Hultuur Kunst
Leiden mist eigen
artistiek milieu
Vreemde waarnemingen zijn rage aan het worden
Theater in een
omantische circustent
Brave Eagles swingen pas tegen het einde
K&O verliest zelfstandigheid
ARAM WIL IN 'EEN LEUKE BAND'
pNDERDAG 18 JULI
ij, fnimals-bassist Chandler dood
nden» De Britse rockmuzikant Chas Chandler, die bas speelde
jThe Animals en manager was van de Jimmy Hendrix Expe-
;nce, is gisteren op 57-jarige leeftijd overleden. In 1962 was
iandler mede-oprichter en basgitarist van The Animals.
ïandler ontdekte Jimmy Hendrix' talent tijdens een bezoek
ov"ian ^ew 'n en kij haalde de gitarist naar Londen,
le dir vaar c'eze meer succes zou kunnen boeken.
's Omstreden kunstwet op de tocht
U1UVV De Russische Federatieraad is het niet eens met een
estm" gissing van het Russische parlement kunstgoederen die tij-
Hens en na de Tweede Wereldoorlog uit Duitsland zijn gestolen
«-am JS Russisch eigendom te beschouwen. Voor doorvoering van de
intwerpwet is goedkeuring van de Federatieraad en van de Rus-
Kische president Jeltsin vereist. De nieuwe wet is onder meer van
a®-?lang voor de Koenigs-collectie uit het Poesjkin-museum in
ioskou die door Nederland wordt opgeëist en bestaat uit
R( 100.000 museumsobjecten die op de Duistres werden buitge
maakt.
.EN
GERT VISSER. 071 -5356441PLV -CHEF JAN RIJSDAM. 071 -5356444
Schouwburg wil eigen theatergezelschap
recensie gert visser
insl
van
bijna
miljof
De
'qrt va
jard d Danx Togni. gezien 17/6 op het
Azië A" r'r^",nr"AU^a"1
Ie dec:
;roeid
jcent. rvvijl haar zoons in de piste
son 91 in optreden voltooien, schalt
2n te stem van La Mamma door
reusachtige circustent. Met
ee gitaristen in haar Jdelzog
huifeit de oude dame Fioren-
tussen de banken door en
ze haar jongens toe. Alsof
hen wil bedanken voor al
eer zo'n fantastische prestatie.
La Mamma kan zingen, re
in maar.
Het is een van die vele thea-
rfragmanten in het circuspro-
amma van Darix Togni. Klei-
verrassingen waarmee deze
ilianen zich onderscheiden
het gebruikelijke circus. De
lorstelling zit er vol mee: als
trapezewerkers hun afsprong
aken voor de salto mortale en
toeschouwers de adem in-
rnden, verzamelen de arties-
zich aan het vangnet om de
rrichtingen in de nok van de
nt gespannen gade te slaan,
wanneer de Italiaanse scho-
Claudia opkomt voor haar
chtballet, begroet ze eerst zon
maan, twee 'Commedia dell
rte'-figuren, alvorens langs
touw de hemel op te zoe-
i. En dan is er natuurlijk de
maskerde man die gedurende
gehele voorstelling met een
ntaarn in zijn hand de rijen
ngsgaat. Op zoek naar wie? Al-
maal theater.
Maar het is niet alleen het
eater dat dit circus zo bijzon-
The Eagles: muzikaal vast.
fo to gpd leiden «jan rusdam
der maakt. Het is de entourage
van een romantisch ingerichte
circustent, het raffinement van
een voorstelling die geen stiltes
kent en het zichtbare enthou
siasme van een kleine groep ar
tiesten die er hard aan werken
om het publiek een mooie
avond te bezorgen.
Veel van die artiesten blijken
voor geen kleintje vervaard en
nemen meerdere nummers
voor hun rekening. Davio Tog
ni, de jongste van de drie Togni-
-broers, ment zowel de paarden
als de neushoorn, het luipaard,
de kamelen, de geiten, en het
nijlpaard. Orp zijn aandeel in de
voorstelling te besluiten met
een fantastisch trapezenum-
mer.
Zijn broer Corrado Togni
speelt a la Chaplin de schuwe
clown en is daarmee een abso
luut hoogtepunt van de show.
Zijn intermezzo met kinderen
uit het publiek roept vertede
ring en schaterlach op. Maar
Corrado zwaait tussendoor ook
nog aan de trapeze nadat hij de
olifanten de ring heeft uitge
stuurd.
Tussen zoveel moois kent de
ze voorstelling ook zwakke mo
menten. Dat nijlpaard, dat
schijnbaar doelloos zijn rondjes
in de piste draait, is gelukkig
snel vergeten in dit grootse
spektakel. Dat geheel in Itali
aanse stijl wordt afgesloten als
de artiesten zich rond de tafel
scharen en La Mamma de spag
hetti serveert. De voorstelling is
over, het publiek mag vertrek
ken.Pottekijkers zijn niet ge
wenst. Pasta e Basta...
muziek hans piêt
Concert The Eagles. Voorprogramma:
Kenny Wayne Shepherd Gehoord 17/7,
Rotterdam (Kuip)
Als het onweer langzaam weg
sterft en de eerste tonen van
'Hotel California' worden inge
zet, is er bij het uitgelaten pu
bliek van een hoorbare verba
zing sprake. Wat gaan The
Eagles hierna dan nog doen?
Wat niemand zich op dat mo
ment echt realiseert, is dat de
carrière van de Amerikaanse
groep niet alleen lang maar
vooral heel succesvol was. Het
is voor het vijftal geen enkel
probleem om de twee uur en
twintig minuten die ze op het
podium staan vol te spelen.
The Eagles in een uitverkoch
te Kuip in Rotterdam betekent
voor de fans een weerzien na 19
jaar. Grappig genoeg is er niet
veel veranderd. Natuurlijk zijn
ze wat ouder geworden, maar
ook nu druipt de Amerikaanse
perfectie er op een bijna te
gladde manier weer vanaf. The
Eagles blijven schitteren in hun
samenzang, maar wat meer im
provisatie had de groep niet
misstaan. Vrijwel alle composi
ties klinken zoals zij in de jaren
zeventig klonken.
Van veel contact met het pu
bliek is geen sprake en de mu
ziek zit zo vastgeroest in de bal
lade-sfeer dat het optreden als
'te braaf voor woorden' moet
worden beschouwd. Wat bo
vendien tegenwerkt is dat voet
balstadions vragen om grote ge
baren terwijl The Eagles alleen
kleine in huis hebben. Daar
komt enigzins verandering in
wanneer Joe Walsh, tegen het
einde van de eerste helft, een
papieren kroon op zijn hoofd
zet en kartonnen poppen het
pqjdium opsleept ter illustratie
van het reggae-getinte 'Average
guy'. Het zorgt er net op tijd
voor dat de Kuip niet massaal in
slaap valt. Wie The Eagles in
hun inmiddels twee jaar duren
de rondgang over de wereld
heeft gevolgd, weet dat elke
avond hetzelfde repertoire
wordt afgewerkt. Daarmee is di
rect verklaard waarom er zo
weinig emotie uit de woorden
spreekt.
Na de pauze blijkt dat het
programma nog niet eens zo
heel slecht in elkaar zit. De eer
ste helft paste wonderwel bij het
stralende weer, terwijl het on
versterkte, vaak breekbare ma
teriaal als het prachtige Joe
Walsh-nummer 'Help me
through the night' en de recente
Timothy B. Schmit-ballade 'Lo
ve will keep us alive' een prach
tige opmaat zijn voor de veel
ruigere finale. De kou grijpt om
zich heen maar de prachtige
saxofoonpartijen van Al Garth
en het met pit uitgevoerde ma
teriaal als Freys 'You belong to
„the city' en het fraaie 'Boys of
summer' zijn als een kacheltje.
Wat The Eagles met deze tour
nee bewijzen is dat ze veel tijd
loos materiaal hebben geschre
ven en dat de hits daarvan een
terechte bekroning zijn. Tegelij
kertijd is het echter pijnlijk dat
het vijftal muzikaal is komen
vast te zitten.
Leiden is niet uitnodigend als vestigingsplaats voor thea
ter-, muziek- en dansgezelschappen, film-, televisie- en
opnamestudio's, landelijke manifestaties en festivals. Het
ontbreekt de stad aan een stimulerend klimaat en een ar
tistiek milieu voor professionele kunstbeoefening.
Schouwburgdirecteur Pim Wallis de Vries heeft de ge
meente voorgesteld de culturele uitstraling van Leiden
een impuls te geven door de stichting van onder meer
een eigen theatergezelschap.
enz. Het is er mede oorzaak van
dat buiten Leiden slechts gerin
ge aandacht bestaat voor Leidse
cultuuruitingen.
Met uitzondering van beel
dende kunstenaars, schrijvers
en componisten heeft Leiden
kennelijk geen aantrekkings
kracht op professionele kunst
beoefenaars. De voornaamste
reden daarvoor zou zijn het
ontbreken van de nodige voor
zieningen en een artistiek
milieu. Schouwburg en Stadsge
hoorzaal brengen voornamelijk
voorstellingen, concerten enz.
die ook elders te zien en te ho
ren zijn.
Een en ander staat in een amb
telijke discussienota 'Leiden in
Kunst' waarin de stand van za
ken in de kunst en cultuur op
een rij is gezet en nieuwe wen
sen worden geformuleerd. De
samenstellers van de nota
schrijven dat de afgelopen vijf
jaar veel tot stand is gekomen.
Er is een Centrum Beeldende
Kunst opgericht, De Lakenhal is
voor een groot gedeelte gereno
veerd, de popmuziek heeft aan
dacht gekregen door de verbou
wing en uitbreiding van het
muziekhuis M123, de Stadsge
hoorzaal wordt verbouwd en
ook buiten de gemeente om is
het nodige tot stand gekomen:
het Kunstcentrum Haagweg 4,
cultureel centrum de X, de
Stichting Tegen-Beeld en de
Stichting Made in Leiden.
Waar het de stad aan ont
breekt zijn professionele kun
stenaars. Leiden beschikt niet
over een professioneel theater
gezelschap, orkest, dansgroep
Cultuurtempels
Uitbreiding van de activiteiten
met eigen producties zou, vol
gens de opstellers van de nota,
een goede zaak zijn. Schouw
burgdirecteur Wallis de Vries
heeft onlangs de wens geuit een
eigen theatergezelschap, een
theaterwerkplaats, eigen thea-
terprodukties, festivals,
workshops, cursussen en een
discussieplatform te stichten.
Als professionele theatermakers
in Leiden aan de slag kunnen
zal daarvan een zuigkracht uit
gaan op andere beroepskunste
naars en -gezelschappen, den
ken de opstellers van de nota.
„Bovendien is het een bron van
werkgelegenheid voor begin
nende kunstenaars en van ver
nieuwing van het culturele kli
maat."
Een en ander betekent wel
dat de uitgaven voor kunst en
cultuur omhoog moeten. Vol
gens de nota komen die uitga
ven niet alleen ten goede aan de
kunsten zelf maar ook aan de
aantrekkelijkheid van de stad
als vestigingsplaats of recreatie
gebied. „Steeds vaker duikt cul
tuur op in combinatie met eco
nomie, toerisme en commercie.
Cultuur kost niet alleen geld,
maar brengt ook geld in het
laatje. Uit een onderzoek in
Amsterdam blijkt dat de kun
stensector 1,4 miljard gulden
bijdraagt aan de regionale eco-
De aantrekkingskracht van
een stad wint aan kracht als de
gemeente zich onderscheidt
van andere steden. Leiden boft
in dit geval omdat een van de
grote kenmerken op cultuurge
bied de aanwezigheid is van 16
musea. „Deze grote cultuur
tempels dragen er in hoge mate
toe bij dat Leiden geprofileerd
kan worden als een bijzondere
stad."
Kusturica komt terug op besluit en maakt film
parijs «rtr ren Kusturica over de oorlog in zijn vaderland
deed zo veel stof opwaaien, dat hij er de brui aan
gaf. Zijn critici beschuldigden hem van pro-Servi
sche sentimenten. De film, waarin een pleidooi
gehouden wordt voor een verenigd Joegoslavië,
werd in Bosnië woedend ontvangen. Kusturica is
de succesvolste regisseur uit voormalig Joegosla
vië. Ook zijn film When father was away on
Businnes won een Gouden Palm, in 1985.
Regisseur Emir Kusturica komt terug op zijn be
sluit nooit meer films te maken. De regisseur won
met zijn film Underground de Gouden Palm op
het filmfestival in Cannes. De Franse filmprodu
cent CIBY 2000 maakte gisteren bekend dat Kust
urica in april begint met de verfilming van een
komedie. Underground'van de in Sarajevo gebo-
leiden «jan rusdam
De Volksuniversiteit K&O
moet, na het overhevelen van
de muziekprogrammering
naar de Stadsgehoorzaal, op
termijn worden samengevoegd
met andere cursusinstituten
(Streekmuziekschool, het
Volkshuis, Ars, LVC enz.) in
een op te richten Instituut voor
Kunstzinnige Vorming. Dat
blijkt uit een ambtelijke dis
cussienota over het kunst- en
cultuurbeleid in de komende
jaren.
Leiden beschikt over een
groot aanbod van cursussen op
kunstzinnig, taalkundig en al
gemeen vormend gebied. Die
cursussen, gegeven door ver
schillende (gesubsidieerde) in
stellingen, overlappen elkaar
soms en geven onvoldoende
impuls aan leerplannen, des
kundigheidsbevordering voor
docenten en de doorstroming
van cursisten.
De gemeente streeft naar
een breed georiënteerd cursus
instituut, naar voorbeeld van
het Haagse Korenhuis of de
Vrije Akademie Westvest in
Delft, waarin de gemeentelijke
taken op het gebied van de
kunsteducatie zijn verenigd.
Om te komen tot een derge
lijk Instituut voor Kunstzinnige
Vorming wordt in eerste in
stantie gedacht aan program
matische verbindingen tussen
de bestaande instellingen en
activiteiten op dit gebied. Op
termijn zouden de verschillen
de instellingen moeten samen
vloeien in één gemeentelijk
cursusinstituut.
VLIEGWERK
Lessen wil hij niet volgen. „Ik
wil mijn eigen stijl krijgen," zegt
Aram Raken (14). Voor Toots
Thielemans maakt de Leidse
scholier echter graag een uit
zondering. Tijdens het North
Sea Jazz Festival in Den Haag,
afgelopen zondag, werd hij een
uur lang bijgestaan door de we
reldberoemde mondharmoni
caspecialist.
De masterclass was georgani
seerd door de VPRO, die een
aantal muzikale talenten verza
melde in de leeftijd van 12 tot
en met 16 jaar. Zij kregen privé-
onderricht van Courtney Pine
(saxofoon), Monty Alexander
(piano), Triloqurto (drums),
Herbie Hancock en Toots Thie
lemans. De resultaten van deze
ontmoetingen zijn de basis voor
vijf televisieprogramma's. Het is
nog onbekend wanneer de mas-
terclasses worden uitgezonden.
Aram Raken begon op zeer
jonge leeftijd te spelen op de
bluesharmonica. Een instru
ment dat hij zo'n jaar of acht
geleden cadeau kreeg van zijn
opa en waarmee hij 'op zijn ge
voel' aan de slag ging. „Ik ben
niet met noten bezig. Ik zet een
cd of een bandje op en dan
speel ik mee. Bluesmuziek heeft
een bepaald schema en daar
kun je op improviseren. Les heb
ik wel eens gehad, maar niet
langer dan twee hooguit drie
maanden: ik was zo uitgeleerd.
En als je veel lessen neemt krijg
je ook geen eigen stijl," zegt
Aram, leerling van het Leidse
Aquino College.
Tieleman heeft er bij Aram
echter wel op aangedrongen dat
hij zijn theoretische muziekken-
nis vergroot. „Hij heeft me ge
zegd dat ik een ander instru
ment moet spelen. Dat ik moet
kijken wat ik nou echt wil in de
muziek. Of ik wel verder wil
gaan met de mondharmonica."
Vooralsnog is Aram vastbeslo
ten. Hij wil niet naar het conser
vatorium ("daar heb je weinig
aan als mondharmonicaspe
ler"). Wel in een leuke band.
„En dan kijken hoe dat loopt.'
tekst erna straatsma
foto loek zuyderduin
In de afgelopen jaren
spraken stad- en
streekgenoten op de
donderdagse kunstpagina
hun bewondering uit over
kunstvoorwerpen die hun
in vervoering brengen.
Voor een aantal weken
draaien we de zaken om en
vragen we mensen welke
kunst hun met afgrijzen
vervult. Vandaag spreekt
Aad van der Luit, mede
organisator van de Leidse
Lakenfeesten, zijn afschuw
uit.
„Ik heb thuis een Turkse
theepot staan, die is eigen
lijk mooi van lelijkheid. Het
is nog een elektrisch ding
ook. Ongeveer 70 centime
ter hoog, glimmend, diep
blauw met allerlei frutsels er
op en er aan: een gouden
kraantje, gouden kruldop en
gouden oren. En het mooi
ste is nog dat er een zwart-
rood plastic snoertje aan
hangt met zo'n lelijke witte
steker. Echt afgrijselijk."
„Het is misschien niet
aardig om te zeggen dat ik
het een lelijk ding vind,
wént het is een cadeau van
een Turkse vriend van mij.
Ik kreeg het, vorig jaar, toen
ik 25 jaar in overheidsdienst
was. Natuurlijk heb ik wel
eerlijk tegen hem gezegd dat
het niet helemaal mijn
smaak was en dat, als ik het
ding in de kamer zou willen
zetten, het hele interieur
moet worden aangepast."
„Maar hoe lelijk ik het ook
vind, ik zou het nooit weg
doen. Ik vond het een fan
tastisch gebaar dat ik het
ding kreeg. Daarom heeft
het een grote emotionele
waarde voor mij. Eigenlijk
ben ik er zeer aan gehecht
geraakt. Thuis, op mijn
werkkamer, heb ik een
hoekje waar ik al dit soort
attributen bewaar. Een hele
verzameling lelijke dingen.
Er zitten ook heel dure spul
len onder. Maar, dingen
kunnen nog zo'n boel geld
kosten, daar worden ze niet
mooi van."
tekst jan rusdam
foto hielco kuipers
Er zal een tijd aanbreken dat
leugens aan het licht komen en
de waarheid eindelijk boven
water komt. De waarheid over
UFO's, over ontvoeringen door
ruimtewezens. Bestaan ze nu
wel of bestaan ze niet? In 'The
X-Files', de televisieserie die in
Nederland door Veronica wordt
uitgezonden, wordt vast een
voorschotje genomen op de
onthullingen waaraan samen
zwerende regeringen volgens
UFO-spotters op den duur niet
kunnen ontkomen.
FBI-agent Fox Mulder en zijn
partner Dana Scully gaan in de
serie op onderzoek uit. 22 Jaar
geleden verdween de zus van
Mulder, ontvoerd door buiten
aardse wezens, weet hij zeker.
Sindsdien heeft Mulder zijn le
ven gewijd aan het achterhalen
van de waarheid.
De serie, waarin niet alleen het buitenaardse maar ook het paranormale geregeld aan bod
FBI-agent Fox Mulder (rechts) en zijn partner Dana Scully hebben ook in
Nederland een grote schare fans. foto pr
komt, heeft intussen ook in Ne
derland een grote schare fans.
Twentieth Century Fox Home
Entertainment heeft video's uit
gebracht met delen uit de serie
waarvan sommigen nog niet in
Nederland te zien waren. De
filmproducent laat geen gele
genheid voorbijgaan om van
een rage te spreken en daar be
gint het eerlijk gezegd ook wel
een beetje op te lijken. Behalve
video's komt er een reeks arti
kelen op de markt: T-shirts,
caps en jacks, mokken, boeken,
horloges en ga zo maar door.
De soundtrack stond in Ne
derland en Engeland al in de
hitparade, volgende maand
wordt een nieuwe X-Files cd
uitgebracht. Er worden speciale
UFO-conventies gehouden. In
Engeland bestaat sinds kort een
officiële X-Files fanclub en in
Nederland hoeven we daar niet
lang meer op te wachten.
Vorige week bracht Nova een
reportage over de X-Files op het
scherm waaruit blijkt dat de
buitenaardse wezens ons land
in hun greep krijgen. Want ook
in Nederland gebeuren raadsel
achtige dingen, meldt de maan
delijkse 'Newsletter' van Twen
tieth Century Fox. „Wist u dat
Heerlen en vliegveld Twente de
'hottest' UFO spots zijn en dat
er een Stichting UFO Onder
zoek Nederland bestaat waar 58
mensen zich bezig houden met
allerlei vreemde waarnemin
gen?" Om welke zaken het gaat
vermeldt het epistel niet. Wel
waar we de T-shirts etc. kunnen
waarnemen.
tekst.jan rusdam
