Peper gaf Rotterdam smaak
rN
I
t
WEER
Obelisk oudste monument
Bedevaartgangers naar
graf Diana verdwalen
Column Maarten 't Hart
ft
Het Gesprek van de Dag
ZATERDAG 1 AUGUSTUS 1998
152
Men mag een paard niet in de
bek krijgen, maar Louis-Philip-
pe zal zich een paar keer achter
de oren hebben gekrabd toen
hij in 1831 van de Egyptische
onderkoning een cadeautje
kreeg van een kwart miljoen ki
lo. Om het in Parijs te krijgen
moest de koning een speciaal
schip laten bouwen dat vier jaar
nodig had om de Seine te berei
ken. Maar op 25 oktober 1836
was het zover: voor het oog van
200.000 Parijzenaars werd op
het Place de la Concorde de 22
meter hoge obelisk onthuld.
De monoliet waar de Tourren
ners morgen omheen cirkelen,
is het oudste monument van
Parijs. Hij werd in de achtste
eeuw voor Christus ergens bij
Luxor uit het graniet gehouwen,
overeind gezet, en van een
'gouden dak' voorzien. Hoe de
Egyptenaren dat destijds klaar
speelden, is een geheim dat ze
in hun graf met zich meena-
De obelisk die de onderkoning
van Egypte de vorige eeuw met
een royaal gebaar aan Frankrijk
gaf, was van zijn 'gouden dak'
(een piramidion voor de ken
ners) ontdaan. Dat was niet het
werk geweest van die onderko
ning, maar van de Assyrische
horden die 22 eeuwen daarvoor
zijn land onveilig hadden ge
maakt.
Het duurde even, maar in mei
van dit jaar werd een nieuwe pi
ramidion op de obelisk ge
plaatst, die daarmee twee meter
hoger werd. Het nieuwe 'dak'
was geen legering van goud en
zilver, zoals bij de oude Egypte
naren, maar gewoon verguld
brons. Zelfs dat was eigenlijk
nog te duur voor de stad Parijs
(anderhalf miljoen francs),
maar gelukkig sprong de mode
koning Yves Saint Laurent bij
met een schenking.
Die schenking zal hij betreurd
LE TOUR
SUR PLACE
Dagelijks wordt in deze ru
briek de finishplaats van de
Tour de France voor het voet
licht gehaald. Morgen is de
laatste etappe die traditiege
trouw eindigt in Parijs.
hebben, want luttele weken la
ter was de obelisk in het kader
van de WK aangekleed als een
voetbalmascotte. Van het 'gou
den dak', dat met veel poeha
juist voor het bezoek van de
Egyptische president Mubarak
op de obelisk was gehesen, was
ineens geen spoor meer.
De Parijzenaars hebben het
nooit kunnen nalaten om aller
lei oneigenlijke streken uit te
halen met hun oudste monu
ment. Zowel in 1913 als in 1939
wilden ze de obelisk veranderen
in een zonnewijzer, hoewel hun
stad er daar al 109 van bezat.
Maar gelukkig brak in beide ge
vallen even later een oorlog uit,
en werden de werkzaamheden
gestaakt.
Een veeg teken is misschien dat
het stadsbestuur heeft aange
kondigd in het jaar 2000 op
nieuw een poging te willen
doen van de obelisk een zonne
wijzer te maken.
Inwoners van het dorpje Althor-
pe zijn inmiddels al gewend ge
raakt aan toeristen die de weg
vragen naar het graf van prinses
Diana: rij een kilometer of twee
honderd richting het zuiden en
je komt al aardig in de buurt,
zeggen ze dan.
De verwarring is begrijpelijk.
Diana is begraven op het land
goed van Althorp House in Nor
thamptonshire, zo'n 100 kilo
meter ten zuidwesten van Lon
den. De meeste plattegronden
geven echter niet het landgoed
aan, maar volstaan met het na
bijgelegen dorp Great Brington.
Sommige wegenkaarten heb
ben toch een Althorpe op de
kaart staan, een dorp dat 200 ki
lometer ten noorden van Lon
den ligt. Yvonne Sleight, die
daar een hotel beheert, zegt dat
er na de dood van de prinses al
veel verdwaalde toeristen opdo
ken, maar dat het er aanzienlijk
meer zijn geworden sinds Alt
horpe House en het daar gele
gen Diana-museum onlangs de
deuren openden voor het pu
bliek.
Veel van de toeristen hebben
toegangskaartjes voor Althorpe
House aangeschaft, maar ver-
7.uimd uit te zoeken waar het
precies ligt. Sleight: ,,Over het
algemeen zijn het toch vrij in
telligente mensen die mij de
weg vragen, maar ik geloof toch
niet dat ze hun bedevaart erg
goed hebben voorbereid. Ze re
ageren geschokt als ik ze vertel
dat ze in de verkeerde plaats
zijn." Vooral aan buitenlanders
is het volgens haar moeilijk aan
het verstand te brengen dat ze
zich vergist hebben.
Bij de column die gisteren op Het Gesprek van Dag stond afge
drukt, is door een misverstand de foto en naam van columniste
Heieen Crul geplaatst. De echte kenners zullen uit de inhoud
wel hebben begrepen dat de tekst van Maarten 't Hart was, de
vaste columnist op vrijdag.
BLIJVEND WISSELVALLIG
Juli was koeler dan normaal. De gemiddelde temperatuur
in De Bilt is uitgekomen op 16,3 graden tegen normaal
16,8. Vooral overdag kwamen we warmte tekort, hetgeen
goed tot uitdrukking komt in het kleine aantal warme da
gen (beven de 20graden). Op het KNMI werden er 13ge-
registreerd, tegen normaal 18. Vorig jaar, toen er overdre
ven veel werd geklaagd, werden maar liefst 26 warme da
gen genoteerd. Voor het laatst stelde 1980 nog meer teleur
met slechts 11 warme dagen. Echt bont maakten 1954 en
1965 het met slechts 6 'twintigers'.
Juli is de eerste maand sinds oktober 1997 die te koel of
koud was. Gerekend vanaf 1961 was alleen de periode de
cember 1991-september 1992 (negen maanden) nog lan
ger. De hooimaand was verder somber. In De Bilt werden
ongeveer 145 uur zon geregistreerd, tegen normaal 187.
Somberder was het voor het laatst in 1988 met 129 uur.
Uit de voorlopige neerslagcijfers komt naar voren dat er
nogal wat verschillen waren, In het Limburgse Maasdal
ving Oost Maarland slechts 21 mm, tegen 140 mm in
Nunspeet op de Veluwe.
Uit onze regio meldde Santpoort zich met 80 mm.
en Stompwijk met 69 mm. Gisteren werd daar 12
mm opgevangen, waarvan 10 rond het mdidaguur.
Vandaag kan er nog een bui val len maar de zon
komt ook nu en dan tevoorschijn. De temperatu
ren bl ijven met 18-19 graden vrij laag maar
gunstig is dat het nauwelijks waait. Later op
de dag komt er een zwakke tot matige noorde-
lijke wind te staan. Morgen nu en dan zon en
droog bij middagtemperaturen van 19 a 20 graden,
aan zee wat lager. De wind is meest matig uit noord
tot noordoostelijke richting. Op maandag is het
droog met nu en dan zon en temperaturen rond
20 graden. Daarna wordt het weer wisselvalliger,
doordat uitlopers vannieuwe oceaanstoringen tot
het Noordzeegebied weten door te dringen.
Burgemeester met vele gezichten architect vernieuwende stad
Een kille zaterdagmorgen, januari 1996. Windvlagen jagen het opwaaiende zwerfvuil
door de straten van het Oude Noorden. Het echtpaar Peper spoedt zich met tegenwind
naar een bedompt etablissement aan de Zaagmolenkade, onderkomen van de oudste
Oranjevereniging van Rotterdam. Na de windvlagen wacht het burgemeesterspaar bin
nen een donderbui. Een litanie over verloedering van de buurt, over angst voor getto
vorming, over jongeren die eindelijk eens een kans moeten krijgen. Over drugs, over
last en verdachte panden. Bram Peper hoort het aan, terwijl hij eindeloos in zijn koffie
roert en met zijn ogen de muren van het etablissement afgraast. Dan is het opeens stil
en versterft de klaagzang van daarnet in een kille nagalm van verwijten.
Peper gaat verzitten, lichtelijk in
het nauw gebracht. Hij reageert
niet, maar bestudeert de lamp.
Zijn vrouw neemt het woord en
redt de situatie. ,,Ik was werke-
lijk*verbaasd wat voor klerezooi
het hier is", zegt Neelie. „Alsof
hier alles zomaar op straat
wordt geflikkerd. Zij spreekt de
taal van het volk. Zij zegt wat de
mensen denken. Dan neemt
Bram ontspannen het woord en
legt het gemeentelijke beleid
uit. Peper op z'n best. „Mogen
we bij een paar van u niet eens
een avondje langskomen om
een kop koffie te komen drin
ken?" Weg argwaan. Toffe peer,
die Peper.
In zestien jaar heeft Rotterdam
heel wat verschillende Pepers
leren kennen. De aarzelende
Peper. De voor zich uit dromen
de Peper. De daadkrachtige Pe
per. De ironische Peper, wiens
grappen venijnig konden bijten.
De mompelende Peper, de min
zame Peper, de vriendelijke Pe
per. De onbenaderbare Peper.
De filosoof.
Bram Peper had een niet te be
nijden start, toen hij in 1982 het
roer overnam van de populaire
André van der Louw. Een snor,
een pijp en een lidmaatschap
van de PvdA, daarmee hielden
alle overeenkomsten wel zo on
geveer op. Rotterdam moest
wennen aan die somber kijken
de hoogleraar, die gewend was
in de veilige beslotenheid van
de Erasmus Universiteit de
complexe werkelijkheid van de
stedelijke samenleving feilloos
uit te benen. Vanuit die intellec
tuele vrijhaven had Peper, zoon
van een metaalbewerker uit
Haarlem, zijn naam gevestigd
als visionaire partijtheoreticus,
begenadigd strateeg, gewiekst
lobbyist en scherp analyticus.
De stad en Peper moesten erg
aan elkaar wennen. Lastige
voorvallen deden al snel me
nigeen de wenkbrauwen fron
sen. Incidenten met toege
snauwde politieagenten en mu-
seumbezoek zonder te betalen
deden de vraag rijzen wat voor
rare prof de stad nu in de maag
kreeg gesplitst. De onervaren
heid in een huis van glas te le
ven verleidde Peper ertoe met
open ogen en grote naïviteit in
de journalistieke val van de slu
we huisvriend Ischa Meijer te
stappen en met ongekende vrij
moedigheid te spreken over wat
er allemaal niet deugde ten
stadhuize. Het verhaal in Vrij
Nederland deed de twijfel groei
en.
Achter de schermen werkte Pe
per met grote voortvarendheid
aan het overbruggen van de
kloof die er traditiegetrouw
gaapt tussen de theorie en de
weerbarstige praktijk. Hij had
ideeën over hoe een stad in
nood, met steeds minder inwo
ners, met een flinterdun econo
misch draagvlak, met een
stagnerende haven, ondanks al
les kon overleven. Hij zag dat
verdichting van het stadshart
van cruciaal belang was, dat er
Een zorgelijk kijkende Peper tijdens het raadsdebat over het omstreden
vertrek van politiechef Brinkman. archieffoto cpd jaap rozema
weer leven in de brouwerij
moest komen.
De basis werd gelegd voor de
zich vernieuwende stad, een
spectaculaire afronding van de
wederopbouw. De toverformule
luidde: Het Nieuwe Rotterdam.
Het nog steeds braakliggende
Weena kwam vol te staan met
niet altijd even geslaagde, maar
toch opzienbarende hoogbouw.
De sprong naar de overkant van
de rivier werd gemaakt, de Kop
van Zuid ontwikkeld.
Ook werden de fundamenten
gelegd voor een ingrijpende so
ciale en economische vernieu
wing van de complexe stedelijke
samenleving. Sociale vernieu
wing. Het klonk vaag, maai- de
bedoeling was duidelijk: je bent
er niet wanneer je alleen maar
de woonomgeving van mensen
verbetert. Ze moeten ook weer
verantwoordelijk worden voor
de zorg voor die omgeving. Al
leen zo kunnen verloedering en
desintegratie een halt worden
toegeroepen.
Het paradoxale is dat Peper de
ze waardevolle ideeën telkens
paarde aan miskleunen van for
maat. Publiekstrekkende mani
festaties als Edomachi, Hiero of
Fenomena, die elders succesvol
bleken, flopten in Rotterdam
jammerlijk. Het feest van 650
jaar Rotterdam werd een histo-'
rische catastrofe, die voor Peper
begin jaren negentig uitliep op
een persoonlijke ramp. Hij
maakte in de raad deemoedig
zijn excuses, maar stortte daar
na in. Persoonlijke problemen,
afgereageerd in drank en eten,
eisten hun tol.
Als herboren en vijftien kilo
lichter kwam Peper na weken
Neelie speelt inmiddels een belangrijke rol in het leven van Bram Pez
De twee ontmoetten elkaar zakelijk in 1987 (foto boven) en traden.oi
1995 in het huwelijk.
het ziekenhuis weer uit. Zijn
huwelijk was op de klippen ge
lopen, maar een nieuwe levens
partner diende zich aan, in de
persoon van Neelie Kroes. Een
andere Bram Peper maakte zijn
rentree in de stad. Met een fijn
zinniger brilmontuur en op
zienbarende werklust ging hij er
weer tegenaan, gecoacht door
een levenspartner die feilloos
archieffoto's anlo(
.01
aanvoelde wat voor burgerrer
tersfiguur een stad als Rottelie
dam nodig had.
Wat bleven waren de incide
ten. Een opwelling om bij rH'
seum Boijmans een voorooi0(
se villa als ambtswoning te ^7
trekken groeide uit tot een
Na de aanstelling van de niu
we en aanvankelijk de hemL
geprezen politiechef Brinkne)
moest de burgemeester tot L.
schade en schande ondervirt
den dat deze generaal niet <je
beoogde doortastende hervj^
mer was, die bij de politie oi
op zaken zou stellen.
De laatste jaren groeide PejJ/
eindelijk in zijn rol van burg
meester. De rol van Neelie ifil
daarin herkenbaar en niet t(ei
onderschatten. Met zijn vro^
ging hij de wijken in om te li11
ten met verontruste buurtbïe
ners. Zij brak vaak het ijs, w*e
door hij zijn verlegenheid, zf1-
geremdheid en ongemakkeM1
heid in dit soort situaties eii*e
lijk kon afwerpen.
De betekenis van Peper vocpé
Rotterdam mag dubbelzinn!e
zijn. Hij haalde Clinton naal'{
Rotterdam en swingde met i
toen mank lopende preside^
tegen de contouren van de
Erasmusbrug op alle televis^
zenders. Het was zijn finest ;jj
hour: eindelijk en feestje daju
lukte. Nauwelijks een maane
ter zakte hij tot over zijn oree
weg in het drassige moeras re
de affaire Brinkman. Per sali,(
heeft Peper veel voor de state
stand gebracht. Meer dan v^j
op de voorgrond zichtbaar
President Bill Clinton en Bram Peper op de Erasmusbrug: een feestje dat wel een succes werd.
De Franse slag
Even een woordenboek raadplegen.
'Frans', bijvoeglijk naamwoord van, uit
Frankrijk; met de, of een Franse slag,
vluchtig niet grondig of degelijk; daar is
geen woord Frans bij, dat is in krasse
termen, die geen twijfel laten, uitge-
dnikt!
Nou, als een woordenboek ooit ge
lijk heeft gehad, dan is het deze
tour de France wel! Systematisch
heeft de Franse justitie de laatste
weken de Tour de France bijna
om zeep gebracht. Als er ook
maar even een sportieve ople
ving was, dan reageerde de
verantwoordelijke ambtena
ren van justitie met een nog
hevigere actie dan de vorige.
In een niet aflatende drang
T om hun plicht te doen wer
den, zelfs in onze Neder-
landseogen, onmenselijke
middelen niet gespaard.
De manier waarop de renners
van de TVM-ploeg tegemoet ge
treden zijn doet ons denken aan
tijden die we eigenlijk 'in het
huidige Europa als 'passé'
hadden beschouwd. Maar
kennelijk is een dergelijke
handelswijze in een democra
tie als 'La douce France'ge
meengoed. De inwoners van
Frankrijk heb ik tenminste
nog niet horen klagen.
Hoewel we op de drempel staan van een
verenigd Europa heeft deze Tour de
France bewezen dat er binnen de EG wel
degelijk enorme cultuurverschillen be
staan. Ook al herinner ik me nu ineens
dat bij de Euro-top in Amsterdam er
door onze vaderlandse justitie ook hon
derden raddraaiers voor enige tijd zijn
opgepakt en enige dagen later, zonder
enige vorm van proces, weer werden vrij
gelaten werden. Ons eigen Nederlandse
achtertuintje komt kennelijk ook voor
'schoffelenin aanmerking. Het verschil
met de huidige Franse situatie is echter
dat in het geval van de 'Euroraddraaiers'
in Amsterdam er wel degelijk een serieus
orde-probleem was en dat de renners in
de Tour de France na een lastige ber
getappe letterlijk 'dooie vogeltjes'zijn. Ik
vind de actie van de Franse justitie net
zoiets als met een atoombom, op een
nietig vliegje schieten. Juist nu er in de
Tour de France jaren geen renner meer
een positieve plas heeft afgeleverd heeft,
slaat deze 'Franse inquisitie' letterlijk in
als een bom.
De gevolgen voorliet wielrennen zijn
moeilijk in te schatten. Een teken aan de
wand is wel dat de internationale wie
lerbond, de UCI, zich de laatste dagen
uitermate rustig houdt. De Nederlandse
voorzitter. Hein Verbruggen, die zich
normaal in de Tour de France aan de
zijde van de groten der wielersport laat
vereeuwigen, schittert in deze moeilijke
tijden door afwezigheid. Terwijl juist de
dopingregels van de UCI de aanleiding
van al deze ellende zijn. Slechts in twee
sportbonden wordt er op het voor spor
ters 'verboden medicijn'EPOgecontro
leerd.
Het huidige media-circus rondom de
Tour de France heeft aangetoond wat
een impact 'sport' in de maatschappij
heeft: Geen oorlog in Kosovo, geen vloed
golf in Nieuw-Guinea, geen kabinetsfor
matie, nee via mijn wekkerradio werd ik
li akker met de mededeling dat Cees
Priem, de ploegleider van TVM, in
Frankrijk gearresteerd was!. Nou vind ik
persoonlijk de Zeeuwse mosselman, Cees
Priem, natuurlijk heel belangrijk, maar
toch niet zo belangrijk om de toestanden
rondom de Tour de France met het uit
breken van, pak hem beet, de Golfoorlog
te vergelijken!
Dat de goede prestaties van de Nederlan
ders iii de ronde duidelijk in de schaduw
van alle ellende hebben gestaan, moeten
we accepteren. Maar dat het Nederland
se wielrennen op de sportieve weg terug
is. dat heeft deze hectische aflevering van
de ronde ondubbelzinnig aangetoond:
Met Michael Boogerd, Leon van Bon,
Aart Vierhouten, Koos Moerenhout,
Maarten den Bakkeren Patrick Jonker,
maar ook de psychisch aangedane ren
ners van TVM zullen we in de toekomst
nog mooie wielermomenten gaan bele
ven.
Deze Tour heeft aangetoond dat deze
kanjers niet alleen lichamelijk zich met
de beste van de wereld kunnen meten,
maar nu ook op mentaal vlak uit het
goede hout gesneden zijn. In de scheep
vaart mag je alleen meespreken als je
als zeeman de evenaar gepasseerd bent,
in de wielersport ben je pas echt wiel
renner als je de Tour de France tot een
goed einde hebt gebracht. De Boulevard
du Champs Elysee in Parijs zal door de
renners meer dan ooit als een groene
oase in de woestijn worden ervaren.
Lang genieten van de mondaine Parijse
sferen zullen de renners echter niet
want de Tour de France is morgen afge
lopen, maar nieuwe uitdagingen liggen
al weer in het verschiet. Het wereld
kampioenschap in het tweede weekend
van oktober in ons eigen Valkenburg
bijvoorbeeld. Ik ben benieuwd of'onze
jongens' niet al te veel mentale littekens
hebben opgelopen en of ze zich voor de
ze thuiswedstrijd weer genoeg kunnen
opladen. Ik ben in elk geval met heel
anderen ogen naar sommige inwoners
van het mooie Frankrijk gaan kijken.
Als God in het huidige Frankrijk zijn
woonplaats zou hebben, dan bekeer ik
mesnel tot een ander, meer menselijker
geloof.
GERRIE KNETEMANN
MENSELIJK*
De Duitse acteur uit de krimi.,
Tatort ERNST HANNAWALD.j,
heeft vijf jaar gevangenisstraf
gekregen voor twee gewapend^
overvallen. Ook moe.t hij van
rechter verplicht afkicken. H»
nawald (38) overviel in januaf
1997 met een gaspistool een
postkantoor en een dag later
een filiaal van een spaarbank;
Direct daarna werd hij gepakt
met een buit van ongeveer
26.000 mark. Na zijn arrestal
zei hij dat hij lange tijd geen l
len meer had gehad en dat hij
door zijn cocaïneverslavingdf
gend geld nodig had.
RAJAN ADHIKARY, een 20-jf
ge Nepalees van 2,36 meter,I
volgens de Nepalese krant Gc§
hapatra de grootste mens terr
wereld. Hij weegt 95 kilo en
volgens de krant nog nooit zie
geweest. Rajan, die op 15-jafl
ge leeftijd trouwde, heeft mof
te om passende schoenen te
vinden. Geen van de lokale wh
kels verkoopt schoenen die ti
groot genoeg zijn, aldus de s
krant. De Pakistaan die in hetv
Guinness Book of Records veie
meld staat als de grootste met
ter wereldoverleed vorige ji
maand op 45-jarige leeftijd. 1
was 2,28 meter.
