Milosevic geeft verlies deels toe Frankrijk steeds vaker alleen tegen de rest van de wereld Buitenland Turkse regering gaat taal kuisen Japan: Geen losgeld voor gijzelaars Lima Eerste doodvonnissen Rwandese moordenaars w Idealistische ijsbereider huurt wapenfabrikant in 4 ZATERDAG 4 JANUAR11997 President Havel wil hertrouwen praag De 60-jarige Tsjechische president Vaclav Havel gaat spoedig hertrouwen. Zijn nieuwe echtgenote wordt de 43-jarige actrice Dasa Veskrnova hier met Havel op een archieffoto zo meldde het televisiestation Nova gisteren. De zender zegt zich te baseren op een bron in de kanselarij van de president. De bruiloft vindt in besloten kring plaats. Havel is weduwnaar, sinds zijn vrouw Olga begin vorig jaar aan kanker bezweek. Het staats hoofd onderging zelf begin vorige maand een operatie aan een longtumor. foto epa Nederlanders in Bosnië gewond sarajevo. In Zuidwest-Bosnië zijn vier Nederlandse soldaten donderdag gewond geraakt bij een brand op hun basis. De I brand brak uit in de twee tenten waarin de vier zich bevonden. I NAVO-woordvoerder Tony White zei gisteren dat het viertal slechts lichte verwondingen heeft opgelopen, en dat onderzoek heeft uitgewezen dat de brand niet was aangestoken. Diplomatieke wegpiraten moeten weg new york Burgemeester Giuliani van New York eist dat de auto riteiten twee VN-diplomaten het land uitzetten. De twee, een Rus en een Wit-Rus, hebben zoveel verkeersovertredingen be gaan dat de maat vol is. Zij zijn absolute recordhouders waar het gaat om het verzamelen van bonnen. De New York Times be richtte gisteren dat de twee in het afgelopen jaar 386 keer in overtreding waren. Onlangs werden ze na een handgemeen met politie aangehouden. Ze hadden hun auto geparkeerd voor een brandkraan, wat in de VS streng verboden is. Huis van Dutroux-bende afgebrand jumet» Eén van de huizen van de bende-Dutroux, waar vorig jaar de lijken van An en Eefje zijn gevonden, is in de nacht van donderdag op vrijdag volledig afgebrand. Volgens politie en jus titie is de brand in de woning in Jumet aangestoken. Deskundi gen hebben rond het huis benzinesporen ontdekt. In het huis woonde indertijd Bernard Weinstein. Dutroux bracht deze handlanger bm het leven. Voor justitie is de verwoesting van de woning vervelend, omdat bewijsmateriaal verloren kan zijn ge gaan. Afrikaanse blanken eisen aanslag op kaapstad Een onbekende organisatie van blanke Zuid-Afrika nen heeft gisteren de verantwoordelijkheid opgeëist voor een bomaanslag waarbij op kerstavond in Worcester vier doden en meer dan 60 gewonden vielen. De groep, die zich de 'Boere Aan- vals Troepe' noemt, eiste de aanslag op in een fax naar het Zuid- Afrikaanse persbureau SAPA, en dreigde met nieuwe aanslagen als haar eisen niet worden ingewilligd. De groep eist dat 'alle ge detineerde Afrikaner vrijheidsstrijders' onmiddellijk worden vrij gelaten en alle zaken tegen blanken die worden verdacht van politieke misdrijven worden geseponeerd. Historicus Michail Heller overleden parus De Russische historicus Michail Heller is gisteren op 74- jarige leeftijd overleden in Parijs. Heller was specialist op het ge bied van de Sovjetunie. Hij werd in 1922 geboren in Mogoejlev. Hij belandde in strafkampen voor politieke gevangenen, en ging daarna in ballingschap in het buitenland. Sovjet-leider Andro pov ontnam Heller zijn Russische burgerschap. Eén van zijn be kendste werken is 'De utopie aan de macht'. Hellers laatste werk, een meer dan 1.000 pagina's dikke geschiedenis van Rus land, verschijnt in maart. - Waals staalbedrijf failliet verklaard i brussel. Het Belgische staalbedrijf Forges de Clabecq is gisteren jofficieel failliet verklaard. De 1.800 werknemers krijgen binnen- Ikort ontslag, maar een deel van hen kan voorlopig blijven wer- Hken. Vier curatoren proberen het bedrijf van volledige onder- fflgang te redden. De Waalse minister-president Collignon polste •vorige maand of Hoogovens belangstelling had, maar van over name is nog geen sprake. Hoogovens wil wel een partnerschap aangaan met een ander Waals staalbedrijf, de familieonderne- -jniing Usines Gustave Boël. Het faillissement van Forges was on afwendbaar, nadat de Europese Commissie de staatssteun aan I het bedrijf onwettig had verklaard. Oppositie Sen'ië teleurgesteld door concessies president Na zes weken van protesten heeft de Servische regering gisteren enkele overwinningen van de oppositie bij de lo kale verkiezingen op 17 november erkend. De oppositie reageerde teleurgesteld, want president Milosevic blijft vraagtekens zetten bij de door zijn tegenstanders opge eiste zeges in zeven districten. De socialistische macht hebbers wijzen een overwinning van de oppositie in drie steden bovendien categorisch af. wenen-belgrado afp-dpa tekenen dat Belgrado volmon dig instemt met het kritische OVSE-verslag. De Servische regering wil in zeven gemeenten een onder zoek naar de resultaten instel len. Volgens Milutinovic won de regerende socialistische partij SPS en de met haar verbonden JUL in zes kiesdistricten. In Nis, de op één na grootste Servische stad en de bakermat van de an- ti-regeringsprotesten, zou de si tuatie onduidelijk zijn. In tegen-- stelling tot de internationale or ganisatie stelt de Servische re gering verder dat niet de oppo sitie, maar geen enkele partij in de plaatsen Pirot, Pancevo en Jagodina de meerderheid be haalde. In een eerste reactie op de re- geringsbrief aan de OVSE toont de oppositie zich 'teleurgesteld en vernederd'. Volgens de groep De Joegoslavische minister van Buitenlandse Zaken, Milan Milutinovic, deelde de stand punten van Belgrado gisteren schriftelijk mee aan de Organi satie voor Veiligheid en Samen werking in Europa (OVSE). De ze organisatie stelde eind vorige maand dat de Servische rege ring de oppositie ten onrechte zeges had onthouden in veer tien van de achttien grootste steden. Belgrado wil nu de overwin ningen in negen van de zestien kiesdistricten van de Servische hoofdstad erkennen, en ook de voor de Servische regering on gunstige uitslagen in de provin ciesteden Uzice, Kragujevac en Zrenjanin. In zijn brief bena drukt Milutinovic echter dat de aangekondigde stappen niet be- samenwerkende oppositiepar tijen Zajedno (Samen) wijst de Servische regering de aanbeve lingen van de OVSE in feite af. De tegenstanders van Milose vic zien dan ook geen aanlei ding een einde te maken aan de dagelijkse protesten, totdat het bewind alle verkiezingsuitsla gen goedkeurt. De afgelopen zes weken vonden dagelijks massale protestdemonstraties door studenten en de oppositie coalitie Zajedno plaats. Ook gis teren waren er weer betogingen in de binnenstad van Belgrado. De OVSE in Wenen wilde gis teren nog niet reageren op de brief. In een verklaring na een buitengewone vergadering over de Servische crisis liet de Per manente Raad weten dat het schrijven 'in detail wordt beke ken'. Tijdens de vergadering be sloot de OVSE-raad zich aan te sluiten bij de aanbevelingen van de speciale OVSE-gezant Felipe Gonzalez, de Spaanse ex-pre mier die vorige week conclu deerde dat de oppositie over winningen waren onthouden. De raad riep de Servische lei ding op de verkiezingszeges van de oppositie 'snel en volledig' te erkennen. correspondent De Turkse taal moet worden gezuiverd van vreemde woor den. Bovendien moeten jour nalisten, presentatoren en nieuwslezers grammaticaal correct leren schrijven en spre ken, desnoods onder dwang. Minister van staatszaken Say- gin heeft met dit doel een wetsvoorstel ontworpen, dat voorziet in boetes voor overtre ders en in het uiterste geval opschorting van publicatie of uitzending. Het radiostation Power FM, de televisiezenders Show en Interstar, de spaghettifabrikant Pastavilla, het eethuis Little Italy, de kebabtent Prestige, de spijkerbroekenfabrikant Py ramid, de sportschoenenmaker Conitex, de 'supermarket' of hypermarket' zullen allemaal hun naam moeten veranderen als het wetsontwerp wordt aangenomen. De minister heeft uitgere kend dat bijna de helft van de Turkse bedrijven in de grote steden een buitenlandse naam voert. Dat leidt volgens haar Clinton schort handelswet op WASHINGTON Rtr-AFP De Amerikaanse president Clin ton heeft gisteren invoering van de omstreden Helms-Burton- wet opnieuw met zes maanden uitgesteld. Hij beargumenteerde zijn stap met „het internationa le momentum dat is opge bouwd om de democratie in Cuba te bevorderen". Zijn be kendmaking volgde op de aan kondiging van de Europese Unie om aan verdere economi sche hulp aan Cuba voorwaar den te verbinden. De omstre den wet, genoemd naar de in dieners, biedt Amerikanen wier goederen op Cuba door het communistische regime zijn ge- confisceerd de mogelijkheid ie dereen die hiervan heeft gepro- fiteeerd voor de rechter te da- niet alleen tot taalvervuiling, maar ook tot bedrog van de consument. De minister wil naar Frans voorbeeld een halt toeroepen aan de trend dat een buitenlandse naam nou eenmaal beter verkoopt. Reclameboodschappen moeten in de eigen taal, het öz ofwel hoog-Turks, worden ver kondigd. Dus zangeressen zijn geen megastar meer. Winkels mogen niet meer adverteren met s/toAr-prijzen of siirpriz- kortingen. De Franse taalcur sus kan niet meer verkocht worden onder Parlez vous Francais. Wie toch zo nodig buiten landse woorden wil gebruiken, moet die de helft kleiner dan de Turkse tekst schrijven en viermaal zoveel advertentiebe lasting betalen. Degene die dit gebod niet naleeft, hangt een boete van tienmaal het mini mumloon boven het hoofd. Maar de grootste boosdoe ner is natuurlijk de televisie. De staatszender TRT biedt zijn presentatoren en nieuwslezers een gedegen opleiding in spreekvaardigheid. De com- merciëlen besteden daar ech ter geen geld aan. De kijkers worden dan ook overspoeld met slechte programma's, waarbij de presentatoren soms onbegrijpelijk spreken. Kranten en televisiestations kloeten taalkundigen in dienst nemen. Daarnaast heeft de mi nister een commissie bedacht die moet gaan toezien op het taalgebruik. Wie betrapt wordt op het bezigen van verkeerde grammaticale constructies of lelijke buitenlandse woorden, krijgt twee keer een waarschu wing. Bij de derde keer wordt een boete opgelegd van tien tot honderdmaal het mini mumloon. Wie dan nog zijn fout sprekende of schrijvende medewerker niet de deur heeft uitgetrapt, krijgt een publica tie- of uitzendverbod van een tot vijftien dagen. Het wetsvoorstel zegt niets over lelijk sprekende politici. Minister van buitenlandse za ken Tansu (giller is berucht om haar gebroken Turks dat sterk beïnvloed is door haar langdu rige verblijf in de Verenigde Staten. En premier Erbakan doorspekt zijn Turks met Ara bische woorden. Peru en Japan hebben afgespro ken dat er geen losgeld zal wor den betaald om de 74 resteren de gijzelaars in de residentie van de Japanse ambassadeur in Lima vrij te krijgen. Dat zei een woordvoerder van de Japanse regering gisteren in Tokyo. Hij reageerde daarmee op ge ruchten dat er misschien door middel van een betaling aan de rebellen van Tupac Amaru zou worden geprobeerd de vrijheid van de gijzelaars, onder wie de Japanse ambassadeur in Peru, te bewerkstelligen. De rebellen hebben niet om losgeld ge vraagd. Sinds de guerrillastrij ders op 17 december een recep- nairobifrans v In Rwanda zijn de eerste doodstraffen uitgesproken te gen mensen die medeschuldig zijn bevonden aan de volkeren moord van 1994. Deo Bizimana en Egide Gatanazi werden giste ren ter dood veroordeeld we gens hun aandeel in de massa slachting onder Tutsi's en ge matigde Hutu's, die aan een miljoen mensen het leven kost- De eerste rechtszaak maakt duidelijk dat de Rwandese auto riteiten nu eindelijk haast willen maken met het berechten van verdachten van de genocide, waarvan er ruim 80.000 in loka le gevangenissen opeengepakt zitten. In minder dan vier uur was de zaak tegen Bizimana en Gatan azi afgehandeld en het dood vonnis uitgesproken. Mensen rechtenactivisten wezen erop dat de verdachten geen advoca ten hadden, dat zij niet werden verhoord en dat er ook geen ge tuigen werden gehoord. Het is echter van het begin af aan dui delijk geweest dat het in elkaar gestorte rechtssysteem in Rwanda niet bij machte zou zijn om de tienduizenden verdach ten normaal te berechten. Na de genocide waren er geen rechters meer, geen aan klagers en geen advocaten. Het Westen bleef er echter op ha meren dat het onmenselijk was de gedetineerden lange tijd in overvolle gevangenissen te laten wegkwijnen, maar verzuimde een oplossing aan te dragen. Slechts een paar landen, waar onder Nederland en de Verenig de Staten, gaven daadwerkelijk hulp bij de wederopbouw van het justitiële apparaat. In Rwanda zelf zullen vooral de 'kleine' verdachten worden berecht. Degenen die de volke renmoord hebben georgani seerd, moeten terechtstaan voor het VN-tribunaal in Tanzania. Dat heeft tot dusver echter pas 20 zaken rond. Slechts een handjevol verdachten zit vast. De meerderheid van de 300 hoofdverdachten is nog steeds op vrije voeten. tie ten huize van de Japanse ambassadeur binnenvielen, hebben ze al ruim 400 gijzelaars vrijgelaten. Onder de 74 man nen die nog worden vastgehou den zijn Peruaanse rechters, ge neraals en parlementariërs. Woensdag lieten de gijzelne mers nog zeven gijzelaars vrij. Sindsdien heeft donderdag al leen de hond van de Japanse ambassadeur haar vrijheid te ruggekregen. De Duitse herder Emma werd broodmager afge voerd door een medewerker van het Rode Kruis. De zoon van Emma kwam op tweede kerstdag om het leven, toen hij bij het gebouw op een mijn trapte die de rebellen hadden Erdemovic gaat in beroep tegen straf tribunaal DEN HAAG ANP De Bosnische Kroaat Drazen Er demovic (25) gaat in beroep te gen het vonnis van het Joego- slavie-tribunaal in Den Haag uit november. Dat heeft het hof gisteren meegedeeld. De beslis sing over een beroep moet wor den genomen door de Kamer van Beroep van het tribubaal. Erdemovic is de eerste be klaagde die door het hof is ver oordeeld. Hij kreeg tien jaar cel wegens zijn aandeel in de exe cutie van honderden moslims door het Bosnisch-Servische le ger. Advocaat Babic zei eerder dat zijn cliënt in beroep gaat, omdat hij zegt te kunnen bewij zen dat Erdemovic de misdaden onder dwang heeft gepleegd. Dit argument was tijdens de behandeling van Erdemovics zaak door het tribunaal verwor pen, juist ojndat de verdediging daarvoor geen enkel bewijs had kunnen leveren. Erdemovic werd opgepakt nadat hij open lijk had verklaard dat hij had meegedaan aan de executie van honderden moslims na de val van Srebrenica, in juli vorig jaar. irus» cees correspondent 1 jung voordat hij in 1995 als president aantrad, ^■ond Jacques Chirac reeds bekend als iemand 01 Vbe gemakkelijk uit de heup schoot. Maar 5*en Haag gezien leek het aanvankelijk of zijn eni- schietschijf Nederland was, die poel van ver- :rf die door een partijgenoot van de president iit werd geduid als 'narcostaat'. nno 1997, ruim anderhalfjaar na zijn verkie- ngszege, is echter duidelijk dat Chirac niet al ien met Holland overhoop ligt. De Franse leider eeft gewoon ruzie met iedereen, van de Tutsi's M i Rwanda tot en met Clinton in Amerika. laatste die Chirac tegen zich innam, was Jean- te Dehaene, de Belgische premier. In een inter es ew met Humo verweet Dehaene de Fransman ruisvogelpolitiek door te beweren dat de drugs- zupoblemen in zijn land worden veroorzaakt door let tolerante Nederlandse beleid. =30en Chirac van start ging, werd hij door velen Oiiten Frankrijk de hemel in geprezen. Amerika's pnbassadeur in Parijs noemde hem 'pro-Ameri- aans', terwijl ex-premier Thatcher van Groot- rittannië voorspelde dat hij 'een goede presi- (ent'zou worden. Mlen gevoel van opluchting overheerste. Na 14 jaar ^ras eindelijk Mitterrand, de sfinx met de groot- leidswaan van een Ramses II, van het politieke liva0neel verdwenen. Met Chirac, die zelfs wat En- 1 pis kon brabbelen, zou een periode van goede Dl anienwerking aanbreken. Ihirac begon ermee de gramschap van de be- pjjèhaafde wereld over zich af te roepen met een ha£eks kernproeven. Dat Nieuw-Zeeland en Australië dit in de felste bewoordingen veroor deelden, soit. Maar dat Europese regeringen niet geporteerd bleken van deze poging om de koude oorlog nog eens over te doen, ging te ver. Woedend over dit 'gebrek aan solidariteit' van de EU-landen Nederland, België, Italië en Luxem burg zegde de Franse president geplande ont moetingen met de leiders van België en Italië af. Deze woede was des te opmerkelijker, omdat Chirac het niet nodig had geacht zijn Europese partners vooraf over zijn snode plannen te raad plegen. Chirac had hen voor een fait accompli ge zet, zoals hij dat nog talloze malen zou doen. In mei vorig jaar, toen Israël besloot dat het tijd werd om Libanon weer eens de actualiteit in te bombarderen, parachuteerde Chirac zijn minister van buitenlandse zaken boven het bedreigde ge bied. Doel van de missie van Hervé de Charette was een politieke oplossing te vinden voor het conflict. Een nobel streven, maar Frankrijk vergat andermaal dat de Europese Unie streeft naar een gemeenschappelijk buitenlands beleid. Toen kondigde Chirac, nog altijd wild om zich heen slaand, aan dat zijn land terug zou keren in de schoot van de NAVO. President De Gaulle had Frankrijk in 1966 losgemaakt uit de militaire structuur van het bondgenootschap, maar de tijd was nu rijp om de Franse strijdkrachten weer aan de NAVO-oefeningen te laten deelnemen. Vanzelfsprekend waren de NAVO-landen zó ver rukt over deze snode beslissing, zo moet Chirac in een vlaag van arrogantie hebben gedacht, dat zij hier met graagte iets tegenover zouden willen stellen. Wat de president wenste in ruil voor de toetreding, was het commando over de zuidelijke NAVO-troepen. In binnen- en buitenland wordt die eis van Chi rac beschouwd als veruit zijn grootste blunder. Als het zuidelijk NAVO-commando, dat in Napels zetelt, in handen van een Franse officier zou val len, zou daarmee de Amerikaanse Zesde Vloot onder diens bevel komen. Chirac had maar één keer een Amerikaanse krant hoeven te kopen om te begrijpen dat Amerika nooit het zuidelijke commando zou opgeven. Eén van die kranten, de International Herald Tribune, kopte: 'Luister Fransen, jullie krijgen onze Zesde Vloot niet'. Clinton zei het ietsje diplomatieker, maar niet veel. Zelfs buiten de NAVO werd met ongeloof op de kapsones van Chirac gereageerd. De Zwitserse Neue Ziircher Zeitungvergeleek Chirac met ie mand die eerst een club in de steek had gelaten, om alleen weer te willen terugkomen als hij voor zitter kon worden. Het is duidelijk dat Chirac niets anders dan ge zichtsverlies kan leiden in de oorlog met Clinton over de NAVO. Dat zou nog niet zo erg zijn als hij niet al meermalen met zijn hoofd tegen een muur was gelopen. Onder*anonimiteit omschreef een topman op Chiracs ministerie van buitenlandse de malaise aldaar als volgt: „Vorige zomer leden we eens per veertien dagen gezichtsverlies, nu zo'n beetje twee maal per week." Geen moeite is Chirac te veel om over een bana nenschil uit te glijden. Toen Tutsi's in oktober hun aanval openden op de Hutu-milities in Zaïre, wilde Chirac graag zijn kortgebroekte légionnaires sturen. Maar omdat het Vreemdelingenlegioen in Afrika wordt gezien als pro-Hutu, stelde Chirac voor deze vechtjassen te sturen als onderdeel van een internationale macht. Clinton was sceptisch, en terecht: de vluchtenlingensituatie was minder ernstig dan de Fransen de wereld hadden willen doen geloven, en weldra begonnen de Hutu's uit zichzelf terug te keren. Chiracs plan voor een internationale interventie macht, dat nu wordt gezien als een versluierde poging de Hutu-bondgenoten te helpen, stierf een wisse dood. Maar een gevoel er bijna ingeluisd te zijn; bekroop de bondgenoten, vooral de Amerikanen en Canadezen. Zóveel kwaad bloed heeft Chirac in anderhalf jaar tijds weten te zetten, dat hij zelfs niet meer voor open doel kan scoren. Toen de Amerikanen de zeer gewaardeerde secretaris-generaal van de Verenigde Naties aan de kant wilden zetten, wat wereldwijd als unfair werd gezien, werd Chirac in zijn verzet daartegen door talloze landen ge steund. De eerste stemming in de Veiligheidsraad won Frankrijk met 14 tegen 1. Maar Chiracs steun aan de Franssprekende Bout ros Ghali was zo halstarrig, dat de Fransen hun steun in de Veiligheidsraad verloren. Zelfs nadat duidelijk was geworden dat de Egyptenaar het veld wel móest ruimen, bleef Franloïjk aan diens voorzitterschap vasthouden. Het gevolg was dat Chirac geen enkele rol speelde bij het vinden van een opvolger. En toen uiteindelijk over die door Amerika uitgekpzen vervanger, Kofi An nan, gestemd moest worden, verloor Frankrijk. De uitslag was weer 14 tegen 1, maar nu was het Frankrijk helemaal alléén stond. Die uitslag, zo verzuchtte een commentator in Parijs, symboliseerde een beetje de positie van Frankrijk in de wereld. amsterdam anp De idealistische Amerikaanse ijsbereider Ben Jerry's heeft een nieuwe directeur binnenge haald om de zware concurren tie met Unilever en Haagen-Da- zs aan te binden. Perry Odak is afkomstig van US Repeating Arms, 's lands grootste fabrikant van geweren, zoals de Winches- Ben Cohen, mede-oprichter en bestuursvoorzitter van de ijs- maker, was in zijn nopjes. De alternatieveling Cohen stoorde zich kennelijk niet aan de op het eerste gezicht verdachte achtergrond van Odak. „We mogen onze handen dichtknij pen dat we iemand van het kali ber van Perry hebben kunnen vinden", zo citeerde de Wall Street Journal hem gisteren. Odak is de opvolger van Ro bert Holland, die vorig jaar sep tember na amper een jaar al weer opstapte. Holland zei het niet hardop, maar naar verluidt lag hij met Cohen en diens compaan Jerry Greenfield over hoop over de agressieve ver koopmethodes die hij propa geerde om de ijsjes te slijten. Zo verzette Cohen zich tegen ver koop in Frankrijk, uit protest te gen de kemproeven. Cohen en Greenfield richtten Ben Jerry's in 1978 op met nogal idealistische motieven. Het tweetal wilde kleine boeren in hun staat Vermont een afeet kanaal bieden. In 1985 gingen ze met hun bedrijf naar de beurs, hetgeen keiharde eisen aan hun business stelden. Dat nam niet weg dat zij ook buiten de VS aan de weg tim merden. Via ruim tweehonderd winkels In Israël, Frankrijk, Ca nada, Groot-Brittannië, Rusland en Nederland levert Ben Jer ry's ijsjes. Onlangs opende de keten in Delft de eerste eigen winkel. Jessica Evers (15) uit Nieuwegein is sinds oktober vo rig jaar de eerste tienercommis saris van het bedrijf. Ben Jerry's moeten echter opboksen tegen de grote jon gens zoals Unilever (van de Magnums) en Haagen Dazs. Dat valt kennelijk niet mee. De ijsmakers hebben in de tweede helft van 1996 tegenvallende re sultaten geboekt. De hogere melkprijzen joegen de produc tiekosten omhoog.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1997 | | pagina 5