Knollen en wortelstokken
Buxus ongekend populair
Tuinieren
Vraag en antwoord
ZATERDAG 14 FEBRUARI 1998
Daar zit je dan met al je goede
gedrag. Ben je in het bezit van
een heel bijzondere knolbego
nia met hangende takken en
bloemen in een aparte kleur,
vragen vrienden een stekje. De
zomerstek mislukt om helaas
onbekende redenen. Dus wordt
hetwinterstek, want wie een
stek waagt die krijgt er een. Zo
ben ik immers ook aan veel
planten gekomen. Maar voor
winteistek moet je de knol wel
tijdig wakker maken. Stekken
kan alleen van een knol die al
tekenen van leven vertoont.
De begonia's worden dus uit de
kelder gehaald waar ze staan te
f mr, overwinteren, vorstvrij maar
ook wij van de grond waarin ze
hebben gestaan. Anders ver
molmen ze letterlijk, zoals me
eens is overkomen. De te stek
ken knol komt met de holle
kant naar boven op een bedje
van vochtige turf te liggen.
Liefst op een warme plaats,
want warmte bevordert het ont
waken. Na verloop van tijd zijn
er piepkleine groeipunten te
zien en daar is het uiteindelijk
om begonnen. Zodra die duide
lijk zichtbaar zijn kunnen we
aan het werk.
We kiezen een zeer scherp
len{
brandschoon mes en snijden de
knol in stukken en wel zodanig
dat elk stuk minstens één, maar
liever twee groeipunten ver
toont. Nu een uurtje laten dro
gen en dan nog eens deppen in
as. Houtas is prima, maar siga
renas doet het ook uitstekend.
Nu nog eens twee hele dagen
laten drogen. De snijvlakken
moeten goed droog zijn eer ze
de grond in gaan.
Dat wordt dan in grond met ex
tra veel humus. Een goed
mengsel is twee delen compost,
twee delen potaarde en een deel
turf. Mengen, de potten of bak
ken ermee vullen en daarin dan
de stukken knol. Maar alleen
voor de helft in de aarde en ui
teraard met de groeipunten
naar boven. De begonia's gaan
nu op een warme plaats, maar
zeker niet in de zon, vooral ach
ter glas kan de zon erg hard
branden. Rond begin mei moe
ten ze wennen aan de buiten
lucht, eerst overdag en na de
nachtvorsten gaan ze op een
plaats in de halfschaduw. Bego
nia's houden nu eenmaal niet
van volle zon.
Nu we het tocji over knollen
hebben ook een woord over
wortelstokken, bijvoorbeeld van
de Canna. Deze plant overwin-
illustratie han van der ven
tert met een dikke wortelstok
die best met wat aarde de kel
der in mag. Willen wij de Canna
vermenigvuldigen, dan zullen
we de wortelstokken ook tijdig
tot leven moeten wekken. Dat
gaat op de geijkte wijze met be
hulp van warmte en vocht.
Zodra er tekenen van leven te
bekennen zijn kunnen we de
wortelstokken scheuren, maar
dan zo dat elk stukje weer een
mooi groeipunt heeft. Cannas
houden van zware, voedzame
grond en veel zon. Een beetje
verteerde stalmest door de pot
grond met wat compost wordt
op prijs gesteld, anders iets ge
droogde korrels van organische
samengestelde mest. Deze har
de groeier die wel anderhalve
meter hoog wordt in enkele we
ken heeft veel voeding nodig.
Ook als de planten na de nacht
vorsten en uiteraard na afhar
den de tuin in gaan, moet er
liefst wat verteerde stalmest of
anders organische mest in de
grond en natuurlijk een plaats
in de volle zon. Het aardige van
het vroeg tot leven brengen van
deze overwinteraar is dat we
ook vroeg in de zomer met
bloemen kunnen pronken en
dat is altijd weer leuk.
Heieen Mutsaers uit Haarlem heeft een hele
boel problemen. Zo is er een rododendron die
vorige herfst al wat bloemen heeft gemaakt.
Jammer. Dat is het gevolg van het abnormale
weer gedurende afgelopen zomer en de bloem
knoppen zijn dus voor dit voorjaar verloren.
Volgend probleem: tot dan toe werd de fuchsia
met succes elke herfst teruggesnoeid en nu zegt
een allesweter dat dat niet goed is. Altijd door
gaan met iets dat succesvol is zou ik zeggen.
Mijn fuchsia's knip ik in de herfst een stukje te
rug en in het voorjaar knip ik de takken tot een
derde terug en dun ik uit zodat er een mooi
open struikje ontstaat.
De scharnierplant werd vorig jaar rond 21 juni
gedeeltelijk teruggeknipt om de bloei te verlen
gen. Dat is een goede methode, maar afhanke
lijk van het weer zou ik het eens iets vroeger
proberen. Het blijft een kwestie van ervaring,
maar veel vaste planten bloeien langer dankzij
deze ingreep.
Tot slot nog even een boze opmerking over de
handel die in toenemende mate vaste planten
te koop aanbiedt die in ons klimaat verre van
winterhard zijn, zonder dit te vermelden.
Kwekers die pakweg zes jaar ge
leden iets zagen in de buxus of
wel palmboom hebben bijzon
der goed gegokt. Deze altijd
groene struik levert nu een goed
belegde boterham op, omdat
vanaf begin jaren negentig de
buxus massaal is ontdekt door
de consument. Vreemd is dat
niet, want deze soort heester
heeft vele voordelen waarvan
snoeien in opvallende vormen
de belangrijkste is.
B uxushandelaren schrijven
1997 bij als een recordjaar. Via
veilingen werd voor dertien mil
joen gulden aan deze struiken
omgezet, een stijging van bijna
dertig procent ten opzichte van
1996.
Hoewel de vraag natuurlijk het
prijskaartje beïnvloedt, bepalen
ook leeftijd en vorm de waarde.
Wanneer buxussen ongeveer
tien jaar oud en een meter lang
zijn, snoeien vaklieden ze in
fraaie contouren en die exem
plaren staan vanaf 400 tot wel
1.000 gulden in de winkel. Een
nog beter gevormde struik van
dertig jaar oud kost rond de
2.500 gulden, terwijl een twee
jaar oude, nog niet gesnoeide
en vormloze buxus voor ruim
vijftien gulden bij sommige
kwekers kan worden opgehaald.
Om hier iets van te maken,
moet de consument zelf aan de
slag.
Dat is blijkbaar geen probleem,
want ook de jonge exemplaren
vinden gretig aftrek. Een handi
ge klusser kan een volwassen,
diepgroene heester met zijn lee
rachtige en glanzende bladeren
veranderen in een piramide,
kubus of bol, waarmee de tuin
een mooie aanblik krijgt.
Voor het knippen van een pira
midemodel is een exemplaar
nodig met rechtopgaande mid-
denstam. Sterk groeiende verti
cale zijscheuten moeten wor
den weggehaald. Een hulpmid
del is om vier bamboestokken
in een vierkant te plaatsen, ze
aan de top samen te binden
waardoor het op een piramide
lijkt. Vervolgens groeit de
buxus, net als bij een klimplant,
langs de bamboestokken om
hoog.
Er is meer mogelijk: met de
struik zijn bijvoorbeeld beren,
zeemeerminnen en olifanten te
maken. Kortom, hij is in ieder
denkbaar model te knippen.
„Kubus, bol of piramide zijn
voor de doe-het-zelftuinders
weggelegd, andere vormen blij
ven echter het domein van de
vakman", zegt de 72-jarige
buxuskweker Ward van Klave
ren uit Boskoop. Collega's noe
men hem de Vincent van Gogh
van de buxus, want hij maakt
van vormloze exemplaren pau
wen, zwanen en van één struik
maakte hij een bankje met
daarop twee gebarende man
nen.
„Veel geduld en doorzettings
vermogen zijn voor dit ambacht
vereist. Daarnaast is goed en
scherp gereedschap zoals een
heggenschaar nodig. Bot of niet
goed sluitend tuingereedschap
kneust het blad en dat belem
mert het ontstaan van nieuwe
takken. De buxus moet voordat
er wordt gesnoeid eerst een jaar
of tien onaangetast groeien; hij
dient een meter hoog te zijn.
Door te vroeg knippen, worden
takken hard en zijn ze niet meer
vormbaar. De kneep van mijn
vakmanschap is om een gedeel
te van de takken met dun ijzer-
draad in het model van bijvoor
beeld een eekhoornstaart te
binden. Vervolgens maak ik van
een aantal takken een eek
hoornkopje", zegt Van Klave
ren.
Aanplanten van volwassen
buxusstruiken is voor een lange
haag behoorlijk kostbaar, maar
levert wel direct resultaat op.
Het voordeligst is om met één
buxus verschillende nieuwe te
stekken. Dit kan in het voorjaar,
juni of september. Nodig zijn
jonge, goed uitgegroeide don
kergroene scheuten van onge
veer tien centimeter lang. Aan
de onderkant van de stek moe
ten de bladeren worden verwij
derd, waarna hij drie tot vier
centimeter in de grond gaat met
een onderlinge afstand van vijf
centimeter. Vervolgens is het
een kwestie van de grond stevig
aandrukken en nat maken. De
struik vraagt niet veel aandacht:
hij is bestand tegen koude win
ters, verdraagt fikse buien en
heeft slechts tweemaal per jaar
bemesting nodig.
Hoewel de buxus in vele vormen kan worden gesnoeid, is hij als bol
vorm veruit het meest populair. foto gpd
duizenden kamerplanten en vrolijke potten, dat is alvast
voorjaar in de vensterbank.
bloemendaal bv.
hoogmadeseweg leiderdorp - rijksstraatweg wassenaar
1
K
H
R
A
0
M
P
E
2
D
E
K
S
S
I
0
N
3
B
R
A
S
S
T
I
N
4
E
S
C
H
R
A
A
L
5
T
A
D
R
B
0
E
T
6
P
V
A
N
T
L
E
R
7
K
0
IJ
N
I
N
T
G
8
V
H
E
R
Z
0
E
T
9
K
A
E
R
A
A
T
L
10
A
P
I
L
N
0
0
T
11
S
C
G
H
A
A
E
P
12
M
R
I
L
D
A
A
N
13
S
C
E
H
0
U
D
W
14
A
D
0
K
G
T
E
R
OPGAVE
OPLOSSING
Mr.
Streep op elke regel de letters
die samen het woord vor
men dat overeenkomt met de
omschrijving. De resterende
letters vormen van boven naar
beneden en van links naar
rechts een citaat.
Spierpijn; 2. patroon;3. bek
ken; 4. schotel; 5.grote platvis;
G.roofdier; 7. vorst; 8.tegen-
stand; 9.goudgewicht; lO.vlie-
genier; 11. zoogdier; 12. stad in
Italië; 13.schoorsteen; 14. arts.
KRUISWOORDRAADSEL
stek-hole
iel-k-rnal
r--ons--b
eb-rit-ge
-orleaan-
snee-trom
-unaniem-
as-nee-er
s- - suf - - ij
laf-s-pos
arak-last
HEINZ
Tom Poes had een lange tijd zoekend
door het oude Gor gelopen zonder
een spoor van heer Bommel te vin
den. Een doodse stilte hing over de
puinhopen en de mistslierten bene
velden het uitzicht, zodat hij de
moed begon te verliezen. Doch op
dat moment drong een ijl stemmen-
gerucht tot hem door, dat gevolgd
werd door gerinkel en een doffe
bons. Zonder zich te bedenken snel
de hij naar de plaats waar het geluid
vandaan kwam en ja hoor! Bij het
ronden van een bouwval wel zijn oog
op twee figuren, die in het bleke licht
van de maan op de grond laten uit
gestrekt. In de meest versufte her
kende hij zonder moeite heer Ollie.
De ander had de ogen reeds opgesla
gen en bewoog zich omzichtig in de
richting van een hellebaard, die voor
hem in het puin lag. ,,Dat moet de
nachtwaker zijn", dacht Tom Poes,
terwijl hij zich met een sprong op het
akelige wapen stortte. ,,Zo", sprak
hij. ,,Dat ding is van mij." ,,0 nee",
zei de wachter, zich oprichtend. ,,Het
is van mij, edele vreemdeling! Ik heb
het nodig voor de uitoefening van
mijn ambt. Geef het terug, wat ik u
bidden mag." ,,Het is voorlopig met
je ambt afgelopen", zei Tom Poes.
,,Ga naar huis om uit te slapen en
vlug een beetje!" Zo sprekende richt
te hij de lans op de naderende waker
en deze hield ontdaan de pas in. „O
wee! riep hij met klagende stem.
„Opstand der vreemdelingen! Dat
zou het oude Gor niet dulden! O wee!
Hij wendde zich om en verdween
snel in de mist, waarin zijn hol ge
roep al spoedig vervaagde. Maar
even later galmde het gebarsten ge
luid van een torenklok klaaglijk bo
ven de bouwvallen en Tom Poes be
gon met alle macht aan zijn versufte
vriend te sjorren. „Kom overeind,
heer Ollie!" riep hij. „De nachtwater
slaat alarm! We moeten hier weg!"
W
DOOR JAN VISSER
Kunt u het zich voorstellen? Op Valentijnsdag 1929 ging
men met paard en wagen over de Lek bij Wijk bij Duur
stede en vliegtuigen brachten proviand naar schepen die
zaten ingevroren op de Oostzee. In De Bilt voor het 's
ochtends 19 graden en in Winterswijk werd het op die
grimmige 14de niet warmer dan -13,8 graden. Vandaag
niets van dat al! Op veel plaatsen zou het zelfs wel eens
de warmste Sint Valentinus van de eeuw kunnen wor
den. Gisteren al stootte het kwik op Volkel door naar
16,6 graden en registreerde De Bilt met 16,2 graden de
hoogste temperatuur zo vroeg in het jaar. Bij ons werd
het op Schiphol 13,2 graden en op Valkenburg bij Kat
wijk 12,0 graden. De aangename temperaturen werden
bereikt bij zonnig weer. Op Valentijnsdag 1961, toen we
ook een heel fraaie sprokkellente meemaakten, liep de
temperatuur in Oude Wetering op naar 14,5 graden.
Maastricht meldde toen 18,8 graden en op de 17de was
het in Ermelo 19,1 graden. Vandaag dus op herhaling,
want bij overwegend zonnig weer en een matige zuidwes
tenwind wordt het vanmiddag in onze regio opnieuw 12-
14 graden.
Ook morgen is het overwegend zonnig en excelleert het
kwik op vrijwel hetzelfde niveau als vandaag. Hoewel het
maandag ook nog erg zacht zal zijn komt er in het heer
sende weerbeeld enige verandering. Een storing boven
de Noordzee veroorzaakt veel bewolking en regen. Op
dinsdag wordt met een westen- tot noordwestenwind
minder zachte lucht aangevoerd, maar echte kou komt
niet onze kant op. Onder invloed van een hogedrukge-
bied boven Scandinavië wordt het in het oosten van Eu
ropa wel zeer koud (Moskou gisteravond -20 graden na
een maximumtemperatuur van -17,5 graden), maar
doordat het luchtdrukmaximum later in de week naar het
zuiden trekt kan de winterkou ons niet bereiken.
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
zaterdag.
Noorwegen:
Veel bewolking en vooral
langs de westkust regen of
sneeuw. Maxima van 4 tot
8 graden, maar landin
waarts en in het noorden
lager.
Zweden:
Wisselvallig met flink wat
bewolking en weinig zon.
Van tijd tot tijd sneeuw, in
het zuiden regen. Maxima
uiteenlopend van +8 gra
den in het zuiden tot ruim
onder het vriespunt in het
noorden.
Denemarken:
Onbestendig met tamelijk
veel wind, veel bewolking
en af en toe regen. Mid-
dagtemperatuur tussen 5
en 10 graden.
Engeland, Schotland,
Wales en Ierland:
Veel bewolking en van tijd
tot tijd regen. In Engeland en Wales ook
geregeld zon. Zaterdag maxima tussen
12 en 17 graden; zondag van het noor
den uit wat frisser.
België en Luxemburg:
Droog en geregeld zon. Middagtempera-
tuur veelal tussen 13 en 17 graden.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Geregeld zon maar soms ook wolkenvel
den en in de ochtend plaatselijk mist.
Droog. Maxima tussen 12 en 18 graden.
Portugal:
Flink wat zon. Droog. Middagtempera-
tuur rond of soms boven 20 graden.
Madeira:
Half tot zwaar bewolkt en kans op een
fikse bui. Middagtemperatuur ongeveer
19 graden.
Spanje:
Vrij veel zon en droog. In het zuiden
soms ook wolkenvelden. Middagtempe-
ratuu r meest tussen 17 en 22 graden.
Canarische Eilanden:
Zonnige perioden en waarschijnlijk
droog Middagtemperatuur 23 tot 28
graden.
Marokko:
Westkust: flinke perioden met zon.
Droog. Maxima van 18 tot 25 graden.
Tunesië:
Droog en vrij zonnig. Maxima van 18 tot
23 graden.
Zuid-Frankrijk:
Vrij zonnig en droog. Middagtempera
tuur tussen de 15 en 20 graden, lokaal
zelfs iets hoger.
Mallorca en Ibiza:
Flinke zonnige perioden. Droog. Mid
dagtemperatuur oplopend richting 20
graden.
Italië:
Volop zon en droog. In de Povlakte kans
op mist. Middagtemperatuur uiteenlo
pend van 10 graden in het noorden tot
18 in het zuiden. Lokaal rond de 20 gra-
Corsica en Sardinië:
Rustig en vrij zonnig. Maxima ongeveer
17 graden.
Malta:
Droog en vrij zonnig. Middagtempera
tuur ongeveer 18 graden.
Griekenland en Kreta:
Op de stranden en op Kreta vrij veel zon.
In het noorden meer wolken, maar waar
schijnlijk wel droog. Maxima iets dalend
naar ongeveer 16 graden.
Turkije en Cyprus:
Zaterdag tijdelijk meer wolken, wel
droog. Zondag meer zon, maar tempera
tuur een stuk lager. Maxima dan uiteen
lopend van 10 graden op de Dardanel-
len tot 16 op Cyprus.
Duitsland:
In het noordenoosten misschien wat re
gen. Elders droog en flink wat zon. Mid
dagtemperatuur tussen de 8 en 15 gra-
Zwitserland:
Zonnig en zacht. In de dalen kleine kans
op mist. Temperatuur in het dal onge
veer 12 graden, op 2000 meter enkele
graden boven nul.
Oostenrijk:
Geregeld zon en droog. In het noordoos
ten ook wolkenvelden. Maxima van 10
tot 15 graden. Temperatuur op 2000
meter iets boven nul.
Polen:
Veel bewolking en op beide dagen af en
toe regen. Maxima uiteenlopend van 6
graden in het noordoosten tot 11 in het
zuidwesten
Tsjechië en Slowakije:
Wolkenvelden en in Slowakije kleine
kans op wat regen. Middagtemperatuur
zondag rond 11 graden, zaterdag wat
minder zacht.
Hongarije:
Wolkenvelden, maar waarschijnlijk wel
droog. Middagtemperatuur boven de 10
graripn
ZONDAG 15 FEBRUARI 1998
Zon-en maanstanden
Zon op 07.55 Zon onder 17.51
Maan op 22.17 Maan onder09.30
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 06.16 18.21 05.49 17.54
Laag 01.45 14.15 01.26 13.56
MAANDAG 16 FEBRUARI 1998
Zon- en maanstanden
Zon op 07.54 Zon onder 17.53
Maan op 23.20 Maan onder09.52
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 06.46 18 58 06.19 18.31
Laag 02.14 14.35 01.55 14.16
Weerrapporten 13 februari 19 uur:
Deelen
Eelde
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Vlissingen
Maastricht
Aberdeen
Boedapest
Bordeau.,
Brussel
Dublin
Frankfurt
Genève
Helsinki
Innsbruck
Istanbul
Klagenlurt
Kopenhagen
Las Palmas
Luxemburg
Madrid
Malaga
Mallorca
Malta
15 8 0.1
12 8. 0,0
16 10 0.0
w3 14 .9, 0.0
rw7 16 11 0.0
licht bew.
regen
licht bew
half bew
Split
Stockholm
Warschau
Wenen
Zurich
Bangkok
Buenos Aires
Casablanca
Johannesburg
Los Angeles
New Orleans
New York
Tel Aviv
Tokyo
Toronto
onbuw.
licht bew.
r 1 21 1 0.0
o5 6 3- 0.0
3 24 19 0.0
ol 19 12 0.0
s 0 19-1 0.0
18 13 0.0
18 12 0.0
18 11' 0.0
-18 -18 0.2
2 0 0.0
8 8 5.0
14 12 0.0
15 -3 0.0
33 24 0.1
20 14 0.0
22 12- 0.0
28 23 0.6
16 14 0.5
16 8-, 0.1
O.0
