0800-0430
VVD houdt weg
open voor Paars 2
Ik heb geen
tijd om
mijn post weg
te brengen.
Wat nu?
Milosevic raakt
steeds verder
in problemen
Peres Instituut: Vredesproces voor heren van goede wil
Hoge Veluwe ligt als speeltuin voor jagers onder vuur
jsa
Feiten &Meningen
tó
DINSDAG 21 OKTOBER 1997
NIEUWSANALYSE
Slobodan Milosevic. foto ap
Het zijn slechte tijden voor Slobodan Milosevic. De tot
voor kort nog almachtige federaal president van Joego
slavië lijkt zijn greep op de ontwikkelingen in het land
haast met de dag verder te verliezen.
Nog maar enkele weken geleden verloor Milosevic'
linkse blok haar meerderheid in het Servische parle
ment en bij de presidentsverkiezingen moest Milosevic'
kandidaat Zoran Lilic het ruimschoots afleggen tegen
de neo-fascist Vojislav Seselj. Dat die laatste deson
danks naast het presidentschap van Servië greep, lag
aan de te lage opkomst waardoor de verkiezingen on
geldig werden verklaard.
Gisteren kreeg Milosevic een zo mogelijk nog zwaar
dere klap te verwerken. Volgens de voorlopige uitslag
zijn de presidentsverkiezingen in Montenegro, de deel
republiek die samen met Servië het federale Joegoslavië
vormt, gewonnen door premier Milo Djukanovic.
Djukanovic kreeg minstens 6.000 stemmen meer dan
de zittende president, Momir Bulatovic. Bulatovic geldt
als een politieke vazal van Milosevic, terwijl Djukanovic
de federale president zo ongeveer de oorlog heeft ver
klaard.
Tijdens de verkiezingscampagne heeft Djukanovic in
dringend duidelijk gemaakt dat Montenegro binnen het
federale Joegoslavië meer autonomie moet krijgen.
Djukanovic wil daarnaast vergaande economische her
vormingen doorvoeren: het soort hervormingen waar
Milosevic zich tot nu toe halsstarrig tegen heeft verzet.
In de ogen van Djukanovic is Milosevic 'de man van
gisteren' die Servië en Montenegro steeds verder in in
ternationaal isolement en economische misère voert.
De nederlaag van Bulatovic is een lelijke streep door
de rekening van 'Slobo', zoals de koosnaam van Milose
vic luidt. Hij liet zich enkele maanden geleden door het
toen nog door zijn linkse blok gecontroleerde federale
parlement tot president van Joegoslavië benoemen,
omdat hij als president van Servië het maximum van
twee termijnen had volgemaakt. Door simpelweg te
verwisselen van stoel dacht Milosevic nog jarenlang de
onbetwiste sterke man van Joegoslavië te kunnen blij-
Dat plan lijkt nu, door de winst van Djukanovic in
Montenegro, lelijk de mist in te gaan. Montenegro kan
met zijn amper 600.000 inwoners niet in de schaduw
staan van Servië met zijn 9,5 miljoen inwoners, maar
het dwergstaatje heeft op papier binnen het federale
Joegoslavië even veel gewicht. In het Hogerhuis van het
federale parlement heeft Montenegro even veel zetels
als 'grote broer' Servië. Het federale parlement heeft de
macht de Joegoslavische president te benoemen of af te
zetten.
In het verleden kon Milosevic, dankzij de hem on
voorwaardelijk getrouwe Momir Bulatovic, altijd op een
meerderheid in het federale parlement rekenen. De
Montenegrijnse socialisten stemden immers steevast
met Milosevic' eigen linkse blok mee. Nu kunnen de
rollen wel eens worden omgedraaid. Milosevic moet
ernstig rekening houden met de mogelijkheid dat Mon
tenegro, met steun van enkele Servische oppositiele
den, een anti-Milosevic meerderheid weet te vormen.
In dat geval lijken Milosevic' dagen als president van
Joegoslavië geteld.
Maar zelfs als dat scenario geen werkelijkheid wordt,
heeft Milosevic zichzelf flink in de nesten gewerkt. Het
federale presidentschap stelt eigenlijk niet zoveel voor.
Milosevic had gehoopt zijn voornamelijk ceremoniële
functie op te kunnen tuigen via een wijziging van de
grondwet. Die mogelijkheid lijkt definitief verkeken nu
zijn aartsrivaal Djukanovic de nieuwe sterke man van
Montenegro is geworden.
Het is te vroeg om Slobodan Milosevic politiek af te
schrijven. Daarvoor heeft hij in het verleden te vaak
aangetoond dat hij uit schijnbaar verloren posities sterk
terug weet te komen. Maar Milosevic zal zichzelf dit
keer moeten overtreffen en kan zowel in Servië als in
Montenegro op steeds minder steun rekenen.
boedapest hans gertsen
correspondent
Dan komen we uw post toch gewoon halen. Wilt u meer
weten over de Haal- en Brengservice of over een van de andere
producten en diensten van PTT Post?
Bel dan gratis
Klantenservice Zakelijke Markt:
Wij zorgen ervoor.
De zalen van het Hilton hotel in Tel Aviv waren
bijkans te klein voor de menigte die gisteravond
de officiële opening bijwoonde van het Peres Vre-
des Instituut. Aan prominenten geen gebrek. De
Amerikaanse oud-minister van buitenlandse za
ken Christopher was er, de speciale gezant Ross,
de Egyptische minister van buitenlandse zaken
Moussa en vele andere politici en diplomaten die
een rol speelden of spelen in het vredesproces.
Ook premier Netanyahu was uitgenodigd, maar
het wekte weinig verrassing dat hij afzegde.
Het instituut van oud-premier Peres wil proberen
politiek en zakenleven te interesseren voor de uit
voering van praktische projecten in het Midden-
Oosten. Het wil daarmee tegenwicht bieden aan
de vertragingstactieken die schering en inslag zijn
geworden sinds het aantreden van de nieuwe Is
raëlische regering. Peres noemt zijn instituut met
nadruk 'apolitiek'. Dat maakt het voor buiten
landse prominenten gemakkelijker toe te treden
tot het internationale bestuur. Maar het is duide
lijk dat het instituut nooit was opgericht als Peres
nog zou regeren.
Er is weinig voor nodig om het alternatieve vre
desproces van Peres succesvoller te laten zijn dan
het officiële van Netanyahu. Alleen al de aanwe
zigheid van zoveel prominenten (van Kissinger
tot Carter) in het bestuur laat zien dat de interna
tionale gemeenschap meer vertrouwen stelt in
Peres dan in diens opvolger. De nieuwe premier
heeft in de anderhalf jaar sinds zijn aantreden
een hoeveelheid schade aangericht die zelfs zijn
politieke tegenstanders niet voor mogelijk hiel
den.
Eerder deze maand was de Israëlische president
Weizman op bezoek in Washington. Het werd al
snel duidelijk hoe wanhopig de president is.
Weizman stelde voor Netanyahu en de Palestijn
se president Arafat naar Washington te halen
voor intensief overleg a la Camp David. Maar
Clinton zag daar niets in. Toen Egypte en Israël
naar Camp David kwamen, waren ze het eens
over de grote lijnen van een vredesverdrag, maar
tussen de standpunten van Israël en de Palestijn
se Autoriteit gaapt een wijde kloof.
Netanyahu's gebrek aan beleid zorgt ervoor dat
de partners in het vredesproces moeten gissen
naar zijn bedoelingen. Clinton heeft daar moeite
mee en het maakt Arafat paranoïde. Arafat was er
vast van overtuigd dat Netanyahu en koning Hus
sein van Jordanië hem hadden willen vernederen
door Hamas-oprichter sjeik Yassin naar Amn
te laten vertrekken. En dat terwijl de Israëlisd
premier van hem verwachtte dat hij hard zou
treden tegen de Harnas in de Palestijnse gebj
den.
Het afgelopen weekeinde is bemiddelaar De*
Ross teruggekeerd in Israël. Men zegt dat hij
proberen het onderhandelingsproces in bei*
te krijgen. Hij heeft al gesproken met Arafat,
Netanyahu en minister van buitenlandse za)
Levy. Maar misschien is hij juist nu. in Israëli
dat hij meer ziet in het Peres Instituut, een v*
desproces van heren van goede wil onder eDj
correspondent
Ondanks harde lijn in verkiezingsprogramma
Dertien miljard bezuinigen, de duur van de WW-uitkering terugbrengen
van maximaal vijf naar drie jaar, het verlagen van het minimumloon en
bezuinigen op de huursubsidie. Het zijn enkele harde uitgangspunten in
het WD-verkiezingsprogramma, dat gisteren is gepresenteerd. Die har
de koers vergroot de politieke afstand tussen het CDA, D66 en de PvdA
enerzijds en de WD anderszijds. Zowel De Hoop Scheffer, voorman van
het CDA, als de PvdA-fractieleider Wallage heeft al laten weten dat on
derdelen van het WD-programma hard vallen en nret aanvaardbaar zijn.
Toch levert de WD ook haar
bijdrage aan een sociaal profiel.
Zo is het bijvoorbeeld opvallend
dat juist een liberale partij pleit
voor het creëren van nieuwe
overheidsbanen. Politiek leider
Bolkestein prees dit idee zelfs
uitgebreid en doopte deze ba
nen om tot 'De Grave-banen',
ter ere van de WD-staatssecre-
taris sociale zaken. Hiermee
hoopt de WD een tegenhanger
te krijgen voor de Melkert-ba-
nen, genoemd naar de PvdA-
minister sociale zaken. Het ver
schil met de Melkert-banen is,
dat De Grave-banen een vol
waardig, zij het bescheiden sa
laris opleveren.
Daarnaast willen de iiberalen
werkgevers die oudere werkne
mers in dienst nemen, een be
lastingvoordeel geven. Of in de
praktijk blijkt dat bedrijven
hierdoor ook inderdaad 55-
plussers een baan aanbieden,
moet nog blijken. Deskundigen
hebben hier al vrij sceptisch op
gereageerd. Voorts wil de WD
extra geld voor zorg, onderwijs
en meer blauw op straat, maar
dat zijn uitgaven waar op dit
moment geen enkele partij om
heen kan.
De harde onderdelen, zoals de
veranderingen in de sociale ze
kerheid, vallen echter veel meer
op in de WD-plannen. Al eer
der lieten de drie andere grote
partijen weten niet te willen tor
nen aan het minimumloon. De
WD, die als laatste het verkie
zingsprogramma heeft gepre
senteerd, doet dit wel en stelt
voor dit voor alleenstaanden
met dertig procent te verlagen.
Ook het ingrijpen in de WW-
uitkering is een zeer gevoelig
punt. De voorstellen die de WD
doet, zijn vooral merkbaar in de
portemonnee van de ouderen.
Het zijn vooral ouderen, die nu
nog recht hebben op een WW-
uitkering van vijf jaar. De WD
wil dat terugbrengen tot drie
jaar. Ook de vervolguitkering,
die zeventig procent van het
minimumloon bedraagt en een
soort overgang is tussen de WW
en de bijstand, willen de libera
len afschaffen. Deze overgangs
maatregel is nota bene inge
voerd onder het huidige kabi
net, dus met toestemming van
de WD.
De liberalen wil verder opval
lend veel meer bezuinigen dan
de andere drie grote partijen.
Ook willen de liberalen veel geld
uittrekken voor lastenverlich
ting, veel meer dan het CDA en
PvdA. Wel heeft D66 aangege
ven dat het ook een forse las
tenverlichting wil doorvoeren,
die zelfs nog hoger kan liggen
dan die van de WD.
Dat de WD zich met dit verkie
zingsprogramma buitenspel zet
en het CDA en PvdA in eikaars
armen drijft, is echter niet waar.
Vier jaar geleden waren de ver
schillen tussen de sociaal de
mocraten en de liberalen groter
dan nu. Verder is vanuit ver
schillende kanten al gezegd dat
de programma's van de vier
grote partijen niet zo erg ver
schillend zijn. Minister-presi
dent Kok beaamde dit, waar
mee ook hij een deur naar de
WD open hield. Bovendien re
lativeerde Kok de verschillen,
door aan te geven dat de kiezers
ook iets te kiezen over moesten
houden.
Met het WD-verkiezingspro
gramma 'Investeren in de toe
komst' zijn onderhandelingen
met alle partijen nog mogelijk.
Geen enkele deur wordt dicht
gedaan. Duidelijk is wel dat
straks de discussie - zoals vs
ouds - gaat over lastenveriic!
ting, wijzigingen van het
mumloon en veranderingen
de sociale zekerheid.
den haao «Margit kranenburg
Tegenstanders 'plezierjacht' vestigen hoop op nieuwe jachtwet
In de nieuwe Flora- en Fauna
wet wordt het aantal bejaagbare
diersoorten teruggebracht van
29 naar zes. Alleen op wilde
eend, haas, houtduif, fazant, pa
trijs en konijn mag nog vrij wor
den gejaagd. Andere soorten
mogen volgens de nieuwe wet
alleen worden bejaagd als zij
schade toebrengen en als de
provincie een vergunning ver
leent. Dat geldt ook voor groot
wild zoals dat in Nationaal Park
de Hoge Veluwe voorkomt. De
nieuwe wet komt samen met de
Natuurbeschermingswet in de
plaats van vijf oude wetten,
waaronder de Jachtwet.
In Nederland zijn 30.000 jagers
actief, die jaarlijks zo'n 2 mil
joen dieren schieten. Door de
invoering van de nieuwe Flora
en Faunawet zouden er zo'n
half miljoen dieren minder ge
schoten kunnen worden.
Na twintig jaar bakkeleien
stemt de Tweede Kamer van
daag vermoedelijk in met de
nieuwe Flora en Faunawet.
Voor het eerst wordt niet het
plezier van de jager, maar het
welzijn van het dier als uit
gangspunt genomen. Al valt er
volgens critici nog veel te verbe
teren. Nationaal Park de Hoge
Veluwe, een van de grootste ge
sloten wildbanen in Nederland,
moet, als de wet wordt aange
nomen, in het vervolg toestem
ming vragen voor jachtpartij-
tjes.
Voordat Anthony Kröller begin
deze eeuw 5.000 hectare Veluwe
ten noordoosten van Arnhem
aankocht, ging hij regelmatig
met zijn zwager naar het Duitse
Sauerland, om te jagen. Dat was
wel ver weg. De Hoge Veluwe
kwam er dan ook vooral als pri-
vé-jachtterrein. Ondanks nega
tief advies van de ingehuurde
Heidemij liet Kröller edelherten
uit Hongarije komen, voerde
moeflons in uit Sardinië en Cor
sica en liet kunstmatige voeder
plaatsen aanleggen om de stand
op peü te houden. En te kunnen
blijven jagen.
Toen hij in 1935 wat krap bij kas
zat, verkocht Kröller het terrein
aan een stichting, die het met
overheidsleningen van de Ne
derlandse Uitvoer Maatschappij
betaalde. Het park werd een
Nationaal Park, de leningen
-
Op hazen mag ook volgens de nieuwe Flora-
i Faunawet nog wel worden
werden nooit afgelost en uitein
delijk kwijtgescholden. Het
stichtingsbestuur bleef evenwel
heer en meester. Tot op de dag
van vandaag.
In het in opdracht van Kröller in
de jaren twintig gebouwde rent
meesterskantoor huist nu de di
rectie van het Nationaal Park. In
de gang hangen geweien en een
hertenkop. In de werkkamer
van adjunct-directeur A. Snij
ders valt de poster van de Fau
nabescherming met bloedige
foto's van een jachtpartij in het
park op. Snijders ontkent niet
dat er gejaagd wordt. Hij ont
kent ook niet dat de jagers daar
plezier aan beleven. „Maar wij
houden de dieren niet voor de
jacht", klinkt het ook zeer be
slist.
Daar denkt de Faunabescher
ming anders over. Intensief on
derzoek leverde deze zomer een
schokkend rapport op. Het ple
zier van de jagers lijkt wel dege
lijk voorop te staan. Sterker: de
wildstand in het park wordt
kunstmatig, door bij te voeren,
hoog gehouden om de jagers
van dienst te zijn. Net als in de
dagen van Kröller. Waar ideali
ter twee hoefdieren honderd
hectare leefruimte nodig heb
ben. leven er in het Nationale
Park veertien.
„Onzin", volgens Snijders. Een
zeven keer zo kleine populatie
zou inteelt en gebrek aan gene
tische variatie met zich mee
brengen. Er zouden ziekten op
treden en de kudden zouden
nauwelijks in stand zijn te hou
den. Bovendien heeft onder
zoek van de Landbouwuniversi-
teit Wageningen volgens Snij
ders aangetoond dat er wel de
gelijk voldoende voedsel is voor
de grotere groepen dieren die er
nuleven.
Het park is met hekken en wild-
hermetisch afgesloten
grofwild. Een ruimte van
nauwelijks 5.000 hectare. Dat
was tot nu toe handig, niet al
leen omdat dat makkelijker
jaagt dan een gebied van 50.000
hectare waar je nooit weet waar
de beesten zitten, maar ook
omdat daardoor sprake was van
'gehouden dieren' in plaats van
wild. Dat betekende dat er geen
jachtvergunning nodig was.
In de nieuwe wet geldt die 5.000
hectare ook, maar dan blijft er
sprake van wild, waarvoor dan
wel een jachtvergunning nodig
is. En voor grofwild wordt die
alleen gegeven als er sprake is
van uitzonderingssituaties die
in de wet zijn omschreven.
Snijders maakt zich evenwel
geen zorgen. Als er sprake is
schade aan de vegetatie, ofa
schot nodig is om een gezon
populatie te behouden
('aantalsregulatie'), dan kani
provincie zo een vergunning
verstrekken. „En dat is precé
de reden waarom
gen."
Al wordt het gestaag mindei
is het sinds 1994 verboden cc
reeën te jagen en is het deH
Veluwe gelukt (na een eerste
pijnlijke 'vergissing') zich oei
aan dit verbod te houden. Ve
dere beperking van de jacht!
met de nieuwe wet echter la
rijk op de loer.
De jagers, verenigd in de Ko
ninklijke Nederlandse Jagen
Vereniging, maken zich fünl
zorgen. Zij zetten alle zeilen!
om de nieuwe Flora-
wet te vuur en te zwaard tebe
strijden. Er is zelfs een loterij
uitgeschreven om campagne
geld tegen de wet te generett
met 'aantrekkelijke prijzen',
zoals een volledig verzorgde
jachtreis naar Polen 'inclusid
alle vergunningen en het af
schot van één wild zwijn totl
kilo en twee stuks kaal wild'1
lot kost 25 gulden.
Snijders benadrukt dat dejac
in het park uitsluitend eenbr
heersfunctie dient. Dat de ja
gers daar plezier in hebben
stoort hem niet. „Ze hoeven
ons niet met een zuur gezicfe
jagen."
Het Verwijderen van de wild
roosters en waar mogelijk hd
ken en afrasteringen, zou he
grofwild echter in
uitbreiding van hun
geven, waardoor weer een na
tuurlijke trek mogelijk wordi
Van nauwelijks 5.000 naar
85.000 hectare. Bijvoerend
dan achterwege blijven ends
Faunabeschermingvoorspe'
een betere zelfregulatie waï'
door afschot beperkt kan wff
den. Op momenten dat datr
nodig is, kan dat door eenp'
fessionele jager gebeuren,
door de plezierjacht wordtin
gebannen.
apeldoorn ariaf1
MiMIU/WPöl ORUM&.uiTKefcw&ö) ariif^
fetASTiMÉ) r*
7 upNomiscHE.V
"x C e,f?oa v /c
fcfclN 1 MEERWWSr XT6
ZO- EN WAT IS
Her miejinc
WVtfVwJ.-?
VEKIEWéiS-
a a ar-
7, bwijCL.
vjtwr NUL-
\/efóo£fa'K)X
o mLfóeecHT
m JE tal
QeMooep?..
Pe vuereascmp is
G&WGp EEH LÖ/£HC
wezöj TE PPO0ÜCERÖD
v HOOFV
LMWjW
-m
i vm
