Denksport
ZATERDAG 30 DECEMBER 1995
BRIDGE
Ad Oskam
In 1995 is Nederland zijn wereldtitel
kwijtgeraakt. Het zestal speelde in China
beneden zijn normale niveau en werd al
in de kwartfinale weggevaagd. Het Ne
derlandse topbridge blijft gedomineerd
door Amsterdam, want in de finale van
de meesterklasse viertallen werd op
nieuw door twee Amsterdamse teams de
titel betwist. Uit onze regio geen door
braak, behalve dat het Leidse Crash en
ook Nico Klaver uit St.Pancras met zijn
team zich in de meesterklasse wisten te
handhaven.
De meest tragische gebeurtenis was
het plotseling overlijden van de vijftigja
rige John van der Wal van het Bloemen-
daalse BOC op dezelfde dag dat hij kam
pioen werd van de 2de divisie en promo
veerde. Dan blijkt ook de hechte band
van de bridgers, want bij zijn afscheid
waren niet minder dan 300 mensen,
voornamelijk bridge-vrienden aanwezig.
In 1995 was ook de doorbraak naar
100.000 leden van de bond. En niet te
vergeten de enorme lijst met nieuwe
bridgeboeken, Nederlandse zowel tds
Engelse, die uitkwamen. Er verschijnt zo
veel op bridgegebied, dat zelfs het lezen
van alle spellen onbegonnen werk is. Het
nieuwe jaar zet goed in, want over een
week begint de nieuwe AVRO Bridgecur-
sus voor beginners op de TV. Elke zon
dagmiddag wordt er ruimte gemaakt
voor onze steeds populairder wordende
sport.
Tot slot van 1995 drie mooie spellen
uit eigen waarneming: Spel 1 was uit een
viertallenwedstrijd, waar aan beide zij
den hetzelfde eindcontract werd bereikt:
v B 8 7 6 3 t v A 10 9 4
W *i~> 0 4 A B 7 4 2
A 7 6 Z V 10 5
a B 7 2
v V52
H85
9843
Diagram 1
Met Zuid gever en OW kwetsbaar pasten
Zuid en West en opende Noord met 1 ru;
Oost pas: Zuid 1 SA; West pas; Noord 2
ru. Achteraf was het bod van 2 ru aan
beide tafels de slechte actie. Vooral niet-
kwetsbaar zal Noord niet bang hoeven te
zijn voor de singleto, zeker nu het een
honneur is en Noord bovendien 16 pun
ten heeft. Als Noord past, zal 1 SA ook
het eindcontract zijn en zullen OW
moeite hebben om dat down te spelen
na de start met schoppen. Na 2 ru en
tweemaal pas kwam West er in met 3 ru
om de twee hoge vijfkaarten aan te ge
ven. West kan niet meer dan 8-9 punten
hebben, aangezien West in eerste en
tweede instantie steeds had gepast. Oost
is dus gewaarschuwd, maar de goede fit
in harten en de kwetsbaarheid rechtvaar
digde zeker de jump naar 4 ha. Hoe NZ
ook tegenspelen, 4 ha kon niet down,
ook niet na de start met troef. NZ maken
slechts een schoppen, een klaveren en
een troefslag. Als er een fit is, moet de
manche al gauw geboden worden,ook
met weinig punten.
Het tweede spel had ongeveer dezelfde
Cl0U: B 10 9 8 4
HB 106
A652
*53 N A V 6
A 7 2 t V 8 4
VB 10 9 8^ i H
V 6 Z *HB10832
A H 7 2
¥953
74
hA9754
Diagram 2.
Noord was de gever en NZ waren kwets
baar. Noord paste eerst, maar na Oost 1
kl, Zuid pas en West 1 ru doubleerde
Noord wel voor de hoge kleuren. Oost
paste en Zuid bood 1 sch. Toen West nog
3 ru bood, zag Oost de kans schoon voor
3 SA. Alleen als NZ heel goed tegenspe
len, gqat 3 SA down. Aan tafel startte
Zuid met schoppen voor de vrouw. Rui
tenheer mocht de volgende slag maken.
Toen de leider kl 2 op tafel legde, moest
Zuid wel de aas leggen, want anders
heeft de leider 9 slagen. Schoppenheer
na zorgt er voor, dat NZ 5 slagen hebben
als ze daarna aan slag komen. En de lei
der kan niet genoeg klaverenslagen in
casseren, want daar steekt kl 9 net nog
een stokje voor.
Het laatste spel laat zien dat een eerste
vereiste voor succes is een goed part
nership, waarbij de partners steeds ver
trouwen moeten hebben in eikaars ac
ties. Oost had daar: sch A 7; ha B 7 4; ru A
H 8 7 5 4; kl A 2. Noord was de gever en
OW waren kwetsbaar. Na passen van
Noord opende Oost met 1 ru; Zuid pas;
West 1 sch. Nu doubleerde Noord voor
de overige kleuren en om aan te geven
dat hij ongeveer 10 punten had. Oost
paste eerst om te zien waar NZ heen gin
gen. Maar Zuid zette er meteen de beuk
in met 4 ha; West 4 sch (dat moet ten
minste een goede zeskaart zijn). Noord
pas; Oost 5 kl (het aas); Zuid 5 ha (om
roet in het eten te gooien); West pas;
Noord pas; Oost Door te passen geeft
West wel aan, dat hij maar een harten
heeft en goede schoppens. Moet Oost
doubleren, nog 5 sch bieden of toch
slem? In de praktijk deed Oost het enige
goede bod in deze situatie, waar NZ het
erg moeilijk hebben gemaakt, namelijk 6
ru. De boodschap moet duidelijk zijn:
Ruiten heeft mijn voorkeur als je ruiten-
steun hebt, anders en ook als je schop
pens dicht zijn kun je 6 sch bieden. West
paste, de boodschap was overgekomen.
Dit was het spel:
A B 6 4 3
H 10 6 2
6
H V B 6
a H V 9 8 5 2 m A A 7
V t B 7 4
V 10 9 2 w 4 AH8754
Diagram 3.
Slem met maar 25 punten samen! 6 ru
was dicht, terwijl 6 sch onmaakbaar was.
Aan de andere tafel werd het slechts 4
sch.
PUZZEL
Nummer52
Horizontaal: 1. bedrog; 5. raam; 10. familielid;
11. knaagdier; 12. besef; 14. sajetgaren; 16. akelig;
18. sierheester; 20. vreemde munt; 22. opening;
23. sleepnet; 24. papegaai; 25. reus; 27. melkwijn;
29. lichaamsdeel; 30. beddegoed; 32. litteken op
de buik; 34. grap; 35. aanhanger; 37. schrijflijn; 39.
retour; 42. voorbij; 44. opstandeling; 46. schaap
kameel; 48. dik; 49. kookgerei; 50. doek; 51. schat
tig; 53. wellust; 55. klip; 56. eetketeltje; 58. stelen;
60. plaksel; 61. stapel; 62. vrouw uit bep. Europees
land; 63. beroep.
Verticaal: 1. arm van een hefboom; 2. Europe
aan; 3. wolpluisje; 4. Arabisch vorst; 6. liefdesgod;
7. clown; 8. deel v.e. werkwoord; 9. gevaarlijk; 12.
deel van Zuid-Afrika; 13. houtsoort; 14. vrouwelijk
roofdier; 15. hijstoestel; 17. voorzetsel; 19. kinder
ziekte; 21. herkauwer; 26. vertrek; 27. soort stof;
28. losse draad; 29. notie; 31. vaartuig; 33. jonge
stier; 36. kort verhaal; 37. vol kieren; 38. deel v.h.
bestek; 39. zangstem; 40. lint; 41. vrouwelijk be
roep; 43. heidemeertje; 45. kerkelijke straf; 47.
vloerkleed; 52. beloning; 53. klipgeit; 54. kansspel;
55. overblijfsel; 57. insekteneter; 59. voorzetsel.
Welke twee woorden worden gevormd door de
letters in de volgende vakjes: 1* 25 *14* 44 *17
8 54 37 13 6 49 en 14 42 25 28 51
12*8*61 17* 36* 3.
Oplossing nummer 51
De twee woorden van de opgave
van vorige week waren: KERST
KRANS en ENGELENZANG.
mastiek-idolaat
a-talgasem-v
tg-bies-staf-mp
ier-almanak-rei
niers-a-o-aries
etna-klerk-eelt
e-open-m-aalt-e
p-opera-i
g-foto-1-rage-b
leer-patat-idee
anita-1-1-beeld
zat-ragebol-nis
kk-bede-edom-at
u-lunaeems-e
reclame-armenie
Oplossingen van de kruiswoordpuzzel
en/of het cryptogram, per briefkaart,
dienen uiterlijk woensdag a.s. in ons
bezit te zijn. Indien per post wordt in
gezonden, als volgt adresseren: Redac
tiesecretariaat Leidsch Dagblad, Post
bus 54, 2300 AB Leiden.
Winnaars
De winnaars van een luxe
dominospel zijn:
Mieke de Haas, Bakhuis
Roozenboomstraat 21Leiden
(kruiswoord).
M.E. v/d Broek,
Rhijngeesterstraatweg 19,
Oegstgeest (cryptogram).
©Joker Producttor
Cryptogram nummer 52
Horizontaal: 2. Onuitstaanbare page? (11); 8. Hand
vat dat een judoka niet afstaat (9); 9. Sleurnoot (3); 10.
Overhandiging van lof? (14); 13. Smeerbus in overvloed
(6); 14. Met grote snelheid via deze vluchtweg (8); 15.
Vurige bemanning (4); 17. Dat verhaal lokt een op
stootje uit (6); 18. Anti-conceptieboek (3); 19. Studeer
langs de haven ter afsluiting (8); 20. Pak weg om aan te
pakken (5).
Verticaal: 1. Bijzonder jong geluid (4); 2. Doetje met
verkering? (10); 3. Troostrijk vocht voor schuivers (7); 4.
Nog zwaarder en het wordt een schip (3); 5. Niet in staat
om het blozen te zien? (12); 6. Zorg dat je snel aan geld
komt, dan wordt het fijn! (7); 7. Die klappen hebben
succes! (6); 11. Tussenvertrek (1.1); 12. Men is er weg van
als een taal het niet doet (7); 16. De indruk ontbreekt bij
deze railverbinding (8); 19. Erger kan een breuk niet zijn
(5).
Oplossing
cryptogram 51
Horizontaal: 3. veevervoer; 6.
liefdegave; 7. achterland; 9. tui
gage; 10. omslag; 12. heterdaad;
13. eigenheimer; 15. dam; 17.
mannie; 18. telgang.
Verticaal: 1. gezetheid; 2.
zendgemachtigde; 3. valpartij;
4. vogelnestje; 5. ervandoor; 8.
aandoening; 11. stationcar; 14.
hamel; 16. mijt.
DAMMEN
Vandaag een zestal opgaven
voor de liefhebbers van het
eindspel. Toepasselijker kun
nen we het jaar niet afsluiten
lijkt mij. De moeilijkheids
graad van de eindspellen is
alleszins redelijk, hoewel de
vierde opgave iets meer in
spanning zal vergen. Voor al
le opgaven geldt uiteraard dat
wit aan zet is en wint. Ook nu
zijn de cijferstanden ter con
trole vermeld. Ik wens in veel
genoegen bij het oplossen,
een goede jaarwisseling en
vooral een gezond 1996!
Diagram 1: wit 15, 25, dam
op 14; zwart 4, 6 en 38.
Diagram 2: wit 50 en dam
men op 7 en 23; zwart 45 en
een dam op 6.
Diagram 3: witte dammen op
14, 25 en 49; zwarte dam op
13.
Diagram 4: witte dammen
16, 27 en 46; zwart 20 en dam
op 2.
Diagram 5: wit 45, dammen
op 16, 26 en 27; zwart 19, 36,
43 en dam op 35.
Diagram 6: wit 28 en dam
men op 2,11; zwart 34, 39.
s
a
-J
t-
_jL
11
=3
s
9
m
11}
II
9
9
m
9:
9'
S
9
li1,,:
m
O
9
9
Q
m
ill
II
1
SCHAKEN
Het januarinummer van Mega-
Byte, het tijdschrift voor com
puterschaak en andere intelli
gente computerspelen, ver
meldt onder andere een over
zicht van een test die Jeroen
Noomen afnam van een zestal
bekende computerschaakpro
gramma's. Hiarcs 3.0, Fritz 3,
Rebel 7.0, Chess Genius 3,
MChess Pro 4.0 en The King 2.4
werden met wit losgelaten op
de inmiddels beroemde tiende
matchpartij tussen Kasparov en
Anand, de partij waarin Kaspar
ov zo'n verrassend torenoffer
bracht. Dat het eindresultaat
voor de computers niet gewel
dig was zal veel te maken heb
ben met het feit dat zij slechts
drie minuten bedenktijd per zet
kregen toebedeeld. Alle pro
gramma's draaiden op dezelfde
computer, namelijk een 486
DX2 66 MHz met 4 MB intern
geheugen. Ik ben benieuwd hoe
het resultaat zou zijn geweest
als men de test had uitgevoerd
met een snelle Pentium. Overi
gens wordt in dit blad veel aan
dacht besteed aan het nieuwe?
boek 'Schach am PC', van Die
ter Steinwender en Frederic
Friedel, dat een zeer goede be
oordeling krijgt.
OPLOSSING KERSTOPGAVEN
Diagram 1, O.E.Backe, Tids-
krift för Schack 1969. Sleutelzet:
1. Lh4 en mat op de volgende
zet. Echter niet 1. Lxf4? wegens
l....g5.
Diagram 2, dr. M.Niemeijer,
Majesteitsschennis 1971. Sleu
telzet: 1. Kb3 en niet 1. Kc3?
Dxg7+!; of 1. Kdl? Dhl+!; terwijl
l.Kd2? faalt op l....Dh6+.
Diagram 3, E.Puig y Puig,
Schackbladet 1906. Sleutelzet:
1. Ta4!. Misschien wel de meest
verrassende oplossing van dit
drietal tweezetten.
Diagram 4, O.Brenander,
Tidskrift för Schack 1909. Sleu
telzet: 1. Ke4. De belangrijkste
varianten luiden nu: a) 1.Kg5;
2. Dc5+ Kg4; 3. Dgl mat; b) 1.
Pc3+; 2. Dxc3 Ke6; (2. Kg6; 3.
Dg7 mat) 3. De5 mat; c) 1.Pf2
2. Dxf2+ Ke6; 3. Db6 mat; d)
1. b5; 2. Kf4 en mat; e) 1.
Ke6; 2. Dc8+ en mat; f) 1.Kg6;
2. Ke5(f4) en mat met de Dame
op de volgende zet.
Diagram 5, E.Brunner, Ros-
tocker Zeitung 1907. Een niet zo
moeilijke opgave die echter tot
slapeloze nachten aanleiding
kan geven als je niet op het juis
te idee komt. Wit begint met 1.
Ta7!, waarna zwart geen ver
weer heeft tegen het plan 2.
Tdd7 en 3. Tac7 mat.
Diagram 6, G.Heathcote, Illu
strated London News 1902. Echt
iets voor de fijnproevers. Wit
begint met 1. Kc2 en niet met 1.
Kc3?, want na 1.fxe6; 2. Df3 is
het pat. Na de tekstzet gaat
zwart geruisloos mat, b.v. a) 1.
fxe6; 2. Df3 Kd4; 3. Df4 mat;
b) 1. f6; 2. Le7 f5; 3. De2 mat;
c) 1. Kf6; 2. Pf8 Ke5; 3. Pd7
mat; d) 1.f5; 2. Dg5, eveneens
met mat op de volgende zet.
Diagram 7, E.Brunner, Deut
sche Schachzeitung 1933. Sleu
telzet: 1. Ta4. De belangrijkste
mogelijkheden zijn: a) 1.Pd3;
2. Kg3 en 3. Tal(+) enz. b) 1.
Pc2(a2); 2. Kf2 Pd4(b4); 3. TxP
Kh2; 4. Th4 mat; c) 1. Kgl; 2.
Txb4 Kh2; (2. Khl; 3. Kg3
enz.) 3. Tbl Kh3; 4. Thl mat; d)
1. Kh2; 2. Txb4 Kgl; 3. Th4
Kfl; 4. Thl mat.
Diagram 8, R.Dillmann,
Frankfurter Generalanzeiger
1937. In het eindspel is het ma
ken van een driehoekje met de
koning, met het doel om een
tempo te verliezen, wel bekend.
In deze opgave geschiedt het
zelfde, nu echter met de Dame.
Oplossing: 1. Dg7 Pg5; 2. Dd4+
Pe4; 3. Dgl en 4. Dg3 mat.
Tot zover de Probleemopga-
ven. Thans gaan we over naar
de drie eindspelstudies.
Diagram 9, L.Prokes, Sachovè
Umeni 1949. Oplossing: 1. Pe3.
Zwart dreigde niet alleen te pro
moveren doch tevens het paard
te nemen. Na de tekstzet vindt
hij evenwel toch een mogelijk
heid het paard te veroveren. 1.
dlD+; 2. Pxdl Lc2+; 3. Ka3
Lxdl; 4. Lc4!. Een fraaie zet die
meteen aan alles een einde
maakt, zoals gemakkelijk valt na
te gaan.
Diagram 10, Y.Somov-Nasi-
movich, Shackmaty 1928. Op
lossing: Dankzij een subtiele
manoeuvre met zijn toren kan
wit de winst afdwingen. 1. Tc8+
Ke7; 2. Tb8 La6; 3. Tb6 Pc5; 4.
Tc6 Pe4+; 5. Kd4 Lfl!; 6. T
Kd8; 7. Tf7 Lc4; 8. Tf4 Pd6
Kc5 Kc7; 10. Td4 en wint. J
Diagram 11, B.Horwitz, B
en jaartal onbekend. Oplossj
Wit kan profiteren van de or
lukkige situering van de zw|
toren. De manier waarop is e
ter uiterst verrassend. 1. E
Kh7; 2. Th2+ Kg6; 3. Tg2+ 1
4. Txg8! Kxg8; 5. Pe7+ Kf7
Pc6 Kf8; 7. Kf6 Ke8; 8. Ke6
9. Kd7 en de witte koning
hoogst persoonlijk het zwl
kasteel slechten.
NIEUWE OPGAVEN
De laatste opgaven van ij
zijn van Henri Rinck en st
men uit 1929. De eerste stu
verwierf de eerste prijs in
wedstrijd uitgeschreven dool
Noticero'. (Zie diagram 1).
betreft een mooi voorbeeld
een goede onderlinge san
werking van de witte stuk]
De tweede studie werd in
zelfde jaar gepubliceerd in
chiquier'. (Zie diagram 2).
de studies hebben met ell
gemeen dat toren en 2 loj
met succes de strijd aanbin
met een dame.
Ter gelegenheid van de
wisseling wil ik een spec
woord van dank richten aan
verenigingen die mij het afg
pen jaar een of meer club
den toezonden. Hoewel he
de internationale schaakwe
helaas nog allerminst koek e
is wordt er op lokaal niveau
immer enthousiast gescha
niet in de laatste plaats dan
hen die zich met de materi
voorziening belasten. In de
soon van de heer van B<
(Bloemendaal) wil ik al deze
vere dienaren hartelijk dan!
Tot slot wens ik u en de ui
een goed uiteinde en voor
een goede gezondheid en
schaakgenoegen.
FILATELIE
Al zo'n vijftig jaar wijdt Frank
rijk jaarlijks een serie, of een
aantal losse zegels met bijslag
(ten gunste van het Rode Kruis)
aan beroemde personen. In
1990 waren dat bij voorbeeld
chansonniers en chansonnières:
Aristide Bruant, Maurice Cheva
lier, Tino Rossi, Edith Piaf, Jac
ques Brei en George Brassens.
Om het rijtje tot nu vol te ma
ken: in 1991 20ste eeuwse
schrijvers (onder anderen Paul
Eluard, Louis Aragon en Jacques
Prévert), in 1992 beroemde
componisten (o.a. César Franck
en Arthur Honegger), in 1993
beroemde schrijvers (o.a. Guy
de Maupassant en Jean Coc-
teau) en vorig jaar filmsterren:
Yvonne Printemps, Fernandel,
Josephine Baker, Bourvil, Yves
Montand en Coluche.
Dit jaar ontbrak deze serie tot
nu toe op het appèl. Op 27 no
vember gingen evenwel zes ze
gels in de verkoop die echt in de
reeks 'beroemde personen'
thuishoren. Het zijn dan wel
geen beroemde personen die
op de zegels worden afgebeeld,
maar kribbefiguren uit de
Provence. Op zes zegels elk in
de waarde van 2,80 0,60 franc
zien we: een bejaard paar, een
scharensliep, een schaapherder,
een tamboer, een molenaar en
een visverkoopster. De zegels
(plus twee vignetten) zitten ook
in een boekje.
Ook volgend jaar zullen geen
personen die ooit hebben ge
leefd op de zegels optreden.
Dan zullen, het helden zijn uit
misdaadromans en detective-
boeken: Fantomas, Rocambole,
Arsène Lupin, Rouletabille,
Nestor Burma en commissaris
Maigret.
Frankrijk wijdde verder nog
zegels aan:
4 december, 3,70 ff., de
grote Franse dichter Francis
LUDWIG V. BEETHOVEN
ten van de componisten en scè
nes uit operettes: Die schone
Galathee (von Suppé) en Die
ungarische Hochzeit (Dostal).
Op 15 september en 6 okto
ber werd de frankeerserie 'Stifte
und Klöster in Osterreich' uitge
breid met respectievelijk zegels
van 8 s. (de vroeggotische in
gang van het stift Wilhering/Bo-
ven-Oostenrijk) en 26 s., (de
beeldengroep 'Mater Dolorosa'
uit het Franciscanerklooster in
Schwaz/Tirol).
Op 10 oktober 1920 liet de
voornamelijk Sloweense bevol
king van Karinthië bij een volks
stemming weten bij de nog jon
ge republiek Oostenrijk te wil
len behoren. Een 6 s.-zegel (op
lage 2,9 miljoen), die 6 oktober
verscheen herinnert aan
stemming. Afgebeeld wordt
slot Hollenburg voor de berj
ten de Karawanken.
Een derde 6-oktoberzege
de waarde van 5,5 schilling
lage 2,6 miljoen memoreert
25-jarig bestaan van de uni
siteit van Klagenfurt (univt
teitsgebouw).
Op 20 oktober weer t
componisten-portretzegels
2,9 miljoen exemplaren):
50ste sterfdag van Anton
Webern (1883-1945) en 7
225ste geboortedag van Lud
van Beethoven (1770-1827).
Eveneens verscheen 20 ol
ber de zevende zegel in de s
'Die Osterreichische Arbf
welt'. Deze keer op een 6 s.
gel (oplage 2,9 miljoen)
postbeambte. Eerder verse
nen: 1986, 4 s., een staalar
der in de hoogovens; 1987,
een secretaresse achter
beeldscherm; 1988, 4 s.,
mielaborant; 1989, 5 s., me
laar; 1991, 4,50 s., textielarb
ster en 1994, 6 s., stewardess
Het uitgiftejaar werd 1
cember afgerond met de tr;
tionele kerstzegel. Op de z
(6 s.; oplage: 10 miljoen) het
nadebeeld voor het, dankzi
kerstpoststempels, werelc
roemde kerkje van Christkini
VERENIGDE NATIES
zevende uitgifte van de Vere
de Naties van het nu zo goeq
verstreken jaar verscheen 24
tober. Met drie velletjes, wa
elk twaalf zegels zitten, here
ken de VN haar eigen 50-j
bestaan. Op de zegels in de
letjes staan 34 portretten,
samen alle volkeren van de
reld representeren. Waardei
oplagen zijn: 12 x 0,30 Zw. fr
(325.000), 12 x 32 c. (280.000
12 x Os. (495.000).
Jammes (1868-1938), portret en
tekening van zijn geboorte
streek, de Pyreneeën;
11 december, 2,80 fr., de
kathedraal van Evry (platte
grond);
14 december, 2,80 fr., WK-
voetbal 1998 in Frankrijk (WK-
embleem en voetbalveld).
OOSTENRIJK heeft 15 sep
tember op twee zegels twee
operettecomponisten geëerd.
Met een zegel in de waarde van
6 schilling wordt de 100ste
sterfdag van Franz von Suppé
(1819-1895) herdacht en met
een 7 s.-zegel de 100ste geboor
tedag van Nico Dostal (1895-
1981). Op de zegels (elk in een
oplage van 2,9 miljoen) portret-
