Kwalijke medicijnen in kaart
Vitamine A biedt geen bescherming
Gezondheid
MAANDAG 4 MAART 1996
DOOR HANS VAN ES r-
Het wil niet erg vlotten met het voorjaar. Ook in de komende dagt*-'
blijft het stuivertje wisselen tussen koude lucht van arctische oo
sprong boven een groot deel van het Europese continent en iets i|joS
der koude lucht op het noordelijk deel van de Atlantische oceaa^Qp
Het afgelopen weekeinde lag de temperatuur flink onder het lanjQev
gemiddelde. Bij maxima van 3 a 5 graden wisselden zon en wolkzjn(
velden elkaar af. Zaterdagavond probeerde zachte lucht van de
Noordzee binnen te lopen, maar dat lukte met. De nabijheid vanpe
wamtefront zorgde enige tijd voor natte sneeuw. ger
Zondag klaarde het in de loop van de dag flink; bij weinig wind e!een
dere hemel vroor het in de afgelopen nacht licht tot matig. Vandfan
krijgt de zachtere lucht boven de Noordzee weer een kans. Voordstai
koude lucht is opgeruimd, kan er wat neerslag vallen, deels in d£e
vorm van sneeuw. Cos
De komende 48 uur staat er boven ons land een zwakke noordeliiAm
stroming, die vrij veel bewolking meevoert. Afgezien van een spaLe
regen of motregen blijft het droog. De kans op vorst in de nacht i g0^
del ijk wat kleiner vanwege de aanvoer over zee. De maxima liggeiyy0
veranderd aan de lage kant: circa 5 graden. juc
Een hogedrukgebied, dat al geruime tijd ten noordwesten van lerjj_au
is te vinden, verplaatst zich in de tweede helft van de week naar !^m
Scandinavië. De wind draait naar het oosten en vanaf het deels bfjd
sneeuwde vasteland stroomt opnieuw koude lucht binnen met li<Le
vorst in de nacht en maxima van 2 tot 4 graden. Het blijft droogjser
zon laat zich weer geregeld zien. yya
De maartse kou is eigenlijk een iogisch gevolg van een lange winlgp,
In tegenstelling tot voorgaande jaren heeft de natuur momenteeljge
achterstand van enkele weken. De laatste keer dat we in het maa;^,
met flinke winterse omstandigheden moesten afrekenen, was in L 0I
1987. Na een extreme koudegolf in januari sloeg de winter op 2,ser
maart plotseling wederom in volle hevigheid toe. Een actieve dep^g
sie trok pal over Nederland. Terwijl in het zuiden en westen van hfjg
land veel regen viel bij +10 graden, begon het vanuit het noordoqgjj
te vriezen. In Groningen en Drente viel 20 tot 30 millimeter in vck/ei
van ijzel en veroorzaakte enorme schade aan bomen, die onder hLer
gewicht van het ijs bezweken. 20
Onder het volhardend regime van een winters hogedrukgebied b( $p
Noord-Europa volgden nog twee weken met lichte tot matige
de nacht. Pas op 25 maart werd het een beetje voorjaar met
turen van 13 graden.
wolkenvelden. Morgen
met name in het midden
en noorden kans op wat
sneeuw. Middagtempera-
in het zuiden en mid
den enkele graden boven
nul, elders lichte vorst.
Woensdag overal iets la
ger.
Denemarken:
Wolkenvelden en plaatse
lijk wat regen. In de loop
morgen tijdelijk flinke opklaringen.
Woensdag opnieuw toenemende bewol-
kingn en later ook kans op sneeuw. Mid-
dagtemperatuur morgen rond 4 graden,
woensdag iets lager.
Engeland, Schotland, Wales en Ierland:
Wolkenvelden en plaatselijk wat regen
of motregen. Hier en daar ook zon. Mid-
dagtemperatuur rond 8 graden.
België en Luxemburg:
Vandaag eerst vrij zonnig, daarna wol
kenvelden en plaatselijk wat regen of
motregen. Middagtemperatuur van 5
graden in het westen tot iets boven nul
in de Ardennen, morgen iets zachter.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Perioden met zon en droog. Maxima on
geveer 5 graden.
Portugal:
Zonnig, maar morgen aan de Algarve
r bewolking en kans op regen. Mid
dagtemperatuur ongeveer 16 graden.
Madeira:
Half tot zwaar bewolkt en van tijd tot tijd
regen of onweer. Mogelijk veel neerslag.
Maximumtemperatuur circa 17 graden.
Spanje:
Droog en vooral 's ochtends zonnige pe
rioden. Langs de kusten in het oosten en
zuiden en ook langs de Golf van Biskaje
meer bewolking en kans op wat regen.
Geleidelijk meer wind, met name aan de
stranden in het zuiden. Maxima rond
11, in het zuiden circa 17 graden.
Canarische Eilanden:
Vernaderlijk bewolkt en nu en dan regen
nweer. Mogelijk veel neerslag. Maxi
mumtemperatuur rond 20 graden.
Marokko:
Westkust: vandaag zonnige perioden en
droog. Morgen toenemende bewolking
en later vooral in het zuiden kans op re
gen. Middagtemperatuur rond 18 gra
den, morgen ruim 20.
Tunesië:
Wisslevallig weer met vooral in het noor
den enkele buien, mogelijk met onweer.
Ook af en toe zon. Middagtemperatuur
ongeveer 15 graden, vandaag in het zui
den lokaal 20.
Zuid-Frankrijk:
Droog en vrij zonnig. Vrij koud met maxi
ma van 4 graden in de omgeving van
Clermont-Ferrand tot 10 plaatselijk
langs de Middellandse Zee.
Mallorca en Ibiza:
Af en toe zon en vooral vandaag kans op
een bui. Fris met maxima rond 13 gra-
Italië:
In het noorden en westen vrij zonnig en
droog. In het zuiden en ten oosten van
de Apennijnen meer bewolking en kans
op een bui, in de heuvels met sneeuw.
Vrij koud met maxima tussen 4 en 9 gra
den; op Sicilië iets hoger.
Corsica en Sardinië:
Half tot zwaar bewolkt en vooral van
daag enkele buien, mogelijk met on
weer. Middagtemperatuur ongeveer 11
graden.
Malta:
Vandaag half tot zwaar bewolkt en enke
le buien, mogelijk met onweer. Morgen
afnemend bung en wat meer zon. Mid
dagtemperatuur rond 13 graden.
Griekenland en Kreta:
Vandaag toenemende bewolking, vooral
in het zuiden gevolgd door regen of on
weer, in de bergen sneeuw. Morgen van
het noorden uit opklaringen. Op de
Egeische Zee steekt daQ een harde noor
denwind op. Vandaag maxima van 5 gra
den in het noordoosten tot circa 12
langs de oostkust van het vasteland.
Morgen iets kouder.
Turkije en Cyprus:
Langs de Turkse westkust vandaag eerst
zon, later regen. Morgen weer opklarin
gen, maar veel wind. Aan de zuidkust en
op Cyprus af en toe zon en vooral mor
gen enkele fikse regen- en onweersbui
en Maxima van 5 graden op de Dar-
danellen tot 22 morgen op Cyprus,
Duitsland:
Vandaag perioden met zon en vrijwel
overal droog. Later op de dag in het
noordwesten toenemende bewolking en
kans op wat regen. Morgen ook in de
rest van het land wolkenvelden en vooral
in het noorden en in de heuvels plaatse
lijk wat regen, sneeuw of ijzel. Middag
temperatuur oplopend tot 6 graden in
het noordwesten en +2
Beieren.
Zwitserland:
Droog en veel zon.
in de dalen van iets boven
in het noorden tot 9 bij Lugano
Oostenrijk:
In het noorden eerst nog plaatseliP]
sneeuw, verder geleidelijk meer
Morgen later op de dag opnieuw wi
velden. In het zuiden op beide
droog en zonnige perioden. Midda1
peratuur in de dalen iets bovel
vriespunt.
Polen:
Wolkenvelden en af en toe sneeuwflcc
gen in het westen mogelijk ook rej n
ijzel. Overdag lichte, in het oosten]
selijk matige vorst, morgen in her
ten lichte dooi. fe:
Tsjechië en Slowakije: elc
Wolkenvelden, ook enkele opklaijnt
en plaatselijk wat sneeuw, morgj.
Tsjechie mogelijk ook ijzel of 11
MiHHorrtommnrofi li ir rr\rtfi hot wrioO^
morgen in Tsjechie iets zachter.
Hongarije: jd
Wolkenvelden, vooral morgen ook toe
ge perioden en vrijwel overal fc|
Maxima meest iets boven het vneskn
DINSDAG 5 MAART 1996 Ba
Zon- en maanstanden DF
Zon op 07.16 Zon onder tl,
Maan op 18.52 Maan onderlag
Waterstand
IJmuiden Katwijk 'k
Hoog 03.56 15.59 03.29
Laag 11.44 *-.- 11.25
Weerrapporten 04 maart 07 uur:
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Vlissingen
Maastricht
Brussel
Dublin
Zurich h
Bangkok li
Buenos Aires o
Casablanca 0
Johannesburg z
Los Angeles z
New Orleans 0
New York o
TelAviv 0
Tokyo li
Glad
Na weken glijden, glibberen en kleumen kan de balans
worden opgemaakt. Hoe staat het met de botbreuken?
Vooral de ouderen en degenen die slecht ter been zijn
kunnen daar nog langde naweeën van hebben. Me
vrouw Lodewijks, bijna tachtig, liet haar hondje uit en
werd met hond en al afgeleverd bij het ziekenhuis.
,.lk weet niet meer precies hoe ik nou ben gevallen, maar
ik denk dat ik mijn pols heb gebroken, want mijn hand
staat er zo gek bij. En ze liet me haar rechterarm zien.
Haar hand stond naar boven en naar binnen verplaatst,
als een bajonet op een geweer. Deze stand is heel typisch
voor de fractuur van Colles, genoemd naar de arts die
deze breuk voor het eerst beschreef. Bij deze breuk zijn
beide onderarmsbotten, spaakbeen en ellepijp ofte wel
radius en ulna, gebroken vlakbij de handwortel.
De fractuur van Colles. ook wel fractura radii typica ge
noemd, is de meest voorkomende polsfractuur. Vaak
zijn het wat oudere mensen die deze breuk vertonen; bij
kinderen zien we deze 'typische' fractuur eigenlijk nooit.
De Colles-fractuur wordt meestal veroorzaakt door een
val op de uitgestrekte arm. Bij gladheid, en vooral als er
ijs ligt, treedt er een ware epidemie op van deze onder
armsbreuk. Schaatsers die in een spleet zijn blijven ha
ken (gelukkig is het wat dat betreft niet tor een Elfsteden
tocht gekomen) en naar voren zijn gevallen, maar ook
'gewoon' uitgegleden patiënten zitten dan broederlijk
bijeen in de wachtkamer van het ziekenhuis, te wachten
Een andere breuk die we vaak
zien na een val met gestrekte
arm is de fractuur van het sleu
telbeen (clavicula). Deze breuk
komt buitengewoon vaak voor,
naar schatting is tien procent
van alle botbreuken een clavicu
lafractuur. Het sleutelbeen ligt
zo dicht onder de huid dat het
niet moeilijk is een breuk te her
kennen. De meeste fracturen be
vinden zich in het middelste
derdedeel van het sleutelbeen.
De botstukken worden door
spieren in hals, borsten bo
venarm enigszins uit elkaar ge
trokken, zodat een botpunt in de
huid kan prikken.
Het is voldoende om bij een cla
viculafractuur de arm in een draagdoek te houden. De
pijnklachten nemen dan na enkele dagen af en de ge
troffene kan voorzichtig beginnen met oefenen. Dat oefe
nen is heel belangrijk. Het gevaar bij een sleutelbeen
breuk is dat (vooral de oudere) patiënten te lang wach
ten met bewegen van de gekwetste arm en dat dan de
functie vdn het schoudergewricht niet meer goed terug
komt. Men blijft dan achter meteen zogenoemde 'frozen
shoulder', een schouder waar geen beweging in te krijgen
valt. En dat is na zo'n onschuldige breuk wel heel jam
mer.
Een gebroken pols, een gebroken sleutelbeen, vervelend
natuurlijk, maar de schade is te overzien. De meeste pa
tiënten, ook als ze wat ouder zijn, kunnen zonder pro
blemen terug naar huis.
Een veel gevaarlijker botbreuk, die deze winterzeer veel
werd gezien, is de gebroken heup, eigenlijk een fractuur
van de dijbeenhals. De meeste mensen die met zo'n
breuk naar het ziekenhuis komen zijn bejaard tot hoog
bejaard. De gebroken heup moet vervangen worden
door een stalen heupkop en de operatie die daarvoor no
dig is, kan bij iemand van vijfentachtig, die misschien al
niet meer helemaal gezond was, een flinke deuk in de
conditie slaan. Meestal gaat het natuurlijk goed, maar
toch bestaat de mogelijkheid dat men zozeer uit even
wicht wordt gebracht door breuk, operatie en eventuele
complicaties, dat iemand uiteindelijk aan de gevolgen
van een gladde stoeptegel komt te overlijden.
op een gipsverband.
i
E
N
N
E
G
L
1
G
E
H
M
V
T
B
A
K
O
O
N
E
A
E
R
E
G
T
F
0
F
R
1
E
A
F
E
N
G
G
0
R
L
1
P
A
K
A
N
T
R
R
L
M
A
N
A
S
1
D
M
R
A
A
U
D
R
N
G
A
E
0
K
D
N
A
M
B
1
B
E
T
D
A
U
M
E
E
U
E
L
E
A
T
E
R
N
N
B
D
K
D
D
D
T
E
Z
1
F
W
T
S
1
G
S
V
O
G
A
E
J
K
N
A
R
D
R
B
N
E
1
D
E
B
E
N
G
D
U
D
1
V
1
D
N
1
Aandrift
Diva
Informeel
Afbuiging
Drankje
Knudde
Apart
Duik
Kwab
Armenzorg
Emaillak
Landstreek
Arrestatie
Entstof
Mimi
Barman
Ezei
Namen
Bediening
Gage
Neglige
Beraad
Genet
Ober
Bergaf
Hoeve
Spits
Brood
Hoon
Steunen
Damar
Idem
Tand
Dame
Individu
OPGAVE
OPLOSSING
WOORDZOEKER
In deze mengelmoes van letters
zijn al de genoemde woorden ver
stopt. Ze zijn te lezen van links
naar rechts, van rechts naar
links, van boven naar beneden of
omgekeerd of schuin. Sommige
letters worden dubbel gebruikt.
Streep alle woorden door. De res
terende letters vormen dan regel
voor regel van boven naar bene-
den nng p.p.n wnnrd
CITAAT
Horizontaal:
1. haver; 2. poes; 3. keet; 4. za
del; 5. toon; 6. dadel; 7. pand;
8. zoon; 9. tabel; 10. niet; 11.
poot; 12. kanon; 13. kaas; 14.
maan.
Het citaat is van Horiatius: ,,Het
leven schenkt de stervelingen
niets zonder zware arbeid".
„Ik kan niet eten met dit masker op", zei
de gastheer met doffe stem. „Eh...nee, dat
is begrijpelijk" zei de markies wat ver
ward. „Het lijkt mij heel hinderlijk! Waar
om eh...U zult wel een goede reden heb
ben orrj het te dragen, neem ik aan?"
„Ja", gaf de ander toe. „Ik wil u de aan
blik van mijn afstotend gelaat besparen."
Er volgde een gedrukte stilte die ten slotte
verbroken werd door de heer de Cante-
cler. „Afstotend gelaat? Onmogelijk!" riep
hij met een gemaakt lachje uit. „Iemand
die zo'n goede smaak heeft en zo'n uit
stekende gastheer is, kan niet afstotend
zijn."
„Denkt u?" hernam de ander. „Het bevalt
u hier dus wel. Is er niets wat u hier in
huis tegenstaat?"
„Integendeel" zei de markies heftig. „Al
les is fraai en smaakvol en ik ben er trots
op hier gast te zijn. Alleen uw hofmeester
lijkt me een misgreep. Maar ja, ik weet,
hoe moeilijk het is om goed personeel te
krijgen."
„Ach ja, de majordomo", bevestigde de
gastheer zuchtend. „Een merkwaardig
goedlachs type."
„Daar heb ik u!", riep de heer de Cante-
cler uit. „Ik wil wedden, dat hij de oor
zaak van uw masker is. Een dergelijk door
en door volkse figuur schroomt niet om
te lachen als hij rare adel ziet. Het grauw
lacht om alles wat het niet begrijpt. En u,
als fijngevoelig edelman hebt natuurlijk
gemeend, dat uw uiterlijk eh... afstotend
is. Maar dat geldt niet voor mij, meneer!
Voor mij is het gelaat van de Waggel af
stotend; het uwe kan slechts aangenaam
en vol adeldom zijn."
„Denkt u?" prevelde de ander. Hij zucht
te en met een snelle beweging trok hij de
kap van het hoofd. Op hetzelfde moment
sprong de markies overeind en sloeg de
handen voor de ogen.
At AAR TOEN HEGFT qrvZE
/HENEEE ACC*T HÉÉL 0OOS
(ZEHO/ZP EN TOEN HEEFT-/E
AUE stoute ME/VEREN EN
MEVROUWEN TOE&ESP&EEFT
TOM POES Tom Poes en de Gezichtenhandel
Extra vitamine A biedt geen bescherming tegen
longkanker en hart- en vaatziekten. Toevoeging
van vitamine A aan een normaal voedselpakket
zou mogelijk zelfs schadelijk kunnen zijn. Vori
ge maand is een Amerikaans onderzoek onder
18.000 rokers en asbest-werkers voortijdig be
ëindigd, toen uit een tussentijdse analyse bleek,
dat het aantal mensen met longkanker in de
groep die extra vitamine A en een voorloper
daarvan (beta-caroteen) slikten, aanzienlijk
groter was dan in de groep die geen toevoeging
van deze vitaminen laeeg.
In de vitamine-groep was ook de sterfte een
stuk hoger. Het klinische onderzoek vond zijn
voortijdige einde mede op grond van de resul
taten van een eerder uitgevoerd onderzoek on
der 29.000 rokers in Finland. Uit dat onderzoek
bleek, dat onder de rokers die extra beta-ca-
roteen innamen, meer gevallen van longkanker
optraden en meer sterfte voorkwam dan onder
de rokers in de controle-groep.
Ook uit een recent beëindigd Amerikaans on
derzoek onder 22.000 mannelijke artsen bleek
de voorloper van vitamine A geen bescherming
tegen ziekte of sterfte te bieden.
Wolffers' onvermoeibare strijd tegen de farma-maffia
Wijs Ivan Wolffers een vuilnisbelt
en hij zou niet weten hoe snel-ie er
alle te dure, overbodige, gevaarlijke
en af te raden medicijnen moest
storten, die de overheid toelaat in
Nederlandse apotheken en zieken
huizen. Met alle middelen wil
Wolffers de bolwerken van de far
ma-maffia te lijf.
Het is elke twee jaar toch weer
even schrikken als prof. dr. Ivan
Wolffers zijn standaardwerk 'Medi
cijnen' afscheidt, een inmiddels tot
824 pagina's uitgegroeide lijvige
pil. De hoogleraar in Amsterdam
trekt weer onvermoeibaar ten strij
de tegen artsen die uit de losse
pols voorschrijven en de overheid
die er een potje van maakt.
Buitengemeen fel zijn ook de uit
halen naar de farmaceutische in
dustrie: zij manipuleert artsen
(4.000 gulden aan 'cadeaus' per
jaar), apothekers, onderzoeken en
kokkerelt met medicijnen om
steeds weer nieuwe en vaak over
bodige en vooral duurdere midde
len erdoor te drukken. De witte-
jassen-maffia graait miljarden
winsten bijeen over de rug van de
zieken en gebrekkigen. Waarom
moet het maagmiddel Zantac van
Glaxo aan grondstoffen 2,80 gul
den kosten en bij de apotheek 105
gulden?
Ivan Wolffers wordt het niet moe
te benadrukken dat heel veel
kwaaltjes en klachtjes vanzelf over
gaan. Ter voorkoming of bestrij
ding van allerlei lichamelijk onge
mak zijn de beste geneesmiddelen
nog steeds: niet roken, niet te veel
alcohol drinken, gezond eten en
voldoende lichaamsbeweging.
Pillen slikken om ziekte te voorko
men raadt de medicijnenbijbel af.
Het lichaam is een ingewikkeld
biochemisch complex in delicate
balans. Elk vergif - dat zijn de
meeste geneesmiddelen immers -
dat je er instopt zal dat evenwicht
verstoren. Met soms het meest on
verwachte of kwalijke resultaat.
Even zo goed worden jaarlijks vele
miljoenen guldens uitgegeven en
voorgeschreven aan middelen die
niet werken. De remedie tegen
(kriebel)hoest is geduld. Bij diarree
werkt water met zout en suiker het
best. Er zijn bijvoorbeeld ook geen
middelen waarvan is aangetoond
dat ze bij de genezing van een
wond helpen.
Bladerend door de encyclopedie
vallen je veel meer middelen op
die niet werken of alleen de symp
tomen onderdrukken. Dat geldt
bijvoorbeeld voor Algesal (smeer
middel tegen spierpijn), neusdrup
pels tegen verkoudheid, Norit, Pri
matour. Azaron Sperti en Rennie.
Pijnstillende oogdruppels zijn zelfs
gevaarlijk. Saridon noemt Wolffers
'geen aanwinst voor de huisapo-
theek'. De rage van anti-reuma
middelen bij pijntjes aan spieren
Wolffers: „Dat is geen geneeskun
de, maar totale oorlog."
Verslaving
De hoogleraar trekt van leer tegen
artsen die patiënten volstoppen
met talloze soorten verslavende
slaap- en kalmeringsmiddelen. Dat
is de familie van 'benzodiapezi-
nen', bekend onder merknamen
als Valium. Librium, Temesta, Se-
resta, Mogadon en heel veel mid
delen waarvan de naam op -pam
eindigt.
Het is zaak voor de consument
(patiënt) om alert te zijn. „De op
leiding van artsen is nog altijd on
voldoende als het op geneesmid-
delengebruik aankomt en produ
centen van geneesmiddelen krij
gen steeds meer invloed op na
scholing en bijscholing van art
sen."
Wolffers raadt de lezer aan zich
kritisch op te stellen en - niet ge
heel zonder eigen belang, maar
wel met recht: „Met dit boek in de
hand op weg naar spreekuur en
apotheek, want we hebben recht
op die communicatie. De gebrui
kers van medicijnen zullen zich
nog krachtiger moeten opstellen.
Het gaat om onze gezondheid. Het
gaat om ons lichaam."
(Ivan Wolffers, Medicijnen, editie
'96-'97; uitgeverij Contact Am
sterdam; prijs 55 gulden; ISBN
902540507-X).
Hoogleraar Ivan Wolffers. De beste
geneesmiddelen zijn nog steeds: niet
roken, niet te veel alcohol drinken en
voldoende lichaamsbeweging.
FOTO KIPPA
of gewrichten zint hem voor geen
meter. Liever masseren en parace
tamol.
Over sommige medicijnen velt het
boek een vernietigend oordeel. Het
slaapmiddel Cyclobarbital is 'een
gevaarlijk zeifmoordmiddel'. Oor
druppels Panotile bevatten twee
soorten antibiotica, een bijnier-
schorshormoon en een pijnstiller.
EN TOEN HEEFT P/E
STOUTE F&WSE MBH EER.
TOCH BOEM
GE PA A/V