Nieuwe kansen voor blinden
Multi Media
Auto's bouwen met Miel
:n Fisher Price op de pc
Een nest vol nieuwe muizen van Logitech
Quake overtroffen
im«09
\TERDAG 1 AUGUSTUS 1998
BUURMAN EN JAN VAN DER NAT
KINDERWERK
pe bouw je een auto met pak-
?g een badkuip, een gras-
aaier, een fietsstuur, een ra-
en een broodrooster?
simpel: je klikt erop, sleept
naar de garage, zet de rot-
ioi in elkaar, en rijdt ermee
Sg. In het cd-rom-avontuur
>uw auto's met Miel Monteur
inTransposia althans. Een al-
»er verrassend vernieuwend
•oduct van onze Vlaamse
lenden, zoals we al gewend
aren van series als Putt-Putt
1 Freddi Fish weer schitterend
irtaald en 'gelokaliseerd'. En,
>or het eerst: 'onbeperkt' uit-
•eidbaar via Internet!
et concept op zich is vrij een-
iudig: Miel Monteur woont
''aktisch op een schroothoop,
l heeft daar dus al een beste
;rg auto-onderdelen bij de
jtnd. De spelers - jongens van
een jaar of acht, lijkt de doel-
Joep - kunnen uit die berg
hartelust combineren, en
een prachtig fantasie-voer-
lig samenstellen. De voorkant
in een ambulance, de achter
uit van een vrachtwagen, een
?urig tweezits-bankje in het
lidden? Geen enkel probleem.
Jval? Afval bestaat niet. Dat
jn gewoon wat oude spullen
ie je zo kunt recycleren', leert
liel ons op zijn Vlaams. En hij
ert je nog meer, want het is
el degelijk de bedoeling dat je
ito ook voorzien is van nood-
ikelijke onderdelen zoals een
pcu. een benzinetank, remmen
n wat dies meer zij.
.et rijden gaat met wat vrij sta-
sche animaties langs ecoline-
phtergrondjes, maar onderweg
alt wel van alles te beleven, en
ijn bovendien medailles te ver-
ienen: voor het rijden door
jodder bijvoorbeeld, of tegen
ellingen op, of zo snel of zuinig
logelijk. Via de speciale inter-
Bouw
1
1
D
N
D
E
1
A
S
2
F
L
P
1
R
N
E
K
3
IV!
U
0
K
T
E
O
R
4
P
A
N
R
D
K
E
T
5
N
E
A
R
P
P
A
M
6
E
D
N
R
A
S
A
K
7
S
E
T
N
R
O
O
P
8
M
O
N
S
S
T
E
L
9
J
H
A
u
B
O
L
T
10
S
A
L
M
E
B
A
N
11
B
H
O
U
R
N
S
T
12
K
L
O
A
T
T
R
0
13
D
U
A
1
V
K
E
L
14
1
T
M
E
A
G
R
O
OPGAVE
OPLOSSING
>treep op elke regel de letters
veg, die samen het woord vor-
nen dat overeenkomt met de
omschrijving. De resterende let-
ers vormen van boven naar be
leden en van links naar rechts
ïen citaat.
I. Land in Azië; 2. kloek; 3. ma
rine; 4. schouwburgrang; 5.
ioort leer; 6. legendarisch mom
iter; 7. nadeel; 8. schaaldier; 9.
tanten plooisel; 10. dans; 11.
Jeel v.h. lichaam; 12. kansspel;
13. satan; 14. geheel ontwikkeld
nsect.
KRUISWOORDRAADSEL
-nemesis-
c-re-in-m
ode-n-ole
uw-pub-os
peso-elft
- iker-
slib-ogen
te-hof-de
uni-p-wee
f-do-ui-t
-hoboken-
Door Internet niet meer afhankelijk van iemand die voorleest
netsite www.tranposia.com/Re-
publis/Kinderen/Mmlpakzijn
elke maand nieuwe pakjes met
onderdelen te downloaden, én
nieuwe plattegronden en omge
vingen om naar toe te rijden.
Min. systeemeisen: 486DX, 8 Mb
Ram. SVGA-kaart met 256 kleu
ren Windows 95,2-speed cd-
romspeler. Prijs: 89 gulden.
Fisher Price
Speelgoedfabrikantenhebben
steeds vaker door dat ook de
jongste wereldburgers geregeld
plaatsnemen achter een com
puter. Nu kun je je afvragen of
je kinderen van 2 en 3 jaar ook
al achter een beeldscherm moet
zetten, maar zeker wanneer er
oudere broertjes of zusjes in
huis zijn, ontkom je er op een
gegeven moment niét meer
aan. Halloween heeft in Neder
land naam gemaakt met prach
tige pakketten als Howie's
Woord- en Rekenavontuur en
de serie van Guus. De nieuwste
reeks is die van Fisher Price,
dat zich in de folder overigens
bedient van de van Calvé gesto
len slogan 'Wie is er niet groot
mee geworden?', maar dit ter
zijde.
Het is een leuke serie voor drie
leeftijdsgroepen, waarvan we
die voor de allerkleinsten heb
ben bekeken. De Play Family is
zeer eenvoudig van opzet en
uitstekend te spelen voor kleine
kinderen, die vaak verbazend
snel de bewegingen van de
muisaanwijzer door hebben.
Het aanklikgebied is bewust
ruim genomen en de opdracht-
jes kort en eenvoudig. Voor 2 tot
4-jarigen wordt aangegeven en
dat klopt aardig. Onze testkleu
ter van 5 was er snel op uitgeke
ken en wilde snel het schijfje
van Howie hebben-
Min.systeemeisen: 486/66 Mhz, 8
Mb ram, SVGA-scherm met 256
kleuren, 2-speed cd-romspeler,
Windows 3.1 of 95. Prijs: 49,95
gulden.
ANDRE HORLINGS
„Het Internet lijkt voor visueel
gehandicapten de ideale oplos
sing voor veel oude problemen
bij het verkrijgen van toegang
tot informatie. Een blinde kan
een in zwart-wit gedrukte krant
niet lezen, maar wel een krant
die digitaal is vastgelegd op een
diskette of die op het Internet
geplaatst is." Het is een intrige
rende stelling in Wekelijkse Net
Informatie (WNI), een elektro
nisch magazine dat zich primair
richt op 'mensen met een inter
net-handicap'. In de praktijk
zijn dat vooral blinden en
slechtzienden, die niet goed we
ten hoe ze de mogelijkheden
van de elektronische media
kunnen uitbuiten.
„Een van de belangrijkste han
dicaps voor blinden en slecht
zienden is de afhankelijkheid
van hun omgeving", vertelt de
blinde Suzanne van den Bere
ken (19) uit Utrecht. Sinds haar
vierde jaar ging haar gezichts
vermogen snel achteruit. Nu
kan ze eigenlijk alleen maar
licht, schaduwen duisternis on
derscheiden en naar verwach
ting zal zelfs daar een eind aan
komen.
„Voor bijna alle informatie heb
je de medewerking van anderen
nodig. Je post moet worden
voorgelezen. De inhoud van de
krant kun je op cassette beluis
teren, maar pas minstens een
dag na verschijning en dan ook
nog als selectie uit het nieuws.
Ik wil zelf uitmaken wat ik lees!"
Tijdens het gesprek kleppert de
brievenbus bijna onophoude
lijk, ondanks de nee/nee-stic
ker: het is verkiezingstijd.
Suzanne studeert onderwijs
kunde aan de Universiteit van
Utrecht. „De docenten moeten
voor je problemen open staan.
Boekenlijsten moeten ruim te
voren bekend zijn, omdat ik er
voor moet zorgen dat de boe
ken op tijd voor mij beschikbaar
zijn; als ik ze niet in braille kan
kopen moeten ze alsnog wor
den overgezet. Wanneer leer
krachten iets op het bord schrij
ven zonder te vertellen wat, dan
kan ik dat niet lezen. Soms de
len ze stencils uit en vergeten
dat ik daar niets aan heb. Je
kunt je daar heel kwaad over
maken. Of je er bij neerleggen
dat het 'nu eenmaal zo is'; dan
leef je een stuk rustiger.
Braillebalk
Het Internet opent volgens Su
zanne van den Bereken voor vi
sueel gehandicapten volstrekt
nieuwe mogelijkheden. „De in
formatie die we zoeken kunnen
we nu zelf verzamelen. We 'zijn
niet meer afhankelijk van ie
mand die voorleest wat er op
het scherm staat. We hoeven
niet te wachten totdat iets in
braille is overgezet. Veel kranten
zetten hun nieuws op het net, al
blijft het mij irriteren dat het
om een selectie gaat; ik wil alles
kunnen lezen, inclusief de ad
vertenties. Teletekst is via de tv
nauwelijks te volgen, ondanks
de grote letters, want het tv-
beeld flikkert te veel. Maar de
inhoud staat ook op Internet."
Het geheim bevindt zich onder
haar toetsenbord, in een kastje
met een 'leesregel'. Dat is een
balk vol gaatjes waaruit pinne
tjes steken die samen de brail
leletters vormen van de tekst
die juist op het scherm staat;
drie tot vier woorden tegelijk.
„Ik lees een document op die
manier vrijwel net zo snel als
een ander van het beeld
scherm."
Wraak
Ruim 2,5 jaar geleden nam Su
zanne het initiatief tot de op
richting van WNI, een elektro
nisch magazine dat speciaal be
doeld is voor 'internet-gehandi-
capten'. „Behalve blinden en
slechtzienden zijn er ook ande
ren met zintuiglijke, lichamelij
ke of geestelijke problemen die
moeite hebben computers en
softeware, en die daardoor geen
toegang hebben tot Internet",
licht ze de 'doelgroep' van het
bulletin toe. „Maar de inhoud
kan voor bijna iedereen interes
sant zijn."
Eigenlijk was het een poging tot
wraak, na een diepe teleurstel
ling. „Toen ik een jaar of veer
tien was volgde ik een cursus
voor het maken van radiopro
gramma's. Dat inspireerde me
tot het schrijven van teksten. Ik
was daar, vond ik, best goed in.
Daarom wilde ik journalistiek
studeren. Maar door de School
voor de Journalistiek in Utrecht
werd ik min of meer afgewezen:
het zou moeilijk zijn om aan
leermiddelen te komen, ik zou
geen baan kunnen vinden en
zovoort. Ze moesten moeite
doen, dat was het probleem!",
zegt ze bitter. „Toen kreeg ik
iets over me van: ik zal laten
zien dat ik het kan!"
Op 7 september 1996 werd
'jaargang 1nummer 1van het
WNI Bulletin per e-mail ver
stuurd, aan... twee abonnees.
Het blad is sindsdien vrijwel el
ke week verschenen en er wer
ken intussen vijf vrijwilligers
mee. Sinds maart staat de in
houd en het archief van alle
nummers ook op webpagina's
(http://rdz.stjohns.edu/lists/w-
ni).
Logitech, de fabrikant van in-
voerapparaten en andere rand
apparatuur voor de personal
computer, komt binnenkort
met een draadloze muis, voor
zien van twee knoppen en een
zogenaamd scrollwiel. De ver
binding met de computer ge
beurt radiografisch. Bij de muis
wordt een ldein kastje geleverd,
dat de signalen van de muis
ontvangt en via de seriële poort
doorstuurt.
Logitech levert al diverse appa
raten zonder draadje. Onlangs
introduceerde de fabrikant een
compleet Cordless Desktop: een
combinatie van muis en toet
senbord die zonder draadje aan
de pc verbonden zijn.
Het voordeel van de radiografi
sche verbinding is dat de muis
en de ontvanger elkaar niet
hoeven te 'zien', zoals bij infra-
roodverbindingen wel het geval
is.
De wielmuis is niet de enige
nieuwe bewoner van het Logi-
tech-nest. De ifitroductie van de
universal serial bus op vrijwel
alle nieuwe computers leidde
tot het op de markt brengen van
een speciale muis voor die uni
versele aansluiting. Ook deze
muis (79 gulden) heeft een wiel
tje en verschilt niet veel van de
al eerder uitgebrachte 'aanwij
zers' van de Zwitserse firma.
Notebooks hebben in principe
een ingebouwde muis of een al
ternatief daarvoor. Het besturen
ervan vraagt om de nodige han
digheid en vele gebruikers heb
ben liever een gewone muis ter
beschikking. Nu kun je aan een
notebook natuurlijk een gewo
ne muis hangen, maar het oog
wil ook wat en daarom komt
Logitech met een wat kleinere
muis in de donkere kleur van de
meeste notebooks. Omdat het
om 'draagbaar' gaat zit er (voor
een prijs van 79 gulden) een
keurig muistasje bij.
TOMPOES
Heer Bommel en de Liefdadiger
Met deze woorden vatte hij buiten
zinnen een broodmes en begon
daarmee het zakje te bewerken.
'Voorzichtig, heer Olivier!' riep Joost
nog. 'U zult de inhoud beschadigen.
Dat omhulsel is juist om alles kiem-
vrij te houden!' Maar de patiënt was
door het dolle heen en hakte op de
glimmende stof, totdat de medicij
nen door de kamer vlogen. 'Zeer be
treurenswaardig', prevelde de trouwe
knecht. 'Op deze wijze doet u de
mooie bedoelingen van de heer Bre-
kel onrecht. Kijkt u nu eens; de table
tjes zijn geheel vergruisd, met uw
goedvinden. De heer Brekel zei
nog...' 'Houd op met je Brekel', riep
heer Ollie. 'Zie je dan niet, dat mijn
migraine verergerd is? Brekels frisse
geneesmiddelen! Bah!' 'Neem zuive
re medicijnen en blijf lachen', mom
pelde de bediende, bedroefd naar het
gruis kijkend. Heer Bommel lachte
echter niet. Hij slikte enige korrels in
en begaf zich met dreunende tred
naar buiten. 'Die Brekel', mompelde
hij, 'hangt me de keel uit. Het kan
best zijn dat hij beter is dan ik. Hoe
wel... nu ja. Het kan best zijn, bedoel
ik. Maar ik heb niets dan ellende van
die man beleefd. Valse bankbiljetten,
vechtpartijen, Loenen en Richels op
mijn gazon...' Hij bleef staan en
staarde grimmig naar de overblijfse
len van de vechtpartij, die nog steeds
in het gras zichtbaar waren. Toen
schopte hij krachtig tegen de oude
hoed, die daar lag.
WILL DE RAAFF
De Doorn-kloon Unreal is be
ter dan Quake 2, daar zijn alle
kenners het over eens. Een
beter compliment kan je een
spel, waaraan ook Nederland
se programmeurs hebben
meegewerkt, niet geven, want
de beoordelingen voor Quake
2 zaten al dicht bij de 10.
In de categorie originaliteit
scoort Unreal niet hoog. De
hoofdrolspeler zit aan de ver
keerde kant van de 'tralies' op
een gevangenistransportschip
van de Vortex Rikers, ergens
in de Melkweg. Dat schip
stort neer, en dat opent alle
deuren voor de hoofdrolspe
ler, die de enige overlevende
blijkt.
De anderen zijn namelijk ver
ongelukt of afgeslacht door de
bloeddorstige wezens die de
planeet bevolken. Zij beschik
ken daarvoor over een aardig
arsenaal aan wapens.
Dom zijn ze evenwel niet: ze
hebben allerlei gebouwen,
doolhoven en technisch gea
vanceerde snufjes op de pla
neet gebouwd, die je uiter
aard moet gaan verkennen.
Onderweg pikje van alles op
aan gezondheidszorg, aan-
vals- en verdedigingswapens.
Kortom: het gevecht kan be
ginnen, want ze hebben het
wel degelijk op je voorzien.
De geavanceerde 3D-engine
zorgt voor bloedstollende re-
al-time gevechten, die je bo
vendien in verschillende
moeilijkheidsgraden niet al
leen tegen de computer kunt
spelen, maar via de multi-
And the winner is...
Vrijwel elke softwaremaker
heeft wel een paar schijfjes
met plaatjes, die amateurs,
maar ook professionals gratis
kunnen gebruiken in hun do
cumenten. Bij elk teken- en
desktop publishing-program-
ma zit standaard een flinke
hoeveelheid logootjes, teke
ningetjes, vlaggen, enz. Als je
dus een los pakket wilt verko
pen moet je met iets bijzon
ders komen. Het liefst met
veel en ook nog eens van een
goede kwaliteit.
TLC Domus is daarin ge
slaagd met het pakket dat
hoe simpel en duidelijk
126.000 illustraties heet en
voor onder de honderd piek
in de winkel ligt. Kennelijk
om de omvang (92.000 cli
parts, 28.000 foto's en 5.000
kunstwerken) te verduidelij
ken zit het geheel in een grote
doos, terwijl dat eigenlijk he
lemaal niet nodig is. Behalve
Verzamelaars
Vroeger in de platen- en nu in
de cd-wereld is het doodnor
maal. Wie een bepaald pro
duct te duur vindt, wacht ge
woon op de uitverkoop of op
de Verzamelaar. Spellen op
cd-rom zijn over het alge
meen niet goedkoop, maar
gelukkig voor de mensen met
een iets minder gevulde beurs
volgen de versies elkaar snel
op, zodat oudere uitvoeringen
de ramsj in gaan. Om er nog
iets aan te verdienen komen
softwarehuizen steeds vaker
met forse verzameldozen vol
met wat oudere, maar daar
om niet minder speelbare en
leuke versies.
De spellen van Lucas Arts be
horen tot de populairste in
het genre van de adventures.
De reeksen van Indiana Jones
en Monkey Island zijn klassie
kers, die je gewoon een keer
gespeeld moet hebben. Dank
zij Homesoft kan dat, want
daar verscheen onlangs een
doos, waarin je een puzzel
verwacht met liefst tien spel
len: drie keer Indiana Jones,
twee keer Monkey Island en
nog een handvol bijzonder
aardige games. Een mooi
pakket tegen een leuke prijs
voor spelers, die niet altijd di
rect het allernieuwste hoeven
te hebben.
Minpuntje is het ontbreken
van een behoorlijke handlei-
player-optie ook tegen ande
ren, via een netwerk of Inter
net.
Tenslotte is de mogelijkheid
gecreëerd je eigen levels te
bedenken en vorm te geven
door middel van de bijgele
verde Unreal-editor, clie voor
zien is van een uitgebreide
handleiding in het Neder
lands.
Bij de liefhebbers van het ge
nre zal Unreal zeker in de
smaak vallen. De beeldkwali
teit, schaduw- en lichteffecten
en de specifieke geluiden en
muziek staan daar garant
voor. Met name het kleurge
bruik is onovertroffen. Het
bloed stroomt weer rijkelijk
en ziet er realistischer uit dan
ooit, dus de speler moet een
sterke maag hebben.
Min.systeemeisen: Pentium
166,16MB Ram, Windows 95.
3DFX videokaart sterk aanbevo
len. Prijs: 99,95 gulden. Be
schikbaar gesteld door Emtec
Magnetics.
wat 'folderwerk' zit er name
lijk een pakketje van elf cd-
roms in. Een boek ontbreekt,
maar dat is ook niet nodig. De
eerste schijf fungeert namelijk
als datebase met zoekformu
lier.
In een keurig overzicht met
een soort thumbnails7Ae')e in
één oogopslag wat er over het
gevraagde onderwerp op de
diverse cd's staat. De volgen
de actie is de juiste cd in het
laatje doen en het aangege
ven bestandsnummer opha
len. Dat laatste kan in diverse
programma's, zoals Adobe
Photoshop.
ding, terwijl de verpakking
van de cdtjes ook beter had
gekund. Wat dat betreft vol
doet de doos van Interplay
met tien stategische spellen
Wel aan alle eisen. The Ul
timate Strategy Archives
staan op vier cds in een keuri
ge speciale jewelbox en gaan
vergezeld van een speciale
handleiding met de spelregels
van alle tien de games. Dat is
natuurlijk reuze handig bij
deze klassieke spellen als Ci
vilization en Railroad Tycoon
Deluxe van Sid Meier, X-com:
UFO Defense, Heroes of
Might and Magic, Dark Colo
ny, enz. Allemaal dus spellen
uit de oude doos, maar ver
pakt in een nieuwe doos. Tien
stuks voor een prijs die een
paar jaar geleden moest wor
den neergelegd voor elk van
de afzonderlijke producten.
7 miljoen voor Internet-adres
Compaq is bijna zeven miljoen gulden armer geworden. Een
gelukkige Amerikaan werd in een klap hetzelfde bedrag rijker,
omdat hij toevallig in het bezit was van een door Compaq be
geerde Internet-domeinnaam.
Een inwoner vein San Jose verwierf in 1994 het recht op het In
ternet-adres www.altavista.com, dat hij gebruikte voor zijn be
drijf AltaVista Technology. Twee jaar later zag AltaVista het
licht, de zoekdienst van computerbedrijf Digital dat sinds be
gin dit jaar eigendom is van Compaq. AltaVista is inmiddels
een van de meest gebruikte zoekprogramma's op Internet.
Diverse betrouwbare bronnen op Internet melden dat Compaq
na twee jaar onderhandelen heeft besloten de Amerikaan 3,35
miljoen dollar te betalen. Dit is het hoogste bedrag dat tot nu
toe betaald is voor een domeinnaam.
