Moord voor een
stereotoren
of een scooter
ZELFMOORD
VLUCHT
r\
NANDITA (42):
„Mijn dochter Rukaiya trouwde een jaar geleden met Rajeev. Hij kwam uit een zeer arm
milieu, maar dat maakte mijn dochter niet uit. Ze was verliefd. De eerste tijd van hun hu
welijk woonde het paar bij mij in huis. Dat is zeer ongebruikelijk in India. De zoon blijft het
'bezit' van de vrouw die hem heeft gebaard. Daarom is het voor een Indiase moeder onver
draaglijk als ze haar zoon aan zijn schoonfamilie 'verliest'. Het was dan ook niet verwon
derlijk dat zijn moeder op een dag haar zoon en mijn dochter kwam halen. Moeders wil is
wet en het respect dat zonen voor hun moeders hebben is grenzeloos, dus vertrokken ze
naar zijn ouderlijk huis.
Na een maand reisde ik naar het dorp waar Rukaiya voortaan woonde. Ik schrok van de ar
moedige omstandigheden waaronder ze leefde. Ze woonde in een huis zonder dak. Mijn
inmiddels geboren kleindochter nam ik mee naar Bangalore, omdat de familie nauwelijks
in staat was alle monden te voeden. Mijn dochter was zo vermagerd dat ze niet eens borst
voeding kon geven. Ze was ook erg in de war en ik merkte dat ze het slecht met haar
schoonmoeder kon vinden.
Weer thuis gekomen, pakte ik de televisie in en stuurde die naar haar dorp. Mijn dochter
had geen tv en ik gebruikte het apparaat nooit. Na twee weken wilde ik weten of de televi
sie was aangekomen. Ik belde een paar keer naar het huis van de buren die telefoon had
den, maar kreeg Rukaiya niet aan de lijn. Twee weken geleden kwam er plotseling wel be
richt. Rajeev belde om te vertellen dat Rukaiya zelfmoord had gepleegd."
SEELA (28):
„Ik ben in mei 1992 getrouwd met Ajay (35), die meester in de rechten is en een baan heeft
bij de staat als juridisch adviseur. Ik heb alleen de lagere school. Maar voor zijn acht zus
sen, die mij als bruid voor Ajay hebben uitgekozen, was dat geen probleem. Mijn ouders
stemden in met de hoge bruidschat die werd gevraagd - een motor, gouden en zilveren sie
raden en alle benodigdheden voor het huis - want ze wilden hun enige dochter graag ge
lukkig zien. Ze dachten dat Ajay met zijn hoge opleiding en baan met toekomst een goede
partij zou zijn.
De eerste twee maanden van mijn huwelijk verliepen heel vreedzaam. Ik werd in de fami
lie opgenomen en Ajay was heel lief en charmant. Daarna begon de ellende. Ik werd bui
tengesloten, genegeerd en als huishoudster behandeld. Ajay kwam iedere avond pas rond
half twaalf thuis. Toen ik daar op een gegeven moment iets van zei, kreeg ik te horen dat
het niet meeviel om zijn tijd tussen twee vrouwen te moeten verdelen.
Op een avond, rond half zes, moest ik voor mijn schoonmoeder thee maken. Toen ik de
keuken binnenkwam, rook ik gas. De kwellingen van de afgelopen maanden deden me op
mijn hoede zijn. Ik ben de straat opgerend en de moskee binnen gevlucht.
De volgende dag wilde ik de eerste trein naar Bangalore pakken. Terug naar mijn ouderlijk
huis. Maar het bleek niet zo eenvoudig om ongezien weg te komen. Mijn schoonfamilie,
die binnen de gemeenschap een hoog aanzien geniet en connecties met politici onder
houdt, had op de muren van het trein- en busstation pamfletten laten plakken met daarop
mijn foto. Ze loofden een hoge beloning uit aan degene die mij kon terugbrengen. Volgens
de tekst had ik m'n schoonmoeder vergiftigd. Ik ben naar de moskee teruggegaan. De
iman heeft me daar een sluier gegeven die mijn hele gezicht bedekte. Daardoor kon ik toch
naar Bangalore afreizen."
Huwelijkseisen worden steeds gekker in India
Volgende week wordt in Noordwijkerhout de eerste internationale
politieconferentie gehouden over de bestrijdmg van geweld tegen
vrouwen. In opdracht van het organisatiecomité van deze
conferentie bezocht Simone Tangelder het afgelopen halfjaar
diverse landen om ter plekke te bekijken wat de politie doet en
niet doet. Ze was onder meer in India, waar de zogenaamde
'bmidsschatmoorden' toenemen. „En de politie laat zich liever
met steekpenningen afkopen, dan een voorbeeld te stellen.
1 Ie eisen voor een bruidsschat in
J India worden steeds gekker.
Zonder de schenking van een
jiirentelevisie en een scooter aan de levens-
C(Kner in spe is er geen huwelijk. Soms wil
inhalige echtgenoot zelfs nog een extra
als hij al lang en breed getrouwd
jj Wat er gebeurt als ouders die 'nabestelling'
•t leveren is dagelijks te lezen in de Indiase
|bladen. Het wemelt in de pers van berich-
l i over jonge vrouwen die onder mysterieu-
om het leven zijn geko-
antwoord op het toenemende geweld is
je jaar geleden in Bangalore het eerste
^Wenpolitiebureau geopend. Eind jaren
Ihtig werd er al een Anti Dowry (bruids
lat) Cell opgericht, een recherche-afdeling
nji onderzoek doet naar bruidsschatmoor-
jl Gedetailleerd
de wand van de kantoormuur van de In
cise vrouwenorganisatie Vimochana hangen
nip's van jonge meisjes, die zijn uitgedost in
n ichtige met goud doorstikte sari's en die
n oren en neus volgehangen hebben met
uden sieraden. Ze blikken serieus de came-
De foto's zijn genomen op hun trouw-
die soms na jaren van onderhandeling
de prijs van de bruidsschat eindelijk is
ebroken. Maar als de portretten bij Vi-
ichana terechtkomen, kan worden gecon-
ideerd dat alle moeite voor niets is geweest,
jbruiden op de foto's zijn allemaal dood.
|et Indiase Wetboek van Strafrecht gaat
gedetailleerd in op het verschijnsel
sschat. De uit 1961 stammende Dowry
bition Act verbiedt het geven en in ont-
a%st nemen ervan. Degene die zich hieraan
\luldig maakt, riskeert een gevangenisstraf
rej ten minste vijf jaar en een geldboete van
jnpimaal 15.000 roepies (750 gulden). Op de
liase huwelijksmarkt wordt echter weinig
It geslagen op deze wet. Dat blijkt ook uit
1*2) rapport van de Wereldbank uit 1995 dat
dit dat verbranding en mishandeling de
wrnaamste doodsoorzaken zijn onder In-
se vrouwen tussen de 17 en 28 jaar.
)eline Suguna die al vijftien jaar als coördi-
lor bij de vrouwenorganisatie Vimochana
_jkt, heeft de waarde van de bruidsschat het
elopen decennium zien veranderen.„Aan-
ikelijk ging het om kleine giften. Maar de
tste tien jaar zijn er afwasmachines, stereo
ns, Honda-scooters en breedbeeldtelevi-
in het geding. Steeds meer mensen wo-
4in de stad. Daar is alles te koop en dus
en materialisme en consumptie hand
fr hand toe. De persoonlijke kwaliteiten
de aanstaande bruid doen er steeds min-
>n? toe. Alleen de prijs die haar familie voor
)e|r wil betalen, telt."
efjovendien kan een getrouwde vrouw ook
Jat al lang aan de bruidsschatverplichtin-
f lis voldaan vreselijk in de problemen ko
lt. Niet zelden komen haar echtgenoot of
)nioonfamilie alsnog met enkele materiële ei-
l. „Om de ouders onder druk te zetten,
I rdt hun dochter getreiterd, mishandeld en
e is door zowel echtgenoot als zwagers ver-
n ht. Vrouwen keren in zo'n geval maar zei
terug naar hun ouderlijk huis: ze sterven
P I liever dan dat ze hun ouders die 'schan-
braandoen."
J Vrouwenpolitiebureau
gin jaren negentig ontstond er vanuit de
'mvenbeweging steeds meer vraag naar
ts! speciaal vrouwenpolitiebureau, naar het
arbeeld van dergelijke bureaus in bijvoor-
'ld buurland Pakistan. Uiteindelijk werd in
il 1994 in de Zuid-Indiase stad Bangalore
eerste Women's Police Station geopend;
politiebureau voor vrouwen, gerund door
rt luwen. Sindsdien hebben rond de twintig
ere steden in India dit voorbeeld gevolgd,
et Women's Police Station (WPS) in
galore is samen met een regulier wijkbu-
i gehuisvest in het centrum van de stad.
et vrouwenpolitiebureau bestaat uit twee
'tige kamers met veel muggen. Het razen-
'erkeer naast het open raam veroorzaakt
i oorverdovend geluid, dat menig gesprek
tornt. De voorkamer is het domein van de
ien agentes en hoofdagentes. Achter de
'deurtjes bevindt zich het territorium van
touw N.N. Indira, inspecteur van politie.
TB ie lady-inspector, zoals de 43-jarige me-
nv Indira met respect wordt genoemd, is
charmante dame met een eeuwige glim
Pas toen ze er steeds slechter ging uitzien en
ook met de dood werd bedreigd, werden wij
gewaarschuwd. We stuurden Mohammed en
zijn familie een uitnodiging voor een ge
sprek, maar voordat er gepraat kon worden,
was Hacinthaai dood."
De inmiddels gearresteerde echtgenoot en
schoonmoeder van Hacintha beweren dat ze
zelfmoord heeft gepleegd. Maar haar broer is
ervan overtuigd dat ze eerst is vermoord en
dat later het lijk in vuur en vlam werd gezet.
Aan inspecteur Devaraj de taak om achter
het ware verhaal te komen, maar het onder
zoek wil nog niet vlotten.
Geest
Toch kan zelfs na jaren de barre waarheid
soms nog onomstotelijk boven tafel komen,
getuige een verhaal van Ameena Thabassum
van de vrouwenorganisatie Vimochana. „Er
was een meisje dat volgens de officiële lezing
zelfmoord had gepleegd. Op een dag, ander
half jaar daarna, stond haar moeder ineens
bij ons in het kantoor. De geest van haar
dochter had haar 's nachts verteld dat ze niet
tijdens een ongeluk in de keuken om het le
ven was gekomen, maar was vermoord. Uit
eindelijk kregen we na veel moeite en dankzij
de medewerking van diverse artsen toestem
ming het lichaam weer op te graven. Er werd
opnieuw sectie op het lijk verricht en toen
bleek dat het meisje gebroken nekwervels
had. Daarmee konden de daders alsnog wor
den vervolgd."
Rijk of arm, ieder meisje en iedere vrouw moet een bruidsschat 'meenemen' in India. „De eisen worden steeds gekker."
huis waar twee weken geleden het verbrande
lijk van de 22-jarige Hacintha werd aange
troffen. Ze was nog geen jaar getrouwd met
Mohammed en drie maanden zwanger. Ach
terin de auto zitten de vader, de broer en de
zwager van het slachtoffer.
Inspecteur Devaraj doet onderzoek naar de
zaak. Een foto in het dossier van Hacintha
maakt duidelijk dat het haar ouders moeite
moet hebben gekost om hun vermoorde
dochter te herkennen. Het gezicht van het
lijk is zwartgeblakerd, de haren zijn wegge-
schroeid en van haar handen is niets meer
over. Er zit ook een bruidsfoto in de map.
Volgens haar zwager was Hacintha tijdens de
bruiloft nog blij met de man die haar vader
voor haar had uitgekozen. „Mohammed had
een eigen gemotoriseerde riksja en dus een
eigen inkomen," vertelt hij.
Voor het huwelijk waren Hacintha's ouders
met Mohammed overeen gekomen dat ze
15.000 roepies (750 gulden) en 120 gram
goud aan bruidsschat zouden betalen. Maar
na het sluiten van het huwelijk wilde Mo
hammed meer: een stuk grond om een huis
op te bouwen en een kleurentelevisie. Ha
cintha's vader Mahmed Alijan: „Onze doch
ter wilde ons daar niet mee lastig vallen. Ze
wist dat ik drie jaar voor de bruidsschat heb
moeten sparen en dat het geld op was. Bo
vendien dacht ze aan haar drie jongere zusjes
die ook nog moeten trouwen. Alleen aan haar
oudste broer vertelde ze dat ze door haar
man en schoonmoeder werd mishandeld.
Lady-inspector Indira: een charmante dame met een eeuwige glimlach op haar
gezicht. „Maar in feite is ze nog erger dan haar mannelijke collega's", zo luidt
de kritiek. foto gpd
lach op het gezicht. Ze draagt haar kaki uni
form-sari met trots. Ze beweegt zich statig en
zelfverzekerd voort. De meeste tijd zit ze ach
ter haar grote bureau. Indira heeft geen type
machine en typist(e). Ze heeft er wel recht
op, maar komt er maar niet toe het op het
hoofdbureau aan te vragen. Tergend lang
zaam worden alle processen-verbaal aan de
vrouw gedicteerd. Het opmaken van een offi
ciële aanklacht duurt dan ook minimaal an
derhalf uur.
Het is al donker als de laatste bezoeker,
een oudere man, wordt toegelaten in het
kantoor van de inspecteur. Uit het lederen
tasje dat hij bij zich draagt, komt de huwe
lijksovereenkomst van zijn dochter. Hij heeft
ook een in een studio gemaakte foto meege
nomen. Tegen een achtergrond met een
blauwe lucht en wuivende palmen staat een
treurig kijkende, vreselijk toegetakelde jonge
vrouw. De blauwe plekken in haar hals en de
striemen op haar armen zijn met pen omcir
keld. Volgens de man is zijn dochter acht
maanden geleden met een man getrouwd die
hem onder druk zet om met nog eens 25.000
roepies (1.500 gulden) aan bruidsschat over
de brug te komen. Hij is er bovendien on
langs achter gekomen dat zijn schoonzoon
eerder getrouwd was en zijn eerste echtgeno
te op een dag het raam heeft uitgegooid.
Haar val was dodelijk. De bezorgde vader is
bang dat zijn' dochter hetzelfde overkomt en
hoopt dat de politie de man kan aanhouden.
Hij is al eerder op een ander politiebureau
geweest, maar werd daar met hoongelach
ontvangen. Hij is radeloos en smeekt Indira
om hulp. Indira raadt de vader aan zijn doch
ter mee naar huis te nemen wanneer ze uit
het ziekenhuis wordt ontslagen en vraagt
hem de volgende dag terug te komen.
Indira delegeert vrijwel niets aan haar
agentes. „De meesten zijn maar een paar jaar
naar school geweest. Daarna hebben ze een
politietraining van drie maanden gevolgd. Ze
weten hoe ze moeten fouilleren en hoe ze
vrouwelijke gevangenen naar de rechtbank
moeten begeleiden. Maar ik kan ze geen zaak
laten onderzoeken, want van wetgeving we
ten ze helemaal niets." Indira laat ook liever
niets aan mannelijke collega's over, want ze
heeft zeer weinig vertrouwen in politieman
nen, vertelt ze.
dan haar mannelijke collega's. Ze laat zich
omkopen, is te beroerd om zaken tot op de
bodem uit te zoeken, een schuldige aan te
wijzen en te zorgen dat hij de straf krijgt die
hij verdient. Sinds het WPS is geopend, be
staat de helft van degenen die bij ons
aankloppen uit vrouwen die door een bezoek
aan Indira nog verder in de problemen zijn
geraakt."
Volgens cijfers van Vimochana werden in
het laatste kwartaal van 1996 alleen al in
Bangalore 104 bruidsschatmoorden gepleegd.
Volgens de organisatie is er maar één manier
om de gruwelijke moorden op vrouwen te
stoppen: het bruidsschatsysteem moet defini
tief worden afgeschaft. Ameena Thabassum,
psychologe bij Vimochana: „De politie zou
onmiddellijk moeten ingrijpen zodra ze van
iemand te horen krijgt dat er een bruidsschat
is gevraagd of aangeboden. Het is wettelijk
verboden. Maar de politie laat zich liever met
steekpenningen afkopen.
De vrouwen van Vimochana gaan naar de
plaats van de moord om later voor de recht
bank te kunnen getuigen. Veel zaken komen
in India pas na vier of vijf jaar voor de rech
ter. Ameena Thabassum: „Wij doen daarom
zelf onderzoek en maken daar een uitgebreid
verslag van, zodat wij een aantal jaren later
aan de rechter nog precies kunnen vertellen
hoe wij het lijk aantroffen."
Recherche
Wanneer een vrouw is vermoord, houden de
verantwoordelijkheden van het vrouwenpoli
tiebureau op en komt de zaak in behandeling
bij de Anti Dowry Cell, een recherche-afde
ling, die sinds 1989 bestaat en bruidsschat-
moorden in de staat Kamataka onderzoekt.
Als een vrouw op een onnatuurlijke manier
om het leven komt, wordt eerst de lokale po
litie ingeschakeld. Zij ondervraagt de echtge
noot en schoonfamilie en gaat eventueel tot
arrestaties over. Daarbij wordt het lijk onder
zocht door twee artsen. Als bij de lokale poli
tie en de artsen het vermoeden bestaat dat
het om een bruidsschatmoord gaat, komt de
zaak in handen van een van de rechercheurs
van de Anti Dowry Cell.
In 1994 werden door deze afdeling 184
bruidsschatmoorden onderzocht. In 1995
waren dat er 183 en vorig jaar 253. Allemaal
hadden ze betrekking op Artikel 304b van het
Indiase Wetboek van Strafrecht. Het wetsarti
kel vermeldt dat wanneer een vrouw binnen
zeven jaar na haar huwelijk op onnatuurlijke
wijze de dood vindt en er aanwijzingen zijn
dat er voorafgaand aan haar dood conflicten
over de bruidsschat waren, de echtgenoot en
zijn familie wegens moord kunnen worden
aangeklaagd. Voor bruidsschatmoord geldt
de omgekeerde bewijslast; de aangeklaagden
moeten het tegendeel kunnen bewijzen. Als
dat niet lukt, kunnen de echtgenoot en zijn
familie tot levenslange gevangenisstraf (effec
tiefveertien jaar) worden veroordeeld.
De politiejeep van de vrouwelijke inspec
teur Manjula Devaraj, die werkzaam is bij de
Anti-Bruidsschatrecherche, is op weg naar de
Maradi Road in Bangalore. Daar staat het
Omgekocht
Behalve de politie hebben ook vrouwenorga
nisaties hun handen vol aan het bruidsschat-
geweld. Maar van samenwerking tussen poli
tie en vrouwenorganisaties of andere hulpin
stellingen is geen sprake. De vrouwen van Vi
mochana, die zich jarenlang sterk hebben ge
maakt voor een vrouwenpolitiebureau in
Bangalore, zijn zwaar teleurgesteld in de re
sultaten van dat bureau. En aangezien het
bewuste bureau slechts door één vrouw
wordt gerund, krijgt Indira de volle laag.
Vimochana-directeur Donna Fernandez:
„Vrouwen denken dat ze nu eindelijk iemand
treffen die hun problemen begrijpt, dat ze
vrijuit kunnen spreken en gerechtigheid kun
nen krijgen. Maar in feite is Indira nog erger
De vader van de vermoorde Hacintha, met een foto van zijn dochter.
foto gpd
