Leidse geeft Oezbeken Nederlandse les
Gereformeerde gezindte
hortend en stotend op
smal pad naar eenheid
Leiden Regio
Kerk Samenleving
rf*.
MAANDAG 22 JULI 1996
- AAI
HANS JACOBS. 0
RUDOLF KLEUN. C
'Af en toe moet ik goed nadenken waarom ik dit ook al weer wilde
Samarkand... Boechara...
Tasjkent... Oosterse
namen die geheimzinnig
klinken. Ze roepen
herinneringen op aan de
woeste ruiterhorden van
Djengiz Khan, of aan de
Zijde-route waarlangs
Marco Polo zevenhonderd
jaar geleden van de
Middellandse Zee naar
China trok. Geen plek
waar je een cursus
Nederlands verwacht.
Maar die is er wel.
Neerlandica Liesbeth
Winkelmolen uit Leiden
gaat die opleiding
verzorgen.
Liesbeth Winkelmolen: „Mensen die er geweest zijn, zeggen dat het een zooitje is."
lolk- en vertaalopleiding
Nederlands aan de universiteit
i Tasjkent, de hoofdstad van
)ezbekistan, bestaat driejaar.
Bijna net zolang als het land
zelf dus, dat zich in 1991 af
scheidde van de Sovjetunie. De
aanleiding om de opleiding op
:e zetten, waren contacten tus-
>en de Oezbeekse president
Karimov en zijn collega Lub-
ters. Toen dacht men nog dat
het Nederlandse bedrijfsleven
I let Centraal-Aziatische land is
tenslotte 's werelds grootste ka
toenproducent en rijk aan
goud, uranium en koper. De
enwereld is echter inmid-
neergestreken in buurland
;achstan.
nu toe hebben dan ook al
leen studenten lesgegeven in
Tasjkent, van wie niet gevraagd
werd dat ze zelf Nederlands
studeerden. Liesbeth Winkel-
molen (33) en haar vier colle
ga's die er in augustus voor een
semester heengaan, zijn de eer
ste echte docenten. „Dat zegt
el wat c
r het t
Daar
heb ik geen al te hoge
ch-
me dus? „Ik heb er altijd van
gedroomd om over land van
Turkije naar China te trekken.
Maar dat is zo moeilijk te reali
seren. Dit is een ideale gelegen
heid toch wat van dat gebied te
zien, met meer diepgang dan
als toerist mogelijk zou zijn."
Liesbeth is in I long Kong gebo
lar
Dan moet je de sleutel
leken. De politie op
chijnt alleen op je dol-
zijn. Van dat soort
kar
Ha
vader
r heeft ze ge-
ertelt ze op haar
er in het universiteits-
i de Leidse binnen-
tingen vt
werkkan
gebouw
stad.
Kr bestaat geen cultureel
drag tussen Nederland ei
bekistan. Daarom heeft ze o
betaald verlof opgenomen.
Omdat de universiteit van T
kent geen geld heeft, moet z
bovendien de reis en het ver
Mill zeil betalen Puui ideali:
I let r
t haar
et echt i
Oez
hel bloed, zegt ze, maar toch
lokt het Oosten.
)nverdeeld positief is ze overi
gens niet. „Mensen die er ge-
wt'L'st zijn, zeggen dat het een
zooitje is. Ik ga er maar vanuit
dat ik vaak met mijn kop tegen
de muur zal lopen. De logge
bureaucratie stuurt je van het
kastje naar de muur. De klaslo
kalen schijnen altijd op slot te
dingen.'
)n\v ijs
Ze krijgt ei
pus, maar daai
hoord dat die s
ook geen stromend water. Dus
zal ze wat moeten huren. Spot
tend: „Dat kost vijf keer zoveel
als mijn salaris. Ik ga wel vijfen
twintig dollar (42 gulden) per
maand verdienen." Dat ze geen
Russisch of Oezbeeks spreekt
en de mensen dus niet kan ver
staan, ziet ze als een enorme
belemmering. „Af en toe zakt
de moed me in de schoenen en
moet ik goed nadenken over
ik dit ook alweer wil
de."
Dan trekt ze energiek een boek
uit een stapel op haar bureau.
„Wat klink ik negatief, hè. Ik
probeer ook mijn verwachtin
gen zo laag mogelijk te stellen.
Maar ik zal laten zien waarom
het wèl de moeite waard is."
I let boek valt open op een
kleurenfoto van azuurblauwe
koepels. De moskee van Gohar
Shad in Samarkand. Gebouwd
in 1418. Ze bladert langzaam
door de platen van gebouwen
vol kleurrijke mozaïeken en
cht. „Onwijs toch. Dat staat
daar
r allemaal.'
I let rijke verleden van Oezbe
kistan fascineert haar. „Toen
wij hier nog niet uit de klei ge
trokken waren, bedreven ze
daar al sterrenkunde. Onge
looflijk toch?" Ook het heden
houdt haar bezig, 'want dat kan
je niet in boeken lezen'. Hoe
worstelt de maatschappij met
de communistische erfenis,
hoe passen de tradities in de
moderne tijden? „Je kunt in
Tasjkent. een stad met twee
miljoen inwoners, een E-mail-
box krijgen." Maar ze heeft ook
net gelezen dat in de Fergana-
vallei. een islamitisch land
bouwgebied. een aantal bui
tenlandse hulpverleners ver
kracht is. „Daar moet ik dan
maar niet naartoe gaan. Wel
jammer, want het is een heel
mooi gebied. En ach, als ik het
niet uithoud, zijn er nog altijd
twee vluchten per week naar
Amsterdam."
BURGERLIJKE STAND
LEIDEN Geboren Merijn Co
lette dv. M.T.P. van Bennekom en
A B H van Berkel Anne Pauline
dv B E J E Goderie en R.G.H.H
Nelissen Martino Johnny zv.
M P. van Esch Anna dv. R To
renstra en C A M van Leeuwen
Frederique Martine Maria dv. I A
Tegelaar en M J .T Visser Catali-
na dv P Casas Molanoen H E.
Bode Max zv. S.C.M. Groskamp
en E van Leeuwen Kevin zv.
A Li l Toll en N. Toussaint Cor
nells Jacob zv. J. van Duijnen A.
van der Plas Jeffrey Nicolaas zv.
J.M.N van Dam en A.J.M. van
Lint Satya zv. J K. van de Pol en
W F.J.P den Boer Sander Flo-
rian zv. A.J. Barnhoorn en J.C M.
Turenhout Luana Amber dv.
A T Tijn-A-Ton en J. Kolkman
Ibtissam dv. Y. Aïssaoui en M.
Bensaid Zakaria zv H Jouhri
Kirsten dv. J M van der Hoogt en
R. van Leeuwen Kevin zv. H.H
van der Gugten en G. Brussee
Alyssia Sylvana dv. C.C. van Tol
en R.W.M. Brouwer Sharon dv.
L.S. Heemskerk en A. van Delft
Sanne Renée dv. S. Verheem en
K J. Kelder Sharyssa Ysabel dv.
B A.M. Borst en M. van Urk Dir-
jeDenisedv P.M. Korpershoek
en T. van Wijk Jurriaan Hermen
zv. P.K. van Duijn en J.R. Brou
wer Thomas zv M Kuzee en R.
Kuijken Geertje Roberte dv.
M R P. Gravelotte en P.J.M.
Bruijn Annemarieke Jakoba dv.
J.B.G. Bardet en P.E. Visser Me
lissa dv M. Oudshoorn en F.
Groen Isis Annelie dv. L.M T.
Beid en J.M. Meij Carola Aleida
dv G J.C. van Strien en G.C. Cor-
tenbach Cién Rens Ciarén zv.
C.A. van den Berg Florian Gian-
lucazv. M.W. Sluimeren M.J.M.
Ubmk Johanne dv J J. Wasse
naar en A A Luijten Esther dv
E. Hogenes en R Brouwer Mau
rice Wolf zv S MasselinkenM
de Haan Sven Daniël zv P.C de
Haas en G P Quartel Merel An
ne dv K B Koens en B JMJa
cobs Abderrahim zv F Hadra
en A. Zaanam Annefloor Carlijn
dv. J J. Meyers en A Frentz Dj-
en zv. J.C. van Santen en J. Ou
wehand Iris dv. C. de Jong en P
Filippo* Lars zv. R. Bal en J.W.
Eitens Nina Ada Hetty dv. M.
van der Lijn en R A Jongedijk*
Elsemieke Yvonne Maria dv
G H A. van den Berg en A.F.B
Beuk Janneke dv A M Campen
en R C van den Pol Mats zv.
E.J.ReithenW Dijkdrent Caro-
lusTheodorus Andrieszv A F M.
van den Hout en A A. M C den
Hollander Cornells Machiel zv
N. van Duijn en J.C. van der Plas
Celeste dv. C.C.M. van der Voort
en M. Weysters Daan zv. L.M.
ter Hoeven en P.M.J. van Dorp
Yvonne Charlotte dv. J. van Delft
en L.J. Versteege Anne dv
M.A.A Driessen en R.A.J. Book-
elaar Frankie Janske dv. M.
)e Al
Geijteman Madeleine dv. P
Crae en A.J. Homan Niels
cus Ernest zv. C.M.G van P;
en M.C.M. de Kan NadineCi
linedv. M.R.D. Logtenberg*
Haasnoot.
Overleden P. Neuteboom,:
10 okt. 1933. man A. Kor*
geb. 7 juli 1911. vrouw L
er, geb 5okt. 1913, man».
Manuel, geb 29 april 1928,
V Disselkoen, geb. 29 okt.
1937, man G de Boer, get
maart 1922, man A van
Maanen, geb. 23 jan 1907,
gew. met N Korbee H J.FetD
Wilgen, geb. 7 okt. 1937, eL 'a8e
Groenendijk A H van der V. l-D
ten, geb 9 maart 1995, doei «S-n
K.Wouda.geb. 15 mei 1922
geh. gew. met J. van den Be-;,
L B W van Noort, geb 20 n:',
1927, ev. A C Boonekamp.;
Brandt, geb 30 mei 1960 -jpt'C
P de Koning, geb. 15 sept
1907, man M.F J Broekhol
geb. 23 aug. 1948, man *Tr
Blankenstein, geb. 27 maart
1918, man S Trisnobroto Jjiu ir
15 aug. 1930, man K. Ove-i rand
gen, geb. 7 april 1994, doch-j gern
W. Brouwer, geb. 9 maart 19: rijnt
man H Koning, geb 13 me
1930, man H.W.L. Ruijgro.
geb. 4 juli 1914, man E. Me
geb. 10 okt 1934, ev. M. Mei ylfl
C.W. van Amsterdam, geb
juli 1924, geh. gew met J.
Kooien J Star, geb. 2 okt.
1918, man S Siera, geb 8
maart 1908, geh. gew metjt^j-
LaterveerJ.J Heemskerk,» a
31 aug. 1909, man. C Zuijfl 7
duijn, geb. 29 april 1916, me
G. Polane, geb. 7 mei 1927,r 0
T.P. den Os, geb. 29 juli 19! un'
geh. gew. met A. van Mastrigti l*sl'
S.J M Simons, geb 17 sept *"n(
1988, dochter A. Brouwer, j igde
20 jan 1933, man
Gehuwd R. Beckmann en M
Salles Trevisari F T I Kortekj
en M J.W KapsenbergG e-
en M.B.W. van Graven H.C; un
ten I Baard H Pi,. Wil
Zuuren P L C vanII
en J.H.A de Jong P.M. Rose
boom en N.C. Koenen R Ko nop
en C.D. Bakker F.J.A Baete? nds
M. van Tongeren E Horstmj ,j| j,
«re
Deisj
likte
VOORSCHOTEN Geboren
Randyzv W vanKuykenJ C
van der Kroft Carola Aleida
G C. Cortenbach en G.J C.
Strien Maria dv. A Figueroi
rente en E.D.L.A. Mayordom:
Gonzalez Yoran Alec Joost z.
A.S Meijer en E J. Vlasblom.
Iian Xander Jan zv. A.S. Meije
E.J. Vlasblom Damque Luu:i)e IT
na dv B.A.C. Zaal en A. Bun»
Overleden J A van der Linct ^j'i
oud 69 jaar F.G. Boulonois,;
CR Gnr.UI n lA/iIhr.nly
INI
Voor een buitenstaander is de gereformeerde gezindte 'één
pot nat', geven de Vrijgemaakt-Gereformeerde Kerken, de
Christelijke Gereformeerde Kerken en de Nederlands
Gereformeerde Kerken volmondig toe. Maar op het smalle
pad naar de 'kleine oecumene' liggen nog volop hindernissen.
Aan de eenwording van de in totaal 225.000 orthodoxe
gereformeerden zal in de komende jaren vooral op plaatselijk
vlak verder worden gewerkt. Aan de basis zijn inmiddels
enkele voorbeelden van samenwerking tussen de drie kerken.
„We mogen nooit berusten in kerkelijke ver
deeldheid", zegt ds. I j. Boersma, voorzitter van
de vrijgemaakt-gereformeerde synode die vanaf
april in Berkel en Rodenrijs bijeen was en in sep
tember haar werk afmaakt. „We hebben de roe
ping om onze hand uit te steken, vanuit de over
tuiging dat de Christus de eenheid wil van allen
die buigen voor Zijn Woord. Kerken die zich hou
den aan de gereformeerde belijdenis, behoren
één te zijn.'
Dat is duidelijke taal, maar de synode-uitspraak
over de contacten met de Nederlands Gerefor
meerde Kerken lijken daarmee in strijd. De vrij
gemaakt -gereformeerde kerkvergadering zag
geen perspectief voor verdere 'samensprekingen'
i'ii gaf daarvoor de nederlands-gereformeerden
LEIDSCH DAGBLAD
(Opgericht 1 maart 1860)
KANTOOR
2300 AB Leiden
ABONNEESERVICE
Abonnementen 01
Geen krant ontvangen?
Bel v
H'll'H'H-liWIÜ
?zorging
DIRECTIE
B M Eisenberg,
nold (adjunct). J Kiel (adjunct.
HOOFDREDACTIE
J G. Maioor. F Nypels.
G van der Post (adjunct)
PUBLIC RELATIONS
W H C M Steverink 071-5356356
OMBUDSMAN
R D Paauw 071-5356215
Tel dag 9 30-
ADVERTENTIES
lag t/m vrijdag van 8 30 tot 17 v
ABONNEMENTEN
iling
071 55
NTIES
tot 17i/J '[Us
071 5*4 taltij
130 uur
chuld. Die
le gen
formeerde belijdenis niet nauv
ten eerst hun leven beteren. De te grote neder-
lands gereformeerde tolerantie 'bestendigt de
verdeeldheid van Gods kinderen', aldus de svni
de.
der-
Plaatselijke vrijgemaakte kerken die al
lands-gereformeerden samenwerken, hoeven dat
contact volgens Boersma niet te verbreken, maar
moeten het benutten om hun broeders en zuster:
'te herinneren aan de roe|iingom gereformeerd
te zijn'. Voor Boersma is het nog steeds duidelijk
dat de nederlands-gereformeerden bij de kerk
scheuring van 1967 van het rechte spoor zijn af
gegaan.
I >e Vrijgemaakt iereformeerde Kerken ontston
den in 1944 uit een conflict in de Gereformeerde
Kerken in Nederland rond doop en verbond. In
1967 leidde een rel in vrijgemaakte kring over
contacten met de gereformeerden en afwijkende
theologische opvattingen van enkele predikanten
tot een scheuring waaruit de Nederlands Gerefor
meerde Kerken ontstonden. Nederland telt mo
menteel 120.000 vrijgemaakten en 30.000 neder
lands-gereformeerden.
I )e banden van de vrijgemaakten met de Christe
lijke Gereformeerde Kerken zijn een stuk hartelij
ker. De laatsten ontstonden in 1892 toen een
aantal gereformeerden uil onvrede met sommige
vermeende onbijbelse standpunten weigerde me
ile in datzelfde jaar gevormde Gereformeerde
Kerken in Nederland in zee te gaan. De Kerk heef
op dit moment 75.000 leden.
De vrijgemaakte synode stelde onlangs regels op
voor plaatselijke samenwerking met christelijk
gereformeerden. Als vrijgemaakte kerken maar
niet op eigen houtje aan het werk gaan en rap
porteren aan de classis (regionale kerkvergade
ring), mogen ze overgaan tot kanselruil met de
christelijk-gereformeerden en wederzijdse toela
ting aan het avondmaal. „Met de Christelijke Ge
reformeerde Kerken zijn we nog nooit zo ver ge
komen", aldus Boersma.
De christelijk-gereformeerde synode had eerder
al uitgesproken dat de leerstellige verschillen met
de vrijgemaakten minder groot zijn geworden.
Tegelijkertijd nam ze ook afstand van de neder
lands-gereformeerden. die daarmee op landelijk
niveau in een wat geïsoleerde positie terecht zijn
gekomen /.ij zijn bijvoorbeeld de enige van de
drie kerken waar vrouwen diaken kunnen wor
den en kinderen in sommige plaatsen tot het
avondmaal worden toegelaten. In veel plaatsen
vormt dat overigens geen belemmering voor sa
menwerking tussen christelijk-gereformeerden
en nederlands-gerefor
Ds. W. Smouler, vice-\
lands-gereformeerde commissie voor contact
met andere kerken, is vooral pijnlijk getroffen
door de vrijgemaakte synode-uitspraak. Op plaat
selijk vlak worden de twee kerken daardoor in
hun contacten beknot, terwijl het aantal lokale
kerken dat samenwerking wil, volgens hem
groeit. Ook in zijn standplaats Breukelen zijn de
twee voormalige kemphanen iets moois begon-
Wat Smouter vooral steekt is het feit dat de vrij
gemaakten zich als kampioenen van de rechtzin
nigheid presenteren. „Zij wekken de indruk dat
bij hen de gereformeerde zuil nog recht overeind
staat, maar dat is niet zo. Ook bij hen is het gere
formeerde leven met zijn vanzelfsprekendheden
en vaste kaders aan erosie onderhevig. Ik mis de
erkenning dat ook zij op zoek zijn naar de basis
Volgens hem valt het met de vermeende lichtzin
nigheid ten aanzien van de gereformeerde belij
denis wel mee. „Ik zie noch bij hen noch hij ons
grote afwijkingen. Sommige inzichten zijn veran
derd. maar die liggen gelukkig niet allemaal in de
belijdenisgeschriften vast." Ook de vrijgemaakten
moeten naar Smouters oordeel een antwoord
vinden op vragen van de moderne tijd rond het
schriftgezag, de positie van de vrouw en evangeli
sche geloofsbeleving.
Volgens Smouter gaat het verschil van mening
tussen vrijgemaakten en nederlands-gerefor
meerden niet over de leer maar over de vraag
hoeveel ruimte er voor afwijkende opvattingen is.
Hij erkent dat zijn Kerk minder snel maatregelen
neemt tegen predikanten die onderdelen van de
gereformeerde leer ter discussie stellen.
Voor de vrijgemaakte synodevoorzitter Boersma
staat bij een eventuele fusie van de drie kerken
echter één ding voorop: „Pluriformiteit mag de
ruimte van de gereformeerde belijdenis niet over
schrijden. /\ls je de binding aan de belijdenis los
ser maakt, raak je op drift." De ontwikkeling van
de Gereformeerde Kerken in Nederland, die in de
afgelopen decennia steeds vrijzinniger zijn ge
worden en zich op een fusie met de hervormden
en de lutheranen voorbereiden, fungeert daarbij
als'schrikbeeld'.
REDACTIE
j.J Visser, chef redactie nieuwsdienst/kunst
M Jacobs, chef red Groot Leiden
V J B M Brandenburg, chef eindredactie regio
Blok, chef eindredactie algemeen
V F Wegman, chef red. Duin- en Bollenstreek
Spierdijk,
chef b
chefsportre
per maand (acceptgiro)
per kwartaal (acceptgiro)
per jaar (acceptgiro)
Abonnees die ons een machtiging i
ken tot het automatisch afschrijven
abonnementsgeld, ontvangen ƒ1,-
per betaling.
VERZENDING PER POST
Der kwartaal (NL)
LEIDSCH DAGBLAD OP CASSETTES* i
mensen die moe.li|k lezen, slecfa
»en of blind zijn (of een andere
dicap hebben), is een samenvatting B,,e
regionale nieuws uit het Leidsch DagM OgStr
geluidscassette beschikbaar Voor inf« rcht.
-6-486486 (Centrum voor Gesprot
du
U I Z E
ONGEVALLENDIENST
Academisch Ziekenhuis vanaf zater
woensdag 13 00 t/m vrijdag 13.00; Di
tot 17.00; St. Elisabeth Ziekenhuis: dagelijks.
BEZOEKUREN
DIACONESSENHUIS
(tel.071-5178178) dagelijks!
N H
dag 13.00 t/m dinsdag 13.00
angerenafdeling I
10.30- 1115 uur
19 00-19.45 u
|d«i ip
P-ï
Special Care Unit 10.30-1100 uur, 15.00- 15 3
overleg met de dienstdoende verpleegkundige
Kinderafdeling. 10 30-19 00 uur, na overleg me
dige
Jongerenafdeling: 14.30-15.15uuren 19.00-19
n de gewone bezoektijden,
in 19 45 -21 00 uur
n 19.00-19.30 u
nstdoende verplet y u
18 30-19.30 uur,
i 18.30-19 30 uur (voor
Kinderafdeling 14 30-19 00 uur (voor ouders de gehele dag)
geopend
18 30-19 00
Spoedeisende hulp: dag
RIJNLAND ZIEKENHUIS vestiging Rijnoord
(tel 0172-463131) dagelijks 14 00-15 00 uur
ïnten (behalvi
00-14 30 uJ
ACADEMISCH ZIEKENHUIS
(tel 071-5269111) alle pat
18.30-19 30 uur
Avondbezoekuur afdeling Verloskunde 18.15-19.00 uur
Partners/echtgenoten met kinderen
Voor zwangeren zaterdag en zondag van 10 00 tot 11
partners/echtgenoten en eigen kinderen
Kinderafdelingen voor ouders van opgenomen kinderen is er een
zoek mogelijkheid in overleg met de hoofdverpleegkundige
Voor andere bezoekers gelden de volgende tijden keel-, neus- en o
de en neurologie 14 15-15 00 uur en 18.30-19 30 uur, oogheelkuni
■.>0(1
'4ur,
5-15 00 uJ
9 00-20 00 uu 1
u'tsluite
kund'
enafdeling volgensafspra
trant
5 15-1706: i F;:
Oen
-:an
