Leidse Uitdag: folderen en glimlachë
Les Zazous: verfrissende
wind op Noorderparkfestival
Rolling Stones vlammen op uitbundig Malieve
Weens museum perste joden af
flwiil
Van Nespen, Quist
en De Goei winnaars
Leids Orgelconcours
De Shogun van de Japanse fill
Cultuur Kunst
MAANDAG 7 SEPTEMBER 1998
U2 krijgt recordbedrag voor drie cd's
londen De Ierse rockgroep U2 gaat voor het recordbedrag van
50 miljoen dollar (bijna 100 miljoen gulden) drie cd's met oud
materiaal maken. De groep heeft daartoe een contract gesloten
met zijn grammofoonplatenmaatschappij Polygram. De eerste
van de drie 'Best Of-cd's moet nog voor Sinterklaas en kerst in
de winkel liggen.
Andere sterren als Madonna en Janet Jackson hebben ook een
keer 50 miljoen dollar gekregen voor het maken van cd's, maar
dan ging het om nieuw materiaal. U2 heeft in de twintig jaar van
zijn bestaan tien langspeelplaten en cd's gemaakt. Er zijn er
meer dan 87 miljoen van verkocht.
Saturday Night Fever in Wembley
londen In een zo goed als uitverkocht Wembley stadion bij
Londen heeft de vooral in de jaren zeventig populaire popgroep
de Bee Gees zaterdag een concert gegeven. De discomuziek van
de broers Gibb, Barry Robin en Maurice, is momenteel weer
zeer gewild. Het was hun eerste concert in Groot-Brittannië in
tien jaar tijd. De populairste nummers van de Australische pop
formatie, zoals 'Saturday Night Fever', 'Tragedy', 'Staying Alive'
en 'Jive Talkin' werden met staande ovaties begroet. Ook speel
den ze 'Our Love', ter nagedachtenis aan hun overleden jongere
broer Andy.
De Bee Gees zijn met het concert in Wembley een wereldtour
nee begonnen.
Première Turandot in Verboden Stad
peking Een internationaal publiek heeft zaterdag in Peking ju
belend gereageerd op de Chinese première van Turandot, de
opera van Puccini uit 1926 die in de Verboden Stad speelt en
daar nu is opgevoerd. De 3500 toeschouwers waren vol lof over
de spectaculaire uitvoering van de bekende Chinese filmregis
seur Zhang Yimou en de Indiase dirigent Zubin Mehta. De Chi
nese krant Guangming Ribao sprak zondag over elegante, bril
jante en schitterende toneeleffecten.
De in totaal acht opvoeringen in de open lucht in het keizerlijke
complex uit 1420 gelden als een van de grootste operagebeurte
nissen van de eeuw. In totaal gingen 33 duizend kaarten voor
prijzen tot omgerekend drieduizend gulden weg. Uit de hele we
reld zijn operaliefhebbers naar Peking gereisd. Voor het Chinese
publiek waren enkele duizenden tickets tegen een gereduceerd
tarief van 120 gulden verkrijgbaar. De productie heeft 30 miljoen
gulden gekost.
Meer bezoekers bij 'Oude Muziek'
utrecht Het zeventiende Holland Festival Oude Muziek, dat
gisteren in Utrecht werd afgesloten, heeft 54.000 bezoekers ge
trokken. Dat waren er 4000 meer dan vorig jaar. Het festival van
volgend jaar zal het laatste zijn dat door Jan Nuchelmans wordt
geprogrammeerd. Er zal dan veel Franse en Poolse muziek zijn,
zo werd gisteren al aangekondigd. Nuchelmans probeert ook
een opera in het programma in te voegen. Verder komt er een
uitgebreid samenwerkingsproject rondom Sweelinck met stu
denten van het conservatorium in Amsterdam. Voor het eerst
zullen er volgend jaar stapjes buiten Utrecht worden gezet.
Daarbij worden kerken met bijzondere orgels opgezocht.
recensie sabine van den berg
Noorderparkfestival met o.a. Les Zazous
en LA Doors Gezien. 6/9, Noorderpark,
Leiden.
Je moest er wel iets voor over
hebben. Voor het festivalgevoel.
Maar eenmaal aan het gebagger
door de blubber gewend, kon je
volop genieten van een 'still-in-
the-sixties-sfeer'. Afgelopen za
terdag en zondag vond het vier
de jaarlijkse Noorderparkfesti
val plaats. Kinderen konden
hier meehobbelen in een pony-
kar of een workshop jongleren
volgen. Op het muziekpodium
traden bands op uit Leiden en
omstreken en zelfs uit Vene
zuela.
Zo speelt de Katwijkse gitaar
band Les Zazous oud repertoire
maar ook nieuw werk van hun
nieuwe album Electric Baby
land. De twee gitaristen, basgi-
tarist en drummer draaien al
vijftien jaar mee in popiand. De
schat aan podiumervaring die
ze hebben verworven uit zich in
een professionele presentatie en
een solide geluid. Frisse liedjes,
gebouwd op de ijzersterke fun
damenten die The Beatles voor
hen legden. Daarnaast maken
zij gebruik van akkoorden eer
der toegepast door Nirvana. De
schema's die Cobain rauwer
hanteerde, beteugelen deze
muzikanten in een paar van
hun eigen nummers.
„Raar, dat jullie zitten. Zo lijkt
dit meer een openluchttheater
dan een festival", vertrouwt de
band de bezoekers toe die zich
op witte tuinmeubelen hebben
verzameld. Driestemmmig en
strak gespeeld, klinken de pitti
ge composities: 'Magie Dust',
'Aphrodisiac' en de allernieuw
ste single 'Deadline'. Ze zingen
"It's raining in this town', maar
gelukkig schijnt de zon aan het
einde van dit verregende evene
ment. Sommige songs doen
denken aan de muziek waarvan
filmregisseur Quentin Tarantino
zijn montages zo graag verge-
Les Zazous: professionele presentatie, frisse liedjes.
zelt. Les Zazous blaast een ver
frissende wind vol sterrenstof
uit het verleden.
In de multiculturele markt-
kraampjes worden touwtjes
door het haar gevlochten en
vermoeide festivalgangers ver
kwikken zich met een stoelmas
sage. Want het duurt nog lang
voordat de klapper van de
avond het podium bestijgt. Ie
dereen brengt zijn eigen instru
menten mee en voordat het he
le boeltje is opgesteld en ge-
soundcheckt, zijn flinke pauzes
nodig. Na de psychedelische
foto henk bouwman
rock van Kozmik Chi en de een-
mans-gitaarband Dvzack sluit
LA Doors af. Bij maanlicht
brengt deze formatie een live
imitatie van Jim Morrison's le
gendarische zestiger-jaren-
sound. Wie blijft 'plakken' ziet
zich omringd met lege bekertjes
en een uitgebreide lichtshow.
De covers die de laatste band
speelt, blijken een zielloze scha
duw uit het verleden. Vergele
ken met Les Zazous is dit sluit
stuk maar een krampachtig te
ruggrijpen op iets wat allang is
doodgebloed.
wenen .anp
I-let Kunsthistorisch Museum in Wenen bezit
honderden schilderijen en andere kunstwerken
die van joodse gezinnen zijn afgeperst. In een ge
heim intern rapport van het museum is sprake
van zeker 915 werken die op 'bedenkelijke' ma
nier zijn verkregen.
Vanaf de Oostenrijkse 'aansluiting' bij nazi-
Duitsland in 1938, tot 1945, dwong de staat joden
kunstwerken af te staan. Op die manier verwierf
het museum 772 objecten die na de oorlog niet
werden teruggegeven. Tot 1955 porden de autori
teiten joodse kunstbezitters aan om de al kwijtge
raakte of andere kunstwerken aan het museum te
'schenken'. Zo kwamen nog eens 143 werken in
het bezit van het Kunsthistorisch Museum.
Als tegenprestatie kregen de inmiddels uit Oos
tenrijk geëmigreerde eigenaars toestemming an
dere stukken uit hun omvangrijke kunstverzame
lingen het land uit te voeren. Onder anderen twee
Rothschild-families zouden door deze 'koehan
del' gedwongen zijn geweest 225 'schenkingen' te
doen.
Ook andere Oostenrijkse musea onderzoeken
of bij de verwerving van kunstwerken dubieuze
praktijken zijn gehanteerd.
muziek
recensie hans piet
Concert: The Rolling Stones met hun 'Bridges to Ba
bylon World Tour'. Mick Jagger (zang, gitaar, mond
harmonica), Keith Richards (gitaar, zang), Ron Wood
(gitaar), Charlie Watts (drums), Darryl Jones (bas),
Chuck Leavell (toetsen), Lisa Fischer (achtergrond
zang), Bernard Fowler (achtergrondzang), Blondie
Chaplin (achtergrondzang), Bobbie Keys (saxofoon)
en The New West Horns Voorprogramma: Big
Country. Gezien: 5/9, Malieveld. Den Haag
Dat de Stones zaterdag op het Malieveld
zo ongekend vlamden is eigenlijk tegen
alle geldende regels. Uiteindelijk heeft
het viertal (aangevuld met negen gast-
musici) in de inmiddels twee jaar duren
de 'Bridges to Babylon'-tournee nog
maar vijf concerten te gaan voordat de
reeks volgend jaar juni definitief wordt
afgesloten met vier uitgestelde Britse
concerten. Bij veel groepen is het spelen
op de automatische piloot aan het eind
van zo'n slopende tournee eerder regel
dan uitzondering. Wie de Stones-con-
certen in de Amsterdamse ArenA, iets
meer dan twee maanden geleden, heeft
bijgewoond, zal waarschijnlijk met het
gevoel zijn vertrokken dat de groep tot
showorkest was verworden. Het is dan
heerlijk te kunnen constateren dat dit
absoluut niet het geval is. Was het wel
licht de triomf op 12 augustus in Mos
kou (de groep speelde er 31 jaar nadat
zij voor het eerst een Russisch visum
had aangevraagd voor een uitzinnig,
80.000 man tellend publiek) die de artis
tieke batterijen weer had opgeladen? Of
was het die uitbundige mensenzee in de
Haagse regen die het spelplezier op
nieuw aanwakkerde? Zeker is dat ieder
een die er bij was nu voor de rest van
zijn leven hoopt op een Keith Richards
met natte vingers en op een doorweekte
Mick Jagger. Zelden klonken ze op een
podium zo geïnspireerd en kreeg het bij
na historische Stones-materiaal zo'n
verfrissende muzikale behandeling. Het
zal ook mede te maken hebben gehad
met het enorme verschil tussen de bar
slechte geluidskwaliteit in de ArenA en
de heldere klanken die het Haagse Ma
lieveld veroverden.
Overigens hadden The Rolling Stones
het relatief gemakkelijk. Want van stem
ming maken was geen sprake. De taak
van de musici leek vooral de al aanwezi
ge uitgelaten stemming te verhogen. Na
dat de Schotse band Big Country zich op
een plezierige manier van de ondankba
re taak had gekweten het toestromende
publiek muzikaal te onthalen, vonden
The Stones direct bij de eerste tonen van
'Satisfaction' een swingend veld tegen
over zich. Dat was ook het moment dat
de regen in alle hevigheid begon neer te
dalen. Het enorme videoscherm boven
het podium toonde gitarist Ron Wood
die demonstratief zijn zonnebril afdeed
met de woorden: 'Die zal ik vanavond
wel niet meer nodig hebben'. En hij
kreeg gelijk.
De groep had zich vervolgens subtiel
kunnen terugtrekken onder het overkap
te deel van het podium en daar de rest
van de avond kunnen afmaken, maar
dat gebeurde niet. Het leek alsof de re
gen de baldadige tieners van weleer in
respectievelijk Joseph Rhienber-
ger (1835-1901) en Olivier Mes-
siaen (1908-1996).
Rheinberger, de componist
die de laatste tijd hernieuwd in
de belangstelling staat voor wat
betreft zijn min of meer verge
ten koorwerken (o.a. een heel
mooi Stabat Mater), schrijft
enerzijds als kind van zijn tijd
puur-romantisch, maar ander
zijds weet hij heel goed de con-
trapuntische techniek van de
barok te verweven in zijn com
posities. De Goei heeft met het
kiezen van deze Rheinberger
(Intrada en Passacaglia) een
goeie aan het romantische in
strument, alsook aan de akoes
tiek van de Hartebrugkerk. Voor
Ben van Nespen die de 'moder
ne' Messiaen heeft gekozen is
het meer behelpen, nu het orgel
in de Marekerk het op de val
reep liet afweten.
Tot slot reikte ir. Kooiker de
prijzen uit, een envelop met in
houd, een kleurrijke glazen sta
tue in de vorm van drie orgelpij
pen, ontworpen door Carel Bru-
ens en uitgevoerd door Glasbla
zerij Gerardo te Vaals. Voor ie
dere finalist was er verder een
mooie fles wijn, aangeboden
door Arnold Vromans,
koster/beheerder van de Hoog
landse.
recensie lidy van der spek
Finale Leids Orgelconcours 1998 Ge
hoord: 5/9, Hooglandse Kerk en Harte
brugkerk, Leiden.
Eric Quist, Jamie de Goei en
Ben van Nespen zijn de win
naars geworden van de zevende
aflevering van het Leids Orgel
concours. Een concours dat
vanaf volgend jaar het predikaat
Internationaal zal dragen, zoals
Stichting-voorzitter In 't Veld
zaterdag trots kon melden.
Op de slotdag mochten de
drie winnaars in de verschillen
de categorieën nog een keertje
laten horen waarom de jury -
bestaande uit Folkert Gronds-
ma, Stanislas Deriemaker en
Jan Welmers - de prijzen aan
hen had toegekend.
Eric Quist, nummer één in de
categorie 'renaissance, barok en
roccoco', speelde Buxtehude op
het De Swartorgel van de Hoog
landse Kerk. Naarmate het stuk
vorderde, ontplooide zich ook
de compositie én Quists spel.
In de Hartebrugkerk waren
daarna Jamie de Goei. winnaar
in de categorie 'romantiek', en
Ben van Nespen (Belgie) in de
categorie '20ste eeuw' aan de
beurt om stukken te spelen van
Jagger en Richards wakker st
zo kozen ze, samen met hé
voor de stortbui. Regenjassen!
werden aangevoerd, maar i
„Ik heb nu alle regenjassen gi
ik in de laatste tien jaar heb|
riep Mick Jagger na ruim een
„Maar niets houdt me droog"
Met elke regendruppel dieg:
het spelplezier toe te nem.
spend the night together' kt
giek, 'Flip the switch', met eei^,
solo van Bobby Keys, uiterstL
Zoals het hoort bij een (in me^
zichten) historische viering,!
ook de terugblikken. Mick, t
leeftijd uiterst gemêleerde ji-
ook in het Nederlands toespn
goed hier te zijn' en 'Vinden-
leuk?') refereerde aan het RL
nes-optreden in het SchevenF
haus (augustus '64). „Ikherinj
concert nog heel erg goed. 1
nummers dacht ik: we komen
nog wel een keer terug". n
Akira Kurosawa 1910-1998
Voor het westen was hij dé
filmmaker van Japan, de Sho
gun van het Japanse filmen.
Maar in eigen land had de gis
teren op 88-jarige leeftijd over
leden Akira Kurosawa het niet
altijd even gemakkelijk.
Hollywood-regisseurs als
Brian de Palma, Martin Scorse
se, Francis Coppola en George
Lucas werden door hem beïn
vloed en zijn vanuit verschil
lende perspectieven gefilmde
'Rashomon' werd in het wes
ten een veelgespeeld theater
stuk en inspireerde Paul New
mans 'The outrage'. Ku
rosawa's 'Seven samurai' werd
openlijk geïmiteerd in John
Sturges' "The magnificent se
ven', zijn Japanse western 'Yo-
jimbo' bracht Sergio Leone tot
'A fistful of dollars' en Andrej
Konchalovsky's film 'Runaway
train' (met Jon Voight) was ge
baseerd op een scenario van
Kurosawa. En Kurosawa's ei
gen stijl werd weer gevormd
door onder meer de westerns
van John Ford.
Kurosawa legde de verbin
ding tussen het oude Japan en
de moderne wereld, tussen
Oost en West. Een compromis
loos perfectionist over wiens
privé-leven weinig bekend
werd en die zei: „Haal de films
weg uit mijn leven en er blijft
niets over". Zijn vader was een
afstammeling van de oude
krijgsadel der samurai's, maar
de jonge Akira koos voor de
schilderkunst en leerde daar
westerse stijlen kennen. Niet
Akira Kurosawa. foto epa
tevreden met zijn mogelijkhe
den als illustrator solliciteerde
hij vlak voor de oorlog als re
gie-assistent in de Japanse
filmindustrie. Hij ging al snel
scenario's schrijven, maar
moest zich conformeren aan
de oorlogseisen: alles dat naar
Amerikaanse of Engelse ideeën
zweemde was taboe.
Pas na de oorlog vond hij
zichzelf. Hij las de grote Russi
sche auteurs en maakte in
1948 zijn eerste persoonlijke
film met Toshiro Mifune
('Drunken angel') die een van
zijn vaste hoofdrolspelers zou
worden. Terwijl hij met 'Ras
homon' in 1951 een Oscar
won, had Japan het moeilijk
met zijn confrontatie van oude
waarden en nieuwe ethiek. ,,Ik
begrijp de Japanners niet zo",
klaagde hij. „Ik ben overal el
ders op de wereld geliefd en
dat begrijpen ze niet
het er maar op dat hel
is en dat ze zo gefrusta
dat ze niet meer objei
mijn werk kunnen kijll
Óndanks die wesF
wondering, de boekeii
kelen over zijn visuelr
de economie van zijnjl
hij in de jaren zevenjj
pan geen Financiers n'
den. Hij maakte in Sofc
land nog het Siberisn
'Derzoe Oezala', maar!'
heen lagen acht jaF
waarin hij zelfs een pi
zelfmoord deed. „Die
was een marteling vo
zei hij. „Ik ben pas|
wanneer ik werk". En
een regisseur. Punt d
mijn passie voor filmi
heb, ben ik verloren.
mijnwereld".
Tijdens het Amerik
gentschap over Japa
Tweede Wereldoorlo
voor de jonge Kurosa
tistieke bevrijding. Hij
basis voor werk waaii
diep besef van de
(martiale) tradities
jeugd koppelde aan
op het heden. Hij ga
schiedenis in als m
een aantal meesterw
een fascinerende I
een vernieuwer met l
keur voor 'lange lertf
filmend met diverse
tegelijkertijd, en een
van de montage.
bertjansma*
1, 071-5356444, PLV. CHEF AD VAN
KAAlj
De vijf genomineerden voor regionale cultuurprijs De Zilveren Veer: Piet van Veen, secretaris van dt
Tegenbeeld, Amo Bos, organisator van de Stichting Noordwijk Cultureel en het Noordwijkse Straatvv
Festival, Monique Langelaan, namens architect Fons Verheijen, Jetteke Bolten, directeur van StedeSe
um De Lakenhal en Jacques Schutte van de Stichting Leidse Uitdag. foto loeilp
:n
e<
Matilde Santing was een van de artiesten die het slotprogramma van de Leidse Uitdag in de Stadsgehoorzaal
opluisterden. Verder overheerste op deze dag vooral het folderen. „Het is te weinig feestelijk, en swingen
doet het al helemaal niet", aldus CBK-directeur Connie van Driel. foto loek zuiderduin
Vervolg van voorpagina
Degelijk en relaxed. Met de vijf
tiende Leidse Uitdag in de Pie-
ters- en Lokhorstkerk lijkt weer
helemaal niets mis. De tussen de
tachtig en negentig instellingen
op het gebied van kunst, cultuur
en vrijetijdsbesteding hebben
hun zaakjes deze zaterdag weer
dik voor elkaar want de kramen
zijn bemand, de folders liggen
grijpklaar en er is weer veel pu
bliek op de been.
leiden wim koevoet
Publiek dat schuifelt langs de stands.
Hier en daar ontstaan gesprekken. Een
lid van toneel- en theatergroep Imperi
um spreekt haar wervende tekst vloei
end uit en de wat oudere meneer van
YVerkmans Wilskracht probeert zijn
veel jongere gesprekspartner gerust te
stellen met de opmerking dat leeftijds
discriminatie bij de harmoniekapel
keihard wordt bestreden. Maar veruit
de meeste vragende blikken worden
met folders beantwoord. Op naar de
volgende kraam.
De formule werkt kortom ook deze
vijftiende Uitdag weer. Maar moet ze
ook voor de zestiende en volgende ke
ren ongewijzigd blijven, is een vraag
die zich steeds meer opdringt. Direc
teur André de Jong van de Groenoord-
hallen wachtte tot de 37ste aflevering
van zijn huishoudbeurs Leidato alvo
rens hij de antieke formule in de was
zette. Hij moest wel ingrijpen want de
bezoekerscijfers kelderden. Daar heeft
deze vijftiende Leidse Uitdag geen last
van.
Maar daarmee is de kous niet af,
vindt ook Conny van Driel, directeur
van het Cultureel Centrum Beeldende
Kunst (CBK). Ook zij deelt folders uit
en steekt wervende praatjes af. Maar er
kan zo veel meer op een Uitdag, zegt
ze. „Het is allemaal zo statisch", is
haar klacht. „Het is te weinig feestelijk
en swingen doet het al helemaal niet."
Ze schrikt een beetje van haar eigen
woorden. Van Driel staat niet te drin
gen om als eerste de knuppel in het
hoenderhok te gooien. Want ook bij
haar overheerst respect voor de Stich
ting Leidse Uitdag.
„Een groep vrijwilligers die met
kunst en vliegwerk de Leidse Uitdag in
de afgelopen jaren tot een begrip heeft
gemaakt", meent immers ook de jury
van de Zilveren Veer, die de stichting
heeft genomineerd voor deze presti
gieuze cultuurprijs. De jury heeft ge
lijk. Maar Van Driel ook.
Uit datzelfde juryrapport: „De Leid
se Uitdag heeft oog voor de volle
breedte van het spectrum van cultuur
beleving en is mede door de lage
drempel een ideaal uithangbord voor
het culturele leven in de regio." Maar
de breedte kan nog zo vol zijn en de
drempel nog zo laag, wat hebben de
Gezamenlijke Leidse Speel-O-Theken,
het Rode Kruis EHBO, een karateclub
voor vrouwen en de ziekenomroep de
ze middag in de Pieterskerk te zoeken?
En waarom zijn het Leids Vrijetijds
centrum (LVC) en de Leidse Vereni
ging van Popmuzikanten 'met hun Q-
Bus' er nier?
De Leidse kunst- en cultuurclubs ko
men ook deze vijftiende Uitdag niet
van het papier af. De waren die op de
ze markt worden gesleten zijn namen
van contactpersonen en hun telefoon
nummers, data van voorstellingen en
activiteiten. De clubgeest? De drijfve
ren? De inspiratiebronnen? „Die zijn
ver te zoeken." Het is alsof je de pagi
na's 95 tot en met 107 van de Wegwij
zer voor Leiden doorloopt: een gort
droge opsomming van culturele en
kunstzinnige clubs.
Tekenend is dat de meeste opzien
wordt gebaard door de presentatie van
de Amsterdamse stichting Marinus
van der Lubbe, „de Leidse metselaar
die op 27 februari tegen Hit?
teerde met het in brand stel
Berlijnse Rijksdag." Op de
'de pet van Rinus'. Er steke
bankbiljetten uit. De sticht
in voor een 'waardig graf
heeft Van der Lubbe, die
rechtstelling anoniem opr'
diepte werd begraven, vei
Pet van Rinus heeft deze mii
de meeste impact.
Meer dan de voornaams
dragers van deze stad, de ve
rijksmusea en De Lakenh
voor miljoenen guldens
hebben succesvolle tentoo
achter de rug en voor de
ook zij brengen deze Uitdag
ven. Hun afgevaardigden st
der aan schouder naast elk;
ben minder ruimte nodi
speel-o-theken. En ze doe
andere deelnemers doen:
en folderen.
