E
De zoetzure kruimels op de conservenmarkt
OKTOBER
Bi)
Balpenmoor
blijft gemoedere
bezighoude
Heerlijk winkelen met
een licht schuldgevoel
SEPTEMBER
1 De brandweer in Hazerswoude oe
fent niet meer er is een conflict
tussen de manschappen
Ruim 3.800 Leidenaars steunen
het verzoek om een referendum
over een verpleeghuis in het Noor
derpark aan de Willem de Zwijger
laan.
4 Het treintje waarmee de Stichting
Stadsparkeerplan Leiden probeert
automobilisten naar het nieuwe
parkeerterrein op het Van Cend
Loosterrein te lokken is een groot
succes.
Brand in Bavo Noordwijkerhout.
Miljoenen schade.
6 Het Leidse college wijst een refe
rendum over het Noorderpark af.
7 Leiden besluit geen Franse wijn
meer te schenken in reactie op de
eerste kernproef van Frankrijk.
9 Jeanet van der Laan maakt als eer
ste meisje in Nederland haar de-
buut bij de B-junioren (van FC Lis-
se) op landelijk voetbalniveau
De 24ste Leidato wordt geopend,
voor het eerst zonder Jan van der
Klugt.
Zeker 25 mensen komen per 1 ja
nuari op straat als het Leidse
slachthuis dichtgaat. Het voldoet
niet meer aan de Europese keu
ringsnormen.
14 De Alphense WD'er M. Maring
stapt uit de gemeenteraad. Hij
wordt beschuldigd van fraude met
ongedekte verzekeringspolissen
18 De Leidato trekt minder bezoekers
54.000 mensen, tegen 62.000 in
1994
19 Storing legt het treinverkeer in de
Leidse regio lam.
Zesde pizzakoerier in vijf dagen tijd
overvallen.
20 CDA-wethouder F. ten Have in
Voorschoten stopt ermee.
22 Het Leidse kinderdagverblijf Peu-
terpalet moet op last van de
brandweer dicht.
Leiden in rij voor inschrijving ha
ringen wittebrood.
24 Alphians in eigen huis moeiteloos
Europees kampioen softbal.
25 De 25-jarige Leidenaar die wordt
verdacht de 'balpenmoord' op zijn
moeder blijkt een kruisboog te
hebben gebruikt
26 The Shoes presenteren nieuwe CD.
Winkels in Noordwijk aan Zee
voortaan alle zondagen open
27 Archeon wil een derde van het
park verkopen Met de opbrengst
wil het investeren om meer bezoe
kers te trekken
28 Kerkgangers Noordwijk woest: ze
moeten parkeergeld betalen.
30 Tegen de 25-jarige Leidenaar
wordt in de zaak van de balpen-
moord 15 jaar gevangenisstraf ge-
eist.
Eerste African Music Festival in Lei
den.
1 Afdeling Leidse historie in De La
kenhal open.
2 Jan Siemerink, de Rijnsburgse ten
nisser, 17de op de wereldranglijst
3 Huisarts Har Meijer krijgt erepen
ning van Leiden voor zijn werk
voor de 3 October Vereeniging.
Leiden viert massaal Leidens ont
zet.
Een Rotterdamse wetenschapper
claimt een boek van de filosoof
Spinoza te hebben ontdekt bij de
Leidse universiteit. Er wordt allang
onderzoek gedaan naar het boek,
is dereactie.
4 Laatste kledingfabrikant Interface
Fashion in Katwijk kondigt sluiting
aan.
5 De Haagse rechtbank schorst de
bouwvergunning voor de monorail
die bezoekers van het Alphense
station naar Archeon moet bren
gen.
6 Koudekerker Marcel Valk wordt
een maand teruggezet naar het
tweede van Go Ahaed Eagles na
een onnodige gele kaart.
8 Bioscoop in Voorschoten van start.
10 De verlieslijdende Roelofarends-
veense conservenfabriek Ruiten
Troef gaat in het voorjaar van
1996 dicht.
13 Eerste paal voor Nationaal Natuur
lijk Historisch Museum in Leiden.
14 Twaalf jaar cel voor de 25-jarige
Leidenaar, die wordt veroordeeld
voor de balpenmoord. Advocaten
gaan in hoger beroep.
17 Mini-Keukenhof in Noordwijk.
19 Katwijks mannenkoor op tournee
door Tsjechië.
20 Eerste winkel voor thuisteler van
wied geopend aan de Leidse Ho-
gewoerd.
Tegen een 35-jarige Alphenaar die
ervan wordt verdacht Leidenaar
Rob van Hemert te hebben dood
geschoten wordt 12 jaar cel geëist.
24 De Leidse prof. dr Van Oostrom
krijgt van minister Ritzen de Spino-
zaprijs, groot twee miljoen gulden
Katwijk schrikt van aantal incest-
meldingen.
25 Het Leidse raadslid F. Hoogeveen
wordt in Delft gepakt voor open
bare schennispleging. Ook in Lei
den is hij daarvoor al vijf maal ge
pakt.
26 Een Hazerswoudenaar krijgt vier
jaar cel voor incest met zijn doch
ters.
Hans van Ruiten, Gerrit Volwater en Ben van Velzen tussen de conserven.
Nog anderhalve maand en dan
wordt de lopende band bij
conservenfabriek Ruiten
Troef voor de laatste keer stil
gezet. Nog hooguit een paar
jaar, dan vertrekt Volwater
Conserven zo goed als zeker naar Polen,
het land waar het bedrijf nu al z'n eigen
augurken kweekt. Is het definitieve einde
van de eens zo bloeiende bedrijfstak in
zicht? Zet drie Veense conservenfabri
kanten aan één tafel en luister. Het is
niet alles doffe ellende wat de klok slaat,
want juist voor de kleintjés is er nog vol
doende te verdienen.
Ben van Velzen, bedrijfsleider bij Rui
ten Troef, neemt als eerste het woord
met een klein college over conserven. „Je
moet onderscheid maken 'tussen de
groente en het zoetzuur", doceert hij. „In
de groente gaat het nu heel slecht. Er zijn
overal reorganisaties en saneringen aan
de gang. Dat heeft te maken met veran
derende eetgewoontes en een steeds
groter aanbod van verse groente." Ach
teraf bezien moet Van Velzen erkennen
dat Ruiten Troef te laat is overgestapt op
kant-en-klaarmaaltijden en roerbaksau
zen. „We hebben niet op tijd die omslag
gemaakt. Maar we gingen ervan uit dat
de markt voor conservengroente wel
weer aan zou trekken. Het was altijd al
een handel met pieken en dalen."
De andere twee heren aan tafel zitten
in het zoetzuur. Hans van Ruiten drijft
samen met zijn broer een 116 jaar oud
familiebedrijf aan het Zuideinde in
Roelofarendsveen. Gerrit Volwater wil op
termijn samen met zijn zus Volwater
Conserven van zijn vader overnemen.
na een paar jaar naar een lagelonen
land. Heel veel conserven komen tegen
woordig uit Oost-Europa, Turkije en In
dia."
Volwater moet helemaal niets van su
permarkten hebben. De gele komkom
mers, de mierzoete augurken en de an
dere bijzondere produkten liggen dan
Beiden vertegenwoordigen ze relatief ook bij geen enkele supermarkt in de
kleine bedrijven die hun eigen nisje heb
ben gevonden in een markt waarop de
inkopers van de grootwinkelbedrijven
een hoofdrol spelen. Van Ruiten heeft
zich vooral toegelegd op het inmaken
van exotische vruchten, gember, olijven
en dergelijke. Volwater heeft twaalf jaar
geleden De Gekroonde Leeuw overgeno
men, een merk met een in Amsterdam
en omstreken bijna onaantastbare repu
tatie.
Hoe verschillend de drie bedrijven ook
mogen zijn, over één ding zijn de drie
heren het roerend eens: supermarkten
zijn maar niks, en als je rijk wilt worden
moet je klein blijven. Ruiten Troef draai
de jarenlang rriee met de grote jongens
en ging daaraan ten onder. De twee an
dere producenten hebben daar veel van
geleerd. Van Ruiten: „Groot worden is
geen kunst, maar groot blijven... Als gro
te leverancier ben je afhankelijk van de
grootwinkelbedrijven. Maar die laten je
een markt opbouwen en vertrekken dan
schappen. Alleen bij visboeren en som
mige speciaalzaken in de regio Amster
dam is dit zoetzuur te koop. „Als we aan
supermarkten gaan leveren, dan gaat de
exclusiviteit van ons produkt verloren",
weet Volwater. „Het is slecht voor je
imago."
Met de vergulde kruimels op de con
servenmarkt kunnen zowel Van Ruiten
als Volwater een aardige boterham ver
dienen. Volwater wil echter graag naar
Polen om een eind te maken aan een op
telsom van problemen. Het bedrijf zit nu
in Roelofarendsveen verspreid over drie
locaties. Er moet daarom eigenlijk
nieuwbouw komen, maar daarvoor is in
de Veen nu geen plaats. Wat is dan logi
scher dan het verplaatsen van het bedrijf
naar de plek waar nu al het grootste deel
van de grondstoffen wordt geprodu
ceerd? „Ons produkt is bovendien
enorm arbeidsintensief. Grote augurken
in kleine potjes, die kan je er niet machi-
FOTO LOEK ZUYDERDUIN
naai in. stoppen. Lagere lonen maken
daardoor voor ons een groot verschil
uit."
Van Ruiten blijft het gewoon in de
Veen doen, „want onze produkten zijn
op dit moment niet goedkoper elders te
maken." Griekse olijven zouden hier
duurder zijn wanneer ze in Griekenland
zouden worden ingemaakt, omdat de
transportkosten in dat geval onevenredig
toenemen. En dan heb je het nog niet
eens gehad over levertijden.
De kleintjes zullen niet zomaar wor
den meegesleept in de neergaande spi
raal waar de grote conservenfabrikanten
zich in bevinden. Integendeel. Dat het
met de grote jongens zo slecht gaat,
heeft voor de kleintjes zo af en toe ver
rassende voordelen, al is niemand echt
blij met weer een failliete conservenboer.
Toen ruim anderhalf jaar geledèn de
Teraarse conservenfabriek Van der Pijl
over de kop ging, wisten zowel Van Rui
ten als Volwater voor zachte prijsjes ka
pitale machines over te nemen. Als Van
Velzen vertelt wat Ruiten Troef straks al
lemaal te koop heeft, gaan bij de ge
sprekspartners de ogen twinkelen. Van
Ruiten: „Daar moeten we toch eens
langs gaan, Gerrit, wanneer zullen we
gaan kijken?"
In Noordwijk is het
alle zondagen feest,
voor wie tenminste
van winkelen houdt.
In september be
sloot de gemeente
de zondagsopening, die tot dan
toe alleen voor het toeristische
seizoen gold, voor het hele jaar
te laten gelden. Goed voor de
ondernemers, leuk voor de con
sument. Want die wil dat nu
eenmaal graag, winkelen op de
dag des Heeren.
Maar waarom eigenlijk? Waar
om zijn zes winkeldagen èn een
koopavond niet genoeg? De
meeste voorbijgangers in de
Noordwijkse Hoofdstraat weten
op een kille, druilerige zondag
in december wel het antwoord.
Het is gezellig.
„We doen het bijna elke zon
dag". meldt het echtpaar G. en
W. Otte uit Voorhout. „Anders
zit je toch maar thuis. Nu ben je
er lekker even uit. Niet om per
se iets te kopen, hoor. Hoewel
we vaak toch een paar kleine
dingetjes meenemen. Maar het
is vooral voor de lol. Als ze dit in
Voorhout zouden invoeren, zou
ik niet gaan. Die winkels, daar
kom ik de hele week al.
Ook mevrouw J. van Eijk uit Hil-
legom is vrijwel elke zondag in
Noordwijk te vinden. „Doorde
weeks heb je nauwelijks de tijd
om eens rustig te winkelen. Ook
niet op zaterdag. Dan is het
haasten, haasten om de bood
schappen in huis te halen.
Daarna heb je vaak nauwelijks
meer de gelegenheid om ont
spannen rond te kijken. Op
zondag wel. Ie hoéft niks te ko
pen en dat maakt het zo aar
dig."
Het echtpaar J. en R. Groenen
dijk uit Oegstgeest behoort in
middels ook tot de vaste, zon
dagse gasten van de badplaats.
„Maar we zijn ook een beetje
winkeltjesziek. Heerlijk is dit,
een beetje wandelen en rondkij
ken en soms wat kopen. We
gaan zelden of nooit voor een
specifiek ding. De dingen die
we nodig hebben, halen we wel
in Oegstgeest." Ze winkelen
echter met een licht schuldge
voel. „We vinden het wel een
beetje sneu voor de mensen die
moeten werken. Komen die ook
ooit wel aan hun rust toe?"
Voor 1. Kleermans uit Noordwij
kerhout is dat de reden om
'principieel zwaar tegen' te zijn.
„Als ik zie hoeveel uren kleine
ondernemers nu al moeten ma
ken zonder zondagsopening,
dan hou ik mijn hart voor hen
vast. Het is leuk voor de groot
winkelbedrijven, die winkelzon
dagen. Zij redden het wel met
hun vele personeelsleden. Maar
de eenmanszaken, hoe moeten
die het oplossen? En ze moeten
mee, anders verliezen ze om
zet." Toch heeft ook hij zijn
Altijd koopzondagen in Noordwijk. „Het zou spijtig zijn als de zaak werd teruggedraaid"
principe voor één zondag laten
wijken. „Ja, we hadden drin
gend iets nodig."
Eigenaar H. de Goey van de gre-
nenzaak De Boerderij en snoep
winkel De Snoeperij maakt dui
delijk dat het publiek met hem
geen medelijden hoeft te heb
ben. „Als je in Noordwijk zoiets
als dit begint, weet je dat het
aanpoten is. Als je daar geen zin
in hebt, moet je het niet doen."
En zeven dagen per week wer
ken, is volgens hem best te
doen. „Met wat hulp van fami
lie, en zo." Voor hem mogen de
winkelzondagen blijven. „Ik zou
het zeer spijtig vinden als de
zaak straks wordt teruggedraaid
door het referendum. Dat kost
me zeker omzet. Vooral in de
snoepwinkel maak ik op een
zondag drie keer zo veel omzet
als op een normale dag."
En C. Barnhoorn van de gelijk
namige tabaks- en tijdschriften
zaak: „Een prima zaak, die zon
dagsopening. Ook al zal ik er in
de wintermaanden nauwelijks
gebruik van maken. Want ja, je
kunt wel aan het werken blij
ven, hé. En echt veel extra klan
ten levert het voor mij toch niet
op. Maar dat is mijn beslissing.
Mijn vrijheid. Daar heb ik echt
geen overheidsregeltjes voor
nodig."
WIM WEGMAN
FOTO HIELCO KUIPERS
r is geen rechtszaal
de gemoederen
heeft beziggehoi
als de Leidse balj
moord. Jarenlang
derzoek, een beris
van de Nationale Ombuds
voor het Leidse politieke
deskundigen die elkaar ir
haren vliegen of er sprake is
moord of een ongeluk en ir
tober een veroordeling doo
Haagse rechtbank van een
denaar. Hij krijgt twaalf jaai
vangenisstraf voor de moor
zijn moeder. Een veroordt
op basis van een verklaring
een anonieme getuige. Een
klaring die deskundigen ui
onbetrouwbaar noemen.
Het is zondagavond 26
1991. In een huis aan de V
Rozenstraat treft een jonger
lijk van zijn moeder aan.
tien over zes belt hij 06-11
vrouw, zo blijkt uit onden
is 12 tot 24 uur eerder ov
den. De gemeente-arts we
een verklaring van natui
overlijden af te geven, omd;
het rechter ooglid een wo
zit. Sectie wijst later uit dat
14,5 centimeter lange Bic
pen door het ooglid en
oogkas de hersenen is bini
gedrongen. Die balpen heel
dood veroorzaakt. De Le
politie spreekt korte tijd i
over de balpenmoord.
De ex-man van de vrt
haar zoon en twee doel
worden urenlang verhoord,
onderzoek levert niets op.
kundigen verklaren dat er s
ke moet zijn van een ong
De vrouw is gestruikeld en
de pen in haar hand voor
gevallen. In november
blijkt dat er al maanden eer
rechtelijk vooronderzoek li
tegen de ex-man en de kir
ren. Zij worden ervan verd«
ondanks de verklaringen vai
deskundigen, de vrouw te
ben vermoord.
Woedend richten zij ziel
de Nationale Ombudsman
twee jaar later concludeert
politie en justitie ernstige
ten hebben gemaakt. De
budsman concludeert da
sprake is van een ongeval ei
de vier nabestaanden onst
dig zijn.
De zaak zit volledig vast,
dat in maart 1994 een m
werker van een school ziel
de politie meldt. Hij vertelt
hij jaren voor het overlijden
de vrouw een groepje jonge
onder wie vermoedelijk
zoon, heeft horen praten
het plegen van een perf
moord met een balpen. E
september van dat jaar n
zich een Leidse therapeuti
wie de zoon in behandelin
Zij weigert te getuigen
vertelt de politie wel dat
zoon de moord tegenover
heeft bekend.
Die twee verklaringen le
in april 1995 tot het heropi
van het gerechtelijk vooron
zoek tegen de zoon die in
wordt aangehouden. Hij
kent alles en weigert verdei
commentaar. Nadat wede
twee deskundigen ontlaste
verklaringen hebben afge
wordt de Leidenaar vrijgela
Als de therapeute dat hoort,
sluit ze alsnog tegen de Le
naar te getuigen. Ze is bang
hij nogmaals een moord zal
gen.
De zoon wordt opnieuw
resteerd en op 13 oktober
de Haagse rechtbank tot tw
jaar gevangenisstraf ven
deeld. Het enige bewijs: de
klaring van de anonieme th
peute.
Na de veroordeling o
heerst ongeloof bij de fan
van de verdachte, zijn advt
ten en zijn vrienden die a
geloven in zijn onschuld,
door deze krant geraadplee
jurist noemt het bewijs 'erg
ger'. En de directeur van
Pieter Baan Centrum, waar
dachten psychiatrisch wor
onderzocht als de rechtb
daartoe beslist (de Leidena;
daar niet onderzocht), bet
de verklaring van de therape
als 'volstrekt onbetrouwbaar
Begin volgend jaar, naar j
wachting in januari, staat
Leidenaar opnieuw terecht. I
maal voor het gerechtshoi
Den Haag dat zich in hoger I
roep zal buigen over de vraaj
de Leidenaar schuldig is aaiL
moord van zijn moeder. Zelf
hij er tijdens de zitting vooiL
rechtbank geen twijfel over l
staan. Het enige dat hij kj
wilde was: „Ik heb mijn mod
niet vermoord, ik hield l
haar. Ik wou dat ze hier v£
dan kon ze het u vertellen."
HENNY VAN EGMOND
