Kiezers buitenspel
bij grote projecten
£S kamerleden zetten tanden in CTSV-ellende
Binnenland
De eerste van het jaar
Meer carapatiëntjes in goedkope woning
Leeslessen vaak onder de maat
Kamer hoogst verbaasd over
nieuwe bestuurders CTSV
/OENSDAG 17 APRIL 1996
ANP Algemeen Nederlands Persbureau CPD Geassocieerde Pers D
riaapje redt nog kleiner knaapje
miimegen Een negenjarig Nijmeegs jongetje heeft gisteren een
tweejarige peuter gered van de verdrinkingsdood. Het reddertje
haalde het nog kleinere jongetje uit een vijver. De gealarmeerde
ilitie arriveerde even later en zag de moeder van de peuter met
haar geredde zoontje aan de waterkant staan. Omdat het kind
blauw zag, begon de politie met reanimatie, even later overge
nomen door de GGD. Pas na enige tijd ontdekten agenten het
Ïidere jongetje, dat kletsnat een eindje verderop stond. De peu-
r lijkt het avontuur goed te hebben doorstaan.
i Lelystad verrassend naar PvdA
n m ystad Chris Leeuwe wordt per 1 juli de nieuwe burgemeester
van Lelystad. De PvdA-bestuurder, nu nog burgemeester van het
Zuid-Hollandse Oud-Beijerland, volgt Hans Gruijters (D66) op.
[Die gaat eind juni met pensioen. De benoeming van een PvdA-
mrgemeester geldt als een verrassing. In politiek Flevoland
wordt geopperd dat de spoedige benoeming van een nieuwe
commissaris van de koningin mede een rol heeft gespeeld.
)ommissaris Han Lammers (PvdA) vertrekt later dit jaar. Ver
wacht wordt nu dat zijn opvolger een D66'er zal zijn.
^Dealer gijzelt echtpaar drie weken
eindhovenEen echtpaar uit het Brabantse Budel is drie weken
in het Van der Valkmotel in Eindhoven gegijzeld door een 34-ja-
rige drugshandelaar uit die stad. De slachtoffers, 21 en 19 jaar
lud, zagen het afgelopen weekeinde kans te ontsnappen. Ze
aarschuwden de politie die vervolgens de verdachte heeft aan
houden. Een woordvoerder van de politie heeft dit gisteren
leegedeeld. De gegijzelden vervoerden drugs voor de dealer,
laar wilden daarmee stoppen. De dealer eiste daarop geld.
ben hij dat niet kreeg, gijzelde hij het duo.
Friesland krijgt provinciale politie
den haag Friesland wordt het buitenbeentje in politieland.
Korpsbeheerder zal straks niet meer de burgemeester van
Leeuwarden zijn maar de commissaris van de koningin. Het ka
binet ging daarmee gisteren akkoord. In de 25 politieregio's die
twee jaar geleden ontstonden, werden de burgemeesters van de
grootste gemeenten in die regio's korpsbeheerder. Minister
Dijkstal (binnenlandse zaken) is echter een verklaard voorstan
der van provinciale politiekorpsen.
Unieke transplantatie in Groningen
jROningen Een 17-jarige jongen heeft in het Academisch Zie-
j« kenhuis Groningen (AZG) binnen een dag zowel een nieuwe le-
ver als een nieuwe nier gekregen. Het is voor het eerst dat in Ne
derland zo'n operatie is uitgevoerd. De patiënt maakt het naar
omstandigheden goed, maar volledige herstel kan nog zeker een
jaar duren. Een AZG-woordvoerder heeft dat gisteren bevestigd.
De patiënt kreeg twee maanden geleden eerst een nieuwe lever.
Tien uur later vervingen chirurgen zijn twee zieke nieren door
één gezonde. In Europa zijn tot nu toe zo'n 125 dubbele trans
plantaties uitgevoerd.
Financiën verkocht geheimè stukken
;n haag De SP-fractie in de Tweede Kamer wil van minister
lm (financiën) opheldering over de verkoop van een archief-
ist van zijn departement, die stapels geheime documenten be-
Ifvat zou hebben. De verkoop van de kast werd gemeld in een
[programma van RTL4. De koper vond meteen al dat het ding erg
izwaar was. Bij thuiskomst bleek het boordevol geheime docu-
henten te zitten, zoals notulen van de ministerraad. De koper
jglmeldde dat aan het departement. Dat zou geen interesse heb-
ïen getoond.
D66 betreurt beslissing van kabinet
den haag gpd
arnhem Honderd hectare bos en
heide aan de zuidrand van de Ve-
luwe is gistermiddag bij een brand
verwoest. Het was de eerste hei
debrand van dit jaar. Rond half
zes was de Arnhemse brandweer
met hulp van collega's uit Apel
doorn en andere aangrenzende
gemeenten de brand meester. Het
nablussen duurde daarna nog
uren. Over de oorzaak van de
brand tasten de deskundigen nog
in het duister. Agenten die als eer
ste ter plaatse waren, signaleer
den vlammen over een gebied ter
grootte van een half voetbalveld.
Vlakbij maakten enkele picknic-
kers zich met grote spoed uit de
voeten. Het was de agenten on
duidelijk of zij iets met het ont
staan van het vuur te maken heb
ben. Ook bij het Brabantse Os-
sendrecht werd gisteren een aan
tal hectare bos in as gelegd. Hier
wordt brandstichting niet uitge
sloten. foto cpd
Kiezers krijgen geen invloed op grote projecten zoals de
Betuwelijn of Schiphol. Het kabinet heeft besloten dat
het correctief referendum daar niet voor geldt. Minister
De Boer (VROM) stuurt het standpunt binnenkort naar
de Tweede Kamer. D66 is zeer teleurgesteld. De partij is
altijd een groot voorstander geweest van het referendum,
ook waar het grote projecten betreft.
moeten nog in de Tweede Ka
mer worden besproken. „Daar
proberen we de grote projecten
er in te krijgen." De kans om
dan een meerderheid achter het
D66-standpunt te krijgen, is
echter niet groot, erkent Schel-
tema.
De WD is tegen referenda
over grote projecten waar al
veel inspraak over is geweest.
Het kabinet volgt die gedachte
nu min of meer. Het kabinet wil
de nadruk leggen op inspraak
vóóraf om draagvlak te kweken
voor grote en ingrijpende uit
breidingen van de infrastruc
tuur. Achteraf nogmaals een
maatschappelijke discussie
aangaan, is dan ongewenst, al
dus minister De Boer.
PvdA-woordvoerder Rehwin-
kel zegt in een eerste reactie dat
als de kwaliteit van de inspraak
procedures (vooraf) voor bur
gers en actiegroepen „goed
overeind blijft, wij geen grote
problemen hebben" met het
feit dat grote infrastructurele
projecten niet ook nog eens
achteraf aan de kiezer worden
D66-Kamerlid Scheltema: „Ik
vind het niet goed te verkopen
aan de buitenwacht. In de
Tweede Kamer zijn we het in fe
bruari op hoofdlijnen eens ge
worden over de invoering van
het correctief wetgevingsrefe
rendum. Burgers kunnen zich
uitspreken over ingrijpende
wetsvoorstellen, maar niet over
dergelijke infrastructurele pro
jecten."
D66-fractieleider Wolffens-
perger heeft in het verleden ge
waarschuwd het referendum
niet uit te kleden. Scheltema
vindt echter niet dat dat nu het
geval is. De definitieve wets
voorstellen over het referendum
Hele raad krijgt invloed
op benoeming burgemeester
utrecht anp
DEN HAAG ANP
De Tweede Kamer wil dat de
voltallige gemeenteraad het
recht krijgt om bij de benoe
ming van een burgemeester
aan te geven wie de meest ge
schikte kandidaat is onder de
sollicitanten. Een PvdA-motie
van die strekking werd giste
ren onverwacht aangenomen
door de Tweede Kamer. De
meerderheid was wel krap: 72
stemmen voor, 69 tegen.
In eerdere voorstellen van
het kabinet krijgt een vertrou
wenscommissie uit de ge
meenteraad dit recht van aan
beveling. Dat is op zichzelf al
een versterking van de rol van
de raad, omdat dat recht nu
nog is voorbehouden aan de
commissaris van de koningin.
De uiteindelijke beslissing
over de benoeming van een
burgemeester blijft overigens
in alle gevallen aan minister
van binnenlandse zaken of
(voor gemeenten met meer
dan 50.000 inwoners) aan de
ministerraad.
De regeringspartijen PvdA
en D66 alsmede de oppositie
partijen Groen Links, SP en de
ouderenpartijen vonden het
kabinetsplan niet ver genoeg
gaan. Zij steunden de PvdA-
motie.
Minister Dijkstal (binnen
landse zaken) beraadt zich
nog op uitvoering van de mo
tie. Het kabinet wilde er in eer
ste instantie niet aan om de
hele gemeenteraad het recht
van aanbeveling te geven. Het
kabinet vreest dat informatie
over sollicitanten dan veel te
makkelijk op straat komt te
liggen.
Schoolkinderen die in fiats wo
nen of in kleine goedkope wo
ningen, lopen meer kans op
aandoeningen aan hun lucht
wegen (cara) dan andere kinde
ren. Vocht en slechte ventilatie
zijn daarvan de belangrijkste
oorzaken. Dat blijkt uit een on
derzoek van de GGD in Utrecht.
De afdeling Jeugdgezond
heidszorg ondervroeg vorig
schooljaar tweeduizend kinde
ren uit groep 2 en 1.350 leerlin
gen uit groep 8. Daaruit kwa
men aanzienlijke verschillen
tussen woonbuurten naar vo
ren. In Overvecht, waar veel
hoogbouw staat, komt cara bij
kinderen drie keer zo vaak voor
als in de wijken Binnenstad,
Zuid en Oost.
Nader onderzoek leerde dat
slechte ventilatie en vocht de
grote boosdoeners zijn. Vooral
in combinatie met een constan
te temperatuur gedijen daarin
schimmels en huisstofmijt. Bei
de zijn bekende risicofactoren
voor aandoeningen aan de
luchtwegen.
den haag gpd
De leeslessen op veel basisscho
len deugen niet. Dat komt om
dat op bijna de helft van de
scholen geen moderne metho
des worden gebruikt, de lessen
te yeel klassikaal worden gege
ven en er te weinig rekening
wordt gehouden met de indivi
duele kennis van de leerlingen.
Dit schrijft de Onderwijsin
spectie in een verslag naar aan
leiding van een onderzoek naar
begrijpend en studerend lezen
op de basisschool. Ze adviseert
de invoering van nieuwe me
thodes en een meer individuele
benadering van de leerlingen.
Aanleiding voor het onder
zoek vormden de achterblijven
de leesprestaties van Neder
landse kinderen. Die kwamen
onder andere aan het licht door
een internationaal vergelijkend
onderzoek.
Het aanbod aan leesonder
wijs vertoont op ongeveer de
helft van de scholen tekorten.
Op nog eens dertig procent van
de scholen is het leesonderwijs
duidelijk onder de maat, meldt
de inspectie.
Minister De Boer zal de
Tweede Kamer binnenkort la
ten weten dat het kabinet bij
grote projecten denkt aan be
sluitvorming in drie stappen.
Eerst wordt er een principe-be
slissing genomen, waarna de
discussie in de samenleving en
het parlement op gang kan ko
men. Als blijkt dat de hoofdlij
nen van een besluit voldoende
zijn besproken, neemt het kabi
net een 'projectbeslissing'. Ver
volgens komt er een concreet
plan waarover inspraak moge
lijk is. Pas dan gaat het ter goed
keuring naar het parlement.
Kinderen mogen
achternaam van
moeder krijgen
den haag gpd
Kinderen van getrouwde ou
ders hoeven niet meer per se
de achternaam van de vader te
dragen. Ouders die dat willen,
mogen hun kinderen ook de
achternaam van de moeder ge
ven. De achternaam die voor
het eerste kind is gekozen, is
ook verplicht voor volgende
kinderen. Een ruime meerder
heid van de Tweede Kamer is
hiermee gisteren akkoord ge
gaan.
Kunnen ouders geen keus
maken, dan krijgen de kinde
ren automatisch de achter
naam van de vader. Een min
derheid (PvdA, D66 en Groen
links) vond dat in zo'n geval
de kinderen de achternaam
van de moeder moeten krij
gen.
Parlementaire commissie begint vandaag met onderzoek
n haag anp-gpd
irwijl Tweede-Kamerleden be-
mkingen hebben over de tij-
elijke CTSV-bestuurders
eurtsen en Etty gaat vandaag
parlementaire commissie
an de slag. De commissie on-
erzoekt hoe onder het vorige
lestuur de crisis bij het CTSV
on ontstaan. Niet alleen naar
e knallende ruzie bij het CTSV
elf kijkt de commissie, maar
ok naar de rol die staatssecre-
iris Linschoten daarin heeft
espeeld. Een korte karakteris-
ek van de parlementaire
leumeuzen.
foorzitter van de onderzoeks-
immissie is ing. J. van Zijl (43)
ran Zijl is sinds 1989 lid van de
reede Kamer voor de PvdA.
ran huis uit is hij landbouwspe-
ialist. Als oppositiewoordvoer-
ler gaf hij de inleidende stoot
lie leidde tot de val van de
IDA'er Braks als minister van
indbouw. Van Zijl is een echte
lartijman, die zich inmiddels
leeft bekwaamd op het terrein
an de sociale zekerheid. Met
ïame de AOW en de aanvullen-
e pensioenen hebben daarbij
ijn belangstelling.
r. B. J. van der Vlies (53, SGP)
degelijk, een noeste werker,
lie zijn orthodox-christelijke le-
'ensovertuiging gestalte geeft in
ijn dagelijkse leven. Maar hij is
[een 'stijle' christen. Van der
dies is zeer beminnelijk. Hij
ras vanaf zijn 25-ste leraar wis-
unde en vanaf zijn 31-ste con-
ector van het Reformatorische
lollege Blaucapel (vwo/havo)
n Utrecht. „Als je eerlijk toegaf
je had gespijbeld, viel hij
morrn mee. maar als je jokte,
vas hij behoorlijk lastig", zegt
;en oud-leerling. Als voormalig
viskundedocent koos Van der
dies als enig Kamerlid tegen de
'erplichte wiskunde na de mid-
lenbouw. „Als u eens wist hoe
opgelucht sommige leerlingen
zijn als ze wiskunde kunnen la-
en vallen", hield hij toenmalig
'taatssecretaris Ginjaar-Maas
evergeefs voor. Een realist met
diep menselijke trekken.
Mr. J. van Walsem (48, D66) is
aan zijn derde grote baan bezig,
legen zijn dertigste volgde hij
zijn vader op in het tamelijk
omvangrijke Utrechtse familie
foto anp Reitsma.
foto anp Van Zijl.
bedrijf Van Walsem Installatie
bedrijven. Hij bleef daar tien
jaar directeur. Vervolgens werd
hij door zijn branchegenoten
gevraagd voor het voorzitter
schap van de Vereniging van
Nederlandse Installatiebedrij
ven (VNI). Van Walsem deed
het familiebedrijf op dat mo
ment van de hand. Honkvast en
- met veel gevoel voor humor, zo
beschrijft zijn werkomgeving
hem. Geen carrièrejager, con
sciëntieus en wars van goed
koop effectbejag. Als woord
voerder in de Fokker-debatten
stond hij als 'redelijk alternatief
in de schaduw van collega
woordvoerders.
Drs. J. H. Klein Molekamp (47,
WD) werd geboren in Hilver
sum. Hij studeerde bedrijfseco
nomie aan de Rotterdamse
Erasmus Universiteit. Na de ka
binetsformatie van 1994 moest
Klein Molekamp de wachtka
mer in totdat WD'er J. Franssen
werd benoemd tot burgemees
ter van Zwolle, alvorens hij zijn
zetel in de Tweede Kamer kon
innemen. Daarvoor werkte hij
twintig jaar voor de Kamer van
Koophandel in Rotterdam, de
laatste tien jaar als secretaris.
Vanaf begin jaren tachtig was
hij lid van het dagélijks bestuur
van de WD. Hij leidde de suc
cesvolle verkiezingscampagnes
van de lijsttrekkers Wiegel en
Nijpels. In de Kamercommissie
voor volkshuisvesting, ruimtelij
ke ordening en milieubeheer
toonde hij zich steevast een
warm pleitbezorger van de be
langen van het bedrijfsleven. Hij
gruwt van al te gedetailleerde
milieuregels en te stringente
overheidsbemoeienis met on
dernemingen. Zijn uiterst cor
recte en ambtelijke taalgebruik
komt zijn politieke overtui
gingskracht niet altijd ten goe
de.
Drs. L. Sipkes (47) zit sinds
1990 in de Tweede Kamer voor
Groen Links. Bloedgroep: de
voormalige PSP. Een geënga
geerde, kerkelijk geïnspireerde
omgeving Kerk en Vrede, Pax
Christi en het lidmaatschap
van het Komitee Kruisraketten
Nee zorgden voor haar prakti
sche politieke vorming. Een stu
die politicologie in het eertijds
rode bolwerk Nijmegen legde
de basis. Ze vindt zichzelf eer
der boos dan bevlogen. Zei re
cent over het rapport van de
commissie-Van Traa: „De poli
tiek heeft te weinig eisen gesteld
aan legitimiteit en toetsbaar
heid van nieuwe opsporingsme
thoden. Zo is het ontsporen van
sommigen bij politie en justitie
mede door de politiek uitge
lokt." Linschoten moet dus
maar hopen dat hij de door
hem aangezochte bestuursle
den van CTSV voldoende heeft
geïnstrueerd en gecorrigeerd
toen het mis dreigde te gaan.
Anders zwaait er wat voor hem.
Econoom drs. J. Reitsma (50)
begon zijn loopbaan eind jaren
zestig als vormingsleider in
Overijssel. Hij werd vervolgens
sociaal-economisch voorlichter
van de Overijsselse Christelijke
Boeren- en Tuindersbond
(CBTB). De in Witmarsum ge
boren politicus had daarvoor de
juiste papieren: een jongen van
het platteland die eerst in
Leeuwarden het diploma Hoger
Agrarisch Onderwijs behaalde,
vervolgens de akte MO-econo-
mie, alvorens in Rotterdam zijn
doctoraal economie te behalen.
Reitsma begon zijn politieke
carrière in de gemeenteraad
van de Noordoostpolder voor
het CDA Daar werd hij in 1986
wethouder. Reitsma ontpopte
zich in de oppositie tijdens het
kabinet-Kok bij afwezigheid van
serieuze concurrentie tot eerste
woordvoerder belastingzaken.
Hij deed dat zeer consciëntieus.
Geurtsen en Etty zijn geen specialisten sociale zekerheid
den haag gpd
De Tweede Kamer is verbaasd
en teleurgesteld over de keuze
voor de oud-politici Geurtsen
(WD) en Etty (PvdA) als 'puin
ruimers' bij het College van
Toezicht Sociale Verzekeringen
(CTSV). Regeringspartij D66
vraagt staatssecretaris Lin
schoten (sociale zaken) zijn
keuze nader toe te lichten. De
Democraten vrezen dat de po
litieke kleur van het tweetal
zwaarder heeft gewogen dan
kennis van zaken, zodat de
chaos bij het CTSV zal voort
duren.
Geurtsen en Etty moeten als
tijdelijk voorzitter en tijdelijk
vice-voorzitter voor het eind
van het jaar orde op zaken stel
len bij het CTSV. Met hun
komst stappen de huidige be
stuurders Van Leeuwen (WD),
Van Rooijen (CDA) en Van Ot-
terloo (PvdA) op. Het drietal
was maandenlang in een
machtsstrijd verwikkeld met het
CTSV-personeel. Het CTSV
houdt toezicht op de uitvoering
van de WAO, AAW, WW en indi
rect de AOW.
De Tweede Kamer is vooral
bezorgd over de geringe kennis
over de sociale zekerheid bij
Geurtsen en Etty. De zeventigja
rige Geurtsen maakte voor de
WD deel uit van de Tweede Ka
mer ('67-'81) en het Europees
parlement ('74-'84). Nadien was
hij voorzitter van het Commis
sariaat van de Media ('88-'96),
waar Etty als commissaris fi
nanciële en technische zaken
werkte. Voorheen was de
PvdA'er Etty wethouder in Am
sterdam.
Geurtsen zei gisteren niet
meer dan globale kennis van de
sociale zekerheid te hebben. Hij
was eigenlijk van plan het wat
rustiger aan te gaan doen en
stond dan ook „niet te trappe
len voor deze baan". Etty werkt
momenteel als organisatie-ad
viseur bij bureau Andersson Elf-
fers Felix, dat de interimbe
stuurders tevens ter zijde zal
staan. Beiden zullen een halve
werkweek bij het CTSV gaan
werken.
De coalitiepartijen WD en
D66 zijn net als de oppositie
verbaasd dat Linschoten niet
voor deskundige bestuurders
uit het bedrijfsleven heeft geko
zen. D66-woordvoerster Schim
mel noemt de opmerkingen van
Geurtsen over zijn kennis van
zaken „heel pijnlijk" en WD'er
Van Hoof merkte op dat „dit
niet is wat ik had verwacht".
Volgens Schimmel (D66), Bies
heuvel (CDA), Rosenmöller
(Groen Links) en Marijnissen
(SP) heeft staatssecretaris Lin
schoten een politieke keuze ge
maakt.
Marijnissen vindt dit zeer on
verstandig. „Deel van het pro
bleem met het vorige bestuur
was juist hun politieke achter
grond. Deze benoeming is een
gotspe." Biesheuvel meent dat
Linschoten gevaarlijk spel
speelt: „Als het interimbestuur
zijn taak niet goed vervult, heeft
de staatssecretaris echt een
groot probleem." De PvdA heeft
geen moeite met Linschotens
keuze. De staatssecretaris zelf
heeft laten weten Geutsen en
Etty te hebben gekozen vanwe
ge hun bestuurlijke en manage
mentkwaliteiten.
In de wandelgangen van de
Tweede Kamer wordt gezegd
dat Linschoten vergeefs een be
roep heeft gedaan op een aantal
deskundigen. Die zouden even
wel voor de eer hebben bedankt
omdat de salariëring te laag zou
Etty. foto cpd
zijn. Ook vrezen zij in een wes
pennest terecht te komen, het
geen terugkeer naar hun regu
liere baan kan schaden. Het mi
nisterie doet geen mededelin
gen over mogelijke andere kan
didaten en de salarissen. De
huidige bestuurders ontvingen
jaarlijks respectievelijk drie ton
(Van Leeuwen) en 2,5 ton (Van
Otterloo, Van Rooijen). De
Tweede Kamer vond dat te veel
geld.
