De Clerck tempert herrie België
Buitenland
Chirac houdt pleidooi
voor Palestijnse staat
Denen liggen
dwars bij
ruzie EU-VS
Scheepswrak blokkeert sluis
Noorse premier wil met aftreden duidelijkheid scheppen
Koningin Elizabeth lanceert
Majors verkiezingsprogramma
Duitse metaalarbeiders
leggen werk massaal neer jewdl zuiveren
DONDERDAG 24 OKTOBER 1996
Arrestaties wegens aanslag Bordeaux
parijs In Frankrijk zijn vandaag twaalf mensen aangehouden in
verband met de bomaanslag op het stadhuis van Bordeaux, op 5
oktober. Dat heeft het ministerie van binnenlandse zaken mee
gedeeld. De aanhoudingen zijn verricht in de regio's Bordeaux
en Marseille en op Corsica. Premier luppé, tevens burgemeester
van Bordeaux, wordt beschouwd als doelwit van de aanslag. De
verantwoordelijkheid daarvoor is opgeëist door het Corsicaanse
Nationale Bevrijdingsfront.
Suu Kyi mag huis niet uit
yangonHet militaire bewind in Myanmar (Burma) heeft oppo
sitieleidster Aung San Suu Kyi opnieuw huisarrest opgelegd. Dit
heeft de Britse radiozender BBC vandaag gemeld. Suu Kyi had
van 1990 tot 1995 al eens huisarrest. Vanochtend bevestigde een
hoge functionaris in Myanmar de arrestatie van Kyi Maung,
Suu Kyi's Nationale Liga voor Democratie.
Russisch maffiakopstuk gepakt
genèveMet de arrestatie van de Rus Sergej Michailov op de
luchthaven van de Zwitserse stad Genève heeft de politie de
peetvader ingerekend van het belangrijkste Russische mis
daadsyndicaat, de Solntsevskaya-maffia. De 38-jarige Michailov
kwam uit Wenen en wilde zich in zijn van Belgische nummer
platen voorziene Rolls Royce naar zijn villa in het dorp Borex bij
Genève begeven. Van daar uit dirigeerde hij de operaties van
zijn 1.500 leden tellende organisatie.
Dole vraagt Perot te stoppen
Washington De Republikein Bob Dole heeft de onafhankelijke
kandidaat Ross Perot gevraagd zich terug te trekken uit de race
om het Amerikaanse presidentschap. Dole vreest dat Perot
stemmen trekt die hijzelf nodig heeft om nog een beetje in de
buurt te blijven van president Clinton. Die ligt in de peilingen
Minister van justitie ontkent politiek akkoord over benoeming rechters
De Belgische minister van justitie, De Clerck, heeft ge
tracht het rumoer over de benoeming van zes rechters de
kop in te drukken. Gisteravond laat zei hij dat er geen po
litiek akkoord bestaat over de aanstelling van zes rechters
bij de Raad van State. Het Belgische kabinet beraadt zich
morgen over de grondwetswijziging die benoemingen
van rechters moet loskoppelen van politieke belangen.
posten in de Raad van State.
Minister Vande Lanotte wekte
de stellige indruk dat zon ak
koord bestond en verdedigde
het ook.
Een dergelijke afspraak staat
haaks op de toezegging van pre
mier Dehaene. Deze zei afgelo-
Grote opschudding ontstond
gisteren na berichten dat de
drie grote politieke stromingen
een akkoord zouden hebben
bereikt over de onderlinge ver
deling van zes vacante rechters-
pen zondag dat er een grond
wetswijziging moet komen die
een einde maakt aan de benoe
ming en bevordering van rech
ters louter op basis van politieke
afwegingen. Dehaene zei dat op
de dag van de massale witte
mars in Brussel tegen het slecht
functioneren van politie en jus
titie in onder meer de zeden
zaak Dutroux. Bijna alle politie
ke partijen schaarden zich
maandag achter het voorstel
van Dehaene.
Diverse politieke kopstukken
verklaarden gisteren in een re
actie op de consternatie dat
eerst een grondig debat moet
worden gevoerd voordat
rechters worden benoemd.
Het Belgische parlement be
sloot gisteren een nieuw onder
zoek te starten naar de werkwij
ze van politie en justitie. Dit
maal wordt het onderzoek in de
zaak Cools tegen het licht ge
houden. De Waalse politicus
Cools werd in 1991 in Luik ver
moord. Momenteel loopt nog
een enquête naar het onder
zoek naar de Bende van Nijvel.
Morgen begint bovendien een
kamercommissie met een par
lementair onderzoek naar de
zaak Dutroux.
In Neufchateau is gisteren
een nieuwe onderzoeksrechter
aangesteld: Dominique Gerard
uit Arlon. Hij moet een deel van
het onderzoek in de zaak
Dutroux op zich nemen. Minis
ter van justitie De Clerck had
vorige week al aangekondigd
dat het parket van Neufchateau
zou worden versterkt. Dat ge
beurde nadat het Hof van Cas
satie onderzoeksrechter Con-
nerotte van de zaak Dutroux
had gehaald. Connerotte is ver
vangen door zijn collega
Langlois.
De Franse president Chirac
heeft gisteren voor de Palestijn
se Raad opgeroepen een demo
cratische Palestijnse staat op te
bouwen, die naast de joodse
staat in vrede leeft. Het was de
eerste van een staatshoofd tot
het Palestijnse parlement.
Chirac zei dat de Israëlische
verlangen naar veiligheid moet
worden erkend, maar dat een
Palestijnse staat daar juist een
onderdeel van is. Israël moet
ophouden met Palestijnse ge
bieden te koloniseren, huizen
van Palestijnen te verwoesten
en Palestijnse autonome encla
ves te omsingelen, aldus Chirac.
De Fransman werd gisteroch
tend in Israël uitgeleide gedaan
door zijn Israëlische ambtge
noot Weizman. Het bezoek aan
Israël leverde louter irritatie
over en weer op.
Chirac werd in Ramallah, op
de Westelijke Jordaanoever, als
juist een held binnengehaald.
Ook gistermiddag in de Gaza-
strook juichten Palestijnse om
standers hem luid toe.
Ten aanzien van het vastgelo-
brussel paul koopman
pen Israëlisch-Palestijnse vre
desproces vroeg de Palestijnse
leider Arafat Chirac om hulp.
De moeizame onderhandelin
gen over de terugtrekking van
de Israëlische bezettingsmacht
in Hebron zijn gisteren in een
hotel in Jeruzalem voortgezet.
De Jordaanse koning Hussein
riep de Europeanen gisteren op
een actieve rol in het vredespro
ces te spelen. Hun inspannin
gen moeten dan wel overeen
stemmen met de bemiddeling
door de Verenigde Staten. Hus
sein zei dat tijdens een diner ter
ere van het bezoek van Chirac
aan Jordanië.
Israël heeft vannacht de Wes
telijke oever en de Gazastrook
afgesloten. De Israëlische auto
riteiten namen de maatregel
nadat was gewaarschuwd voor
geweld door zowel joodse als
Palestijnse extremisten.
Enkele honderden Israëlische
jongeren hebben gisteravond
met een fakkeloptocht in Tel
Aviv de moord op de Israëlische
premier Rabin herdacht. Vol
gens de joodse kalender had de
aanslag op Rabin door Yigal
Amir een jaar geleden plaats.
wenen De scheepvaart op de Donau is gisteren vlakbij Wenen gestremd na een ernstig meer om overlevenden te vinden. De boot v
scheepsongeluk, waarbij dinsdagavond acht mensen om het leven kwamen. Een gezon- Ie Freudenau, brak in tweeën en zonk. Een v
ken Slowaakse sleepboot blokkeert een sluis, die behoorlijk beschadigd is. Door de hoge gered uit het koude water,
waterstand is de berging van het scheepswrak momenteel niet mogelijk. Er is geen kans
tegen de sluis van de elektriciteitscentra-
de negen bemanningsleden kon worden
Koerden zijn
weer in gevecht
ondanks bestand
DEGALA-DUBAIRtr-AFP
Militieleden van de Patriotti
sche Unie Koerdistan (PUK)
hebben vanochtend bij de
Noord-Iraakse stad Degala
granaten en raketten afge
vuurd op stellingen van de
Koerdische Democratische
Partij (KDP). Dat hebben oog
getuigen gemeld.
Deze berichten kwamen kort
nadat de Koerdische partijen
vanochtend juist hadden be
vestigd dat ze zich zouden
houden aan het bestand dat
middernacht van kracht is ge
worden.
Gisteten had de Amerikaan
se bemiddelaar Pelletreau mel
ding gemaakt van een princi
pe-overeenkomst voor een be
stand. Later maakte het Ame
rikaanse ministerie van bui
tenlandse zaken bekend dat
inderdaad een staakt-het-vu-
ren was overeengekomen.
„Het bestuur van de KDP ac
cepteert het bestand dat voor
ziet in het staken van elk mili
tair offensief. De KDP zal zich
van elke militaire actie ont
houden, met uitzondering van
zelfverdediging", aldus een
vanochtend gepubliceerd com
muniqué van de partij van
Barzani.
In de Turkse hoofdstad Ank
ara verklaarde een woordvoer
der van Barzani's concurrent
Talabani dat ook de PUK 'het
bestand respecteert'. „Het be
stuur van de PUK heeft zeer
strenge instructies gegeven
aan zijn leden dat ze de mili
taire operaties moeten stop
pen", aldus de verklaring.
Abortuswet in
Polen wordt
minder streng
WARSCHAU AFP-Rtr
Het Poolse parlement heeft
vandaag een abortuswet aange
nomen die de zeer strenge rege
lingen op dit gebied versoepelt.
De grootste regeringspartij,
de linkse Alliantie van Demo
cratisch Links (SLD), en enkele
leden van de oppositie steunen
de hervorming. De Boerenpar
tij, die met de SLD in de rege
ring zit, en de rechtse oppositie
stemden tegen.
Volgens de nieuwe wet mag
een vrouw haar zwangerschap
tot de twaalfde week beëindigen
als ze financiële of persoonlijke
problemen heeft.
Premier Gro Harlem Brundtland van Noor
wegen kondigde gisteren in het Sorting, het
Noorse parlement, haar aftreden aan. Ze
zegt met haar aftreden duidelijkheid te wil
len verschaffen over het leiderschap van de
sociaal-democratische Arbeidspartij bij de
verkiezingen van september volgend jaar.
Morgen zal ze haar ontslag formeel indie
nen, evenals dat van de rest van haar kabi
net. Brundtland heeft koning Harald V ver
zocht haar partijgenoot Thorbjörn Jagland
een nieuwe regering te laten v
Sinds oktober 1992, toen ze een maand
na de zelfmoord van haar jongste zoon af
trad als partijleider, hebben de Noorse me
dia herhaaldelijk gespeculeerd op haar te
rugtreden als premier.
londen. hansgeleijnse
correspondent
De geloofwaardigheid van de
Europese Unie op het interna
tionale toneel staat weer eens
op het spel. „We lijden gezichts
verlies als we het niet snel weer
eens worden", waarschuwde de
woordvoerder van de Europese
Commissie gisteren. Aanleiding:-
EU-lid Denemarken is op het
laatste moment uit de ring ge
stapt waarin de vijftien zich
voorbereidden op een princi
pieel gevecht over de vrijhandel
met de Verenigde Staten.
In het al maanden slepende
conflict met de VS over de zoge
heten Helms Burton-wet trad
de EU tot nog toe als blok op.
Maar gisteren liet Kopenhagen
weten dat het niet langer wil
meedoen aan het 'panel' dat de
Unie in het leven heeft geroe
pen als antwoord op Ameri
kaanse strafmaatregelen tegen
bedrijven die zaken doen met
Cuba.
De mededeling kwam als een
volslagen verrassing. Het Deen
se afhaken betekent dat de Eu-
ropese tegenactie niet van de
grond kan komen. „Op dit punt
is immers unanimiteit vereist.
Dit toont eens te meer aan dat
der.
Naar verluidt zou Kopenha
gen problemen hebben met de
overdracht van bevoegdheden
aan het panel. Dat helpt bedrij
ven die Amerikaanse strafmaat
regelen juridisch willen aan
vechten. Ook kan het panel be
drijven opdragen zich niet aan
de Amerikaanse handelsbeper
kingen te storen.
In een poging de plooien glad
te strijken, zal de Ierse minister
van buitenlandse zaken, Spring,
nog deze week contact opne
men met zijn Deense collega.
..We moeten met de Denen in
discussie voordat maandag de
vergadering van ministers van
buitenlandse zaken wordt ge
houden", liet Spring gisteren
weten. Die taak rust op de Ierse
minister omdat zijn land mo
menteel EU-voorzitter is.
PORTRET: GRO HARLEM BRUNDTLAND
Populair en gerespecteerd
Gro Harlem Brundt
land heeft als pre
mier Noorwegen
een plaats pp de we
reldkaart gegeven.
De Noren, die
enorm respect voor
haar hebben, noe
men haar liefkozend
Gro. De 57-jarige
arts werd in 1981 de
eerste vrouwelijke
premier van haar
land en tevens de
jongste. In oktober
1990 vormde ze
haar derde kabinet.
Hoewel ze soms weinig geliefde
maatregelen nam, zoals het be
zuinigingsprogramma dat ze in
1986 aankondigde nadat de
olieprijzen waren gekelderd, is
ze altijd zeer populair geweest
in Noorwegen. Volgens peilin
gen geniet ze het vertrouwen
van 90 procent van de bevol-
king.
Jarenlang was Brundtland de
onbetwiste leider van de soci
aal-democratische Arbeiders
partij. Zelfs na haar grootste ne
derlaag de afwijzing van het
lidmaatschap van de Europese
Unie door de Noorse kiezers bij
een referendum in 1994 bleef
haar positie als invloedrijkste
politicus van het land onaange
tast.
Tussen de regeringsbedrijven
door was ze ook voorzitter van
de VN-commissie voor Milieu
en Ontwikkeling. Het rapport
van die commissie dat in 1987
verscheen, bracht haar interna
tionale faam. Onder haar leider
schap wisten Noorse onderhan
delaars in 1993 een vredesak
koord tussen Israël en de PLO
van de grond te krijgen.
Over haar toekomstplannen liet
Brundtland zich gisteren niet
uit. Ze is vaak genoemd als mo
gelijke opvolger van secretaris
generaal Boutros-Ghali van de
Verenigde Naties.
De VS willen hun vetorecht ge
bruiken om een stokje te steken
voor een tweede ambtstermijn
voor Boutros-Ghali, wiens vijfja
rige termijn op 31 december af
loopt. De Veiligheidsraad gaat
op 8 november over zijn opvol
ging praten.
Niemand verwacht echter dat
de VS Brunddand naar voren
schuiven als zijn opvolger. Ze
staat bekend staat als een onaf
hankelijke politicus die niet be
reid zal zijn naar het pijpen van
Washington te dansen. Ook een
tweede permanent lid van de
Veiligheidsraad, China, zal wel
niets zien in Brunddand, omdat
ze groot belang toekent aan na
leving van de mensenrechten.
Daar komt bij dat de Afrikaanse
landen vinden dat de Egypte
naar Boutros-Ghali een tweede
ambtstermijn verdient. De kans
lijkt dus zeer klein dat Brundt
land naar het VN-hoofdkwartier
verhuist.
PORTRET: THORBJORN JAGLAND
Rustig geworden radicaal
Thorbjörn Jagland
had geen zwaardere
opgave kunnen krij
gen dan premier
Brunddand te moe
ten opvolgen. Haar
populariteit valt im
mers niet te over
treffen.
In oktober 1992
stapte Brunddand
om persoonlijke re
denen al af als leider
van de Arbeiders
partij. Het partij
congres wees Jag
land aan als nieuwe
voorzitter. Hij was de logische
keuze, aangezien hij al sinds
1986 secretaris en ideoloog van
de sociaal-democraten was. De
nu 46-jarige Jagland erkende in
1993 dat hij vreesde altijd in de
Brundtlands schaduw te moe
ten leven. Als kroonprins werd
hij evenwel steeds meer het ge
zicht van de partij.
Jaglands vader was lasser en ac
tief in de Arbeidspartij in zijn
geboorteplaats Lier, bij Oslo.
Een oom was redacteur van de
plaatselijke partijkrant. Jagland
sloot zich als 13-jarige aan bij
de partijjeugd, die hij van 1977
tot 1981 leidde. Als jong radicaal
was hij destijds tegen het Noor
se NAVO-lidmaatschap en te
gen de Europese Gemeenschap.
Op 31-jarige leeftijd werd hij
benoemd tot secretaris plan
ning van de Arbeiderspartij,
hoewel Brundtland dat liever
niet had. Jagland werd echter
steeds gematigder en wist
Brundtlands vertrouwen te win
nen. In 1986 belastte ze hem
met de belangrijke functie van
partijsecretaris en kreeg hij op
dracht de partij te modernise-
In 1993 was Jagland zover dat
Tien minuten moesten Britse politici gisteren
zwijgen en luisteren. Die tijd had koningin Eliza
beth nodig om in het statige Hogerhuis het nieu
we parlementaire seizoen te openen. De regering
had haar een toespraak in handen gedrukt die als
twee druppels water leek op het verkiezingspro
gramma van de Conservatieve Partij. Na de tien
minuten vorstin werd het dan ook aanzienlijk ru
moeriger: in het Lagerhuis ontbrandde een felle
strijd tussen oppositie en regering over het be
langrijkste thema uit de troonrede: bestrijding
van de misdaad.
Zeven van de dertien nieuwe wetten die Eliza
beth namens de regering aankondigde, hadden
direct of indirect te maken met maatregelen ter
bescherming van recht en orde. Een aantal ervan
is omstreden, zoals de wet die rechters verplicht
tot het opleggen van levenslange straffen aan ver
krachters en zeven jaar voor sommige drugsmis-
drijven.
Even omstreden is een wet die bestuurders van
dorpen en gehuchten de bevoegdheid geeft tv-ca-
mera's te installeren ter preventie van misdaad.
Uit diverse regio's kwam meteen de kritiek dat
zo'n Big Brother-benadering wel wat erg veel van
het goede is en bovendien praktisch weinig voor
stelt, omdat de regering geen geld meestuurt om
de aanleg van gesloten tv-circuits te betalen.
Maar waar de oppositie het hardst over viel,
was dat Elizabeth in haar toespraak zweeg over
thema's als pedofilie. Ook in Groot-Brittannië
hebben kindermoorden en gestoorden die hun
slachtoffers het leven zuur maken met bedreigin
gen, achtervolging en andere vormen van intimi
datie, grote ontrust veroorzaakt. De regering be
nadrukte de afgelopen weken dat ze met strenge
wetten de samenleving tegen pedofielen en stal
kers zou beschermen.
Tot verbazing van de oppositie ontbraken die
echter in de troonrede. Premier Major vindt het
beter dit soort wetgeving aan initiatieven van par
lementsleden over te laten. De oppositie liet zich
die kans niet ontglippen en beschuldigde de rege
ring van bedrog, incompetentie en ontlopen van
eigen verantwoordelijkheid.
In het nauw gebracht door de belofte van La-
bour-leider Blair dat de oppositie goede wetge
ving ter bescherming van burgers zal steunen,
kondigde Major alsnog aan dat de regering zelf
met voorstellen komt.
hij voor de Noorse toetreding
tot de Europese Unie kon stem
men, al waren de meeste Noren
een andere mening toegedaan.
De gereserveerde en kalme Jag
land is in veel opzichten geheel
anders dan de extroverte
Brundtland. Brundtland stu
deerde aan de prestigieuze
Amerikaanse Harvard-universi-
teit. Jagland is autodidact. Hij is
evenwel ook een behoorlijk
skiër, wat hem in Noorwegen
het nodige respect oplevert.
Brunddand komt uit de betere
kringen en houdt altijd het no
dige decorum op. Jagland
schrikt er niet voor terug om, al
dan niet met zijn vrouw Hanne
aan zijn zijde, met een keihard
tetterende autoradio een benzi
nestation binnen te rijden.
In zijn hart is Jagland nog altijd
een plattelandsjongen. „Ik ben
niet op mijn gemak met alle
drukte rond een toppoliticus. Ik
ben verlegen en hou er niet van
op te vallen. Ik droom ervan
's morgens wakker te worden
met het gekraai van een haan,
en boer te zijn."
FBI moet naam
Atlanta-verdachte
FRANKFURT-HAMBURG DPA-Rtr
De werknemers in de Duitse
metaalindustrie zijn donder
dagmorgen massaal in actie ge
komen om af te dwingen dat ze
bij ziekte hun volledige salaris
behouden. Daardoor kwam de
productie ia talrijke bedrijven
stil te liggen.
De industriebond IG Metall
riep gisteren honderdduizenden
werknemers in de metaal en de
elektrotechniek op tot demon
stratieve acties. Dat gebeurde
nadat onderhandelingen met de
werkgevers over een nieuwe
CAO waren mislukt. Breekpunt
was het ziektegeld. Een nieuwe
wet in Duitsland geeft werkge-
vejs het recht bij ziekte slechts
80 procent van het loon te beta
len.
Vanochtend werden acties
gemeldt in de deelstaten
Beieren, Baden-Württemberg,
Noordrijn-Westfalen, Nedersak-
sen en Bremen.
De acties blijven voorlopig
beperkt tot vandaag. De datum
is niet willekeurig gekozen. Pre
cies veertig jaar geleden, op 24
oktober 1956, begon in Duits
land de langste nationale me
taalstaking in de naoorlogse ge
schiedenis. Ook toen was het
ziektegeld de inzet van het con
flict. Na zestien weken eindigde
de krachtmeting destijds in een
zege voor de werknemers.
IG Metall organiseerde eerder
deze maand al werkonderbre
kingen bij onder meer Merce
des-Benz. Die veroorzaakten bij
de autoproducent een produc
tieverlies van 220 miljoen mark.
Na het afbreken van de onder
handelingen liet Daimler Benz,
het moederconcern van de
autoproducent, gisteren weten
bereid te zijn het salaris bij ziek
te volledig door te betalen.
Kanselier Kohl heeft partijen
opgeroepen meer met elkaar
dan over elkaar te praten. Ook
de vakcentrale DGB dringt aan
op matiging.
ATLANTA EFE-/>
Een rechtbank in de Ameri
kaanse stad Atlanta heeft giste
ren opdracht gegeven de naam
van Richard Jewell te zuiveren.
Hij werd verdacht van betrok
kenheid bij de bomaanslag in
het Olympisch Park in Atlanta
in juli. Daarbij vielen een dode
en 111 gewonden.
De rechtbank gaf de recher
chedienst FBI opdracht binnen
vijf dagen documenten te publi
ceren die de reden aangeven
waarom Jewell als verdachte
werd beschouwd. Jewell werkte
in het Olympisch Park en maak
te de politie attent op een ver
dacht pakketje in een vuilnis
bak. Eerst werd hij een nationa
le held, meteen daarna ver
dachte. Cameraploegen belger
den zijn huis. Bewijs tegen Je
well heeft de FBI echter nooit
op tafel kunnen krijgen. Wie de
aanslag wel pleegde, blijft een
mysterie.
