Nederlanders lenen zich
nog steeds niet klem
n(_
I
Beleggen is vooral spreiden van risico
Financiën
ortefeuilles
III
aft
Pak een willekeurige rtv-gids en vraag je af: is het niet
een hemel op aarde. Tientallen instanties die je met liefde
geld willen lenen: persoonlijke lening, tweede (of derde)
hypotheek, doorlopend krediet...
En: lopende leningen, geen bezwaar! Maar wat als je geld
over hebt. Dan wil je er waarschijnlijk nog meer van ma
ken.
1
m
nputcr, een nieuwe keuken,
Als Nederlanders geld le-
is het meestal niet om het
met het andere te stoppen.
worden er spullen gekocht
™[wat aan hebt en die liefst
Ooger dan een paar maanden
beian. leder jaar lenen we met
weer meer. Het afgelopen
uurrd 17,6 miljard aan lenin-
'm, ;ezet, 11 procent meer dan in
ham °Pn'euw een reco,"d- De
hml om te lenen lijkt definitief
idinl tijd.
>nei:
iew3nu te zeS2en dat we met zijn al-
«ommerd naar de bank stappen
I, dat is ook niet waar Het ge-
idrag mag dan jaarlijks flink
we zijn nog altijd veel beter in
an in lenen. Tegenover iedere
gulden staat al jaren een tientje
rgeld. Het geleende geld verte-
jdigt bovendien nog een relatief
1, minder dan 5 procent, van de
Vflpsconsiimplie die vorig jaar
[dan 400 miljard ook al een
(Ogte bereikte.
fe nieuwe consumptieve kredie-
iog eens de al uitstaande lenin-
Ien opgeteld, komt het totaal op
iljard. Omgerekend per huis-
ietekent dat een schuld van
ien bescheiden bedrag in verge
et onze buurlanden (Belgïe:
iuitsland 11.400) en zeker met
Voorzitter Hilgersom van Consument
Geldzaken: „De tijd van zielige afhanke
lijkheid is voorbij. Iedere lening wordt ge
toetst. Als je aan de normen voldoet krijg
je dat geld gewoon." Foto Jur Engelchor
In de problemen
De Vereniging Consument en
Geldzaken heeft met enige re
gelmaat te maken met het op
treden van geldschieters hij
wanhetalen. Voorzitter Hilger
som: „Op het moment dat je
niet betaalt, ben je de pisang.
Incasso gaat gepaard met enor
me kosten. Er dreigt een hoop
ellende.
„Als zo'n schuld eenmaal in
handen is gegeven aan een in
cassobureau of deurwaarder
worden regelmatig kosten in
rekening gebracht die in strijd
zijn met de wet", gaat Hilger
som verder. „Ook bij de geves
tigde banken. Dat kan oplopen
tot f 8000 aan toe. In een aan
tal gevallen hebben wij dat
met succes teruggevorderd.
Als je dat niet weet ben je dat
geld kwijt.
'Niet met
de eerste
de beste
geldboer
in zee gaan'
de Verenigde Staten waar het gebruik
van consumptief krediet veel verder is
opgerukt. In dat land hoort het bezit van
een creditcard voor veel gezinnen tot de
eerste levensbehoeften, al was het maar
als bewijs van kredietwaardigheid.
Knikkende knieën
Tn de omgang met geleend geld is de af
gelopen jaren veel veranderd. We gaan
niet meer naar het loket om daar met
knikkende knieën een kredietje af te
smeken. Laat staan te vertellen waar het
voor is, zoals voorheen.
Voorzitter R. Hilgersom van de in Am
sterdam gevestigde vereniging Consu
ment Geldzaken: „De tijd van zielige
afhankelijkheid is voorbij. Iedere lening
wordt getoetst. Als je aan de normen
voldoet krijg je dat geld gewoon. De
zwaarte gaat er ook af. Als er iedere
maand salaris binnenkomt, krijg je een
doorlopend krediet. Dan kun je met je
betaalrekening gewoon kopen watje
wilt en wanneer je dat wilt."
De ontwikkeling die Hilgersom schetst
wordt gestaafd door gegevens van het
Centraal Bureau voor de Statistiek
(CBS) en de Vereniging van Financie
ringsondernemingen (VFN). De klassie
ke persoonlijke lening, het 'pee-elletje'
waarbij een vast bedrag in een aantal
vaste termijnen wordt afgelost is op de
terugweg. Ongeveer 80 procent van de
leningen wordt verstrekt in de vorm van
een doorlopend krediet. Werd vroeger
driekwart van alle leningen gebruikt
voor de aanschaf van auto's, vorig jaar
was dat percentage gedaald tot 45 pro
cent. Onduidelijk daafbij is in hoeverre
dat komt door de opkomst van de lease
auto-van-de-zaak of dat meer mensen
hun auto financieren uit andere midde
len, zoals een tweede hypotheek.
Opvallend is dat de beperking van de af
trekbaarheid van de rente geen enkele
invloed heeft gehad op de bedragen die
worden geleend. De banken, maar ook
de auto-importeurs hielden wat dat be
treft vorig jaar hun hart vast. Gevreesd
werd dat daardoor de lust tot lenen zou
afnemen. Tot 1995 was de rente nog on
beperkt aftrekbaar, in 1996 werd dal lol
10.000 teruggebracht, vorig jaar
mocht nog 7000 worden afgetrokken
en dit jaar 5000 per volwassene. De
verwachting is dat de aftrek na het jaar
2000 helemaal verdwijnt.
Aankoopbehoefte
Hilgersom van Consument Geldza
ken relativeert het effect van de maatre
gelen tot nu toe: „Ach, 5000 gulden
rente.. Bij de huidige rentestand bete
kent dat toch nog altijd een lening van
meer dan 50.000. De meeste gezinnen
komen daar helemaal niet aan. En dan
nog: veel mensen willen gewoon iets ko
pen. Die aankoopbehoefte is soms zelfs
zo sterk dat ze ook met de eerste de beste
in zee gaan voor een lening zonder dat ze
bedenken wat het kost. Ze liggen niet
wakker van de tarieven. De vraag is of ze
dat dan wel doen van de aftrek. Sommi
ge mensen vullen niet eens een aangifte
biljet in."
Hilgersom heeft geen oordeel over lenen
in zijn algemeenheid. „Het heeft een
functie om markten efficiënt te laten ver
lopen. Als je iets wil kopen heb je de
keus: wachten of lenen." Wal hem wel
stoort is dat veel mensen zich in leningen
storten zonder te weten wat ze aangaan.
„Er wordt door bemiddelaars geadver
teerd met 'loktarieven'. Je zal altijd zien
datje daar nét niet voor in aanmerking
komt. Datje altijd meer moet betalen.
Ook bij de banken weten mensen niet
wat ze echt betalen. Het staat niet in bro
chures en vergelijken met andere banken
is moeilijk, omdat randvoorwaarden an
ders kunnen zijn. De Rabo heeft er geen
belang bij voorlichting te geven over de
tarieven van ABN-Amro en andersom.
lét is geen wonder dat consumenten
door de bomen het bos niet zien én dat
ze, zoals onlangs bleek, slecht geïnfor-^
meerd zijn over bankzaken."
Supermarkt
Hilgersom trekt de vergelijking met een
supermarkt waar op het schap artikelen
van verschillende merken naast elkaar
staan. „Op die manier kun je de prijzen
van leningen niet vergelijken. Maar wees
dan als consument tenminste kritisch.
Let op de vorm van een lening en op de
prijs, vergelijk ze en realiseer je dat dege
ne die betaalt eisen kan stellen. Als je een
auto koopt, kun je die beter niet door de
dealer laten financieren. Dat kan knap
duur uitpakken, net als de kredieten van
postorderbedrijven. Ga hoe dan ook
niet met de eerste de beste geldboer in
Rl DOLF KLEIJN
obligaties
obligaties^
55%
aandelen
onroerend goed obligaties
10 410%aandelen onroerend l0'°
75%
aandelen
lejtena aandelen
ib
30%
EKiük 15%
laW .9nfoerend 9oed
VI
100%
aandelen—
Inlogioliol, Polei Dieilens/HHD
leggingshorizon ABN Amro
jillemodel 1 (45 procent obligaties en 55 procent liquiditeiten)
lhorizon van meer dan een jaar, terwijl de jaaropbrengst op 6 pro-
dt gesteld.
Jillemodel II (onroerend goed en aandelen elk 10 procent, liquidi-
Iobligaties elk 40 procent) kent een beleggingshorizon van ten-
Tie jaar, terwijl de gemiddelde opbrangst wordt gesteld'op 7 pro-
(jpjllemodel III (obligaties 45 procent, aandelen 30, onroerend goed
"iditeiten 10) heeft een gewenste horizon van meer dan zes jaar en
k«i,'engst van 8 procent.
'model IV (aandelen 55 procent, obligaties 30 en onroerend
is bedoeld voor de belegger die zijn geld ten minste tien jaar kan
Het rendement komt uit op gemiddeld 9 procent,
illemodel V (aandelen 75 procent, onroerend goed 15 en obliga-
teeft een beleggingshorizon van meer dan vijftien jaar, terwijl de
stprogonose 10 procent is.
illemodel VI (aandelen 100 procent) is voor de belegger die zijn
aar kan missen. Zijn gemiddelde opbrengst komt dan uit op 11
aldus ABN Amro.
Beleggen wordt steeds populairder in Ne
derland. Volgens schattingen is van de to
tale omzet op de Amsterdamse aandelen-
beurzen in totaal zo'n 1100 biljoen in
1997 40 procent direct afkomstig van
particulieren. In 1992 waren particulieren
slechts goed voor 12 procent van de gelde
lijke omzet.
De indirecte toestroom van geld van particulie
ren op de effectenmarkt is veel groter. Pensioen
fondsen en verzekeringsmaatschappijen steken
het grootste deel van de pensioenpremies in aan
delen en obligaties. Dat geld komt van de af
drachten vanuit bedrijfsleven en overheid voor
de pensioenen van de werknemers.
De in beleggen .geïnteresseerde Nederlander kan
zijn geld op verschillende manieren ter beurze
brengen: direct in aandelen van bedrijven of in
beleggingsfondsen. Er is een trend waarneem
baar waarbij men zich meer en meer gaat inte
resseren voor het direct beleggen in aandelen
van bedrijven. In elk geval geldt altijd dat risi
co's moeten worden gespreid. Dat wil zeggen:
geld verdelen over verschillende groepen aande
len, zoals financiële instellingen, technologie,
voedingsproducenten en uitgeverijen.
Vermogensbeheerders gaan er verder vanuit dat
niet alle geld op één paard gezet moet worden.
Zij adviseren om geld in verschillende discipli
nes te investeren: aandelen, obligaties, deposi
to's en onroerend goed. Van bank tot bank vari
eert de verdeling over deze categorieën, maar bij
de belangrijkste instellingen is de aandelenpor-
tefeuille nergens groter dan 60 procent van de
totaal belegde som.
Beleggingsfondsen
Beleggers die wel flink rendement willen, maar
niet de sores van een aandelenportefeuille, zijn
geschikte kandidaten om geld te steken in beleg
gingsfondsen. Het spreiden van beleggingsrisi
co's is via beleggingsinstellingen verzekerd. Er
zijn er honderden van en die richten zich op zo
wel binnen- als buitenland. Fondsen geven de
particulier ook gemakkelijk toegang tot een ge-
Gezond verstand
'Hallo beste beleggers, gaan wij nog
ons gezond verstand gebruiken?'.
Aldus de samenstellers van de Inter-
net-pagina van 'Doh'. Doh (www-
.doh.com) verzamelt ook legendari
sche uitspraken van beroemde be
leggers, die getuigen van een grote
hoeveelheid gezond verstand.
Koop goedkope aandelen en ver
koop ze duur, is natuurlijk zo'n heel
behartigenswaardig advies. Voor
'koop dure aandelen en verkoop ze
duurder' geldt hetzelfde. 'Als de
aandelenmarkten normaal werkten,
lag ik nu in de goot te bedelen', was
getekend: Warren Buffett, de Ame
rikaanse superbelegger. Toch een
man die miljarden vergaarde, met
louter zijn gezond verstand.
De veiligste manier om 100 in
waarde te verdubbelen is het bank
biljet dubbel te vouwen, aldus een
andere filosoof. En beleg vooral in
ondernemingen die een dwaas kan
beginnen, want er komt een keer een
dwaas die dat inderdaad gaat doen.
Nog een uitsmijter voor exhibitio
nistische geldwolven: wie zijn rijk
dom de baas blijft is rijk en vrij. Als
je rijkdom jou de baas is ben je pas
echt arm.
schakeerd beleggingsspectrum: aandelen, obli
gaties, onroerend goed en liquiditeiten. Verder
zijn er de zogenoemde gemengde fondsen, die
een mix uit deze categorieën samenstellen.
Ook de vraag of men over voldoende kennis be
schikt om in het buitenland aandelen te kopen.
kan een rol spelen. Beleggingsfondsen hebben
specialisten voor dat doel in dienst. Het is hun
taak om een landenportefeuille op te bouwen.
Doen ze dat minder dan de concurrentie, dan
vertaalt zich dat in lagere resultaten. In dat ge
val stappen particulieren over naar beter rende
rende fondsen.
ABN Amro heeft eind 1997 spreiding over
meerdere beleggingsvormen aanbevolen gekop
peld aan het aantal jaren dat de belegger zijn
geld niet nodig heeft. Dat laatste wordt de beleg
gingshorizon genoemd: het nemen van meer ri
sico wordt gekoppeld aan de duur van de beleg
ging. De belegger die zijn geld maar kort kan
missen, moet niet in aandelen beleggen, zo luidt
het advies.
Tactiek
Het Amerikaanse Morningstar, beoordeler van
beleggingsfondsen, houdt de prestaties bij van
vele duizenden fondsen. In een onderzoek
kwam het bedrijf onlangs tot opmerkelijke uit
komsten: beheerders die minder dan 20 procent
van het hun toevertrouwde vermogen per jaar
verkopen (en er wat anders voor terugkopen)
scoren het best.
Over een periode van tien jaar leverde deze tac
tiek elk jaar 1,5 procent meer op dan bij de
fondsmanager die de portefeuille jaarlijks volle
dig verkocht en nieuwe aandelen kocht. De par
ticulier die klant is bij het actief handelende
fonds loopt in totaal bijna 17 procent rende
ment mis in tien jaar.
Niet altijd hebben managers van belegggings-
fondsen het bij het rechte eind. Vorig jaar
sprong onder meer het wereldwijd beleggende
Rolinco (Robeco-groep) er in negatieve zin uit.
De sterk opgelopen beurskoersen deden daar
het idee postvatten van een aankomende correc
tie en er werden aandelen verkocht.
De beurzen schoten desalniettemin vastberaden
verder omhoog, waardoor Rolinco als een haas
toch weer de fiks duurder geworden aandelen
moest terugkopen. Het behoeft nauwelijks be
toog dat het rendement een enorme deuk opliep,
vergeleken met vergelijkbare fondsen, terwijl de
klanten de nodige centen misliepen.
PETER BEIJE
Colofon:
Deze Geld-bijlage is een uitgave van de Hollandse
Dagblad Combinatie (HDC), waar deze krant deel
van uitmaakt.
Teksten: Karei Beckmans, Peter Beije, Rudolf
Kleijn, Ronald Massaut, Raymond Peil,
Nico Volkerts
Foto's: Joop Boek, Jur Engelchor, Hans van Weel
Illustraties: Sylvia Buczynski, Isabel van Daesdonk
Lay out: Herman Wijte
Eindredactie: Pieter de Lange, Jan Mol
Redactie/coördinatie: Ronald Massaut
Bronnen: ABN Amro, Consumentenbond, Coopers
Lybrand, Nibud, Hypotheekshop, NVM Make
laars, e.a. Belastinggidsen Elsevier, Kluwer en Ne
derlandse Vereniging van Belastingbetalers.
Beleggen
ZATERDAG 7 MAART 1998
