Bosnische verkiezingen
gaan door in september
'Europese Commissie negeerde waarschuwing over BSE'
Buitenland
Bonn haalt
bakzeil bij
CAO voor
ambtenaren
Frankrijk wekt in
NAVO argwaan VS
Pensioenprotest
Haags Joegoslavië-tribunaal stelt
Lajic mogelijk op vrije voeten
Historie herleeft
Maken ze dan ook
alle haaien af?1
Belgische parlement
schrapt doodstraf
VRIJDAG 14 JUN11996
Irak blijft VN weerstaan
bagdad Irak trekt zich niets aan van een resolutie van de Veilig
heidsraad van de Verenigde Naties en heeft VN-inspecteurs ook
gisteren de toegang tot een militaire basis en twee andere com
plexen ontzegd. De Verenigde Staten en Groot-Brittannië oefe
nen druk uit op de raad om een resolutie tegen Irak aan te ne-
Westen Duitsland: 15% analfabeten
münchen In het westen van Duitsland wonen ongeveer vier
miljoen mensen die niet kunnen lezen of schrijven. Dat komt
neer op vijtien procent van de volwassen bevolking, zo is giste
ren bekendgemaakt op een conferentie van deskundigen over
het leren van geschreven taal in de Beierse hoofdstad München.
Indonesisch weekblad in de ban
jakarta Het Hooggerechtshof van Indonesië heeft het verbod
gisteren goedgekeurd waarmee minister Harmoko (informatie)
het weekblad Tempo had getroffen. Uitspraken van twee lagere
rechtbanken, die het verbod illegaal en arbitrair hadden ge
noemd, werden door het hof terzijde geschoven. „Vandaag is
een rouwdag voor de Indonesische pers. Onze strijd voor vrij
heid van de pers is voorbij", zei hoofdredacteur Gunawan
Muhammad. Tempo kreeg op 21 juni 1994 een verschijningsver
bod opgelegd, omdat het kritisch over de regering had geschre-
Minder asielverzoeken in EU
Luxemburg Bijna 271.000 mensen vroegen in 1995 in de landen
van de Europese Unie politiek asiel. Daarmee werd de terugloop
in het aantal asielaanvragen sinds 1992, toen een recordaantal
van 674.056 vluchtelingen zich meldde, voortgezet. Dat maakte
het bureau voor de statistiek van de EU, Eurostat, gisteren be
kend.
Tankauto explodeert: 18 Turken dood
ankara Door een botsing tussen een tankauto en een autobus
in Turkije zijn vandaag 18 mensen gedood en vijf gewond. Na de
botsing explodeerde de tankauto en door de vuurbal van bran
dende benzine ging de bus in vlammen op. Het ongeluk gebeur
de bij de plaats Sereflikochisar ten zuiden van de Turkse hoofd
stad Ankara.
Netanyahu komt maandag met kabinet
Premier Netanyahu van Israël presenteert maandag
tijdens de eerste vergadering van het nieuwe parlement zijn re
gering. Dat heeft de winnaar van de verkiezingen van twee we
ken geleden gezegd tegen vertegenwoordigers van de coalitie
partijen. Na de verkiezingen van 29 mei heeft Netanyahu onder
handelingen gevoerd met religieuze, rechtse partijen en cen
trumpartijen. Hij streeft naar een centrum-rechtse meerder
heidsregering, zo verluidt uit parlementaire bron.
Turks leger doodt Koerden in Irak
ankara Het Turkse leger heeft de afgelopen twee dagen bij een
inval een paar kilometer over de grens met Irak 51 Koerdische
guerrillastrijders gedood, zo deelde hel vandaag mee. De inval
werd uitgevoerd door een kleinagroep bergcommando's. Die
hebben zich inmiddels weer teruggetrokken.
Garuda-toestel kampte met motorpech
jakarta Het toestel van de Indonesische maatschappij Garuda
dat gisteren in Japan verongelukte, kreeg problemen met een
motor vlak voordat het zou opstijgen. Dit blijkt uit de eerste re
sultaten van het onderzoek naar het ongeluk, zei de Indonesi
sche minister van transport, Haryanto Danutirto, vanochtend.
Het persbureau Antara meldt dat vanuit Jakarta. Bij het ongeluk
kwamen drie mensen om het leven en raakten meer dan hon
derd anderen gewond.
Chinese nachtclub 'Göring' stuit op kritiek
peking yvonne v
Bars en restaurants in China die zich tooien
met namen van historische figuren stuiten op
steeds meer kritiek. Als voorbeeld van wat on-
aanvaarbaar is, noemt een krant een nacht
club die zich tooit met de naam van Hitiers
nazi-trawant Herman Göring.
„Namen uit het verleden worden op goed ge
luk gekozen, zonder dat er ook maar een mo
ment bij wordt stilgestaan welke herinnerin
gen deze oproepen", aldus het Vrijheidsdag-
blad in een commentaar over dit modever
schijnsel.
De krant rept ook over een restaurant dat zich
'Lodewijk XVIII' noemt. „Ik weet dat er ook
een Lodewijk de dertiende is geweest, maar
dertien is een ongeluksgetal. Dus heb ik geko
zen voor de achttiende", verklaarde de bijgelo
vige eigenaar. In het Kantonees klinken de ge
tallen 'een' en 'acht' achter elkaar uitgespro
ken hetzelfde als: 'ik wil rijk worden'.
athene Honderden boze ouderen trotseerden gisteren midden op de
dag de hitte in de Griekse hoofdstad Athene. Ze eisten van de regering
een verhoging van hun staatspensioen. foto reuters george kara-
chaus
De verkiezingen in Bosnië-Hercegovina worden niet uit
gesteld. De komende drie maanden voor het verstrijken
van de in het Dayton-akkoord genoemde deadline (15
september) zal wel een 'uiterste inspanning' moeten
worden geleverd om een eerlijk verloop van de volks
raadpleging mogelijk te maken. Dit is gisteren in Floren
ce afgesproken door 43 landen en tien internationale or
ganisaties die beraadslaagden over de toekomst van het
Rechter vreest uitbreken nieuwe burgeroorlog
brussel aly knol
la,( correspondent
latf
Frankrijk vaardigde gisteren
—-4 voor het eerst sinds dertig jaar
iLu zijn minister van defensie af
J naar het halfjaarlijkse defensie-
"Jl beraad van de NAVO in Brussel.
Minister Charles Millon maakte
!er geen geheim van dat Frank
rijk zich stevig in de hoogste
militaire NAVO-top wil nes
telen, nu het heeft besloten
weer volledig in het bondge
nootschap mee te draaien. De
Amerikanen bekijken Millons
wensen echter met gfote arg
waan.
Voorzichtig gaf de Nederland
se minister Voorhoeve na afloop
van het beraad toe dat sprake is
van 'enige spanning' tussen
IFrankrijk en de Verenigde Sta
ten. „Maar het lijkt mij een op
losbare spanning", voegde hij
Frankrijk wil dat een onaf
hankelijke Europese comman
dant in de toekomst leiding
geeft aan Europese operaties
onder auspiciën van de West-
Europese Unie. Dat zijn opera
ties waaraan de Amerikanen
niet meedoen, maar waarvoor
wel NAVO- (lees Amerikaanse)
middelen ter beschikking wor
den gesteld. De zestien NAVO-
ministers van buitenlandse za
ken zetten vorige week in Ber
lijn het licht op groen voor zulke
operaties.
Zo'n zelfstandige Europese
commandant voor Europese ac
ties zou echter de positie kun
nen aantasten van de traditio-
PARUS-BRUSSEL-BAARN ANP-Rtr-GPD
neel door de VS geleverde op
perbevelhebber van de NAVO-
eenheden in Europa (de zoge
heten SACEUR) en daar voelen
de VS niets voor. De Ameri
kaanse minister Perry bena
drukte gisteren dat er 'eenheid
van commando moet zijn; dat is
essentieel'.
Begin december moeten de
plannen voor de nieuwe com
mandostructuur van de NAVO
rond zijn. De oude structuur
voldoet niet meer sinds het ein
de van de Koude Oorlog. Deze
is niet berekend op eventuele
nieuwe NAVO-lidstaten uit
Midden- en Oost-Europa en
ook niet op hernieuwde Franse
deelname. Er wordt dan ook al
enige tijd over een geheel ver
nieuwde NAVO gesproken.
Vooral Parijs hecht daaraan.
Frankrijk trok in 1966 onder
president De Gaulle zijn strijd
krachten terug uit de militaire
tak van de NAVO en nam vanaf
dat moment alleen nog deel aan
het politieke overleg. Wat.
Frankrijk nu voor ogen staat, is
niet zozeer een terugkeer in de
bestaande NAVO-schoot, als
wel 'een volledige Franse deel
name in een hele nieuwe Allian
tie', aldus minister Millon.
Volgens Voorhoeve zal de in
tegratie van de Franse troepen
in het militaire netwerk van de
NAVO overigens 'niet van een
leien dakje gaan'. En van inte
gratie van de Franse kernmacht
zal volgens Voorhoeve voorlo
pig nog helemaal geen sprake
zijn. „Aan zo'n gevoelig onder
werp is men nog niet toe."
den haag gpd
De van oorlogsmisdaden be
schuldigde Bosnische Serviër
Goran Lajic wordt waarschijn
lijk door het Joegoslavië-tribu
naal in Den Haag vrijgelaten.
Het is niet zeker dat de man die
in een Scheveningse cel zit de
Goran Lajic is die wordt ge
zocht. Aanklager Grant Nie
mann erkent dat. Daarom moet
de aanklacht tegen deze Lajic
worden ingetrokken. Volgende
week nemen de rechters daar
over een besluit.
Op foto's hebben negen van
de tien getuigen Lajic, die wordt
beschuldigd van het martelen
en doden van moslims in het
kamp Keraterm, niet herkend
en de tiende was niet honderd
procent zeker. Zelf heeft Lajic
steeds volgehouden dat hij on
schuldig is. Na zijn arrestatie in
Duitsland in maart drong hij
zelfs aan op uidevering aan het
tribunaal, omdat hij zijn on-
florence paul koopman
„Vrijwel niemand heeft gesug
gereerd de verkiezingen uit te
stellen", constateerde de Itali
aanse voorzitter, minister Lam-
berto Dini. „Uitstel zou het vre
desproces een enorme klap toe
brengen." Niettemin werd tege
lijkertijd vastgesteld dat aan de
schuld vastgesteld wilde zien.
Tijdens de voortzetting van
het proces tegen Dusko 'Dule'
Tadic kwam gisteren in een
aangrijpende getuigenis de ver
meende rol van Tadic bij de et
nische zuiveringen in Prijedor
ter sprake. Getuige Nasima
Klipic vertelde hoe Tadic na de
inname van diens woonplaats
Kozarac samen met Servische
soldaten en agenten moslim
mannen uit een grote groep ge
vluchte inwoners van de
Prijdor-regio had gehaald. „De
Serviërs selecteerden mensen
en vermoordden hen. Ik zag dat
ze hen eruit haalden en naar
huizen in de buurt brachten",
„Dule riep tegen mensen: Hé,
jij! Hij vroeg aan de (Servische)
agent Milos: Waar moet deze
heen? En deze?". Bij het bussta
tion van Kozarusa, tussen Koza
rac naar Prijedor, werden drie
groepen mannen gevormd, die
elk naar een van de drie beruch-
minimale voorwaarden voor het
houden van verkiezingen nog
niet is voldaan. Zo zijn vrije me
dia, vrij verkeer van personen
en de terugkeer van vluchtelin
gen naar hun woonplaats nog
niet gegarandeerd.
De voortgaande heerschappij
van de van oorlogsmisdaden
verdachte Serviërs Karadzic en
te concentratiekampen werden
afgevoerd: Omarska, Keraterm
en Trnopolje. Volgens Nasima
droeg Tadic, gestoken in ca
mouflagepak, een automatisch
geweer en een pistool.
Nasima Kiplic woonde net als
Tadic in Kozarac. Ze kende 'Du
le', zoals ze hem steevast noem
de, 'bijna mijn hele leven'. Ge
regeld kwamen ze elkaar tegen
in het uitgaansleven. Ze zeiden
elkaar gedag, praatten wel eens.
Sinds het uitbreken van de
oorlog heeft Nasima haar broer
Enver niet meer gezien. „Hij
werd naar Omarska gebracht",
vertelde ze en brak in tranen
uit. Achter die tranen schuilen
mogelijk huiveringwekkende
feiten. Tadic is mede aange
klaagd voor het dusdanig mis
handelen van gevangenen in
Omarska, dat ze daaraan over
leden. Een van de genoemde
slachtoffers heet Enver Alic.
Mladic in de Republika Srpska
ligt de delegaties in Florence als
een steen op de maag. „Verkie
zingen in Bosnië zijn niet ge
loofwaardig zolang zij niet zijn
uitgeleverd", waarschuwde
rechter Cassese van het Haagse
Joegoslavië-tribunaal in een
emotioneel betoog. Volgens
Cassese zullen de twee
Bosnisch-Servische leiders al
hun macht aanwenden om de
verkiezingen te saboteren, Srps
ka naderhand van Bosnië af te
scheiden en eventueel zelfs de
Bosnische moslims opnieuw de
oorlog te verklaren. Cassese riep
op tot sancties, te beginnen bij
de Servische sportploegen die
aan de Olympische Spelen wil
len deelnemen. Europees Com
missaris Van den Broek viel
hem bij en pleitte voor een
'economische' boycot tegen
Srpska.
De meeste delegaties voelen
er echter niets voor de fragiele
vrede op het spel te zetten via
een klopjacht op oorlogsmisda
digers of via het afkondigen van
sancties tegen één partij.
„Arrestatie van Karadzic en
Mladic is heel wenselijk, maar
geen voorwaarde voor het hou
den van verkiezingen", aldus
Dini. Tot zover onze verslagge-
In Brussel besloten de NAVO-
ministers van defensie gisteren
dat het militaire bondgenoot
schap pas na de verkiezingen in
Bosnië beslist of de IFOR-vre-
desmacht eventueel langer op
de Balkan blijft.
Dissident vrijgelaten
hanoiafp
De Vietnamese dissident Hoang
Minh Chinh, die vorig jaar in de
gevangenis belandde omdat hij
het machtsmonopolie van de
communistische partij in zijn
land aan de kaak had gesteld, is
vandaag vrijgelaten. Chinh (77)
was ooit zelf partijfunctionaris.
brussel aly knol
correspondent
Het Belgische parlement heeft
gisteren met 129 tegen 13 stem
men de afschaffing van de
doodstraf goedgekeurd. België
was het laatste land in de Eu
ropese Unie waar deze straf nog
bestond. De doodstraf werd
weliswaar niet meer voltrokken
sinds de zuiveringsprocessen na
de Tweede Wereldoorlog, maar
nog wel regelmatig uitgespro
ken om vervolgens in levens
lang te worden omgezet.
Tegen afschaffing van de
doodstraf waren alleen het ex
treem-rechtse Vlaams Blok en
zijn Waalse tegenhanger, het
Front National. Na de stem
ming barstte een spontaan ap
plaus los in het parlement.
Tijdens het debat stelden alle
voorstanders dat afschaffing
van de doodstraf een goede
abthorpe annemiek ruygrok
Met tranen in haar ogen ver
telt de waardin van The New
Inn, een pub in het Engelse
gehucht Abthorpe bij Nor
thampton, hoe 's ochtends ze
ven van haar kalveren zijn
weggehaald. „Ik krijg een ver
goeding van 25 pond per kalf,
maar die weiger ik. Dit is gru
welijk. Wat er met de dieren
gebeurt, ik weet het niet. Ze
zullen wel worden verbrand.
Maar ik kan je dit zeggen: mijn
beesten zijn voor 150 procent
BSE-vrij."
De mannen die het karwei
voor hun rekening nemen, we
ten dat de waardin haar eigen
veestapeltje heeft om rund
vlees in haar pub te kunnen
serveren. Ze weten ook dat ze
de dieren altijd alleen maar
onverdacht voedsel heeft ge
geven. Maar ze kunnen niet
anders dan de jonge beesten
bij haar weghalen. Zo is het
van hogerhand beslist. Eerder
haalden ze al vijf kalfjes op in
het kader van de regerings
maatregelen tegen de'gekke-
koeienziekte'.
„Tijdens vergaderingen van de
boerenbond blijf ik het roe
pen: Over een jaar zit heel
Groot-Brittannië zonder melk.
Maar niemand weet een op
lossing voor dit vreselijke pro
bleem."
Als ze hoort dat we van the
continentkomen, kijkt ze be-
correspondent
Bemiddelaars zijn er gisteren
in geslaagd een oplossing te
vinden voor het conflict over
een nieuwe ambtenaren-CAO
tussen de Duitse regering en
de vakbonden. Hun voorstel,
dat door beide partijen wordt
geaccepteerd, pakt vooral goed
uit voor de bonden. Ze kregen
op twee essentiële punten ge
lijk van de bemiddelaars. Die
waren ingeschakeld, nadat de
partijen het na vier moeizame
onderhandelingsronden on
eens waren gebleven.
Minister van binnenlandse za
ken Kanther wilde de 2,3 mil
joen werknemers in overheids
dienst geen loonsverhoging bie
den en het mes zetten in het
ziektegeld. Op beide punten
haalde hij bakzeil.
Voorzitter Mai van de ÖTV,
de belangrijkste ambtenaren
bond, noemde het resultaat van
de bemiddeling een 'succes'. Als
minpunt geldt dat de lonen van
de ambtenaren in de vijf ooste
lijke deelstaten slechts van 84
naar 85 procent van het niveau
in het westen worden opgetrok
ken. Minister Kanther sprak van
een 'compromis van de rede
lijkheid'.
De nieuwe CAO kost de over
heid naar schatting vier miljard
mark. Het leeuwendeel daarvan
moet worden opgebracht door
de deelstaten en de gemeenten.
Voor de regering in Bonn, die
eind april een bezuiningspakket
van vijftig miljard presenteerde,
blijft de schade beperkt tot drie
honderd miljoen mark.
Het Bonner bezuinigingspak
ket is morgen het mikpunt van
een grote demonstratie in Bonn
waartoe de vakcentrale DGB
heeft opgeroepen.
zaak is, maar dat het al veel eer
der had moeten gebeuren. De
straf is volgens voorstanders
van afschaffing nutteloos, om
dat er geen effect op de crimi
naliteit vanuit gaat. En schade
lijk is de straf ook, omdat een
aantal landen tot nu toe weigert
misdadigers aan België uit te le
veren juist omdat de doodstraf
daar nog bestaat.
Het parlement moet zich nu
nog buigen over een nieuw stel
sel van strafmaten. Voorgesteld
is om voortaan levenslange ge
vangenisstraf mogelijk te ma
ken voor zware en politieke
misdrijven. De huidige levens
lange straffen zouden dan moe
ten worden vervangen door cel
straffen van twintig tot dertig
jaar. Het begrip dwangarbeid,
dat tot nu toe ook nog in België
bestaat, moet verdwijnen en
worden vervangen door opslui
ting.
denkelijk. „Jullie willen ons
rundvlees niet, terwijl er in
tientallen jaren maar een paar
mensen ziek van zijn gewor
den. Als in Australië iemand
door een haai wordt gepakt,
maken ze dan ook alle haaien
inde oceanen af?"
Op ons antwoord dat niet wij,
maar de politici de beslissing
tot de boycot hebben geno
men, draait ze bij. „Oh, jullie
vinden de maatregel ook te
drastisch? Dit is toch ongeloof
lijk. Ik stemde al Conservatief,
maar nu ben ik de grootste
conservatief van Groot-Brit
tannië. Laat John Major zijn
poot maar stijf houden. Het is
een andere wereld in Europa.
Heel anders dan hier. Ik zeg je:
het is in Brussel beslist om zo
de melkoverschotten van Eu
ropa hier te kunnen lozen.
Maar hier ia mijn pub worden
alleen nog maar Britse pro
ducten verkocht. Er komt geen
buitenlands product meer in.
Nog geen koreltje suiker."
Als we onze lunch willen beta
len, wimpelt ze dat af. „Nee,
dit is op mijn rekening. Ik
vond het veel te prettig om
eens een ander geluid te ho
ren. Wij horen hier niet hoe de
bevolking er zelf over denkt.
Alleen maar wat de politici
vinden."
Bij het verlaten van The New
Inn stuiten we op een bordje:
'Hier wordt alleen Brits rund
vlees geserveerd'.
longreach Diep in het Australische binnenland laten leden van de zogeheten 14th Mudgeeraba Lighthorse Historical Troop het verleden herle
ven. Het binnenland van Australië wordt momenteel getroffen door extreme droogte. foto reuters david gray
Deskundigen van de Europese Unie
hebben al op 8 maart in Brussel alarm
geslagen over de risico's van de run
derziekte BSE voor de volksgezond
heid. De Europese Commissie sloeg de
I waarschuwing echter in de wind, zo
I schrijft het Franse dagblad LeMonde.
Deskundigen van de Wetenschappe
lijke Voedselcommissie waarschuwden
voor het risico van besmetting van
mensen. De waarschuwing bereikte de
Europese Commissie nog voordat de
Britse regering op 20 maart het Lager
huis inlichtte over tien dodelijke geval-
ien van de ziekte Creutzfeldt-Jakob en
het mogelijke verband met de runder
ziekte. In plaats van handelend op te
treden, stopten ambtenaren de waar
schuwingen in de doofpot om 'onnodi
ge onrust bij de bevolking te voorko
men', zo zegt een niet bij, naam ge
noemde deskundige in Le Monde.
Frankrijk staat op zijn achterste be
nen door een publicatie in het Britse
wetenschappelijke tijdschrift Nature.
Daarin staat dat Groot-Brittannië
doorging met de uitvoer van mogelijk
met BSE besmet beendermeel, nadat
het in eigen land al was verboden.
Een woordvoerder van het Britse mi
nisterie van landbouw wees gisteren
elke verantwoordelijkheid van de
hand. „De Europese Commissie wist
wat wij deden en andere landen wisten
dat ook. Ze wisten dat ze het meel niet
aan runderen en schapen moesten ge
ven", zei hij. Het voer was volgens hem
veilig voor varkens en kippen.
De Britse regering heeft deze week
haar boeren gemaand om voor eind ju
li alle voorraden aan oud beendermeel
in te leveren in speciale depots, waarna
het zal worden vernietigd. Sinds kort is
het in Groot-Brittannë ook verboden
om dit meel nog aan varkens, kippen
of vissen te voeren. Op overtredingen
staan strenge boetes.
De opwinding in Frankrijk is des te
groter, nu Franse onderzoekers een
duidelijker verband hebben gelegd tus
sen BSE en de bij mensen optredende
dodelijke hersenziekte Creutzfeldt-Ja-
kob. De onderzoekers brachten in 1991
een concentraat van de hersens van
koeien met BSE aan bij twee volwassen
en een jonge makaak. Alle drie de apen
kregen drie jaar later hersenletsel en
Londen wil met een vijf-stappenplan
het wereldwijde exportverbod op Britse
runderen en runderproducten ophef
fen. Een specifiek tijdpad verbinden de
Britten daaraan niet, zo bleek gisteren
in Brussel. De veterinaire experts van
de Europese Unie buigen zich vandaag
over het Britse voorstel. Daarna kijken
de ministers van buitenlandse zaken
van de EU er maandag naar op een ex
tra bijeenkomst in Rome. Mogelijk
komt de Europese Commissie dan
dinsdag met een formeel voorstel.
De Britse minister van landbouw,
Hogg, is redelijk optimistisch dat er
vóór de Europese top, eind volgende
week in Florence, een oplossing is voor
de rundvleescrisis. Hogg zei dat giste
ren na een gesprek in Baarn met zijn
Nederlandse collega, Van Aartsen. Ook
die toonde zich tamelijk optimistisch.
Alleen ultra-rechts wil handhaving
