'Sex voor de Buch'en u
weet wel beter.
Achtereenvolgens kwam een aantal verminderd-toerekeningsvatba-
ren in beeld om aan presentator Menno Buch hun afwijking op te
biechten. Zo zagen we een supermarktcaissière die likkebaardend
van alles (en nog veel meer) aan de voorbijgangers in de Amster
damse P.C. Hooftstraat toonde, en een hijgerig, vleeskleurig video
clipje van een vrijend stel. Een cadeau van het bewuste stel aan een
onderstel, zo veel werd duidelijk.
Vervolgens kwam er een dame voorbij die in haar eva-kostuum een
bung}'jump maakte, maar uiteraard niet eerder dan nadat zij het
Nederlandse volk had toevertrouwd dat zehoe vervelend voor het
arme schaap steevast haar bed moest verschonen na een hoogte
punt.
Het absolute dieptepunt van het programma had Buch voor het
laatst bewaard. Een werkloze veertiger bedreef op weerzinwekkende
wijze de liefde met een opblaaspop. En o ja, hij was romantisch aan
gelegd, vertelde hij vooraf. Zo nu en dan kon hij best teder zijn voor
de pop, zei-ie, al bleek daar tijdens de mensonterende minuten die
volgden niet veel van.
'Se.x voor de Buch moet dat nou kunnen, anno 1998? Nee, natuur
lijk niet. En om bij de scheepvaartuitdrukkingen te blijven waaraan
de naam van dit gruwelijke Veronicaprogramma is ontleend: over
boord ermee. En kielhaal die Buch maar een keer. Knapt-ie mis
schien van op.
:r
Makelaar doet 'voor de lol' praatshow bij RTL
vo
Harry Mens gaat een nieuwe uitdaging aan. Na werkzaam te zijn geweest irPJ
de makelaardij en de politiek, gaat hij zijn geluk beproeven als presentator^
levisie-talkshow. Mens is daarmee de nieuwste, onbetaalde werknemer vanm
dat in een programma toch dat juist over geld en zakendoen gaat. Maar ookm
en onbekenden uit de journalistiek, de politiek en de kunst zijn welkom inlu
show. G
Harry Mens: „Ik heb nu eenmaal een groot ego."
FOTO BURO KASTERMANS
„Ik heb nu eenmaal een groot
ego. Ik doe dit gewoon voor de
lol, omdat ik het leuk vind voor
de camera te werken. Ik heb dit
altijd al gewild, want ik ben een
extrovert gebakken mens." Har
ry Mens, makelaar uit Lisse,
windt er geen doekjes om waar
om hij vanaf 4 oktober op de
zondagmorgen tussen 11.00 en
12.00 uur zo graag 'Business
Class' wil presenteren.
Mens zou Mens ook niet zijn als
hij niet snel furore met z'n show
wil maken via het 'binnenhalen'
van een bekende zanger. Zoals
hij in 1991 de tenor Luciano Pa-
varotti voor een concert op Ne
derlandse bodem wist te strik
ken, zo wil hij nu de Italiaanse
zanger Andrea Boccelli in zijn
programma te gast hebben. „Ik
ben nu eenmaal een gevoelig
man. Als hij komt, hou ik het
niet droog."
Volgens programma-directeur
van RTL 5, Joke Wartenbergh, is
Mens een natuurtalent. „Het
gemak waarmee hij een gesprek
afsluit is echt uniek. En dan
hebben we het nog steeds over
proefuitzendingen. Dit belooft
veel, want hij zal nog in zijn rol
groeien."
Van gevoel voor nuance kan
Harry Mens als presentator in
elk geval niet worden beticht.
Tijdens de gisteren gehouden
proefuitzending, maakte hij ex-
vrouwen van rijke mannen voor
'jaloerse krengen' uit. Volgens
Mens zijn zij er meestal op uit
de ex-echtgenoten financiële
een poot uit te draaien. 'Kijk
maar eens hoe zwaar die arme
Emile Ratelband en die knappe
professor Haspels het hebben.
Mens baseert zijn mening op de
kennis die hij opdoet uit het
blad Privé. Voor een journaliste
van dit roddelblad heeft hij in
zijn proefprogramma een pro
minente plaats gereserveerd. Zij
mag zijn kijkers uit de doeken
doen hoe 'gemeen' die verlaten
vrouwen wel niet zijn. En hoe
'kinderachtig' Marco Bakker wel
niet is door het gezin, waarvan
hij de vrouw heeft doodgere
den, met slechts een 'tonnetje'
af te kopen.
Luisteren blijkt niet de sterkste
kant van Mens te zijn. Tijdens
de interviews en de belsessies
krijgt de gast niet of nauwelijks
de gelegenheid zijn mening te
geven. Mens zelf ziet dat als een
soort preventieve maatregel.
„Als iemand lang doorzeurt,
moet ik hem op het juiste spoor
zien te krijgen of snel afkap
pen."
In het programma van Mens
wordt het principe van hoor en
wederhoor niet toegepast. Alle
items worden op 'Menseriaan-
se' wijze benaderd. Dit bete
kent, legt Mens uit, dat hij zijn
eigen mening niet onder stoe
len of banken zal steken. „Maar
ik haal mijn gasten niet onder
uit. Zoals een Paul Witteman
die altijd heel vooringenomen
bezig is en het liefst slachtoffers
maakt. Ik ben niet zo'n sloper."
Mens presenteert zijn program
ma vanuit een enorme leren
fauteuil. Ook zijn gasten krijgen
een dergelijke zitplaats aange
boden. De sfeer wordt bepaald
door een pianist die populair
klassiek speelt en Mens hangt,
alvorens te beginnen, zijn jasje
aan de kapstok. Het programma
moet zo het ultieme 'zondag-
morgengevoel' gaa
De kijker mag, vang
vanuit bed toezien
In het proefprograiï
een Fiod-recherchee
ven. De presentatoan
onder meer hoe heel
morgens vroeg tusjt I
zes uur bij iemandio
lastingfraude wordm
aan te bellen. En h<k i
vrouw in haar duster)
geert op zo'n bezofflï
Tussen de vragen dl
Mens zijn publiekje
wel rauw te lusten.,
krijgen ze niet te
mensen die niet ecL
zijn, krijgen het me®
aan de stok. Maar L
is voor rijken een vt
land. En het wordt^
erger. Het is te hop^
zichzelf respecteren
bakker zijn kapitaaL
veiligheid heeft gebjj.,
in al die Luxemburg
mertjes komen cam
De Noordwijkse arc
van Egmond krijgt c)
te vertellen hoe sue
Van Egmond bouwt
zen voor de rijken.
heb ook liever met pi
met arme mensen f*
Over architectuur
sproken. P
lil
Het eerste progran61
ness Class' is zondt^
tussen 11.00 en 12)0
zien op RTL 5 Nieir
Het programma sL.
duceerd door Hollt
House. t
Kikkererwten
De mens leeft en de mens gaat
dood. Dat weet hij en zij weet het
ook. Die zekerheid aan vaarden
doen ze geen van beiden. In het
troebele water van de twijfel
gedijen kleine roofifissen.
y Een gewone vis sch iet
kuit. Maar deze vissen
baren valse hoop.
Ze hebben altijd be
staan. Vroeger heet
ten ze kwakzalver.
Ze lichtten als het zo
uitkwam een her
senpan en verwij
derden daar een
door de duivel beze
ten boze kei. Ze
brouwden elixers
i 'oor eeu wige schoon -
heid en het pararadijs
tot besluit. Ze droegen
puntmutsen of geleerde
hoeden.
Tegen i voor dig kleden
ze zich in met de hand
geweven gewaden en
draaien aan het spin
newiel van de macro-
HAN MULDER
biotiek. Ze verkopen kikkererw
ten voor citroenen en eten bruine
rijst met stokjes. Hun doelwit is
de medemens die de gevreesde
ziekte onder de leden heeft. Ex
ploitatie van de angst is hun 'co-
re business'.
Valse hoop is ijdele hoop. Die
woekert voort en slokt alles op.
De zieke heeft geen behoefte meer
aan de weg terug naar de dokter.
Wat zou hij ook meteen witte jas
met mouwen en met de handen
machteloos in het haar? Liever
gemberkompressen op het kan
kergezwel.
Roel van Duijn beschrijft de ziek
te en dood van zijn vrouw Flora
in de krant en is het drama die
zelfde avond nog eens bij Nova
komen verrellen. Een verhaal
van handopleggers, yin en yang,
prei met honing, het bakken van
hoofdhaar van de man in een
koekenpan en daarmee een
'condiment' bereiden. Omdat het
macrobiotische geloofde leerstel
ling verkondigt: „de haren van
de man herbergen zijn gedachten
en diegenezen de vrouw.
De pot van de ijdele hooft schaft
miso soep en aduki-bonen en tiet
gezwel woekert intussen voort.
Nooit een dokter in de zaal van
de gekkigheid en mocht die er
tóch zijn dan heeft ook hij een
klap van de marobiotische mo
lenwiek die ervoor zorgt dat de
onbestraaldegrutten onbespoten
worden gemalen. Flora sterft na
een lijdensweg van pijn en valse
fictie. Van Duijn beschrijft zijn
wanhoop, machteloosheid en
vooral zijn schuldgevoel. Omzien
in wrok naar de kwakzalvers op
sandalen.
Een verhaal zoals dat van Flora,
leest iemand met huiveren res
pect. Wat zal de lezer doen als
hemzelf een medische jobstijding
van het beschreven kaliber be
reikt? Een medaille heeft tivee
kanten. Dat is een cliché met
eeuwige geldigheid Soms ont
leent een witte jas is het zieken
huis zijn credo aan de statistiek
van sterven of genezen. Hij leunt
ongemakkelijk tegen de wastafel
in zijn spreekkamer en zegt: „Die
borst moet eraf' of „die baar
moeder moet eruit.Veel statis
tieken weinig woorden. Over de
loterij met de vele nieten, rept hij
niet. Geen tijd en misschien ook
wel geen zin of bang. De wacht
kamer zit vol. Er zijn veel wach
tenden achter u die Jan, piet,
Klaas of Flora heten. De zieke is
alleen en in paniek.
Ze vlucht naar het sprookjesbos
van de macrobiotiek. Het staat er
vol knibbel-knabbelhuisjes. Het
hocus-pocus ruist door de bo
men. Het is er niet goedkoop,
maar dat is de Efteling ook niet.
Kijk, daar is de vijver met het
troebele water. En in het water,
goed opletten dan zie je ze zelf
ook, de piranha's. Ze veinzen dat
ze houden van sesamzaad met
bruine rijst. Dat is niet zo. Ze
houden van zichzelf en van ziek
mensenvlees. Dat vreten ze met
huid en haar.
menselijê
Hi
r<
Een Britse oma heeft ee
potje ontwikkeld. De poi_
ren moedigt aan een kle
boodschap te doen, ook-
mand in de buurt is.
De 62-jarige IRIS WHYi
haar kindertoiletje gistel*
den de eerste Britse Uir
het Jaar. De grootmoedè
het idee toen ze haar kick
bastian op een potje zaf
Haar toilet bevat een kle
terecorder waarop oude—
schap kunnen inspreke^0
dene fabrikanten overvtö
pratende potje op de mJlc
gen, aldus White. V
ie
'The show must go on'. B>'
een Russische acteur dj1
in de orkestbak beide a °r
maar desondanks verdek
Het persbureau Interfax*:
de acteur tijdens een o|r!
Chabarovsk een stunt de111
het scenario stond. HetP1
mis en hij belandde me:te
de orkestbak. De acteu
pijn en bleef op het ton#
het doek viel. Het onweri
bliek was in de verondeir
de ongelukkige val eenr'
improvisatie was. f
