Recordaantal bezoekers
Kasselse Documenta X
UITHON
'Frekie trofee'
Paul de Leeuw
Puntgave Nietzsche door De Trust
Cultuur&Kunst
Kinderboekenweek in Leidse bibliotheken
m DAEWOO heid. comfort en rijplezier
The Prodigy grijpt
voor even de macht
op het Rode Plein
Bleek feestconcert
De Gouwestem
MAANDAG 29 SEPTEMBER 1997
Spice Girls in Recordsbook
londen De Britse popband Spice Girls wordt in de nieuwe edi
tie van het Guinness Book of Records meermaals geroemd. Het
nummer 'Wannabe' is de bestverkochte single van een vrou
wenband allertijden. Ook met hun andere singles boekte de Brit
se band onnavolgbare successen. Geen enkele andere muziek
groep wist van drie uitgebrachte nummers meer dan een mil
joen te verkopen. Bovendien scoorden de Spice Girls maar liefst
vier nummer één hits achter elkaar. Nog niet eerder was een
Britse band zo succesvol bij een debuut in de Verenigde Staten
als de Britse dames met de hit 'Say you'll be there'. Met de cd
'Spice' behaalden zij nog eens drie eervolle vermeldingen in het
recordboek.
Nuis geeft zeven ton voor Van Gogh
zoetermeer» Staatssecretaris Nuis past 700.000 gulden bij om de
aankoop van De Turfboot van Vincent van Gogh door het
Drents Museum mogelijk te maken. De rest van het aankoopbe
drag is door het Drentse bedrijfsleven, de provincie Drenthe, de
Vereniging Rembrandt en het museum zelf bijeengebracht. Het
museum wil over de hoogte van het bedrag niet meer kwijt dan
dat het „zes nullen telt en niet met een 1 begint." De Turfboot
geldt als een van de belangrijkste werken uit Van Goghs Drentse
periode.
Egon Seefehlner overleden
wenen Egon Seefehlner, voormalig muzikaal leider van de
Weense Staatsopera en de Deutsche Oper in Berlijn, is in de
nacht van donderdag op vrijdag op 85-jarige leeftijd overleden.
Hij gaat de geschiedenis in als een grote autoriteit op het gebied
van kunstmanagement en als een pleitbezorger van moderne
muziek in de aartsconservatieve Oostenrijkse muziekwereld.
Ongebruikelijke opzet slaat aan
De tiende internationale kunstexpositie Documenta is
gisteren afgesloten. De tentoonstelling in Kassei kende
nog nooit zoveel bezoekers: ruim 630.000 bezochten haar
sinds de opening 21 juni. Dat zijn er ten minste twintig
duizend meer dan bij de vorige in 1992.
kassel dpa/anpafgestapt van het gebruikelijke
brede overzicht van de heden
daagse kunst zoals haar voor
gangers deden, onder wie Ste
delijk Museumdirecteur Rudi
Fuchs. De Frangaise stelde met
thema's als migratie, globalisa
tie en verstedelijking een kriti
sche bezinning op de wereld
centraal. Want kunst heeft in
haar ogen een maatschappelij-
Artistiek-directeur Catherine
David sprak van een groot suc
ces. Ze had met haar ongebrui
kelijke opzet van de omvangrij
ke vijfjaarlijkse moderne kunst
manifestatie veel kritiek ge
oogst. David, oud-conservator
van het Centre Pompidou en
het Jeu de Pomme in Parijs, was
ke taak. David zei gisteren dat
de grote belangstelling bewees
dat men niet „populistisch
hoeft te zijn om populair te
worden".
Documenta X bestond uit
tien onderdelen, waaronder een
boek over de relatie tussen
kunst en politiek sinds 1945,
een vijftal films, experimentele
theaterprodukties, veel debat
ten en foto's.
Nederland was vertegenwoor
digd met werk van de fotogra
fen Ed van der Elsken en Aglaia
Konrad. De architect Rem Kool
haas presenteerde in de entree
hal van een bijgebouw van het
rotterdam annemiek veelenturf
Meezingen, in polonaise door
de zaal, swingende rolstoelers,
veel blijde gezichten en een
hoop gelach om de grapjes van
Paul de Leeuw. Vierduizend
mensen met zo n beetje iedere
handicap die denkbaar is, geno
ten afgelopen zaterdag samen
met hun ouders en begeleiders
tijdens het muziekfestival 'Maak
de droom waar' in het Rotter
damse Ahoy'. Ruim drie uur
lang zagen zij de ene na de an
dere artiest op het podium ver
schijnen.
Sugar Lee Hooper zet 'Ik ben
niet met jou getrouwd' in en
honderden bezoekers, sommi
gen met infusen en slangetjes in
de neus, gaan in optocht tussen
de rijen stoelen door. Fans die
tot vlak voor het podium zijn
gekomen, bieden haar tekenin
gen aan of vragen een handte
kening. Sugar Lee zingt 'Het
was aan de Costa del Sol' en pis
ze tijdens het liedje stilvalt, vult
de zaal massaal 'Het was zo fijn
bij maneschijn' aan.
Het geluid is oorverdovend.
Vooral de up-tempo-nummers
blijken aan te slaan. Wie kan,
tilt de beentjes van de vloer. An
deren wiegen op de maat van
de muziek. In de verte, op de
tribunes, verheft zich jong en
oud om met sjaaltjes en zwaai
ende handen blijk te geven van
hun enthousiasme. Artiesten als
André Hazes, Sugar Lee Hooper
en lessica. Roos en Linda zijn
wel wat gewend als het gaat om
blijde fans. maar zelden zullen
zij zo'n onmiddellijke respons
hebben ontvangen.
Presentator Paul de Leeuw
blijkt ongekend populair. Zodra
hij tussen de optredens door
het podium betreedt, wordt zijn
naam gescandeerd. Hij laat de
zaal diverse malen 'Lang zal-ie
leven' zingen, omdat zoge
naamd elke artiest de afgelopen
week jarig is geweest. Ook weet
hij de gehandicapten steeds zo
ver te krijgen dat ze Sinterklaas
liedjes ten gehore brengen.
Het muziekfestival 'Maak de
droom waar' - in een dergelijke
opzet nog niet eerder vertoond
- is er gekomen op initiatief van
de Stichting Welzijn Gehandi
capten Nederland (SWGN). Di
recteur Jan Slagter vond het
hoog tijd voor zo'n spektakel
omdat mensen met een ver
standelijke en lichamelijke han
dicap bij activiteiten zo vaak
buiten de boot vallen. Omdat
de kosten van gespecialiseerd
veivoer hoog zijn en er in zalen
dikwijls geen faciliteiten zijn
voor mensen in een rolstoel, is
het voor gehandicapten bijna
onmogelijk een optreden bij te
wonen.
Het had een verassing moe
ten blijven, maar'De Leeuw wist
het al. De presentator kreeg aan
het eind van het festival de 'Fre-
kie-trofee' uitgereikt. De prijs is
ingesteld door de organisator
van 'Maak de droom waar' om
iemand te huldigen die zich bij
zonder heeft ingezet voor ver
standelijk en meervoudig ge
handicapten. De trofee ontleent
zijn naam aan het gelijknamige
gedicht van Willem Wilmink
over een verstandelijk gehandi
capte jongen die zich tijdens
het voetballen met de jongens
uit de buurt regelmatig kam
pioen van Nederland voelt.
leiden De centrale openbare bibliotheek in Leiden besteedt met en
kele activiteiten extra aandacht aan de Kinderboekenweek, die woens
dag begint. Docente jeugdliteratuur Joke Linders geeft woensdag om
14.00 uur een lezing over oude kinderboeken en het thema van de
kinderboekenweek: 'tijdmachine'. De bibliotheek sluit de week op
zondag 12 oktober af met een groot kinderboekenweekfeest van
11.00 tot 16.00 uur. Kinderen van 4-12 jaar kunnen kinderboeken
schrijvers ontmoeten, deelnemen aan creatieve activiteiten of kijken
naar voorstellingen. Voor meer informatie kunt worden gebeld met
071-5149943. In de bibliotheek in de Leidse Merenwijk treedt Kinder
theater Harlekijn woensdag op. Kinderen tussen 4 en 10 worden om
14.30 uur verwacht. De bibliotheek in de Stevenshof nodigt kinderen
op woensdag 8 oktober vanaf 14.00 uur uit voor een feest met speur
tocht en een optreden van Harlekijn. Kaartjes zijn voor 2,50 gulden te
koop in buurthuis en bibliotheek. Hans Hagen en Erik Karsemeijer (fo
to) treden zondag 12 oktober op tijdens het kinderboekenweekfeest in
de Leidse bibliotheek. Ze spelen de voorstelling 'Koning Gilgamesj'
FOTO HANS HAGEN
Schilderij uit expositie gehaald
Dat u al voor 299.- per maand in een Daewoo Lanos rijdt, is eigen
lijk een lachertje. En dat u voor 399.- een Daewoo Nubira bezit,
is te gek voor woorden. Voor zo'n minimaal bedrag beschikt u immers Na een aanbetaling
over het maximum aan veilig-
6.295.- welteverstaan, die u in de vorm van
uw inruilauto kunt voldoen. Kom dus snel bij ons langs voor een proef
rit. Alleen daar wordt u al vrolijk van.
OFFICIAL
DAEWOO DEALER
071-5212911
MAREDIJK 175
LEIDEN
KRUISING WILLEN DL ZWIJGERLAAN -
SCHIPHOLWEG - OEGSTGEESTERWEG
I 32 99S.- Dc Due
deventer anp
NRIJSDAM, 071-5356
Een schilderij waarop seksuele handelingen staan afgebeeld van
twee personen jonger dan 16 jaar, is zaterdag uit de tentoonstelling
in de Bergkerk in Deventer gehaald. De organisatoren besloten
hiertoe in overleg met Justitie en politie na klachten van bezoekers.
Het gaat om het doek 'Sweet Violence' van Ronald Ophuis. Als
het tentoongesteld wordt in het openbaar, levert dit volgens Justitie
een strafbaar feit op. De bezoekers van de tentoonstelling worden
gewaarschuwd dat sommige schilderijen als schokkend kunnen
worden ervaren. Ook de catalogus van de tentoonstelling is voorlo
pig uit de verkoop genomen.
station van Kassei zijn visie op
de Aziatische stad van de toe
komst.
Het omvangrijkste kunstwerk
op Documenta X betrof Cave of
Memory van de Duitse Filmpro
ducent Hans-Jurgen Syberberg.
Hij had een combinatie ge
maakt van 31 videofilms van
telkens een uur met zowel een
uitvoering van het Requiem van
Mozart als een voorstelling van
Goethes Faust en een toèspraak
van Adolf Hitler. Volgens hem
vormt dit een beeld van het
„kerkhof" van de moderne cul
tuur.
moskou louis du moulin
The Prodigy blijft driftig op
zoek naar grensverleggende
geintjes. Het Britse techno-
rock-kwartet krijgt het bij die
zelfopgelegde missie alleen
steeds moeilijker, vooral van
wege de vele valkuilen die in
het onvermoede megasucces
zitten opgesloten. Met de in
troductie van Moskou's Rode
Plein als riante speelplaats
voor (zeer) alternatieve pop
grapte het rebelse viertal za
terdagavond er als vanouds re
volutionair op los.
Minstens 100.000 jeugdige
Russen waren op het gratis
optreden, tevens de afsluiting
van een commercieel gekleurd
vrijetijdsfestival, afgekomen.
Niet zozeer dat hoge aantal,
maar eerder de enorme inten
siteit waarmee The Prodigy
werd beleefd en ondergaan
was een regelrechte openba
ring. Zeker ook voor de plaat
selijke autoriteiten, die zich
een hoedje geschrokken zullen
zijn van de heftige uitwerking
die de Engelse 'bakken herrie'
op de volwassenen van mor
gen had.
Een geluk: met de inzet van
een strak ordeleger van 2500
man lukte het nog net om dit
dolle 'bevrijdingsfeestje' tot
een goed einde te brengen.
Die service ging echter wel ge
paard met een hele reeks korte
vechtpartijtjes tussen 'rege
ringstroepen' en 'opstandelin
gen', waarbij vele tientallen
baldadigen uitermate hard
handig werden afgevoerd.
De directe confrontatie tus
sen de oude, defensieve orde
en de losgeslagen kinderen
van de glasnost en de pe
restrojka ontging ook The Pro
digy op het podium niet. Op
roepen van tweede frontman
Maxim aan het dienstdoend
personeel in uniform om min
der te meppen en meer
jumpen waren evenwel aa
dovemansoren besteed.
Dat tijdens de finale de ge
moederen enigszins bedaar
den was mede te danken aa
het ongekende spektakel: ter
wijl de bandleden een tandj
terugschakelden caprioolde
op de skischans vlak naast he
de finalisten van een eerder al
gewerkt snowboardkampioen
schap naar beneden. Die won
derlijke combinatie bracht d
massa even in de ban van ee
soort surrealisme dat zich
omschrijven als 'Cirque d
Soleil goes dancerock' aan d
voet van het kolossale Krern
lin.
Van alle activiteiten in hr
kader van Moskou's 850-jari
bestaan zal de primeur va
The Prodigy, die de opgebaai
de Lenin moet hebben doe*
trillen in zijn aangrenzend
mausoleum, ongetwijfeld ht
langst nagalmen. Luciano P;
varotti en Jean-Michel Jarrdu]
die de afgelopen maand oo
hun steentje kwamen bijdr;
gen, werden best en ook oU
grote schaal gepruimd, ma; v
spoorden toch aanmerkelij di
minder met het actuele ritmjst
van de 'big boomtown van hi
Wilde Oosten'.
The Prodigy wordt daar daim
wel amper verstaan door h<)<
jonge volk, maar gevoelsmat 51
dondersgoed en heel bree
begrepen. De soepele 'verov
ring' van het Rode Plein doitu
deze (voormalige) undepi
ground-vertegenwoordigers
kan daarom ook worden gd)i
zien als een spannende laats! i<
etappe van een woeste cultiin
rele inhaalrace, waarbij
waarde van het eigen erfgoe
a la de roebel is gedevalueerd
muziek
recensie monica schiks
Concert: Chr Waddinxveens Mannen
koor De Gouwestem o.l.v Martin Mans
en het Holland Boys Choir o.l.v Pieter Jan
Leusink. Gezinus Veldman vleugel Mar
tin Zonnenberg orgel Gehoord 27/9,
Hooglandse Kerk, Leiden
Het was allemaal toch wat
bleekjes uitgevallen, dat feeste
lijke concert. Een jaar geleden
hadden de koorleden uit Wad-
dinxveen zich de monumentale
Hooglandse kerk in Leiden als
plaats van uitvoering voorge
steld. Maar die kerk is groot en
hoewel het koor 120 stemmen
telde, was de publieksruimte bij
lange na niet gevuld. De grote
ruimte gaf ook veel nagalm. De
christelijke liederen die met
aanzwellende stemmen en roy
aal ondersteunende orgelbege
leiding werden gezongen, had
den (net als op de tv) best een
ondertiteling kunnen gebrui
ken.
Die indruk van kerkzang was
zó sterk, ook bij het jongens
koor, dat men er in het begin
niet over dacht (uit een soort
kerkelijke schroom) om te ap
plaudisseren. Dat kwam pas na
de jongenssopraan solo in het
'Aljeluia' van Mozart. Jammer
dat de tere jongensstem zich
maar nèt staande wist te hou
den naast de zwaar aangezette
vleugelklanken.
Het geluid van de vleu
klonk, na het orgelspel, tocl
wat kaal in die grote kerk.
dan was er nog het verschil
aanslag. Waar Gezinus Veldm
in zijn improvisatie op Ru:
sche volksliedjes een aan
naam en verfijnd geluid wist
te roepen, denderde Pieter
Leusink als jongenskoor-d
gent over de toetsen en gebri
te het instrument als een so
geluidsbaken om de orde
handhaven.
Het 'Holland Boys Choir'
Elburg bestond uit onschul
ogende en zeer ernstig kijkei 1
jongetjes op de voorste rij, da
achter de al wat wijzere jei
en tenslotte enkele volwaar y
mannen die de baskant volu j
moesten geven. Dit koor
sinds zijn oprichting in 198- e
vele cd's heeft opgenom
moest voor hoogtepunten
het concert zorgen. Mo
stemmen, goed getrain<
er ontbrak iets. Het vaak ha
tige tempo, waardoor het res11'
taat een beetje rommelig klo
De willekeurige aaneenscha
ling van* liederen? Uiteinde
was dit feestelijke concert vo
al vqor de eigen vriendenki
bestemd, die nu met eigen oj
kon zien hoe zeer de kooriet
opgingen in hun zang. Voor
Leidse concertganger bleef
wat bleekjes.
theater
recensie max smith
Voorstelling: Nietzsche van Alexander
Widner door De Trust. Regie Hans Grat-
zer Vertolkers Manon Alving, Anneke
Blok, Jappe Claes, Khaldoun Elmecky,
Myranda Jongeling en Sylvia Poorta Ge
zelschap De Trust Gezien 26/9 (premiè
re), Trusttheater, Amsterdam. Nog te zien
aldaar t/m 8 nov
'Ofwel kruipen ze in je reet. of
ze trappen voor je reet.' En:
'Moeders zijn de meest blinde
en meest verstokte wezens. Elk
van die mensheidsvoortplan-
tingsmachines denkt een genie
te voldragen in haar dikke buik
- en dan is het toch alleen maar
weer een volslagen sukkel.'
Twee van de vele gepeperde
uitspraken van Nietzsche in het
naar hem genoemde stuk met
als sub-titel 'De Duitse ellende'
van de Weense schrijver Alexan
der Widner. Omlijst met een ex
positie, lezingen en voordrach
ten heeft De Trust het stuk op
het repertoire genomen, in een
regie van Hans Gratzer.
Slonzig gekleed, met onge
kamde haren en een onverzorg
de baard beeldt Jappe Claes de
zieke en recalcitrante Nietzsche
uit in de laatste tien jaar voor
zijn dood in 1900. De filosoof,
betiteld als 'De stem van Duits
land', is krankzinnig gestorven.
In deze voorstelling is hij echter
nog bij zijn volle verstand. Al is
hij weliswaar een innerlijk ver
scheurd man met wisselende
stemmingen. Daarbij lijdt hij
aan allerlei kwalen en aan hallu
cinaties, waarin bijvoorbeeld de
door hem zo verfoeide Cosima
Wagner hysterisch aan hem
verschijnt. In een van zijn drift
buien maakt hij zich zo kwaad
om de Parsifal van Wagner dat
hij diens borstbeeld in gruzele
menten smijt.
Nietzsche weet zich de ge
vangene van zijn eigen groot
heidswaan en filosofie. Zijn
denkbeelden worden door zijn
fascistische zus Elisabeth al te
gretig bewerkt tot humus van
Nazi-Duitsland. Het stuk ein
digt met een beangstigend hul
debetoon aan haar door een
vrouw en een meisje in uniform
namens Hitier.
Lichamelijk tot niet veel meer
in staat en daarom dikwijls lig
gend op een sofa, weggestopt
onder een deken is Nietzsche
overgeleverd aan de vreselijk
gedisciplineerde en daardoor
verstikkende toewijding van zijn
moeder en zus. Tegen de im
mer zwijgende en overge
dienstige musicus en zijn be
wonderaar Peter Gast spreekt
Nietzsche opstandig en kregelig
zijn verlangen uit naar een min
der zwaarmoedig leven in een
zonnig Italië, dat voor hem door
zijn slechte gezondheid onbe
reikbaar is geworden.
Aan de vrijzinnige Lou Salo-
mé, zijn grote platonische lief
de, (door zijn zus 'Russische
hoer' genoemd) openbaart hij
zijn zinnelijkheid. Dat doet hij
ook letterlijk door voor haar in
zijn blote piemel te gaan staan.
Nietzsche becommentarieert
tevens zijn eerder geformuleer
de aanvallen op onder meer het
christendom, de democratie,
zijn God is dood theorie en zijn
ideeën omtrentde Über
mensch.
Maar Nietzsche is er de man
niet naar om zich door zijn ei
gen twijfels en door teleurstel
lingen te laten leiden. Even later
geeft hij zich weer volledig over
aan het schrijven van wijsgerige
verhandelingen. Zijn werk
mer heeft de vorm van een
kuil vol paperassen: Nietzsiie
niet als een profeet op een but
maar als iemand die zich inp
perkt waant. Ook een zwarte c
wand met daarop een zich I e
halende reeks van body-pa a
achtige afbeeldingen van
man duiden deze geestelijke r
stabiliteit aan.
Jappe Claes karakterisi 0
Nietzsche met een goed aic
wogen intensiteit, die zo 1
diens obsederende genialic
en meeslepende redeneerku li
als zijn in wezen tragische \e
twijfeling integer laat uitkom
Anneke Blok speelt Lou Salo e
met zo'n ontwapenende clc
me. dat het helemaal niet 1
vreemd is dat Nietzsche er
broek voor laat zakken. Ni r
sche is zo'n stuk, waarin zwi a
wichtigheid dusdanig w< e
verlicht, dat het op aangena v
manier interessant wordt on
kennis van te nemen, zon 11
dat het in oppervlakkigheid
valt. Bovendien doet het air
deugd, wanneer zelfs een i<
bermensch ook zo zijn twijli
en tekortkomingen heeft.
