WINTERTIJD
Dokkum: bolwerken en Berenburg
Nederland niet saai in
Toerisme
Nieuwe 'Ledenwijzers'
van ANWB zijn uit
TERDAG 30 DECEMBER 1995
REDACTIE «ROBVAN DEN DOBBELSTEEN
IEISBERICHTEN
[ouden Dak 500 jaar
iortweg Engeland
j"k van Noach
het Belastingmuseum aan de Parklaan 14-16 in Rotterdam staat
en met 7 januari een nagemaak'te Ark van Noach met daarin on-
meer opgezette apen, pinguïns en andere meer of minder be-
ligde diersoorten. Het is een van de taken van de douane (onder-
;1 van de belastingdienst) de verboden handel in bedreigde uit-
;mse diersoorten tegen te gaan. Het gaat daarbij tevens om in-
?r van spullen die zijn gemaakt van bijvoorbeeld dierenhuiden
olifantstanden.
o: Belastingmuseum, 010-4365629.
anibel naar Califomië
libel in Leiderdorp, gespecialiseerd in de verhuur van luxe villa's
i de nog redelijk onbekende west-kust van Florida (Fort Myers,
libel Island en Captiva Island en dergelijke), heeft nu ook exclu-
ve beach homes in de aanbieding in het befaamde Key West,
de andere kant van the Sunshine State. Tevens werd accom-
idatie gevonden in Orlando (Disney World) en Califomië
b: Sanibel te Leiderdorp, telefoon 071-5412422.
10 goede voornemens
voor 1996.
Een r
nummers. Vergeet ze
niet in uw agenda te noteren. U vindt ze makkelijk
met behulp van de Omnummergids. Hebt'u toch nog
vragen, bel dan het gratis informatienummer: 06-0096.
Bellen? Even tot (lo) tellen.
Van culinaire wandeling, via Miljoenenlijntje naar bierbrouwerij
HARRY DE JONG
nsbruck viert in 1996 het feit dat vijf eeuwen terug werd begon-
n met de bouw van het Huis met het Gouden Dak, de beroemd-
bezienswaardigheid van de hoofdstad van Tirol. Hoogtepunt
n de feestelijkheden is de opening (op 15 juni 1996) van een per-
tnente expositie over het leven en werken van Maximiliaan I, de
izer die opdracht gaf tot de bouw van het pand. Tevens zijn er op
t plein voor het huis dansvoorstellingen en worden er rondlei-
igen verzorgd langs historische plekken met thema's als 'het le-
n aan het hof en 'bewapening'.
fo: Oostenrijks Toeristenburo in Amsterdam, telefoon 020-
2.96.82.
Nederland in de wintermaan
den. Korte dagen, lange avon
den. Kou, storm, regen, maar
bovenal, zo lijkt het, saai, saai,
saai. Tijd voor een wintersport-
of winterzonvakantie teneinde
het ritme van alledag te door
breken. Toch kan het anders. Je
hoeft je niet te vervelen in de
Nederlandse winter. Ons land
heeft in de maanden december
tot en met maart genoeg te bie
den.
Wat er hier in de donkere dagen
rondom kerst aan winterse va
kantiepret te beleven valt, leert
een driedaagse trip door Zuid-
Limburg, Brabant en Utrecht.
Te beginnen in Maastricht, niet
voor niets Nederlands horeca-
hoofdstad genoemd. Cafés en
restaurants te over. Om over
vlaaienwinkeltjes maar te zwij
gen. Kom bij de Maastrichte
naar echter niet aan met een in
massaproduktie klaargemaakt
aftreksel van de echte Limburg
se lekkernij. Multivlaai probeer
de het, maar kon de tent na drie
maanden weer sluiten.
Een culinaire wandeling door
het centrum van de stad combi
neert stedelijk schoon met een
keur van culinaire verrassingen.
Daar is bijvoorbeeld Adriaan, de
smaakmaker van Maastricht
aan de Sint Pieterstraat in het
hart van de stad. Een pittoresk
pijpenla-winkeltje en een lange
wand zo goed als geheel gevuld
met potjes mosterd, azijn en
jam. Achter de bar niet grond
legger Adriaan, maar diens.op-
volger Jacques. Minstens zo
vriendelijk, zeker zo ambachte
lijk...
Wijngaard
Wie toch culinair onderweg is,
moet tegenover Adriaan ook
even binnenwippen bij (eet)café
Sjiek. 'Sjiek' op z'n Maastrichts.
Niet in de zin van keurig dus,
maar gewoon leuk. Met een
keuken waarin de streekgerech-
ten de boventoon voeren. Trai
teur Robin Berben noemt het
'terug naar de basis'.
De moeite waard is ook wijn
handel Thiessen aan de Grote
Gracht. De trots van de daar al
sedert 1740 gevestigde tapperij
is de eigen wijngaard op de bin
nenplaats. Niet dat die nu zo
veel oplevert: 25 liter in een top
jaar. De afgelopen zomer was
door de hitte zelfs slechts goed
voor vier flessen. „Alle zelf gefa
briceerde wijn verlaat alleen ge
consumeerd het pand", stelt
men er niet voor niets. Thiessen
moet het dan ook eerder heb
ben van de inkoop van wijn, die
vervolgens in de eigen mergel-
kelders in oude eikehouten va
ten worden gerijpt. Jonge vaten
geven de wijn te veel een hout-
smaak mee.
De Limburgse hoofdstad heeft
trouwens aanzienlijk meer te
bieden dan een culinaire wan
deling. De moeite waard zijn
ook de stadswandeling langs
kerken, openbare gebouwen,
statige (oude) woonhuizen en
overgebleven delen van de oude
stadsmuur. Verder zijn er na
tuurlijk de grotten van de Sint
Pietersberg of de vele overblijf
selen uit de Romeinse tijd, ver
zameld in de schatkamer van
Sint Servaas.
Miljoenenlijntje
Maar Zuid-Limburg is natuur
lijk meer dan enkel en alleen
Maastricht. Sinds 8 september
van dit jaar rijdt tussen Schin op
Geul en Kerkrade een toeristi
sche stoomtrein over het zoge
naamde 'Miljoenenlijntje'. Een
naam, gekozen omdat de aan
leg van het traject destijds
(1934) ruim een miljoen gulden
per kilometer kostte. In '88 ver
dween het stuk rails van de Ne
derlandse spoorwegkaart waar
het nu met dank aan de Zuid-
Limburgse Stoomtrein Maat
schappij weer op is verschenen.
Gerund door een kleine hon
derd vrijwilligers, van wie er en
kelen het vak stoker en/of ma
chinist geleerd hebben. Zoals
Jan Schoneveld. In het dagelijks
leven is hij eigenaar van een
spoorwinkel, maar in z'n vrije
tijd kan hij op 'zijn' stoomloc
worden gevonden. Is het rijden
in de ruime, sfeervolle oude
treinwagons al de moeite
waard; wie het prachtige sta
tionsgebouw van Simpelveld
(voorheen een douanezaal) be
zoekt, waant zich echt terug in
het begin van deze eeuw.
In de avonduren valt er in elk
Limburg stadje en dorpje wel
een lekker hapje en drankje te
bekomen. Wie het toch niet la
ten kan even de grens over te
steken, doet er goed aan her
berg Moeder de Gans in Teuven
(Voerstreek, België) aan te doen.
In wat vroeger de paardenstal
van de herberg was, heeft de
bezoeker nu de keuze uit hon
derd biersoorten. Op aanvraag
wordt een proeverij van abdij-
Het 'miljoenenlijntje' tussen Schin op Geul en Kerkrade kwam terug van
weggeweest. foto zlsm
en trappistenbieren geregeld. verse trips mogelijk: van een
Vanuit de herberg, met eenvou- natuurwandeling op basis van
dige logeermogelijkheid, zijn di kaart en kompas (300 Belgische
frank per persoon, minimaal
tien personen) tot een autorally
voor professionals.
T rappistcnbrouwerij
Net als in Limburg kan het ook
in Brabant in wintertijd goed
toeven zijn. Wat te denken van
een rondleiding in Neerlands
enige echte trappistenbrouwerij
De Schaapskooi, behorend bij
het klooster Onze Lieve Vrouwe
Van Koningshoeven in Tilburg?
Wie belangstelling heeft, dient
tevoren wel even te bellen, 's
Winters wordt namelijk niet ie
dere dag gebrouwen. Interes
sant, maar op een koude win
terdag verre van gerieflijk is te
vens het prehistorisch museum
in Eindhoven. Een klein dorp:
drie boerderijen en 'bijgebou
wen', zoals dat in de Kempische
ijzertijd (750 tot 50 jaar voor
Christus) te vinden was in de
omgeving van riviertjes.
I let verstrekken van gerieflijk
heid is trouwens geenszins de
bedoeling van het museum,
waarin in het weekeinde cur
sussen broodbakken en ijzer
smeden worden gegeven. Naast
educatieve en recreatieve doe
len, is het museum tevens be
doeld voor archeologische ex
perimenten. Daartoe wordt er
daadwerkelijk geleefd en ge
werkt, zoals dat in het verre ver
leden moet zijn gegaan. De
praktische ervaringen worden
vergeleken met vondsten uit de
Rondscheuren in
mergelgrotten
en op kartbaan
De actieve toerist hoeft zich in
Nederland tijdens de stille win
termaanden niet te vervelen.
Neem Valkenburg. De mergel -
gangen en grotten van de Geul-
stad vormen de thuisbasis voor
het toeristisch activiteitencen
trum Aktief Sportief, dat di
verse sportieve trips door het
gangenstelsel organiseert. Zoals
een tocht over liet recreatieve,
acht kilometer lange mountain-
bikeparcours. Waarbij een val
helm gezien de lage 'zoldering'
meer dan hoofdzaak is.
Oppassen is het overigens
voor de auto van een mergel-
handelaar, die het op 'zijn' do
mein niet altijd even nauw
neemt met de verkeersregels.
Voor zover die ondergronds van
toepassing zijn natuurlijk. Ook
is het mogelijk de grotten - on
der leiding van een gids - wan
delend. kruipend, klimmend
dan wel dalend te verkennen.
Wie nog meer wil, kan terecht
op de vijftig meter hoge klim
wand met routes in diverse
moeilijkheidsgraden. Of mag
proberen de touwbrug te over
winnen. die uitkomt bij de Ab-
seikots. Vanaf tien meter hoogte
dalen de deelnemers over de
tokkelbaan, een stalen kabel
van zo'n dertig meter lang, af in
de mergelgrotten. Prettige bij
komstigheid in de winter: de
temperatuur is ondergronds
constant twaalf graden Celsius.
Geoorloofd rondscheuren in
een skelter, waarbij snelheden
worden gehaald van vijftig tot
zestig kilometer per uur, kan bij
All inn Kart in iJtrecht. iIet
een van de grootste indoor kart-
centra in Europa. Twaalf minu
ten racen kost er 25 gulden. Wie
met een groep komt, kan zich
coureur wanen op de 680 meter
lange baan die onder het 'ren
nerskwartier' doorloopt, waar
na de race de diverse rondetij
den met elkaar kunnen worden
vergeleken. Een hapje en een
drankje ontbreken niet.
ijzertijd. Grappig is het yerblijfs-
arrangement 'DeTijdmachine',
waarbij de toerist de ene nacht
slaapt in een vicrsterrenhotcl
om de volgende nacht door te
brengen in de primitieve een
voud van het museum.
Heusden
Minder oud, maar zeker de
moeite waard, is een bezoek
aan het aan de Maas gelegen
vestingstadje Heusden. Eind ja
ren zestig begon hier een groot -
se renovatie en vandaag de dag
is het plaatsje weer helemaal in
de originele staat van de Mid
deleeuwen teruggebracht. Met
als gevolg dat I leusden een
groot openluchtmuseum is ge
worden. Een wandeling over de
vestingwallen kost ongeveer een
uur. De ene kant geeft dan zicht
op het schilderachtige stadje; de
andere op de grachten met bol
werken, de omliggende lande
rijen en de Maas.
Voor wie 's gezellig etentje pre
fereert, is een bezoek aan l ees
terij 't Tunneke in Schijndel het
overwegen waard. Verwacht
hier niet rustig te kunnen tafel
en: de klant wordt continu op
zijn Breugheliaans vermaakt
door minstrelen, handlezers,
narren en wat dies meer zij. Re
serveren is verplicht.
lonifatius
Ie Dokkum zegt, zegt Bonifa-
is. Dat ene vertrouwde zin-
itje dat tijdens de geschiede-
des moest worden opge-
eund, zit vastgeroest in het
heugen: 754, Bonifatius bij
ikkum vermoord. En toch is
it volgens de jongste onder
eken niet helemaal waar.
Imers toen de volgeling van
illibrord ruim twaalf eeuwen
leden werd vermoord, be-
)nd Dokkum nog niet eens.
was alleen een onherberg-
am kweldergebied. De zee
Ikte nog ver landinwaarts.
de plek waar de heilige sa-
en met 52 volgelingen een
ipje kleiner werd gemaakt,
ram een terp van vier meter
log met daarop een herinne-
jgskerkje. Later werden daar
It huizen omheen gebouwd
zo groeide de nederzetting
l tot wat nu Dokkum is.
1934 bouwde men even bui-
ii de oude stadskern een ka-
1 in een statig park. Voor dat
rk staat het beeld van Bo-
fatius, die zijn hoofd met de
|bel beschermt tegen de aan-
Uen van de heidense Friezen,
inifatius, die de tachtig al ge-
Bseerd was toen hij werd ge-
od, ligt niet in Dokkum be-
aven. Zijn laatste rustplaats
nd hij in de Duitse stad
llda, waar hij na z'n eerste
islukte poging om de Friezen
kerstenen actief was. Hij liet
de omgeving diverse kloos-
fs bouwen.
«GUUS FERREE
Als Bonifatius er in de buurt
niet was vermoord zou Dokkum
waarschijnlijk een betrekkelijk
anoniem stadje in het noorden
van Friesland zijn gebleven.
Maar vooral dankzij het drama
dat zich in 754 na Christus af
speelde, trekt Dokkum jaarlijks
vele bezoekers, die vervolgens
ook met de recentere geschie
denis van Noord-Friesland wor
den geconfronteerd.
Er zijn maar weinig plaatsen in
ons land waar de aarden verde-
digingswallen zo mooi zijn be
waard gebleven als in Dokkum.
Ruim vierhonderd jaar geleden
werden deze bolwerken opge
worpen om de stad te bescher
men tegen afgunstige vijanden.
De noordelijkste stad van Ne
derland was in die periode im
mers een handelsstad van allu
re. Compleet met vrije zeeha
ven.
Veel van die tijd (Dokkum huis
vestte in een nog steeds be
staand, fraai gerestaureerd
pand tussen 1597 en 1645 een
van de vijf admiraliteitscolleges
van de Republiek der Zeven
Verenigde Nederlanden) is be
waard gebleven. De Friezen
hebben hun verleden zelfs bij
zonder goed geconserveerd. En
bovendien gemakkelijk toegan
i-
Dokkum: een klein openluchtmuseum met mijmerende Friese patriciërswoningen.
foto VW friesland
kelijk gemaakt voor bezoekers.
Het stadje, dat ruim 14.000 in
woners telt, is in feite één le
vend anachronisme, een klein
openluchtmuseum met tijdloze
grachten, karakteristieke brug
gen, 'gepensioneerde' koren
molens en mijmerende Friese
patriciërswoningen, die nog uit
de Hanze-tijd stammen. De ou
de binnenstad, waar de Waag
een centrale plaats inneemt.
biedt een aantal verrassende
doorkijkjes. Als je de grote recla
meborden waarop het pinnen
wordt aanbevolen wegdenkt,
waan je je in de Gouden Eeuw.
Ook bij hotel-restaurant De
Posthoorn hebben ze alle tijd.
1 Iet duurt bijna drie kwartier
voor de lunch in de vrijwel lege
eetzaal wordt opgediend. Maar
dat heeft geen nadelige invloed
op onze eetlust. En als de ober
vervolgens een Dockumer kofje
als een geestrijk slotakkoord
aanbeveelt, is het lange wach
ten afdoende gecompenseerd.
Want Dokkum is ook proeven,
Berenburg proeven. Inderdaad,
de echte van Sonnema. Ruim
een eeuw terug reeds brouwde
Fedde Sonnema voor het eerst
zijn vermaarde kruidendrank,
sindsdien bekend als 'üs nasjo-
nale slokje'. Het pand waar het
bruine vocht werd geboren,
staat (hoe kan het ook anders)
aan het Sonnema-pleintje.
Maar waar de echte Berenburg
ook wordt gedronken en of het
nu puur achterover wordt gesla
gen (uit een fügeltsje een
kelkje zonder voet), gemixt of
als Dockumer kofje (het Friese
equivalent van Irish coffee), het
zal iedere bezoeker onmiddel
lijk herinneren aan Dokkum.
In de serie 'Ledenwijzers' van de ANWB verscheen
dezer dagen een aantal brochures voor bezitters van
caravans of lieden die van plan zijn er een te kopen.
Gelijktijdig kwamen de boekjes 'ANWB-erkende
fietsverhuurders', 'Kampeerauto's' en 'Motorrijden'
uit. Ze worden in de ANWB-kantoren gratis aan le
den verstrekt.
'De auto als caravantrekker' is bedoeld voor een ca-
ravanbezitter die een nieuwe auto koopt of de auto
bezitter die een caravan wil aanschaffen. Het Is van
belang te kiezen voor de juiste combinatie en de
brochure geeft alle informatie over de gewenste ver
houding tussen caravangewicht en trekkracht van
de auto.
'Caravan en de wet' behandelt de vracht aan wette
lijke bepalingen waarmee de caravanhezitter (of ei
genaar van een vouwwagen, boottrailer of bagage
wagen) rekening moet houden. Zaken als verzeke
ring, belasting, verlichting, rijbewijs, beladingen
hulpspiegels komen aan de orde en ook worden
adressen verstrekt voor het verkrijgen van de juiste
papieren.
Het boekje over fietsverhuurders geeft namen,
adressen en prijzen van verhuurders die door de
ANWB zijn erkend en 'Kampeerauto's' is vooral be
doeld voor leden die een bestelauto of busje tot
kampeerwagen willen ombouwen. Naast de wettelij
ke bepalingen die daarbij om de hoek komen kijken,
wordt ook informatie gegeven over de regels voor
vrij kamperen in allerlei landen. Tevens bevat het
boekje een lijst van ombouwbedrijven.
'Motorrijden' ten slotte, bevat tips en wetenswaar
digheden op technisch en toeristisch gebied en geeft
ook raad op het gebied van de keuze van een motor-
flets en motorklcding.
er een
bnnalig
inspoor
|ckoo Trail in
ssex Country), dol is op de
|torische tuinen van Kent of gaarne ge-
liik maakt van reductiebonnen, kan even-
ns terecht in het bijna zeventig pagina's
ende boekwerkje dat per briefkaart kan
rden aangevraagd bij het Brits Toeristen-
reau, Stadhouderskade 2,1054 F.S Am-
irdam. Er wordt een vergoeding gevraagd
Dr de verzendkosten.
lor het vierde
(ïtereenvolgen-
jaar kwam de-
f dagen bij het
ItsToeristen-
reau in Am-
irdam de
)chure 'Kort-
|g Engeland'
De gids
rd geschre-
n door Gjelt
Graaf, die
jdermeer
0 hoofd-
jk wijdde
n 'Londen
pr gevor-
rden'.
tar wie
1 fietsen
Heusden is teruggebracht in de originele staat van de Middeleeuwen.
foto VVV brabant
