Paars compromis over
burgemeesterskwestie
Binnenland
Wethouder Groen woest
op curatoren Gay Games
Miljoenenschade bij explosie Knorr-fabriek
1 Paars zit fout met plan
gekozen burgemeester'
Rekenkamer gaat aankoop Mondriaan onderzoeken
Dwarsligger met visie verlaat vakbeweging
MDERDAG 3 SEPTEMBER 1998
goe-P meows wf- Fiersegs
ez w)wr eeM CHIP TB^ÊN
pi etsew p i &fst^ i»j
DEN HAAG GPP
VVD-voorzitter
Hoekzema stapt
volgend jaar op
DEN HAAG ANP
Partijvoorzitter drs. W. K-
Hoekzema van de WD legt
komend voorjaar zijn func
tie neer. Hoekzema is dan
vijf jaar voorzitter van de li
beralen geweest. Hoekzema
is in het dagelijks leven bur
gemeester van Den Helder.
De combinatie van burge
meester en partijvoorzitter
valt hem te zwaar, zo luidt
zijn reden tot vertrek.
Hoekzema is al de derde
partijvoorzitter die zijn
functie neerlegt. PvdA-voor
zitter Adelmund hield er de
ze zomer mee op om staats
secretaris in het tweede
paarse kabinet te worden.
CDA-voorzitter Helgers kon
digde vorige week zijn ver
trek aan. De vernieuwings
operatie van zijn partij was
voltooid, zo luidde zijn argu
ment.
De 59-jarige Hoekzema
geeft de zware werkdruk als
reden van vertrek op. Die is
onlangs toegenomen, door
dat het aantal wethouders in
Den Helder is verminderd.
Enkele portefeuilles zijn
daardoor overgeheveld naar
de burgemeester.
eidooi voor elektroshocks
iersum Psychiater Smeets, hoofdinspecteur geestelijke ge-
idheidszorg en gehandicaptenzorg, wil een nieuw protocol
>r het behandelen van zwaar depressieve mensen met elek-
shocks. Nu worden elektroshocks pas toegepast nadat andere
ïandelingen met medicijnen niet blijken te helpen, wat vaak
?n duurt. Maar de bijwerking van langdurig gebruik van me-
ijnen lijkt te zijn onderschat. Dat zou ervoor pleiten eerder tot
1 zogenaamde ECT-behandeling over te gaan. De methode
i vooral in de jaren zestig zeer omstreden, omdat die vroeger
wel als een soort straf is toegepast op onhandelbare patiën-
of
iurand haalt oud bruin terug
^Wijk Brand Bierbrouwerij haalt 14.500 kratten oud bruin te-
Jj omdat bij een aantal flessen een smaakafwijking is geconsta-
s rd. Daardoor voldoet het bier niet aan de gestelde eisen, al-
de Limburgse brouwer,
c,smaakafwijking kan in sommige gevallen een gevoel van
e gelijkheid veroorzaken, waarschuwt Brand. Toch is er geen
[Jake van gevaar voor de volksgezondheid. De flessen oud
jin waarom het gaat zijn te herkennen aan de 'tenminste
ïiidbaar tot'-codes tot en met 'FEB '99'. Die houdbaarheidsda-
Ai staat op het rugetiket van de flesjes van 30 cl.
prestatie in gifzakjes-zaak
stTERDAMDe Duitse politie heeft gisteren in Bremerhaven de
a&itein van een schip aangehouden wegens vervuiling van de
isderlandse kust. Justitie zal om uitlevering van de kapitein ver-
s tken. Het schip, dat onder Singaporese vlag vaart, zou verant-
ciordelijk zijn voor de vervuiling van de kust tussen Noordwij-
hout en Terschelling met gifzakjes. In deze zakjes, die eind
t i werden aangetroffen, bevond zich aluminiumfosfide. Dit zo-
téoemde gassingsmiddel wordt onder meer gebruikt bij de be-
1 Ijding van ongedierte in scheepsladingen,
ai
jjinister tegen monopolie OV-informatie
1 typERWUK» Minister Netelenbos (verkeer) wil het monopolie
;sorbreken van openbaar vervoer-bedrijven op het geven van
ormatie over de dienstregeling van treinen en bussen. Ze ver-
_cht dat het aantal reizigers zal toenemen als ook andere be-
jven informatie gaan geven. Ze betwijfelt of de OV-bedrijven
exclusieve eigenaar zijn van de informatie en of ze gebruik
_or derden kunnen tegenhouden. Netelenbos deed haar uit
raken gisteren in het hol van de leeuw: bij het afscheid van di-
rteur JQornp van Openbaar Vervoer Reisinformatie (OVR), de
tamenlijke informatiedienst van alle openbaar vervoer-bedrij-
Faillissementsaanvraag voorbarig
arolingische zwaarden in klomp roest
inningen De zes zwaarden uit de Karolingische tijd (rond
inb), die een archeoloog bijna tien jaar geleden ontdekte in de
I riders van het Groninger Museum, zijn schoongemaakt en
DOrden binnenkort tentoongesteld. De archeoloog, Egge Knol,
s jdekte de zwaarden in 1990 in een berg roest. In 1994 werd hij
Siservator van het Groninger Museum en zamelde hij geld in
1 de vondst te conserveren. De brokstukken lagen al sinds
19 in de magazijnen van het museum.
)i(
Seen uitzondering islamitische school
51 haag» De Tweede Kamer voelt er niets voor een uitzonde-
sjg te maken op de regels voor de oprichting van scholen. Een
Hmitische middelbare school moet aan dezelfde criteria vol-
1 p als iedere andere school in Nederland, vindt de Kamer.
'la tssecretaris Adelmund (onderwijs) die negatief adviseerde
"Ier de oprichting van een islamitische middelbare school in
;rjtterdam, omdat de aanvraag niet aan de regels voldoet, vroeg
eiKamer in dit geval van de regels af te wijken. Volgens die re-
s s zitten er te weinig leerlingen op de nu bestaande islami-
tvthe basisscholen, om een nieuwe school te rechtvaardigen.
Rotterdamse initiatiefnemers bestrijden dat. Uit eigen me-
'c gen bleek er voldoende animo te zijn. WD, D66 en CDA lie-
111 gisteren in een eerste reactie weten niet van de regels te wil-
afwijken. De PvdA zegt nog geen standpunt pver de kwestie
nhebben.
W
Jan steelt haar van vrouwen
^.IsïERDAM De politie in Amsterdam heeft een 20-jarige man
ngehouden die bij verschillende vrouwen een stuk haar had
nJeknipt. De man nam zijn buit. die hem seksuele opwinding
?feorgde, mee naar huis. Sinds 1995 hebben twaalf slachtoffers
jigifte van de ongewenste haarknipperij gedaan. De man was
eiief in Amsterdam en omgeving en in Gooi en Vechtstreek. Hij
fep vrouwen in met name spoorwegstations en bushokjes ste-
.1 beet en knipte vervolgens een stuk van hun haar af. De man
jvast op verdenking van diefstal met geweldpleging.
tiiljoenentekort op bijzondere bijstand
haag De bijzondere bijstand is te populair. Een paar jaar
a leden kregen de gemeenten het budget niet op, sinds kort
spet er geld bij. Zo kwam Rotterdam vorig jaar 16,5 miljoen te
kjrt, Amsterdam 14 miljoen en Utrecht L3,5 miljoen. Van de vier
dpte gemeenten bleef alleen Den Haag met een overschrijding
in ongeveer één miljoen redelijk in de pas. Een van de oorza-
i|^n van de run op de bijzondere bijstand is dat de gemeenten
'tf zelf actief mensen benaderen die voor de uitkering in aan-
iprking komen. Het rijk heeft inmiddels voor dit jaar 250 mil-
s pn gulden extra ter beschikking gesteld. Volgend jaar komt
jjar nog vijftig miljoen bij.
dl
Gewijzigde Gemeentewet pas van kracht na benoeming burgemeester Rotterdam
Het kabinet beslist morgen tot een wijziging van de Ge
meentewet, die het mogelijk maakt om over de benoe
ming van een burgemeester een volksraadpleging te
houden. Dat is de kern van een compromis tussen rege
ringspartijen PvdA, WD en D66 over de gekozen burge
meester. De gewijzigde wet treedt echter pas in werking
nadat in Rotterdam een nieuwe burgemeester is aange
steld. De Rotterdammers kunnen dus nog niet meepra
ten over hun nieuwe burgervader of -moeder.
De partijen zijn het eens over
het tempo waarin het houden
van een volksraadpleging over
de benoeming van een burge
meester wettelijk mogelijk
wordt gemaakt. Het kabinet zal
deze wetswijziging niet voorleg
gen aan de nog in te stellen
staatscommissie die zich buigt
over een fundamentele herzie
ning van het gemeentelijk be
stuur. De wetswijziging zal wel
voor advies naar de Raad van
State gaan.
Volgens Haagse bronnen zal
de wetswijziging hierdoor toch
zoveel tijd vergen dat een refe
rendum over de nieuwe burge
meester van Rotterdam, tot ver
driet van D66, niet meer haal
baar is. De commissaris van de
koningin zal immers op 1 okto
ber Rotterdam bezoeken om
over het profiel van de nieuwe
burgemeester te spreken. Dan
moet helderheid bestaan over
de te volgen procedure, aldus
een Kamerlid.
Het paarse compromis komt
overeen met de opvatting van
minister Peper (binnenlandse
zaken), die in een interview in
het weekblad Elsevier zegt dat
het niet nodig is de staatscom
missie met deze wetswijziging
te belasten. ,,Als iedereen mee
werkt kan de wetswijziging er
snel komen", aldus Peper. Hij
zegt verder dat ,,het in het bui
tenland niet uitlegbaar is dat de
burgemeester niet verkozen is.
Nederland is wat dat betreft een
curiosum in Europa", aldus de
voormalige burgemeester van
Rotterdam.
De wijziging van de Gemeen
tewet is nodig omdat de wet be
paalt dat de voordracht van
kandidaten door de gemeente
raad geheim is. Voor een volks
raadpleging is juist openbaar
heid vereist.
De komst van de gekozen bur
gemeester is noodzakelijk, maar
de wijze waarop het kabinet er
mee aan de slag wil. is niet
goed. Dat vindt dr. R. VVelschen,
prominent lid van de PvdA en
burgemeester van Eindhoven.
.Alles op de schop is alles in het
slop", zei hij gisteren tijdens
een bijeenkomst van burge
meesters in Den Haag.
Welschen vreest dat het kabi
net met zijn plan tot het instel
len van een staatscommissie
voor de modernisering van het
lokale bestuur en het voorne
men om bij wijze van proef een
burgemeester bij referendum te
laten 'kiezen' zijn doel voorbij
schiet. „Het risico is groot dat
de hele zaak wordt weggedis-
cussieerd, net zoals dat is ge
gaan rond de stadsprovincies."
Welschen is voorstander van
de invoering van het 'Belgische
model'; dat wil zeggen dat de
gemeenteraad uit zijn midden
de burgemeester kiest. Een di
rect door de bevolking gekozen
burgemeester vindt hij 'aantrek
kelijk'. maar te gecompliceerd.
De Haagse burgemeester
Deetman (CDA) ventileerde
nogmaals zijn afkeer van de ge
kozen burgemeester. „Maar als
het dan toch moet, doe het dan
goed", zei hij, doelend op een
direct door de bevolking geko
zen burgemeester. Een referen
dum onder de bevolking over
de burgemeesterkandidaten
vindt hij halfslachtig. Welschen
en Deetman reageerden op de
buitenlandse gastspreker van de
avond, de Belgische vice-pre
mier en tevens burgemeester
van Leuven Tobback. Deze be
val het Belgische model aan als
oplossing voor het Nederlandse
burgemeestersvraagstuk.
België kent al een gekozen
burgemeester sinds 1836. „Uw
systeem zou bij ons niet denk
baar zijn", legde Tobback de
Nederlandse burgemeesters uit.
,Als Leuvenaar laat ik me toch
niet door Brussel een ambte
naar op de kop zetten?" In Bel
gië kiest de gemeenteraad uit
zijn midden niet alleen de sche
penen (wethouders) maar ook
de burgemeester. Via de gou
verneur, vergelijkbaar met onze
commissaris der koningin,
wordt deze persoon voorgedra
gen aan de minister van bin
nenlandse zaken en vervolgens
officieel door de koning be
noemd.
Tobback verhulde niet dat er
ook nadelen aan dit model kle
ven. Iemand van een kleine par
tij bijvoorbeeld kan in een be
paalde situatie opeens boven
komen drijven, waardoor er ie
mand burgemeester wordt die
maar weinig steun geniet onder
de bevolking. Iets anders is dat
vrouwen nauwelijks aan de bak
komen, omdat de politiek nu
eenmaal nog steeds een man-
nenbolwerk is.
De ravage na de ontploffing bij de soepfabriek van Knorr was groot. In de naaste omgeving van de fabriek bleef geen raam heel.
De oorzaak van de explosie gistermorgen
bij de Knorr-fabriek in Loosdrecht, is voor
alsnog niet duidelijk. Het is alleen zeker dat
de ontploffing zich voordeed in één van de
twee stoomketels, waarna het ketelhuis in
stortte en het aangrenzende kantoorge
bouw zwaar beschadigd raakte. Elf mensen
raakten gewond. In de omgeving liepen wo
ningen en een snackbar flinke schade op.
De bewoners van acht huizen moesten voor
korte tijd hun huis veriaten.
De hulpverlening kwam snel op gang. De
elf gewonde personeelsleden werden snel
naar ziekenhuizen gebracht. De mensen die
ten tijde van de explosie in of nabij het ke
telhuis werkten, liepen onder meer brand
wonden op; het kantoorpersoneel snijwon-
den door rondvliegend glas.
Drie van de elf gewonden zijn er ernstig
aan toe. Een vierde is in kritieke toestand
naar het brandwondencentrum in Gronin
gen gebracht. Kort na het ongeval sloot de
fabriek de gasleiding af en werd de produc
tie stilgelegd. De beide ketels voorzagen de
FOTO PAUL VAN WEEL
fabriek van stoom, benodigd bij het maken
van 'droge' soepen en sauzen. De ene ketel
werd volledig vernield, de andere is op het
oog ongeschonden.
Over de oorzaak van de explosie kon de
directie gisteren nog geen mededeling
doen. De technische diensten van politie en
brandweer en specialisten van het bedrijf
zelf stellen een onderzoek in. De schade is
nog niet geraamd, maar loopt in de miljoe
nen.
De Algemene Rekenkamer stelt
een vooronderzoek in naar de
gift van De Nederlandsche
Bank, waarmee het schilderij
Victory Boogie Woogie van Piet
Mondriaan is gekocht. Nadat
diverse Kamerleden al kritische
vragen hebben gesteld over de
gang van zaken bij de aankoop
van het schilderij, stelt de Twee
de-Kamerfractie van Groen-
Links nu ook de voorfinancie
ring van de transactie door de
gemeente Den Haag aan de
kaak.
De Nederlandsche Bank be
loofde dit jaar 110 miljoen gul
den aan een speciaal aankoop
fonds, om dure stukken voor
Nederlandse musea te verwer
ven. Minister Zalm (financiën)
stemde met die gift van de bank
in, na overleg met premier Kok.
Het fonds besteedde direct
tachtig miljoen gulden aan de
laatste, onvoltooide Mondriaan.
Inmiddels is gebleken dat dat
vooraf al min of meer de bedoe
ling was. De Rekenkamer gaat
nu kijken welke wettelijke rege
ling van toepassing op deze
schenking en hoe die regeling is
toegepast, zo bevestigde een
woordvoerster. Op basis daar
van wordt besloten of verder
onderzoek nodig is.
Het geld voor de aankoop, dat
nog niet voorhanden was, is
overigens voorgeschoten door
de gemeente Den Haag. Dat
kost de stad 1,7 miljoen aan ge
derfde rente, zegt Groen Links.
De Hofstad, die krap bij kas zit,
ontving enige tijd geleden 1,1
miljard gulden van het Rijk.
Groen Links wol van minister
Peper (binnenlandse zaken) we
ten of hij het voorschot voor de
Mondriaan wel een juiste beste
ding vindt van de rijksbijdrage
'die bedoeld is om gemeenten
te steunen die zelf niet meer in
hun noodzakelijke behoeften
kunnen voorzien'.
De Amsterdamse wethouder
Groen (financiën) is woedend
op de bewindvoerders van de
Stichting Gay Lesbian Games
1998. Zij hadden volgens hem
geen faillissement moeten aan
vragen. Hierdoor worden na
melijk zijn plannen gedwars
boomd om geld beschikbaar te
stellen aan de kleine crediteu
ren en vrijwilligers die geld in
de spelen staken.
De faillissementsaanvraag, te
gen de wil van de bestuurders
van de stichting en de gemeen
te, was in zijn ogen voorbarig.
De curatoren hebben maar één
taak, liquideren. Dat is niet in
het belang van de kleine
schuldeisers en ook niet van het
stichtingsbestuur, aldus Groen
gisteravond.
De gemeenteraad stemde gis
teren in met de verstrekking van
een overbruggingskrediet van
de vijf miljoen gulden, die bur
gemeester en wethouders al
eerder in het vooruitzicht had
den gesteld nadat het miljoen
entekort aan het licht was geko
men. De raad stelde wel als
voorwaarde dat de financiële
voorgeschiedenis boven tafel
komt. Nu moet de gemeente af
wachten of de faillissements
aanvraag wordt gehonoreerd en
wat er uit een onderzoek van
een curator komt.
Skil Europe BV roept boormachines terug
voor inspectie.
Skil Europe BV roept alle klopboormachines van het merk Skil met
typenummers 6460,6464 en 6466 die zijn gekocht na 1 juni 1997,
terug voor inspectie.
Het typenummer staat aangegeven op een label aan de rechterzijde
van de machine. De machines kunnen ook herkend worden aan een
grijze soft grip handvat.
Tijdens een productinspectie is gebleken dat een draad binnen de
behuizing van de machine bekneld kan raken. Als deze draad
bekneld raakt en de isolatie wordt beschadigd, is het mogelijk dat de
boorkop onder stroom komt te staan. In dat geval zou de gebruiker in
contact kunnen komen met een onder spanning staande boorkop,
waardoor hij of zij een levensgevaarlijke electrische schok zou kunnen
krijgen.
Om ieder risico van een ongeluk geheel uit te sluiten, vraagt Skil
iedereen die een klopboormachine van het bovengenoemde typenummer
heeft gekocht na 1 juni 1997, het gebruik van de machine onmiddellijk
te staken en de machine in te leveren bij het dichstbijzijnde verkooppunt.
Skil zal de boormachine gratis onderzoeken en indien noodzakelijk
machines met gebreken vervangen. Indien gewenst wordt het
aankoopbedrag volledig vergoed.
/U|L Bij vragen en verdere informatie kan
II "j het volgende gratis telefoonnummer CjKfr
m worden gebeld:0800-0223071
fjM STEVENHAGEN
ALlT> OM V&
Auro/wèiLisr
UIT Pt WO
vltlWÉjÉM'"
Opnieuw heeft A. Westerlaken
een eigenwijze stap gezet. Op
43-jarige leeftijd kondigde de
voorzitter van het Christelijk
Nationaal Vakverbond (CNV)
aan op te stappen. Westerlaken
wordt per 1 januari 1999 voor
zittervan 's Heerens Loo, een
organisatie die zorg biedt aan
geestelijk gehandicapten. Wes
terlaken is ruim zes jaar voorzit
ter geweest van het CNV.
Westerlaken kwam als politie
agent in Rotterdam in het vak
bondswereldje terecht. In 1979
kwam hij bij de Algemeen
Christelijke Politiebond (ACP),
in 1986 maakte hij de overstap
naar het CNV. In 1992 werd hij
voorzitter van het Vakverbond.
Al bij zijn aantreden gaf hij een
stevig visitekaartje af. Westerla
ken pleitte voor een loonstop
voor vijf jaar. Dat zou de werk
gelegenheid ten goede komen,
meende hij. Die uitspraak
kwam hem op de hoon van de
werknemers te staan. Een paar
jaar later kreeg hij echter gelijk.
De loonmatiging werd de norm
in de CAO's en werpt tot op de
dag van vandaag zijn vruchten
af.
Westerlaken is er de man niet
naar om dat succes naar zich
toe te trekken, integendeel. Op
het moment dat iedereen de ze
geningen van het poldermodel
zich te weinig te bekommeren
om de mensen die buiten de
boot vallen.
Die sociale bewogenheid was
voor het CDA reden Westerla
ken te vragen om voor het CDA
in de Kamer te gaan zitten.
Westerlaken heeft zich echter
nooit actief in de politiek willen
begeven. „Politiek past niet bij
mij", was het antwoord van
Westerlaken op de vraag waar
om hij de christelijke kar niet
wilde trekken.
Het afgelopen jaar kwam er kri
tiek op het voorzitterschap van
Westerlaken. Vooral vanuit zijn
oude bond de ACP werd onge
zouten om het aftreden van
Westerlaken gevraagd. Wester
laken ontkende dat er moeilijk
heden waren en verzekerde aan
te blijven als voorzitter.
Nu, een jaar later, maakte hij
bekend een nieuwe uitdaging te
zoeken. Die uitdaging vond hij
m het voorzitterschap van 's
Heerens Loo. een organisatie
die zorg biedt aan zevendui
zend geestelijk gehandicapten.
„Opkomen voor mensen, en ze
ker voor de gehandicapten dat
is de belangrijkste reden voor
mij om dit te gaan doen", ver
klaarde Westerlaken. „Daarom
vind ik mijn nieuwe baan ook
niet zoveel afwijken van mijn
vorige als voorzitter van het
CNV."
Anton Westerlaken vertrekt op 1 januari als voorzitter van het CNV.
FOTO GPD ROLAND DE BRUIN
begon te roemen, kwam Wes
terlaken alweer met kritiek.
„Het poldermodel moet zijn nut
nog bewijzenzei hij vorig jaar
tegen deze krant. „Juist de har
de kern van de werklozen zit
nog thuis. Pas als we de min
derheden en de laaggeschool
den aan een baan kunnen hel
pen is er reden om te juichen",
aldus Westerlaken.
„Je moet af en toe met je vuist
op tafel slaan", motiveerde hij
zijn soms prikkelende uitspra
ken. Westerlaken prikkelde ech
ter niet om het prikkelen. Met
zijn uitspraken gaf hij zijn grote
sociale bewogenheid aan. Op
komen voor de zwakken, waar
ook ter wereld was altijd een
sterke drijfveer voor zijn hande
len. Of het nu ging om de Indo
nesische vakbondsleider Pak
pahan, de arbeidsparticipatie
van minderheden of de uitke
ringstrekkers, Westerlaken
stond pal voor hun belangen.
Hij was dan ook niet gelukkig
met de euforie rond het paarse
kabinet. Westerlaken verweet
Kok en zijn geestverwanten te
veel naar de markt te kijken en
