Chaos beheerst Congo
v k
Parlement België tracht Nijvel-trauma te verwerken
Conservatief Amerika bespot homovriendelijke Al Gore
Buitenland
Nog 7.335 vermisten
na val van Srebrenica
Haïti zakt nog verder weg
AC 21 OKTOBER 1997
KMOUTHHonderden'mensen hebben gisteren in Ports-
utli afscheid genomen van het Britse koninklijke jacht Bri-
nia. Het schip is begonnen aan een afscheidstoernee langs
RB (havensteden in Engeland, Wales, Noord-Ierland en Schot-
d. Op de één na laatste stop in Londen gaan koningin Eliza-
h II en prins Philip aan boord om er hun gouden huwelijks-
stte vieren. De Britannia keert vervolgens naar Portsmouth
7. Over de toekomst van het 135 meter lange schip bestaat
De gedachten gaan van een museum tot een
jptieruimte voor deelnemers aan topconferenties. De Britan-
was het laatste koninklijke jacht. Een nieuw schip is te duur.
FOTO AP TIM OCKENDEN
dg steeds rook boven delen Indonesië
Op verschillende plaatsen in Indonesië is het zicht
nder dan honderd meter door de rook van grote branden in
uden en op landerijen. Het Indonesische meteorologische in-
uut meldde vanmorgen dat dikke rook hangt boven plaatsen
Kalimantan (Borneo) en Sumatra. De branden en de rook-
wikkeling vormen al maanden een ernstig probleem. Begin
e maand leek de walm eindelijk op te lossen, maar de afgelo-
dagen wordt duidelijk dat het probleem nog even erg is als
irheen. Een aantal branden lijkt juist te zijn aangewakkerd
irde aanhoudende droogte.
ink laakt VN-onderzoek in Congo
Minister Pronk van ontwikkelingssamenwerking heeft
n Congo-Kinshasa felle kritiek geuit op de gang van za-
irond het onderzoeknaar schendingen van mensenrechten
het land. Pronk verweet de Verenigde Naties 'een verkeerde
npak'. Hij zei dat na een ontmoeting met de nieuwe macht-
per bber in het vroegere Zaïre, Kabila. De VN wilden bekijken of
jrie« bila's rebellenmacht bij de verovering van het land misdaden
eft begaan. Volgens Pronk zijn de VN 'vooringenomen'. Zij
ichten een voorrapport naar buiten, waarin Kabila's leger
»DIE!teen een massas'achting ten laste werd gelegd. Pronk ziet
,mdi irin de oorzaak van Kabila's afwijzing van het VN-onderzoek.
>pa-a
uid-Afrika: einde aan sancties Libië
iD» Zuid-Afrika wil een einde aan de internationale boy-
!van Libië. Minister van buitenlandse zaken Nzo deed die op-
gisteren, kort voor president Mandela naar Libië vertrok
een staatsbezoek. De sancties tegen Libië werden afgekon-
na de bomaanslag in 1988 op een Pan Am-toestel boven
kerbie. Libië weigert al jaren de twee verdachten, die in Tri
huisarrest zitten, uit te leveren. Volgens Nzo lijden de ge-
ine Libiërs het meeste door de boycot. Mandeia's staatsbe-
ek heeft in Amerika tot scherpe reacties geleid. Mandela is
ir ontstemd door die kritiek. Hij zei dat Zuid-Afrika zich niet
voorschrijven wie zijn vrienden zijn. Mandela beschouwt Li-
als een bevriende natie, omdat het land in het verleden het
IC altijd heeft gesteund.
nder interviewt gewonden in auto
■KARESTEen commercieel tv-station in Roemenië heeft een
rslaggeefster ernstig gewonde personen laten interviewen, die
igin hun verongelukte auto beklemd zaten. Pro-TV zond de
elden gisteren uit in het avondjournaal. Een vrouw, wier be-
n vastzaten in het verwrongen wrak, beantwoordde een reeks
agen over de toedracht van het ongeluk. Tussen luide snikken
«r legde zij haar hand op het hoofd van een overleden per
die op haar knieën rustte. De cameraman filmde alles van
:htbij. Pro-TV zond enkele maanden geleden een reportage
!waarin journalisten een vrouw informeerden over het dode-
ongeluk van haar echtgenoot. De directie van de zender be-
daarop het reportageteam te straffen.
Rijkswacht verdacht Dutroux niet'
l De Belgische rijkswacht heeft Mare Dutroux nooit be-
mwd als verdachte van de ontvoering van kinderen. Daar-
ir heeft justitie het onderzoek naar hem niet op tijd kunnen
inen. Dat zei officier van justitie Troch gisteren tijdens een
tor door de parlementaire commissie-Dutroux. Hij spreekt
mee vier rijkswachters tegen. Zij verklaarden eerder dat
roux altijd als hoofdverdachte heeft gegolden. De Kamer-
lissie probeert uit te vinden of rijkswacht en justitie
x bescherming hebben geboden. Vorige week raakte het
derzoek in een stroomversnelling, na berichten over een po-
igtot autodiefstal door Dutroux. Deze zaak zou nooit in ver-
dzijn gebracht met de ontvoeringen, terwijl daarbij hetzelf-
Itype auto werd gebruikt dat Dutroux had gepoogd te stelen.
eboortekaartje' op Internet is rage
Steeds meer trotse ouderparen in de Verenigde Staten
ken de geboorte van hunkind letterlijk wereldkundig. Een
ik aantal ziekenhuizen biedt Internet-sites aan, waarop al lut
jeuren na de geboorte wat gegevens en een foto van de nieu-
fcmens te bezichtigen zijn. ,,Een enorm succes", noemt een
oordvoerder van een ziekenhuis in Dallas de nieuwe manier
|n kennisgeven. ,,Nog maar onlangs hadden we hier een moe-
irdie afkomstig was uit Nederland. Haar verwanten in Europa
iden het kind al binnen een paar uur na de geboorte bewon-
Bij de meeste ziekenhuizen kost de service niets.
ro-proef in Italiaanse supermarkten
Een supermarktketen is gisteren in dertien Italiaanse ste-
begonnen met het op proef accepteren van de nieuwe Eu-
se munt, de euro. „Hoe eerder mensen de euro leren ken-
hoe beter", zei eurocommissaris voor consumentenzaken
Bonino. Ze gaf in een Romeinse supermarkt het startsein
de proef. De EU wil de munt in januari 1999 invoeren in
in die aan de eisen voldoen. De goederen in de Italiaanse
ïrmarkten zullen zowel in lires als in euro's worden geprijsd,
n gelijksoortig experiment wordt gehouden in twee Toscaanse
aatsen, waar inwoners een halfjaar in meer dan honderd win
den horecazaken kunnen afrekenen in euro's.
olitieke ruzie in Rusland bijgelegd
&QU* De Russische president Jeltsin en premier Tsjernoinyr-
ahebben gisteren met parlementaire leiders een akkoord be-
M ikt. waarmee de al maanden woekerende ruzie tussen regering
I 'parlement beslecht lijkt. Het lijkt erop dat het lagerhuis nu af-
ft van een motie van wantrouwen tegen de regering. De motie
ctW as vorige week opgeschort na tussenkomst van Jeltsin. die de
,,^p 'oimunisten en andere oppositiepartijen overleg had aangebo-
■en.De communisten hadden met de motie gedreigd wegens
[tevredenheid met de door Jeltsin voorgestelde begroting. Re-
png en parlementaire leiders besloten gisteren dat zij vaker
Neg zullen voeren. De regering deed de communisten tevens
[toezegging dat zij meer zendtijd krijgen op de staatstelevisie.
brussel paul koopman
correspondent
Twee parlementaire onderzoekscom
missies hielden zich ermee bezig, net
als een duo hoogleraren dat zoals
Belgische kranten schertsend schre
ven 'het onderzoek van het onder
zoek moest onderzoeken'. Maar giste
ren was het na bijna tien jaar specula
ties dan toch zo ver: de 'Bendecom
missie bis' presenteerde zijn eindrap
port over het grootste misdaadmyste
rie van België. Belangrijkste conclusie:
de Bende van Nijvel, die begin jaren
tachtig bij een reeks overvallen in to
taal 28 burgers ongestraft doodde, be
stond vrijwel zeker uit ordinaire mis
dadigers.
Het rapport van de parlementscom
missie is een laatste poging eindelijk
duidelijkheid te scheppen rondom het
bendedossier, dat in België niet alleen
mythische proporties heeft aangeno
men, maar ook voedsel gaf aan talrijke
speculaties. Zo was er de theorie van
een geplande staatsgreep door ex
treem-rechtse rijkswachters, het
'denkspoor' van sabotage van het on
derzoek door 'hogere machten', een
actieve rol van oud-premier Vanden
Boeynants en de systematische elimi
natie van mensen die zouden hebben
deelgenomen aan 'roze balletten', of
wel seksfuiven met minderjarigen.
Nadat de criminologen Fijnout en
Verstraeten bij een uitputtend onder
zoek al tot de conclusie waren geko
men dat er geen serieuze aanwijzin
gen zijn voor deze theorieën, heeft
gisteren ook de parlementaire onder
zoekscommissie verhalen over staats
grepen en sabotage van het onder
zoek goeddeels naar het rijk der fabe
len verwezen.
Wel is de commissie, die het afgelo
pen jaar vele tientallen getuigen op
riep, tot de conclusie gekomen dat
politie- en justitie in België op zijn
zachtst gezegd niet bijster efficiënt
hebben samengewerkt. Bij zijn enquê
te stuitte de commissie op dezelfde
guerre des flics die ook het onderzoek
naar de handel en wandel van zeden-
misdadiger Dutroux en de zijnen op
de klippen deed lopen.
De 'bendecommissie bis' moest
maandenlang in de schaduw opereren
van de parlementscommissie-
Dutroux. die in de media veel meer
aandacht trok. Terwijl voorzitter Mare
Verwilghen van de commissie-
DutroiLx bijkans de heldenstatus ver
wierf, won bendecommissie-voorzit
ter Tony van Parys nauwelijks aan po
pulariteit.
Maar dankzij zijn minder prominente
positie kon Van Parys wel lessen trek
ken uit het wedervaren van zijn colle
ga in de schijnwerpers. Zo worden in
het rapport van de 'bendecommissie
bis' zorgvuldig vermeden namen te
noemen van gezagsdragers die zou
den hebben gefaald. Precies dit on
derdeel uit het rapport van Verwilg
hen stuitte de laatste weken op taaie
weerstand. Van Parys kiest een andere
methode: hij zegt een 'niet nader ge
noemd aantal tuchtdossiers' te heb
ben opgestuurd naar de ministers van
justitie en binnenlandse zaken.
Over de vraag welke lessen getrokken
moeten worden uit het falen van het
bende-onderzoek, blijkt de commis
sie-Van Parys zelf niet volledig eens
gezind. De leden vinden dat de gc-
rechtsparketten beter moeten samen
werken. maar de vorming van één
landelijk parket voor het bestrijden
van de zware criminaliteit stuit op
Waalse bezwaren, luist vanwege deze
interne verdeeldheid zullen de aanbe
velingen van de commissie geen ver
pletterende indruk maken op de rege-
ring-Dehaene.
Verdreven premier dreigt met guerrilla tegen overwinnaar
De Midden-Afrikaanse republiek Congo-Brazzaville is in
de greep van de chaos. De verdreven premier Kolelas
dreigt zijn zegevierende tegenstander Nguesso met een
guerrilla-oorlog. Tegelijkertijd plunderen de rebellen en
hun Angolese bondgenoten de belangrijkste steden.
KINSHASA-NAIROBIRtr-DPA
De gevluchte regeringsleider wil
met zijn 4.000 man sterke zoge
heten Ninja-milities de aanval
openen op de nieuwe macht
hebber in de hoofdstad Brazza
ville, zo zei de woordvoeder van
de voormalige premier gisteren.
Kolelas houdt zich sinds vorige
week op in het buurland, de De
mocratische Republiek Congo,
van waaruit hij het verzet tegen
Nguesso organiseert.
De afgezette president Lis-
souba kreeg asiel in Burkina Fa-
so, aldus de regering van dat
West-Afrikaanse land. Hij kwam
daar zaterdag aan. De bekend
making maakt een einde aan de
onduidelijkheid over de verblijf
plaats van het staatshoofd sinds
de overwinning van de rebellen,
begin vorige week.
Ondertussen plunderden An
golese troepen de oliehoofdstad
Pointe Noire aan de Adantische
Oceaan helemaal leeg. Alles was
los zit in winkels, pakhuizen en
woningen wordt meegenomen,
aldus ooggetuigen. De ongeveer
1.400 Fransen in de stad kregen
het dringende advies in hun
huis te blijven. De Franse maat
schappij Elf Aquitaine, die de
olie-industrie controleert, haal
de uit voorzorg vorige week al
een aantal topmedewerkers
weg.
De Cobra-milities van Ngues
so gingen zich opnieuw te bui
ten in Brazzaville. In de bijna
voor de helft verwoeste hoofd
stad was het na uitvoerige roof
tochten net rustig. Voorname
lijk dronken strijders schoten
gisteren willekeurig personen
dood. meldden getuigen en
journalisten. De problemen in
Brazzaville vertraagden de in
tocht van Nguesso. Hij wacht
nu af tot de gedisciplineerde de
len van zijn milities samen met
Angolese troepen de orde en
veiligheid enigszins hebben
hersteld.
De in 1992 weggestemde ex-
president kondigde vrijdag aan
dat hij een overgangsregering
van nationale eenheid beoogt,
waarin alle groeperingen, ook
zijn rivalen, zijn vertegenwoor
digd. Het Angolese regeringsle
ger helpt de winnaar van de
bloedige burgeroorlog bij de
versteviging van zijn machtspo
sitie. Angolese soldaten met
zware wapens maken de dienst
uit op de internationale lucht
haven van Brazzaville, zo mel
den ooggetuigen.
sarajevo cees van der laan
Van de moslimgemeenschap
die in juli 1995 door de Serviërs
uit de enclave Srebrenica werd
verdreven, worden 7.335 vluch
telingen nog steeds vermist.
Vermoedelijk zijn de meesten
vermoord. Dit heeft minister
Voorhoeve (defensie) gisteren
in Sarajevo te horen gekregen
van het Internationale Rode
Kruis tijdens zijn bezoek aan
Bosnië.
In de door de VN uitgeroepen
'veilige' enclave Srebrenica ver
bleven circa 35.000 tot 40.000
moslims toen de Serviërs in juli
1995 de aanval openden. De en
clave werd 'beschermd' door
Nederlandse blauwhelmen.
Vrouwen en kinderen werden
gedeporteerd en mannen
vluchtten de bossen in. Een
groot deel van de mannen werd
port-au-prince» Het heet er 'Cité Soleil', Zonnestad, maar gezakt. Zelfs de allerarmste landen doen het momenteel
een triestere sloppenbuurt dan deze wijk van Haiti's hoofd- beter. Daar komt nog een steeds ernstiger wordende poli-
stad Port-au-Prince is haast niet te vinden. Veel hoop op tieke crisis bij. Demissionair premier Rosny Smarth, die in
beter is er voor de bewoners niet, want recente cijfers laten juni aftrad, heeft vanmorgen aangekondigd dat hij ophoudt
zien dat het Caribische land economisch nog verder is weg- de lopende zaken te behartigen. Hij zei dat hij 'voldoende
geduld en begrip' had betracht, en riep zijn kabinetsleden
op zijn voorbeeld te volgen. Het land lijkt nu opnieuw vol
komen stuurloos.
FOTO EPA
gevangen genomen en vermoe
delijk vermoord. De val van de
enclave wordt als het grootste
echec van de VN in Bosnië ge
zien en tevens als een enorme
blamage voor Nederland.
Voorhoeve maakte bekend
dat er meer duidelijkheid is ge
komen over de inmiddels be
ruchte lijst van 239 moslimna
men uit Srebrenica. Plaatsver
vangend commandant Franken
van Dutchbat in Srebrenica liet
na de val van de enclave deze
lijst opmaken als extra zeker
heid dat deze mensen niets zou
overkomen. De lijst raakte zoek
en dook later weer op.
Het Internationale Comité
van Vermiste Personen (1CMP)
heeft van 110 mensen op deze
lijst kunnen vaststellen dat zij
vrijwel zeker zijn gedood. Van
de overigen is dat niet duidelijk.
Papon ontkent
ondertekenen
deportatiebevel
BORDEAUX AP
De Franse oud-minister Mauri
ce Papon heeft gisteren ontkend
dat hij tijdens de oorlog orders
voor de arrestatie en deportatie
van joden heeft ondertekend.
De 87-jarige Papon staat in Bor
deaux terecht wegens de arres
tatie en deportatie van 1.890 jo
den uit Bordeaux, in de tijd dat
hij onder het collaborerende
Vichy-regime hoofd van politie
in de Gironde was.
Het was niet de eerste keer
dat Papon met een dergelijke
ontkenning kwam, maar wel
voor het eerst tijdens hel pro
ces. Vorige week zei hij dat hij
tijdens de oorlog juist joden had
geholpen. Papon, die hel tot
minister van begrotingszaken
bracht, is de eerste hoge ambte
naar van het Vichy-regime die
terecht staat wegens misdaden
tegen de menselijkheid.
Meer lijken in
huis predikant
BRUSSEL PAUL KOOPMAN
correspondent
In de verlaten Brusselse woning
van een Hongaarse predikant
zijn na de vondst van een eerste
lijk ook asresten in een urn, gro
te stukken vlees van onbekende
herkomst in twee diepvriezers
en bloedsporen op de muren
aangetroffen. Het lijkt er steeds
meer op dat de man zes familie
leden heeft omgebracht, die als
vermist te boek stonden.
Hoewel de stoffelijke resten
nog niet zijn geïdentificeerd,
werd de 70-jarige predikant gis
teren formeel beschuldigd van
de moord op zijn vrouw, ex-
vrouw en vier kinderen uit zijn
beide huwelijken. Over de mo
tieven van de Hongaarse gods
dienstleraar tast de politie nog
in het duister.
washington «john wanders
correspondent
Vice-president Al Gore gaat veelvuldig
over de tong bij rechts Amerika. In ne
gatieve zin uiteraard. Gore, die in 2000
een gooi hoopt te doen naar het presi
dentschap, ligt al onder vuur vanwege
dubieuze geldinzamelingsacties in
1995 en 1996. Zijn tegenstanders heb
ben nu echter ook op een heel ander
vlak munitie in handen gekregen: Gore
heeft zich pontificaal geschaard achter
een van de belangrijke doelstellingen
van de homobeweging: uitkomen voor
je seksuele geaardheid. Met zo'n op
stelling ben je voor veel Amerikanen al
gauw een sissy, een mietje.
Net als in Nederland beklemtonen ook
de Amerikaanse organisaties van ho
mo's en lesbiennes het belang van
openheid over seksuele voorkeur. Als je
valt op iemand van dezelfde sekse, doe
daarover dan niet geheimzinnig, maar
maak kenbaar dat je homo of lesbien
ne bent. In de VS wordt een onthulling
van die strekking aangeduid met het
begrip coming out (uit de kast komen).
In de grote steden aan de Amerikaanse
kusten is homoseksualiteit tamelijk ge
accepteerd. Maar tussen oost- en west
bevindt zich een onmetelijk groot ge
bied, waarin veel Amerikanen wonen
die homo's beschouwen als zondaars
en viezeriken. Die menen dat de op
komst vai) de homo-beweging teke
nend is voor 'het verval van Amerika'.
Gore beseft dat hij in 2000 de steun
van de homo-bewegingeen steeds
belangrijkere lobby in de Democrati
sche partij goed kan gebruiken. De
vice-president liet zich bij eerdere gele
genheden ook al positief uit over het
onderwerp. Hij sprak op bijeenkom
sten van de homobeweging, kreeg van
diezelfde beweging een prijs voor ver
leende diensten aan de campagne te
gen aids en hield in zijn ambtswoning
een bijeenkomst voor homo-activisten,
bij welke gelegenheid Tipper Gore haar
echtgenoot introduceerde als haar
'partner'.
Maar geen van deze gebeurtenissen
ontlokte zoveel kritiek als Gore's op
merkingen over Ellen. Tot schrik van
veel van deze Amerikanen ontpopte
die hoofdpersoon uit de gelijkjnamige
populaire soap-serie van omroep ABC
zich in het nieuwe tv-seizoen als les
bienne. Binnenkort zal een aflevering
j te zien zijn waarin Ellen en een vrien-
j din hand in hand richting slaapkamer
vertrekken. Je hoort conservatief Ame
rika nu al roepen: 'Wat zijn het toch
een smeerlappen in Hollywood'.
I Al Gore daarentegen vindt het fantas-
I tisch dat Ellen nu eerlijk uitkomt voor
j haar seksuele geaardheid. Eind vorige
j week sprak de vice-president in Holly-
wood voor een gehoor van radio- en
televisiemakers. Hij week spontaan af
I van zijn door het Witte Huis gescreen
de tekst om de makers van Ellen te
complimenteren. „In All in the Family
confronteerde Archie Bunker Amerika
nen met hun etnische vooroordelen",
begon Gore. „Ellen doet hetzelfde,
maar dan op het gebied van vooroor
delen jegens homoseksuelen. Toen El
len uit de kast kwam, zagen miljoenen
Amerikanen zich ertoe gedwongen op
een andere manier te kijken naar ho
moseksualiteit", aldus de vice-presi
dent.
„Gore wijkt met die opmerking wel
héél ver af van hetgeen de meeste
Amerikaanse gezinnen vroeg op de
avond op televisie willen zien", zo rea
geerde directeur Randy Tate van de
conservatieve Christelijke Coalitie. De
reactie van homo-activisten was van
zelfsprekend juichend.
Onmiddellijk werd ook de vergelijking
getrokken met Gore's voorganger, Dan
Quayle. Die opende in 1992 de aanval
op de ongehuwde moeder Murphy
Brown, een ander bekend tv-persona
ge. Volgens Quayle idealiseerden de
makers van de serie Murphy Brown ten
onrechte het één-oudergezin. De toen
malige vice-president kreeg vervolgens
heel liberaal Amerika over zich heen,
zoals Gore nu wordt gekielhaald door
het conservatieve deel van het land.
„Op grond van mijn ervaring zou ik el
ke vice-president willen adviseren bui
tengewoon voorzichtig te zijn met wat
voor opmerking dan ook over een per
sonage uit een populaire soap", stelt
William Kristol, voormalig adviseur van
Dan Quayle. Mocht AI Gore in 2000
meedoen aan de race om het Witte
Huis, dan zal zijn Republikeinse tegen
stander de Amerikaanse kiezers vrijwel
zeker weten te herinneren aan Gore's
loftuitingen richting Ellen. U weet wel,
die vrouw die het met vrouwen doet.