Brandstof Duitse
wederopbouw is op
Vlees met stront in
Britse slachthuizen
Weg met
het groen
Hoog tijd voor
debat over
'oude' vaders
Feiten &Meningen
Den Haag wil geen sufferdjes in de raadszaal
WOENSDAG 12 MAART 1997
COLUMN
Eindelijk heeft een partij het hart gehad om het
groen eens lekker aan te pakken. Waar anderen
uit angst voor stemmenverlies hun mening voor
zich houden of hun opinie verstoppen in tunnels,
hebben de jongeren van de WD het het afgelo
pen weekeinde aangedurfd om één van de laatste
heilige huisjes van Nederland krachtig neer te ha
len. Geen steen door de ruit, geen graffiti op de
muren, geen borden in de tuin, geen bommel
ding, maar gewoon rechttoe rechtaan: de bulldo
zer eroverheen, weg er mee. Dat gaat veel verder
dan het bouwen van een nieuwe stad in het
Groene Hart na 2010 waarvoor het CDA eergiste
ren pleitte.
Als het aan de JOVD ligt, hoeft de hogesnel
heidstrein niet in een tunnel onder het Groene
Hart door. Laat de HSL zien en horen. Laat door
klinken dat Hart en milieu niets met elkaar te
maken hebben. Op dit moment wordt het Hart
alleen maar gebruikt door mensen, die willen re
creëren, willen bijkomen van een weekje hard
werken, ontspanning zoeken voordat ze over
spannen raken en even het stadse gedoe willen
vergeten. Voor al dat wandelen, fietsen, zitten,
liggen en genieten van de omgeving is het Groe
ne Hart natuurlijk niet bedoeld. Dat dient een
veel hoger doel: De economie. Dus bouw vol,
zorg dat mensen kunnen werken en als ze zich
zonodig willen afreageren, dan kunnen ze de au
to pakken en op de Hondsrug gaan liggen.
Zo'n duidelijk standpunt verdient steun. En
dan maar zeggen dat de jeugd niet meer in poli
tiek is geïnteresseerd. Terwijl PvdA en CDA na
een lange zoektocht eindelijk wat aanverwante
jongeren hebben ontdekt, blijkt dat de liberalen
overlopen van talent. Geen wollen-sokken-figu
ren, maar kinderen van Jorritsma die hart hebben
voor de zaak, zolang dat begrip maar staat voor
onderneming.
Het is alleen jammer dat de JOVD'ers niet ver
der kijken dan het Groene Hart groot is. Er is veel
meer groen dat hoognodig dient te worden aan
gepakt, opgerold en afgevoerd. Te denken valt
aan plantsoenen en voetbalvelden. En uiteraard
aan tuinen, die in sommige gevallen (Wassenaar,
Aerdenhout) zo royaal zijn dat ze op andere plek
ken het etiket ligweide of plantsoen zouden krij
gen.
Voor de economie zijn er dankzij de vondst van
de JOVD kortom volop perspectieven. Als het
groen er maar consequent uitgeramd en uitge-
heid wordt. Voor de natuurliefhebbers zijn er nog
genoeg films en ansichtkaarten, als zij in het ka
der van het afkicken nog wat groen willen bekij
ken. En mocht dat niet afdoende blijken, dan
kunnen zij altijd nog instappen in een van de ver
voermiddelen van de JOVD richting Hondsrug.
Daarom is het zo goed dat de liberale jongeren
van hun hart geen moordkuil hebben gemaakt, al
zullen er altijd wel mensen zijn die zeggen dat ze
dat van het Groene Hart wel maken.
JAN PREENEN
Het wordt tijd voor een nationaal debat over ou
de vaders. En dan niet over die mannen die pas
nog na hun veertigste aan hun nakomelingschap
gaan werken, al dan niet met een nieuwe liefde.
Maar vooral over die vaders met oude(rwetse)
ideeën. Zij zijn er immers voor een belangrijk
deel verantwoordelijk voor dat vrouwen pas op
latere leeftijd besluiten om kinderen te nemen.
Een beslissing die tot gevolg heeft dat steeds
meer vrouwen zijn aangewezen op dure zieken-
huisbehandelingen als reageerbuisbevruchting
omdat ze hun 'beste' jaren voorbij hebben laten
gaan met het maken van een carrière, een studie
of andere bezigheden waarbij een kind minder
goed uitkomt.
Daar wil de minister van volksgezondheid Els
Borst graag een discussie over. Terecht want ook
al is reageerbuisbevruchting voor vrouwen met
een onvervulde kinderwens een zegen, zwanger
worden zonder de hulp van allerlei medici was
ongetwijfeld leuker geweest. En de kans op
kunstgrepen is nu eenmaal hoger als vrouwen
boven de 35 jaar komen.
Alleen wordt het hele probleem nu weer simpel
weg op het bordje van de vrouwen neergelegd.
Borst wil namelijk een debat over oude moeders.
De vaders blijven geheel en al buiten schot, ter
wijl in verreweg de meeste gevallen de keuze voor
een kind nog steeds door twee mensen wordt ge
maakt. Bovendien kunnen juist de vaders een
cruciale rol spelen bij de beslissing van werkende
vrouwen om aan kinderen te beginnen.
Op dit moment is het nog steeds zo dat vrouwen
na de komst van kinderen massaal in deeltijd
gaan werken. Bij de mannen kiest maar anderhalf
procent voor een paar uurtjes minder werken om
thuis poepbroeken op te mimen en de stofdoek
ter hand te nemen. Vele anderen zeggen natuur
lijk wel dat ze 'meehelpen' bij de opvoeding en in
het huishouden of dat ze dat eigenlijk wel meer
zouden willen doen. Maar met een volledige
baan blijft dat toch beperkt tot het weekeinde en
een enkel uurtje door-de-weeks. Het verzorgen
van de kinderen is daardoor nog steeds een vrou
wenzaak.
Zo lang daar niets aan verandert, zal de leeftijd
waarop vrouwen de stap naar het moederschap
aandurven nog wel een tijdje blijven stijgen. Ook
al sleutelt de overheid nog zo veel aan de huidige
magere regelingen als ouderschaps- en zorgverlof
en komt er eindelijk voldoende en betaalde kin
deropvang. Er zijn zelfs voorspellingen dat het
aantal 35-plus moeders de komende vijftien jaar
verdubbelt.
En dat terwijl misschien veel vrouwen best op
jongere leeftijd kinderen willen hebben. Alleen
zien zij ook dat de combinatie werk en kind be
paald niet gemakkelijk is. Uitstel van de gezins
uitbreiding is vaak de gemakkelijkste weg. Om
dat vast te stellen, is echt geen nationaal debat
noodzakelijk. Een debat over de vaders lijkt veel
zinniger. Want als zij hun verantwoordelijkheid
in het gezin werkelijk waarmaken, wordt de keus
voor kinderen voor veel vrouwen vast heel wat
gemakkelijker.
ROZA VAN DER VEER
TOM JANSSEN
De avond voordat de Brabanders een paar
maanden geleden naar de stembus gingen
om na de gemeentelijke herindeling nieuwe
gemeenteraden te kiezen, riep WD-leider
Bolkestein de zuiderlingen nog eens op om
toch vooral niet op zo'n miezerig plaatselijk
partijtje te stemmen. Zonde van je stem,
oreerde de Amsterdamse zakenman. Het
hielp niet: De plaatselijke lijsten zetten hun
opmars voort en momenteel wordt zelfs bij
na één op de vier raadszetels bezet door ie
mand van een lokale lijst.
Niet alleen Bolkestein, vrijwel alle Haagse
politici vinden dat maar niks. Elke politieke
partij wil namelijk macht, en wel zoveel
mogelijk. Dat geldt aan het Plein in Den
Haag, dat geldt aan de Dreef in Haarlem en
dat geldt aan de Herenweg in Lisse. Veel
varkens maken de spoeling dun, zegt de ou
de volkswijsheid al, en het omgekeerde gaat
dus ook op.
Door de jaren heen zijn daar allerlei metho
des voor bedacht. Een hele oude is het
pleidooi voor hoge kiesdrefnpels. Die sluip
moord op kleinere politieke partijen zou ef
fectiever bestuur mogelijk maken. Alsof dat
de belangrijkste overweging is.
PvdA'er Peter Rehwinkel diepte gisteren
een andere oude truc op: Eén nationale ver
kiezingsdagvoor Kamer, Provinciale Staten
en gemeenteraad. Dat verhoogt de op
komst, beweert hij, en zorgt ervoor dat kie
zers hun stem voor de lagere overheden
niet gebruiken voor een landelijk signaal.
Het klinkt leuk, maar het is natuurlijk een
drogreden van de eerste orde.
Wat de provincie betreft verandert er na
melijk niets: Dat is en blijft de grote onbe
kende (want tamelijk onbetekenende) be
stuurslaag. Dan stemmen kiezers al snel
zoals ze landelijk ook doen. Bovendien kie
zen Provinciale Staten de Eerste Kamer.
Voor de bewuste kiezer is er dus ook nog
een hele goede reden om 'landelijk' te
stemmen: Er is een directe verbinding met
de landelijke politiek.
Plaatselijk verandert er wel heel veel. Uit
het feit dat zoveel mensen bij gemeentera
den stemmen op een lokale lijst, kun je na
melijk heel overtuigend afleiden dat het
daar nu wel meevalt met dat afgeven van
een landelijk signaal. Wat dat betreft is er
dus geen reden voor één nationale verkie
zingsdag. Sterker nog, het laat zich gemak
kelijk beredeneren dat een koppeling aan
de landelijke verkiezingen - want dat ge
beurt hoe dan ook - juist een enorme aan
slag is op het eigen karakter van raadsver
kiezingen.
Hoe immers zouden plaatselijke lijsten het
kunnen opnemen tegen de raadsleden van
de landelijke partijen, die worden gesteund
door een enorm propaganda-apparaat?
Plaatselijke lijsten kunnen geen professio
nele campagne-adviseurs betalen, komen
niet voor in het steeds uitdijende mediacir
cus rondom de Kamerverkiezingen en kun
nen niet tijdens de campagne met Bekende
Nederlanders op de proppen komen, om
maar wat te noemen. Zij zijn aangewezen
op vaak aandoenlijk, maar amateuristisch
vrijwilligerswerk.
Bij de raadsverkiezingen van 1994 keerden
vooral de vertegenwoordigers van plaatse
lijke lijsten zich fel tegen de verkiezingsdag,
anderhalve maand voor de nationale ver
kiezingen. En met reden: Hun stem werd
nauwelijks gehoord en de uitslag van de
raadsverkiezingen liet al aardig zien welke
politieke aardverschuiving in mei zou vol
gen.
Weet Rehwinkel dat allemaal niet? Natuur
lijk wel. Als het hem er echt om te doen is
de lokale politiek tot zijn recht te laten ko
men, kan hij beter voorstellen om de raads
verkiezingen pakweg een jaar na de lande
lijke verkiezingen te plannen. Dan is de na
tionale storm geluwd en krijgen lokale lijs
ten in die relatieve windstilte een eerlijke
kans.
Maar dat zal hij niet doen. Natuurlijk niet.
Want in de politiek draait het om macht
krijgen en macht houden. Niet om macht
delen. En zeker niet met die lokale sufferd
jes.
SJAAK SMAKMAN
Niet alleen in de twee centra van de Duitse kolenwinning, het Ruhrge-
bied en het Saarland, bidden dominees en priesters voor het behoud van
arbeidsplaatsen. De sluiting is voor heel Duitsland van symbolische bete
kenis. De mijnbouw leverde de brandstof voor de na-oorlogse wederop
bouw, een glorieus hoofdstuk in de Duitse geschiedenis, dat nu definitief
wordt afgesloten.
Zelfs automobilisten die uren
vast zaten in het Bonner verkeer
toonden begrip voor de duizen
den mijnwerkers die sinds
maandag het regeringscentrum
bezet houden. „Die vechten
voor hun brood", zei een verte
genwoordiger die een verkeerde
afslag had genomen en op een
muur van demonstrerende
kompels was gestuit. „Dan ga ik
toch niet mekkeren dat ik te laat
bij een klant kom." Dat deed hij
ook niet toen enkele beschon
ken kompels op zijn motorkap
gingen zitten.
Ze waren hoorbaar ontstemd
over het besluit van bondskan
selier Kohl om de 'kolentop' tot
morgen uit te stellen. Kohl wei
gerde 'onder druk van de straat'
met vakbondsleider Berger te
onderhandelen over de subsi
dies aan de noodlijdende mijn
bouw.
Bonn heeft jaren met miljarden
aan subsidies een bedrijfstak in
stand gehouden die econo
misch gezien geen bestaans
recht meer had. Men wilde ten
tijde van crises niet afhankelijk
zijn van bijvoorbeeld Russisch
aardgas en kon op die manier
de kompels aan het werk hou
den. Zolang het Duitsland eco
nomisch voor de wind ging,
werden die subsidies lachend
opgebracht. In de deelstaat
Noordrijn-Westfalen, dat het
Ruhrgebied als industrieel hart
heeft, woonde per slot van reke
ning bijna een kwart van de be
volking. Wie verkiezingen wilde
winnen, mocht dat feit nooit uit
het oog verliezen.
Nu het Duitsland economisch
tegen zit, wordt de rekening
voor het openhouden van de
onrendabele mijnen te hoog.
Op de wereldmarkt kost een ton
kolen uit Polen of Zuid-Afrika
tachtig mark; de kolen uit bij
voorbeeld de mijn 'Friedrich-
Heinrich' in Kamp-Lintfort kos
ten tweehonderd mark meer.
Dat verschil betaalt de belas
tingbetaler, die daarmee elke
baan met 135.000 mark subsidi
eert. In totaal vloeit er elk jaar
tien miljard mark naar de mijn
bouw, meer dan de begroting
voor wetenschappelijk onder
zoek. De regering wil dat in
2005 terugbrengen tot 3,8 mil
jard. De mijnwerkersbond IG
Bergbau vreest dat daardoor de
helft van de bijna 89.000 banen
verloren zullen gaan.
Duitsland heeft al te kampen
met de hoogste werkloosheids
cijfers sinds de Tweede Wereld
oorlog. Bijna 4,7 miljoen men
sen,' 12,2 procent van de be
roepsbevolking, zitten zonder
baan. Maar de regering heeft
geen keus. Ze kan geen geld
blijven pompen in een bedrijfs
tak die zijn toekomst al tiental
len jaren achter zich heeft. Het
zou bovendien unfair zijn te
genover het oosten van het
land, waar tienduizenden na de
Wewdewerkloos zijn geworden
omdat hun bedrijven zich niet
staande konden houden in de
kapitalistische concurrentieslag.
Wat deze regering, haar voor
gangers, maar ook de deelstaat
regeringen van Noordrijn-West
falen en Saarland, wel moet
worden aangerekend is dat ze
de mijnwerkers nooit met de
werkelijkheid heeft durven con
fronteren. „Dat is het asociale
van het beleid", zei gisteren een
televisie-commentator. „Men
heeft mensen zelfs aangemoe
digd in de mijnen te gaan wer
ken, terwijl men wist dat ze
geen toekomst hadden."
De demonstraties werden giste
ren in Bonn afgesloten met een
grote manifestatie. Tot de spre
kers behoorde ook de leider van
de grootste oppositiepartij, SPD,
tevens premier van Saarland,
Oskar Lafontaine. Deze kon de
verleiding van goedkope de
magogie niet weerstaan. Als de
SPD volgend jaar in Bonn aan
de regering komt, zullen er geen
gedwongen ontslagen vallen,
beloofde hij. En werd luid toe
gejuicht.
BONN PETER VAN NUUSENBURG
CORRESPONDENT
Boze kompels namen
gisteren bezit van
Bonn, het Duitse re
geringscentrum.
FOTO REUTERS
MICHAEL URBAN
Dat er in het Verenigd Konink
rijk nog geen regelrechte 'vlees
paniek' is uitgebroken, mag een
wonder heten. Gisteren werd de
regering-Major en in het bijzon
der landbouwminister Hogg op
nieuw aan de schandpaal gena
geld door nieuwe onthullingen
over onhygiënische praktijken
in de Britse slachthuizen. De
verhitte parlementaire discus
sies ontstijgen het niveau van
partijpolitiek gehakketak, om
dat in Schotland sinds vorig jaar
dcecember al twintig mensen
zijn gestorven na het eten van
met de E-coli bacterie besmet
vlees.
Het Schotse drama kreeg giste
ren nog meer reliëf door de ont
hulling dat slachthuisinspec
teurs al in juli vorig jaar het mi
nisterie van landbouw en de
Keuringsdienst van Vlees waar
schuwden dat de voorschriften
voor hygiëne in de abattoirs let
terlijk met voeten vol stront
werden getreden. Vee ging be
plakt met uitwerpselen naar de
slachter in plaats van eerst
grondig te worden schoonge
maakt. Karkassen besmeurd
met faecaliën kwamen in aanra
king met vlees dat wachtte op
transport naar de afnemers.
Vorige week werden deze prak
tijken al in het Lagerhuis aan de
kaak gesteld door een uitgelekte
rapportage van inspecteur Bill
Swann, eind 1995 opgesteld
voor de Keuringsdienst van
Vlees. Premier Major en land
bouwminister Hogg beschuldig
den Labour-leider Tony Blair
toen van het aanjagen van con-
sumentenhysterie omdat
Swanns rapport een intern
werkdocument was en de aan
bevelingen tot verbetering im-
middels waren uitgevoerd.
Dankzij stringente overheids
controle en -voorschriften wa
ren de meeste slachthuizen ab
soluut schoon en het vlees dat
er vandaan komt betrouwbaar,
verzekerde Major vorige week
donderdag het Lagerhuis.
Diezelfde Major werd vier da
gen later achter de parlementai
re dispatch box tot heel andere
taal gedwongen. Nu deelde de
premier de 'zorgen over het na
leven van de hoogste normen
van hygiëne in de slachthuizen'.
En nu bleek ook dat liefst 45
personeelsleden van de Keu
ringsdienst waren berispt en
Major kon niet anders. Scha-
duwminister voor Landbouw
Gavin Strang had in anoniem
toegezonden correspondentie
tussen de Bond van Vleesin
specteurs en de leiding van de
Keuringsdienst van Vlees de on
weerlegbare bewijzen in han
den gekregen dat het in veel
slachthuizen nog steeds een
zooitje is. Bovendien bewees
deze correspondentie dat de lei
ding van hët ministerie van
landbouw daar al geruime tijd
van op de hoogte was.
Dat uit de rapportage van 'dissi
dent' Swann een passage over
de relatie tussen 'vuile slacht
huizen' en het gevaar van E-co-
li-besmetting was verdwenen,
kwam in een vreemd daglicht te
staan door de vermelding in de
nieuwe documenten van een
uitvoerige discussie daarover
tussen verantwoordelijk staats
secretaris Angela Browning en
de directie van de keurings
dienst.
Bondsvoorzitter Peter Comri
noemde het onvermogen om de
slachthuizen tot schone praktij
ken te dwingen een "potentiële
tijdbom'. De inspecteurs klaag
den over intimidatie door
slachthuisdirecties en personeel
en gisteren wist Major ook wat
hij vorige week niet zei: dat in et D
sommige gevallen de hulp van
de politie moest worden inge
roepen om de vleesinspecteurs
hun werk te kunnen laten doen
en heelhuids uit slachthuizen te
halen.
De onhygiënische praktijken in
de slachthuizen zijn volgens
Swann en andere inspecteurs
een rechtstreeks gevolg van het
feit dat om de kosten te druk
ken het personeel onder hoge
druk moet werken. Het grondig
schoonmaken van vee en snij-
gereedschap wordt te tijdro
vend geacht en tijd is geld.
De onthullingen over de wan
toestanden in de Britse slacht
huizen zullen dan ook in Brus
sel met grote belangstelling
worden gevolgd. De garanties
over uitbanning van BSE en de
'veiligheid' van het Britse rund
vlees moeten met steeds grotere
korrels zout worden genomen.
LONDEN» HANS GELEIJNSE
CORRESPONDENT
