Wanneer
werken geen
geld oplevert,
maar geld kost
Financiële planning
ament is soms een fiscale
gewetenskwestie
Geld maakt niet gelukkig is vooral het credo van mensen
die zelf genoeg hebben. Nadenken over de besteding van
je vermogen leidt soms tot de gang naar de notaris. Maar
eerst moet je het verdienen.
Liefst met z'n tweeën, al gebeurt dat vaak zonder nadan-
ken over het werkelijke rendement en de extra kosten
voor de kinderen. Kinderen zijn niet alleen een verrijking,
maar ook een verarming.
ZATERDAG 7 MAART
Als beide ouders van schoolgaande kinde
ren werken, is dat financieel dan wel zo
gunstig voor bet gezin? Het klinkt zo mooi,
twee inkomens in één gezin, maar er is ook
een keerzijde aan de medaille. Werken
kost ook geld. Zeker voor ouders met
schoolgaande kinderen. Een poging de ba
lans op te maken. Een poging, want na
speuring bij diverse instanties leert, dat er
in Nederland geen 'wetenschappelijk on
derbouwd' onderzoek bestaat. De vrees
bestaat echter, dat sommige parttimers
per saldo voor een paar kwartjes per uur
werken. Anderen kost een parttime baan
mogelijk zelfs geld.
„Diepgaand onderzoek naar wat het ouders van
schoolgaande kinderen kost om allebei te kun
nen werken, is er nooit gedaan", bevestigt Han-
ny Kamerling van het Nederlands instituut voor
budgetvoorlichting (Nibud). „Wij weten wel
dat ouders die beiden werken de neiging hebben
hun kinderen wat meer zakgeld te geven. Dat is
al één kostenpost. Veruit de grootste post zal de
financiering van de kinderopvang zijn. Zeker
voor kinderen tot twaalf jaar," aldus de mede
werkster van het Nibud.
Elke willekeurige boekhouder denkt daar an
ders over. De kosten van kinderopvang druk
ken welliswaar zwaar op het tweede inkomen,
nog zwaarder telt wellicht het verlies van fiscale
voordelen van de alleenverdiener, zoals het ver
lies van de dubbele belastingvrije som. Dat
scheelt alleen al over geheel 1998 8200 netto.
Tot dat bedrag werkt de partner met het laagste
inkomen feitelijk voor niets.
Kinderopvang
Voor kinderen tot vier jaar zijn ouders aangewe
zen op een kinderdagverblijf of crèche. Dat zijn
vaak gesubsidieerde plaatsen. Ook kopen be
drijven soms een aantal plaatsen voor hun werk
nemers. In beide gevallen betalen de ouders een
bijdrage die afhankelijk is van hun inkomen.
Die bedragen kunnen flink oplopen. „Als je uit
gaat van vijf hele dagen per week, kost de kin
deropvang voor het eerste kind 80 tot 1130
per maand, afhankelijk van het gezamenlijke in
komen. Voor het tweede kind betaal je 80 tot
375," aldus het Nibud. Met andere woorden:
het tweede inkomen draagt er feitelijk toe bij dat
de kosten van kinderopvang toenemen. Meer
uren werken geven een hoger inkomen, maar
ook hogere kosten van kinderopvang. „Zijn de
ouders aangewezen op een particuliere, dus niet
gesubsidieerde opvangplaats, dan vallen de kos
ten nog hoger uit", aldus Kamerling.
Gaan de kinderen naar school, dan zijn ze een
deel van de dag onderdak. Er blijven echter 'ga
ten' die moeten worden opgevuld: vóór de
school begint, tussen de middag en na school
tijd. Basisscholen zijn verplicht een overblijfmo
gelijkheid te bieden. Daar staat in veel gevallen
een klein bedrag voor (J 1 tot 2,50 per keer
voor).
Mogelijkheden voor volledige buitenschoolse
opvang zijn in Nederland nog beperkt. Na
schoolse opvang, waarbij kinderen na school
tijd, op de vrije woensdagmiddag en in school
vakanties worden opgevangen, is wel steeds va
ker voorhanden. Maar niet voor niets. „Uit
gaande van vijf dagen per week kan dit oplopen
van 55 tot 755 per maand voor het eerste
kind, en tot 255 voor het tweede." Ook hier
geldt dat de partner met het tweede, kleinere in
komen, deels voor de kinderopvang werkt.
Een goedkopere oplossing dan kinderopvang is
het zoeken van gastouders. „Dat is een vorm
van opvang voor kinderen van nul tot twaalf
jaar bij gastouders die zijn geselecteerd door een
gastouderbureau. De opvang vindt plaats bij de
gastouders thuis", vertelt Kamerling. „Bij kin
deropvang gaat het vaak om hele of halve da
gen. Een gastouders kost ongeveer 5 per uur
voor één kind en 8 voor twee kinderen uit één
gezin. Daar komen nog wel de bemiddelings-
kosten voor het bureau bij. Die kunnen oplopen
van een paar honderd tot een paar duizend gul
den."
Natuurlijk kan er ook buiten de georganiseerde
opvang om naar een oplossing worden gezocht.
„Ouders kunnen zelf een oppas zoeken die thuis
op de kinderen komt passen. Bedragen vanaf
5 per uur daarvoor zijn gebruikelijk. Dat
hangt wel een beetje van de kinderen af. Vragen
ze erg veel aandacht, dan is een hogere vergoe
ding reëel. Is de oppas ook bereid huishoudelijk
werk te doen, dan moetje denken aan bedragen
vanaf 12,50 per uur."
Belastingaftrek
Kinderopvang is niet uitsluitend een verlies
post, rekent Kamerling voor. „Op kinderen die
naar de kinderopvang gaan, sparen ouders thuis
kosten voor voeding, energie en dergelijke uit."
En zeker niet onbelangrijk is de mogelijkheid
voor belastingaftrek. Die is weliswaar aan voor
waarden verbonden, maar leve'rt per saldo wel
lagere uitgaven op.
Extra kosten worden tevens gemaakt voor voe
ding, kleding en speelgoed. „Er is nog weinig
onderzoek naar gedaan, maar ouders die rela
tief weinig tijd aan hun kinderen kunnen beste-
Kinderen
worden
voor de lunch
opgevangen
in een gastgezin.
Foto Hans van Weel
Ouders
die beiden
werken staan
voor flinke
extra uitgaven
apt
Is
me
den, compenseren dat vaak met (dureL M
deaus." De kantoorcultuur brengt mt
mee, dat niemand in een joggingbroek3
shirt op z'n werk kan verschijnen. Oo8er
extra uitgaven voor de lunch. Als beidn.
werken wordt ook vaak een werkster n v
keld; gemiddelde kosten 15 per uurr(j
En wie laat van zijn werk thuiskomt, eJ(
altijd zin om lang in de keuken te sta.
wat we gemaksvoeding noemen, hanr P
ger prijskaartje", zegt Patricia SchutiJ
Voorlichtingsbureau voor de Voeding tr
tweeverdieners weten we dat die snelt
zijn om dat te kopen. Daar staat teger
ouders met kinderen vaak weer bewujnu
juist voor de kinderen." rj
Wat kost een kind?
Het opvoeden van een kind betekent
ook achttien jaar lang investeren in dat
kind. De waarde van de opvoeding die
ouders hun kind meegeven is niet in geld
uit te drukken. Uitgaven voor huisves
ting, kleding, voeding, scholen, kinder
opvang, clubs en vrije tijd zijn dat wel.
De hoogte van dit bedrag is echter af
hankelijk van het inkomen van de ou
ders en het aantal kinderen in een gezin.
Een gezin met een modaal inkomen
3000 netto per maand) geeft in de eer
ste achttien levensjaren maandelijks vol
gens het Nibud gemiddeld 430 uit aan
kosten van de opvoeding van één kind.
In achttien jaar betekent dat 92.880.
Komt er een tweede kind in het gezin bij
dan stijgen de uitgaven voor beiden naar
gemiddelde naar 610 per maand 305
per kind); een totale kostenpost van
131.760 65.880 per kind). De schaal
vergroting van het gezin maakt dat uit
gaven voor bijvoorbeeld baby-uitzet en
kleding over meer kinderen 'uitge
smeerd' kunnen worden. De totale kos
ten stijgen, maar de kosten per kind da
len.
In een gezin met een boven-modaal in
komen 5000 of meer netto per maand)
profiteren kinderen mee van de reikwijd
te van dat inkomen. De uitgaven nemen
toe. Een enkel kind in zo'n gezin komt na
achttien jaar op een kostenpost van
166.320 of 770 per maand. Heeft dat
gezin twee kinderen dan stijgt de reke
ning naar 239.760 119.880 per kind)
of 1110 per maand 555 per kind).
Ouders die zich nu rijk rekenen vergeten
misschien dat in deze investeringsvoor-
Wat kast een kind?
nettoinvestenngen
MODAAL (3000,-]
BOVEN MODAAL (5000,-
Notaris
waarschuwt
voor
ondoordacht
overhevelen
vermogen
Het menselijk leed dat met een overlijden ge
paard gaat, is yaak onvoorstelbaar en onover
komelijk. Het materiële leed is meestal wel te
voorzien en te beïnvloeden. Een testament of
vroege overheveling van bezittingen kan bij
voorbeeld voorkomen dat de fiscus bovenmatig
meeërft. De notaris adviseert hoe dat moet. Hij
waarschuwt ook voor overhaaste besluiten, lou
ter ingegeven door financiële redenen.
„Iemand die voor zijn zestigste al begint met de
fiscus te slim af te zijn voor het geval hij of zij
overlijdt, moet wel beseffen datje alles watje
overhevelt naar anderen ook echt kwijt bent. En
daar kan soms veel meer ellende van komen,"
stelt notaris J. Eskens uit Heerhugowaard. Hij is
woordvoerder voor de notariële beroepsorgani
satie in zijn regio. Eskens houdt regelmatig
spreekbeurten over testamenten en de fiscaal
vriendelijke verdeling of overgang van vermo
gen op familieleden.
Elke notaris vindt dat het voor iedereen zinvol is
een testament op te stellen. Eskens dus ook.
„Een r. otaris is zelfstandig ondernemer. Een tes
tament opstellen kost geld, het is ook een gewe
tenskwestie. Hoeveel wil je regelen. De notaris
zal je geen onnuttige dingen verkopen. Elk
doorsneegezin met kinderen en een eigen huis
zou een testament moeten opstellen. Nu hebben
veel gezinnen helemaal niets geregeld voor het
geval een van de partners overlijdt. Mensen wil
len die problemen liever niet onder ogen zien.
Dat geeft soms nog veel meer problemen. Mijn
ervaring is wel dat in de meeste gevallen waarin
helemaal niets is geregeld, de zaken uiteindelijk
toch nog goed komen. Wie die onzekerheid wil
voorkomen, moet aan een testament denken."
Fiscus schuift aan
Bij steeds meer erfenissen schuift de fiscus aan
als er wat te verdelen valt. Nederland wordt rij
ker. Het aantal miljonairs groeit, het eigen wo-
ningbezit neemt toe, de huizen worden duurder
en steeds meer mensen hebben een goed pen
sioen opgebouwd. De fiscus is alert. Als bijvoor
beeld een weduwe of weduwnaar overlijdt en
een kind achterlaat dat 16.000 of meer erft,
valt ook een belastingaanslag in de bus.
Wie de fiscus op afstand wil houden, kan de no
taris om raad vragen. Of overheveling van ver
mogen 'zinvol' is, hangt van veel factoren af. De
huwelijkse staat, het aantal kinderen, de testa-
mentvorm en de opbouw van het vermogen zijn
daarvoor slechts enkele ingrediënten.
Het kan ook mislopen met het 'ontgaan' van de
fiscus. Neem de ondernemer die op huwelijkse
voorwaarden trouwde m zijn vrouw financieel
leed bij een faillissement te besparen. Het bedrijf
deed het goed en de man vergaarde een vermo
gen van tien miljoen. Zou hij overlijden dan eet
de fiscus daar flink van mee. De man besloot de
huwelijkse voorwaarden op te heffen en de ge
meenschap van goederen in te voeren. Het ver
mogen van de vrouw steeg daardoor met vijf
miljoen. Geen vuiltje aan de lucht, tot de vrouw
overleed. De ondernemer mocht zijn 'eigen' vijf
miljoen terugerven. En kreeg een fikse aanslag.
Nieuwe wetgeving
Voor erfrecht staat nieuwe wetgeving op stapel.
De politiek wil dat de langstlevende echtgenoot
of partner niet financieel gedupeerd wordt door
een overlijden. Deze krijgt daarom in het nieuwe
erfrecht, dat naar verwachting binnen enkele ja
ren zal zijn ingevoerd, een sterkere positie ten
opzichte van andere erfgenamen. Die anderen
zijn meestal de kinderen. Is er geen testament,
dan geldt over enkele jaren automatisch dat het
eigendom (de woning) aan de langstlevende toe
valt. Kinderen kunnen verkoop van de ouderlij
ke woning dan niet meer afdwingen als zij willen
erven. „Nu is de langstlevende kwetsbaar naar
de kinderen toe. Kinderen kunnen, als ze dat
willen, die positie nu nog uitbuiten", aldus Es-
Kosten besparen
Mensen met vragen over testamenten of vermo
gensoverdracht kunnen bij de notaris terecht.
Een oriënterend gesprek is gratis. „Zo'n gesprek
kan kosten besparen. Mensen maken soms te
voortvarend plannen. Ze zijn nog geen zestig en
toch willen ze hun huis aan hun kinderen verko
pen om bij geval van overlijden een aanslag van
de fiscus te voorkomen. Ik vraag dan 'Weet je
zeker dat je dit wilt?'. Ze vergeten dat ze nog een
half mensenleven voor zich hebben. Misschien
willen ze ooit verhuizen. De huur die ze gaan be
talen is niet aftrekbaar van de inkomstenbelas
ting, hypotheekrente wel. De huurinkomsten
van de kinderen zijn belast. Ouders worden af
hankelijk van hun kinderen die verhuurder wor
den. Natuurlijk hoeft dat niet tot problemen te
leiden, maar het kan."
De notaris wijst erop dat in veel gevallen vermo
gensoverheveling wel zinvol is. En wie niet met
de fiscus of erfgenamen wil ruziën over de verde
ling van vermogen? Het advies van de notaris is
kort. „Interen op je vermogen, je geld opmaken,
leef ervan. Dat is niet verboden."
KAREL BECKMANS
beelden de overheidssubsidie, in de vorm
van kinderbijslag, al is afgetrokken. Het
gaat dus om netto-investeringen. De be
dragen heeft het Nibud berekend met ei
gen adviestabellen die werden opgesteld
voor de Nederlandse Vereniging van
Rechtspraak. Die vereniging gebruikt df
berekeningen voor het vaststellen van
alimentatiebedragen voor kinderen van
gescheiden ouders.
