vakantie
Nederlander gaat
minder vaak op
Malaria steekt
de kop weer op
Frankrijk blijft het populairst
Vliegen zonder ticket
en goedkoper
Rob van den Dobbelsteen
Nu het maken van verre reizen steeds grotere vormen
begint aan te nemen, groeit het aantal malaria-gevallen.
Per jaar raken alleen al in Nederland om en nabij de
250 mensen besmet met de ziekte, die in de meeste ge
vallen wordt opgelopen gedurende een. trip door Afrika.
Maar ook vanuit Zuid-Amerika (Amazone-gebied),
Indonesië en zelfs Tunesië en Marokko keerden toeris
ten terug met een infectie. De vijftien jaar geleden door
de wereldgezondheidsorganisatie uitgesproken ver
wachting dat malaria binnen de kortste keren voor eeu
wig en altijd uitgeroeid zou zijn, is niet bewaarheid.
De ziekte wordt veroorzaakt door de malariaparasiet,
overgebracht door een steek van de malariamug. Er zijn
vier verschillende parasieten. Een daarvan (de Plasmo
dium falciparum) veroorzaakt de gevreesde malaria tro-
picana, die dodeüjk kan zijn. Maar ook bij de meer
'goedaardige' soorten kan de infectie bij een niet ade
quate behandeling jaren aanhouden. Het kenmerkende
van de ziekte is een met regelmaat (bijvoorbeeld om de
48 of 72 uur) terugkerende koortsaanval.
In de hele wereld raken per jaar ongeveer 200 miljoen
mensen besmet. Daarvan sterven er ongeveer 2 miljoen,
meestal jonge kinderen. Volwassenen hebben in de
loop der jaren een zekere weerstand opgebouwd, een
weerstand die de Europese toerist niet heeft. Hij dient
zich daarom te beschermen tegen de malariaparasiet.
Dat kan op meerdere manieren.
Klamboe
Allereerst doet een toerist er verstandig aan - vooral 's
avonds en 's nachts - beschermende kleding te dragen
(lange broek, lange mouwen, dichte schoenen). Verder
is het aan te bevelen (om de drie a vier uur) een mug-
genwerend smeerseltje (Autan) op te brengen en onder
een klamboe te slapen. Ook het aanzetten van een ven
tilator (airco) en het branden van anti-muggenkaarsjes
kunnen helpen.
De beste en de meest veilige bescherming - zo meldt de
brochure Fit for flight, die de KLM aan haar vliegend
personeel verstrekt - vormt ondanks de introductie van
het nieuwe middel Lariam, echter nog steeds het slik
ken van profylaxe (Nivaquine of Paludrine). De tablet
ten voorkomen bij een steek, dat de malaria-parasiet
zich in het bloed vermenigvuldigt. Dc medicijnen kun
nen bijwerkingen geven. Bij Nivaquine zijn dat oog
klachten, duizeligheid en jeuk; bij Paludrine leidt het in
enkele gevallen tot haaruitval en zweertjes in de mond
en met Lariam moet je oppassen bij depressiviteit. Op
de bijsluiters staan de bijwerkingen en de duur ervan
vermeld.
De eerste verschijnselen van malaria doen zich op z'n
vroegst zeven dagen na de muggenbeet voor. Maar er
kunnen ook enkele weken tussen zitten. De ziekte be
gint met een grillig verlopende koortsaanval, al dan niet
gepaard met koude rillingen. De diagnose kan alleen
precies worden vastgesteld via bloedonderzoek, maar
het is verstandig het zekere voor het onzekere te nemen
en bij de eerste verschijnselen meteen met de behande
ling te beginnen. De tijd die verstrijkt tussen de bloed-
prik en de uitslag van een laboratorium-onderzoek kan
in een geval van malaria tropicana namelijk onaan
vaardbaar lang zijn.
Info: Stichting Verre Reizen Gezondheid,
postbus 1115, 1300 BC Almere of de plaatselijke
GGD.
eerste plaats op de ranglijst van vakantiebestemmingen van Nederlanders wordt al sinds mensenheugenis ingenomen door Frankrijk. Het suc-
van Disneyland in Parijs (ruim tien miljoen bezoekers per jaar) heeft daartoe in niet geringe mate bijgedragen. foto disney
M
:j
v Als uit door het marktonderzoekbureau NIPO gepubliceerde cijfers één ding naar voren komt, dan is het
ij wel het feit dat Nederlanders het liefst naar hun vaste vakantiestek gaan. Een vergelijking tussen de sta-
i tistiekenvan 1991 en 1996 leert dat er in de rangorde van vakantiebestemmingen nauwelijks iets is veran-
derd. Frankrijk stond ook vijf jaar geleden al bovenaan met Duitsland (nu derde) en Spanje (nu tweede)
op de daaropvolgende plaatsen.
i In de reiswereld wordt die NIPO-lijst overigens wenkbrauwfronsend bekeken. Zeker het afgelopen jaar
M bijvoorbeeld is Groot-Brittannië enorm in populariteit gestegen. De komst van de Kanaaltunnel en de
daarop volgende concurrentieslag met de veerdiensten, duwden de prijzen voor overtochten naar het
E Verenigd Koninkrijk zo omlaag, dat sommige Nederlandse touroperators het aantal Engelandgangers
met 15 tot 20 procent zagen stijgen. Ook de geweldige belangstelling voor een vakantie in het Caribisch
V gebied en Amerika (Jan Doets America-tours zag zijn aantal klanten ongeveer verdubbelen van tien- naar
3 ruim twintigduizend), valt niet in de NIPO-statistiek terug te vinden.
V
3 De ranglijst van 1996 ziet er als volgt uit (tussen haakjes het marktaandeel van 1991):
3 1. Frankrijk 20 procent (21)
F 2. Spanje 12 procent (10)
F| 3. Duitsland 10 procent (14)
4. Oostenrijk 7 procent (9)
5. België 6 procent (6)
E
Met hoeveel korrels zout moeten de door het NIPO verstrekte vakantie-statistieken worden genomen? Ter
vergelijking de getallen die het bureau Continu Vakantie Onderzoek (CVO) te Leidschendam in november aan
de openbaarheid 'prijs gaf. De bestemmingsranglijst week nauwelijks af van die van het NIPO (ook hier Frank
rijk eerste, Spanje tweede en Duitsland derde), maar het aantal Nederlanders dat over de grens op vakantie
ging, was volgens het CVO aanzienlijk meer dan die bijna 6 miljoen van het NIPO. 'Leidschendam' kwam zelfs
tot een cijfer van 7,2 miljoen.
Het CVO verschafte ook inzicht in het bestedingspatroon. Nederlanders gaven aan hun vakantie in 1996 in to
taal 11 miljard gulden uit. Aan een binnenlandse trip werd gemiddeld 400 gulden per persoon gespendeerd;
aan een buitenlandse 1.278 gulden. Volgens het vakblad 'Reisrevue' waren die bedragen iets lager dan die van
1995, waarschijnlijk omdat de gemiddelde duur van een vakantie afnam van 15,5 tot 14,6 dag.
6. Groot-Brittannië 5 procent (5)
7. Oost-Europa 5 procent (3)
8. Italië 5 procent (5)
9. Griekenland 4 procent (4)
10. Amerika 4 procent (4)
11Zwitserland 3 procent (4)
12. Scandinavië 3 procent (2)
13. Azië 2 procent (2)
14. Turkije 2 procent (-)
15. Portugal 2 procent (3)
Colofon
Productie en samenstelling: Rob van den Dobbelsteen
Beeldredactie: Hans van Weel
Eindredactie: Stella van Zanten
Vormgeving: Mitzie Meijerhof
\TERDAG 4 JANUAR11997352
ft citaat schijnt van Mark Twain te zijn.
r zijn drie soorten leugens' moet de Ame-
aanse schrijver ooit hebben beweerd,
Jjgens, grote leugens en statistieken',
sschien dus krijgt het NIPO te veel eer
op gezag van dit marktonderzoekinsti-
jt wordt gemeld dat de vakantieparticipa-
in Nederland stokt. Net als in 1995 na-
Ilijk ging in het afgelopen jaar 68 procent
1 de Nederlandse bevolking van 18 jaar
ouder op vakantie.
jt lijkt enorm veel en dat is het natuurlijk
jk. Nergens op deze planeet, worden der-
jijke percentages gehaald. Nederlanders
de voet gevolgd door de Duitsers) zijn
nomaden van de toeristische wereld. In
lallen uitgedrukt, togen het afgelopen jaar
163.000 landgenoten voor hun plezier op
3. Deze cijfers verschillen nauwelijks van
jj van de jaren daarvoor. De enige forse
jziging in het vakantiepatroon die het
ipO constateerde was de vakantie-fre-
jntie. Zocht de Nederlander in 1992 ge-
nog 1,61 keer per jaar elders ver
tier; vorig jaar bleek dat percentage te zijn
teruggelopen tot 1,54 keer. In totaal liep het
aantal vakanties terug met een half procent
tot 12,6 miljoen.
Frankrijk bleef met een marktaandeel van
20 procent onveranderd de belangrijkste
buitenlandse bestemming en zal dat gezien
de voorsprong op nummer twee (Spanje)
voorlopig nog wel even blijven ook. Niette
min vraagt de Nederlandse reiswereld zich
af hoe het lijstje eruit had gezien als Disney
vijf jaar geleden niet in Parijs was neerge
streken. De 1,2 miljoen Nederlanders die
het Europese Magic Kingdom in 1996 be
zochten, zorgen voor een vertekend beeld in
de statistieken. Dat wordt door de boekings
statistieken van grote specialisten als OAD.
Vrij Uit en Eurocamp nog eens onder
streept. De drie reisorganisaties zijn naarstig
op zoek. naar nieuwe locaties nu Frankrijk
als vakantiebestemming een enorme veer
heeft moeten laten.
Overigens valt in de door de NIPO verstrek
te bestemmings-statistiek het krachtige her
stel van Spanje op. In 1992 nog was het
aandeel van de Costa's teruggelopen naar 8
procent en stond het land op de vierde
plaats. Dit jaar is Spanje met een percentage
van 12 procent tweede. De grote verliezers
van de jaren negentig zijn Duitsland (een
vrije val van 14 naar 10 procent) en Oosten
rijk (van 9 naar 7 procent). De grote win
naars zijn het eerdergenoemde Spanje en
Turkije. Dit land dat in 1990 nog niet op de
lijsten voorkwam, beleefde in 1993 zijn 'fi
nest year' (3 procent) en heeft nu een mark
taandeel van 2 procent.
Aan de bijna 4 miljoen Nederlanders die af
gelopen jaar niet op vakantie gingen, vroeg
het NIPO waarom ze thuis waren gebleven.
Een op de vijf meldde lichamelijk niet in
staat te zijn goed en have voor een tijdje te
verlaten, 18 procent gaf bezuinigingsmaat
regelen als reden op en 11 procent vond een
vakantie te duur. Opvallend hoog was het
aantal mensen dat domweg zei niet van va
kantie te houden: bijna 450.000.
Medio dit jaar - zo is de bedoeling - zullen passagiers die met de KLM naar Parijs of Londen vliegen geen
ticket meer ontvangen. Ze kunnen hun instapkaart op vertoon van hun paspoort rechtstreeks afhalen bij de in-
check-balie. In de loop van het jaar zal de nationale luchtvaartmaatschappij het systeem ook op andere lijnen
gaan invoeren.
In de Verenigde Staten van Amerika is 'ticketloos' vliegen al schering en inslag. Maar ook in Europa heeft
het fenomeen - dat de luchtvaartmaatschappijen veel administratie en dus ook kosten bespaart - zijn intrede
gedaan. Zo experimenteert de Duitse Lufthansa er reeds mee op binnenlandse vluchten en heeft het stuntende
EasyJet het vliegbewijs op de lijn Amsterdam-Londen geheel en al afgeschaft.
Wanneer chartermaatschappijen als Martinair en Transavia ticketloos gaan vliegen, is nog niet bekend. Er
zijn nog wat problemen met het wijzigen van het boekingssysteem. Maar dat ook zij nog dik voor de eeuw
wisseling zullen zijn overgestapt op deze nouveauté staat vast.
Al jarenlang mopperen de Nederlandse luchtvaartmaatschappijen dat de vliegprijs zo laag is dat er nauwelijks
op wordt verdiend en dat er in veel gevallen zelfs geld bij moet. Zowel directeur Peter Legro van Transavia
als zijn collega Martin Schroder van Martinair sloot in september niet uit dat hun bedrijven in de rode cijfers
zullen duiken als de stoelprijzen niet worden opgetrokken. Niettemin ziet het er toch naar uit dat de prijs voor
een vliegticket de komende zomer opnieuw lager zal zijn dan in 1996. Achter de coulissen van de Nederland
se reiswereld kan worden beluisterd dat de Nederlandse touroperators er tijdens de inmiddels afgesloten on
derhandelingen in zijn geslaagd handig gebruik te maken van de moordende concurrentie onder de binnen
landse en buitenlandse vliegmaatschappijen. „Echt veel is het niet", zei vorige week een zegsman van Ne
derlands grootste reisorganisatie Travel Unie (Holland International, Arke), „maar we hebben er inderdaad
opnieuw een paar centen af kunnen krijgen."
De omgeving van de VictoVia-watervallen op de grens van Zimbabwe en Zambia,
vormt een van de beruchtste malaria-gebieden ter wereld. foto trudy welten
Het ziet er naar uit dat vliegen de komende zomer opnieuw goedkoper zal worden.
