'Mijn god, wij bestellen hier al coca cola via Internet'
f f
l
Extra
"X
World Wide Web als walhalla voor de voyeur
UWJINUCKUMVJ ZO L-/CV_C/V\DCrv I yyj
Is er nog leven na het scherm
Geschoeide computers, sprekende ballonnen, Internet-broodroosters. De
goeroes raken niet uitgesproken over de zegeningen van het digitale tijdperk.
Huwelijken lopen stuk als de Internet-verslaving toeslaat, maar geen nood:
een nieuwe vlam is snel gevonden in de elektronische pub. De professor: „En
dit is nog maar het begin. Computers bestaan pas dertig jaar. We zitten nog in
de Middeleeuwen."
BOSTON CEES VAN ZWEEDEN
Met een verveeld gebaar overhandigt Valerie Minard
haar visitekaartje met email-adres, en zegt: „Binnen
kort hoeft dit niet meer. We hebben dan gewoon elk
een computertje in de schoen. Zodra wij elkaar de
hand drukken, slaat mijn computertje automatisch
uw gegevens op, die van u de mijne."
Ik blik schaapachtig naar mijn versleten Camel
Boots, die nog getuigen van de sneeuw die Boston
die ochtend in een kerstkaart heeft veranderd.
„Schoenen met computers erin?" Valerie glimlacht
begripvol naar deze dinosaurus van het Oude Conti
nent. „Oh, dat is al weer oude technologie", zegt zë
luchtig. „De laatste ontdekking hier is een mechanis
me dat de batterij van je computertje oplaadt terwijl
je loopt."
Valerie Minard is woordvoerdster van Nicholas Ne-
groponte, de directeur van het Medialab in Boston.
Ze leidt journalisten en sponsors rond door wat zij
„de bakermat van de multimedia" noemt. „Als u een
paar weken eerder was gekomen, hadden we ballon
nen gehad om u rond te leiden", laat ze zich ontval
len.
„Ballonnen die kunnen spreken"?
„Natuurlijk. U vraagt iets, bijvoorbeeld: 'Waar is de
schoencomputer'? En de ballon antwoordt: 'Volg de
gang, ga aan het einde rechts, en neem de eerste
deur links'."
Profeet
Zelf is Nicholas Negroponte er nooit; hij houdt zelfs
geen kantoor meer in het gebouw. Als een eigentijdse
profeet beult hij de planeet af voor zendingswerk tot
in de meest achtergebleven negorijen; onlangs dook
hij zelfs in Amsterdam op.
De boodschap die hij daar uitdraagt, is simpel.
Langzaam maar zeker zal in de beschaafde wereld
het oude telefoonnet van koperdraad plaatsmaken
voor een net van glasvezel, dat minstens 200.000 keer
zo veel informatie kan vervoeren. En die informatie
stroom zal de levenswijze van de homo sapiens even
ingrijpend veranderen als destijds de stoommachine.
Videotheken verdwijnen zodra mensen via het net
de videofilm bestellen die ze willen zien. Kranten
houden op te bestaan omdat lezers voortaan de ge
wenste informatie rechtstreeks van het scherm halen.
Supermarkten veranderen in bezorgcentra omdat
kopers hun bestelling alleen nog via het net willen
doen. Ja, regeringen verliezen hun bestaansrecht als
de wereld door het wereldwijde informatienet een
'global village' wordt.
En dat is nog maar het begin. Nicholas Negroponte
ziet bijvoorbeeld niet in waarom zijn broodrooster
niet aangesloten zou worden op dit net. 1Iet zou in
de ochtend dan gewoon de prijs van zijn favoriete
aandeel op het brood kunnen roosteren. Een beter
begin van de morgen kan Nicholas zich niet voorstel
len, want hij heeft vooral aandelen in bloeiende soft
ware-bedrijven.
En waarom zou zijn huis geen deurknop hebben
die hem herkent en de deur voor hem opent? Waar
om altijd eerst de koffers - als Nicholas thuiskomt,
komt-ie meestal van het vliegveld - neer moeten zet
ten en de sleutels uitgraven?
De New York Times noemde hem een 'charlatan',
maar dat verhinderde hem niet om zijn boek, 'Being
Digital' in 39 talen te laten uitgeven. Bijna overal
haalde het de bestsellerlijsten. In heel Parijs was in
november geen exemplaar meer te krijgen, nadat een
bedrijf alle boekhandels had leeggekocht.
Als een computerdominee heeft Negroponte hon
derdduizenden volgelingen de weg gewezen naar een
geheel nieuwe hemel: Cyberspace. Zoals westerlin
gen vroeger in de ban raakten van een oosterse god,
verslaven zij zich thans aan Internet.
„Mijn man zit elke nacht tot vier uur achter het
computerscherm", zegt een winkelmeisje in Boston.
„In het begin sleepte hij zich nog uit bed. Maar na
verloop van tijd werd dat onmogelijk. Zijn baan is hij
al kwijt. Ik ben bang dat nu ons huwelijk ook in ge
vaar is."
Time Magazine wijdde onlangs 32 pagina's aan
Cyberspace, de denkbeeldige ruimte waar Internet
gebruikers elkaar ontmoeten. Centraal in de bijlage
stond een modern Amerikaans gezin, dat zijn nieuwe
geloof gevonden had. Vader, moeder en de vier kin
deren stonden gelukzalig lachend afgebeeld, ge
schaard rond het scherm dat "midden in de kamer
stond, op een oud, eikehouten bureau'. Zelfs de hond
kwijlde mee.
Elektronische pub
De boekhandels verkopen gidsen van Cyberspace,
die nog net niet op de reisgidsenafdeling staan. Het
populaire 'Love Bytes' wijst de weg naar de
'elektronische pub'. Auteur David Fox legt uit hoe
mensen elkaar daar kunnen ontmoeten. „Cy
berspace", schrijft hij, „is een feestje dat nooit af
loopt."
David Fox geeft wat voorbeeldjes. „Als Julia email
(een 'postbus' in Cyberspace) had gehad, zou haar
boodschap niet te laat zijn aangekomen, en zouden
zij en Romeo nog lang en gelukkig hebben geleefd",
schrijft hij. „En als die arme Cyrano een Internet
computer had gehad, zou hij ondanks zijn veel te
grote neus de harten hebben veroverd van menige
Roxanne."
Maar de ontwikkelingen gaan zo snel dat de meest
visionaire goeroe door de tijd wordt achterhaald. Da
vid Fox erkent dat zijn 'elektronische pub' het echte
café nooit helemaal kan vervangen. „Maar", zo
droomt hij, „misschien komt er een dag dat je een
buurtcafé kunt binnenwandelen, voor een video
scherm kunt plaatsnemen, en roepen: 'Een whisky
on the rocks en een uurtje Internet, alstublieft'."
Fox schreef die woorden in 1994. Luttele maanden
later opende in Parijs het Cybercafé zijn deuren,
waar gelovigen precies dat konden doen: een Scotch
bestellen, achter hei Internet-scherm plaatsnemen,
en verliefd worden op een - zeg - een blanke indiaan
se in Ouagadougou. En na het Cybercafé kwam de
Web Bar, op de Web Bar volgde de Net Coffee.
Goeroes
In Boston wemelt het van de computerdominees, die
het nakende einde van de analoge wereld voorspel
len, maar niet allen hebben dezelfe droom. Een iets
minder exotisch exemplaar is professor Dertouzos,
een rijzige Griek die al bijna een kwart eeuw het La
boratorium voor Computerwetenschappen (even
eens onderdeel van het Massachusetts Institute of
Technology) bestiert.
Michael Dertouzos zou graag genoteerd willen zien
dat collega-professor Negroponte 'gestoord' is, als hij
Professor Michael Dertouzos: „Tussen de uitvinding van de stoommachine en die van de straalmotor zat twee
honderd jaar. De computer bestaat pas dertig tot veertig jaar. Dat betekent dat we nog 150 jaar te gaan hebben.
We zitten pas in de Middeleeuwen." foto gpd cees van zweeden
denkt dat papier gaat verdwijnen. „De voornaamste Qe professor moet hartelijk lachen om de geschoeide
reden is dat een velletje papier het goedkoopste en computers, sprekende ballonnen en internet-
meest praktische middel is voor het opslaan van in
formatie", zegt de geleerde in een opwelling van rea
liteitszin.
„Het weegt niets, het kost niets, je kan het weg
gooien, in je zak stoppen, opvouwen, op het toilet le
zen. Papier is fantastisch."
Sterker, er komt meer papier, voorspelt Dertour-
zos. „Via Internet en andere computernetten worden
we nu al bedolven onder stomvervelende info-rot
zooi die we niet willen lezen. Iedereen kan een artikel
broodroosters van Negroponte. Dan zegt hij streng:
„Kijk, wij zijn hier de mensen die het echte werk
doen."
Dertouzos haalt een vergeeld artikel te voorschijn
dat uit 1980 dateert, en zegt: „Alles wat u nu ziet ge
beuren, zoals de opkomst van Internet, voorspelde ik
toen al."
Hij vergelijkt de huidige Intemet-gekte met de
hoolah-hoop, een rage die de mensheid in de jaren
'60 heupwiegend over straat deed hoepelen. „De
of een boek verspreiden via Internet. Naarmate meer hoolah-hoop duurde achttien maanden", analyseert
mensen Internet gebruiken, zal die hoeveelheid info- hij koel.
rommel alleen maar toenemen. £>e professor begrijpt best waarom dè gewone
„Maar hoe weet ik of een artikel of boek de moeite mens in de greep is geraakt van Internet. „Het geeft
waard is? Daarvoor heb ik de uitgever, van krant of je een raam met uitzicht op de wijde wereld. Je klikt
boek, nodig. Als je een boek leest dat je in de winkel met je muis, en je zit in China. Je krijgt het gevoel dat
hebt gekocht, heb je ten minste een paar garanties. Je er een heel universum is dat groter is dan Amerika."
weet bijvoorbeeld dat die uitgever dat boek heeft ge- Maar de euforia zal snel verdwijnen als de Inter-
selecteerd uit een aantal manuscripten. En je mag net-gebruiker merkt dat die schrijfster uit Ouag-
hopen dat de fouten eruit zijn gehaald. De kans is adougou misschien toch niet zo interessant is als
kleiner dat je je tijd verdoet door het te lezen." aanvankelijk gedacht, voorspelt Dertouzos. Het spel
wordt saai, en de hoepel gaat in de schuur.
„Maar tegelijkertijd begint een serieuzer ge
van het computernet in zwang te raken." De
gaat omlaag. „Ik heb een auto nodig die hoog gei
is voor mijn boomlange zoon. Ik klik met de mui
twee minuten later heb ik alle geschikte modelle]
wil vanavond naar de Film, maar wat draait er? Ij
net geeft het antwoord. Mijn huis wordt wat Ij
welke huizen zijn er te koop? Een klik, en je heb|
hele overzicht."
Dertouzos haalt even adem. „Mijn god, wij be
len hier al coca cola via Internet."
Video
Professor Dertouzos ziet twee toepassingen voq
personal computer of de televisie-van-morgen,
apparaten die meer en meer op elkaar gaan gelij
De eerste is video-on-demand, het oproepen vaj
deofilms via de computer. De tweede is handel
koop en verkoop van diensten, zoals ook dage!
boodschappen.
„Dat betekent niet dat mensen niet meer naq
winkel gaan", zegt hij. „Sommige dingen - ari
fruit - zal je niet via een computer willen aansd
fen. Maar als je drie keer bij een bakker bent gew)
weet je wel wat voor brood hij heeft. Je kan datj
evengoed laten bezorgen."
Over een voorspelling van INTECO, een Aij
kaans bureau, dat de markt voor computers in
rika en Europa al bijna verzadigd is, zegt hij: „Z^
ten ernaast. Wat dit soort bureaus altijd onder
ken, is de vraag naar bestaande computers, die 1
dollar of zo (2.000 gulden) kosten. Maar volgend
komt hier al een machine op de markt, die uil]
tend bestemd is voor Internet-gebruik, en nog ij
400 dollar kost."
Hij zucht. „Kijk, je moet ons even de tijd ge
Tussen de uitvinding van de stoommachine eij
van de straalmotor zat tweehonderd jaar. De con
ter bestaat pas dertig tot veertig jaar. Dat bete
dat we nog 150 jaar te gaan hebben. We zitten pi
de Middeleeuwen."
Spionnen
Volgens Clifford Stoll zal de computer de Mid
leeuwen echter wel nooit helemaal ontgroeien, j
was zelf een gelovige, die tot in de verste uitho
van Cyberspace grote bekendheid kreeg door I
Cuckoo's Egg', zijn geruchtmakende boek waarij
onthulde hoe hij een net van Duitse spionnen
opgerold dat op Internet opereerde. Maar nu is
met een nieuwe bestseller gekomen.
'Silicon Snake Oil' is het relaas van iemand diq
zijn geloof is afgevallen. „Er wordt altijd geze
schrijft Clifford Stoll, „dat computers en hun nfl
gereedschappen zijn. Maar ik heb nooit gehoord
verenigingen van schrijfmachine-gebruikers. Ikl
ook geen enkele schroevedraaier die gebruiken
dezelfde tot slaafse dweperij heeft gebracht. De d
puter is een heel ander soort gereedschap - ej
dat kinderen in reactieve zombies veranderd en]
wassenen in gefrustreerde scherm-junks."
Stoll kreeg zijn bekomst van Internet, waaj
sinds 1980 gebruik van had gemaakt, toen hij me
kantie was op een boerderij in Connecticut. T^
anderen met de verrekijker de velden introkken]
gon hij een brief te tikken naar een volslagen vrt
deling aan de andere kant van het continent - del
leiding van het schermpje was onweerstaanbaa
worden.
„Vanavond wachten twintig brieven op antwd
drie mensen hebben me uitgenodigd voor eei]
sprek op Internet, er is een dozijn artikelen te 1<
en een hele reeks documenten op te slaan", scl
Stoll. „Ik zie mezelf weerspiegeld in het schern
een koude rilling loopt over mijn rug. Zelfs op va
tie kan ik niet ontkomen aan Internet."
En dan: „Ik haal een keer diep adem, en tre
stekker eruit."
ROTTERDAM BERRIT DE LANGE
Een bezoek aan The Red Light
District, de Playmates van het
jaar in één oogopslag en de
meest uiteenlopende erotische
verhalen. Via Internet kan het
allemaal in een oogwenk op het
computerscherm getoverd wor
den. Erotisch netsurfen maakt
een diep in de kraag weggedo
ken wandeling over de Wallen
overbodig. Achter het bureau
anoniem genieten van honder
den seks-sites en newsgroups:
het herkenningsgevaar is mi
niem. Het World Wide Web is
een walhalla voor de voyeur en
de notoire hoerenloper.
'The Red Light District: the
steamiest area on Internet' zo
jubelt de introductie-pagina.
'We wish you a marry kissmas'.
Een paar foto's van schaars ge
klede dames, maar daar blijft
het bij. Eerst lid worden van een
van de clubs, dan pas een eroti
sche kerst met live-shows en vi
deo's op het scherm. „The Red
Light District is vooral populair
bij Amerikanen", weet Francis
co van Jole, journalist op en
over Internet. „Die worden op
erotisch vlak in eigen land im
mers flink aan banden gelegd."
We verlaten het Red Light
District en surfen naar de seks-
newsgroups. Man, vrouw,
hetero of homo, met welke
seksuele voorkeur dan ook. De
keuze is onuitputtelijk. 'The Ad
ventures of Breastman'. Breast-
man blijkt te grossieren in foto's
van met siliconen opgepompte
dames. Niets anders dan bal
lonnen, waar we de scherpe
muis-pijl onwillekeurig angst
vallig ver vandaan houden. 'Cy
ber Swingers', voor partnerruil,
veel contactadvertenties van
mensen met de meest uiteenlo
pende seksuele voorkeuren. Da
mes discussiëren er lustig op los
over het belang van de omvang
van het mannelijk lid, heren
wisselen ervaringen uit over het
gebruik van condooms. Het is
maar een kleine greep: er zijn
honderden groups.
First Lady
We zijn nieuwsgierig naar de
veelbelovende aankondiging
van de 'Hilary Clinton Panty
Shot'. Na enkele seconden zien
we de met veel bombarie aan
gekondigde kiek fullscreen. De
First Lady in een onderonsje
met een andere dame. Haar rok
is iets opgekropen: boven de
knie is nog zo'n vijf centimeter
panty zichtbaar. Onthullend!
Het aanbod 'alt.sex.' lijkt einde
loos. Overrompelend zelfs voor
de argeloze niet-ervaren netsur
fer. „De newsgroups kan je ver
gelijken met de kroeg", zegt Van
Jole. „Er worden de meest uit
eenlopende discussies gevoerd.
En in de kroeg moet je meer in
je mars hebben dan 'wil je wat
drinken'. Op Internet is dat niet
anders. Originaliteit is geboden
om reacties los te krijgen. En je
kunt even goed laten blijken dat
je niet gediend bent van ie
mands aantijgingen." Zet 'a
troll' op het net en je bent ver
zekerd van een aanzienlijke
newsgroup. Provocaties garan
deren een eindeloze lijst, vaak
boze, reacties vanuit alle wind
hoeken.
Interessanter zijn de persoon
lijke sites. Mannen blijken zo
danig overrompeld door de
schoonheid van hun vriendin
dat ze haar foto's openbaren op
het net. Soms zelf vergezeld van
een persoonlijk relaas over hun
intiemste momenten. Fotogra
fen van niets vermoedende da
mes op het strand maken hun
stiekeme kiekjes graag wereld
kundig op Internet. Funniest
Homevideo's, maar met iets an
dere lading dan de TROS door
Linda de Mol zou laten tonen.
Van Jole: „Dat is typisch In
ternet. Je kunt je voor de hon
derdste keer vergapen aan een
foto van Cindy Crawford of Pa
mela Anderson, maar je kunt
oók je eigen creativiteit de vrije
loop laten. De media creëren al
decennia lang een ideaalbeeld
van vrouwelijk en mannelijk
schoon. Internet kan daar te
genwicht aan bieden doordat
mensen hun eigen idealen en
voorkeuren kunnen tonen. Daar
krijgen ze bij andere media
meestal de kans niet voor."
'Earotic'
Seks is het niet alleen visueel
binnengedrongen, ook geluid
biedt de Doe-het-zelf-surfer ve
le mogelijkheden. Wat te den
ken van 'Earotic', een paradijs
voor paren die bij voorkeur de
liefde bedrijven met een casset
te-recorder naast het bed. Via
Internet kunnen ze hun intiem
ste geluiden uitdragen aan een
wereldwijd gehoor.
We surfen naar de wat infor-
matievere sites. Een Nederland
se seksfilm-kenner kan hier zijn
hele archief kwijt: in welke film
speelt welke actrice, hoe vaak
wordt 'het' gedaan per film en
hoe.
Wat te denken van de World
Sex Guide. Bordeeltoeristen
wisselen informatie uit over de
mogelijkheden in velerlei ste
den. Na wat weerzinwekkende
informatie over bordelen in het
Verre Oosten, zijn we nieuws
gierig naar Amsterdam. 'So
what can you expect from a city
which has 'XXX' as its official
sign? Only the best of course'.
We weten genoeg. Op naar de
babbelboxen. Gezellig is 'Jolijt!',
waar surfers slechts babbelen
over koetjes en kalfjes. Als we de
mede netgebruikers melden
over ons verhaal over erotiek op
Internet volgen meteen een
paar boze oneliners. 'Je zit hier
verkeerd!' wordt ons terstond
duidelijk gemaakt. Op seks be
luste surfers hebben immers
hun eigen babbelbox. Op Jolijt!
zijn ze daar niet van gediend!
„Het net reguleert zichzelf',
zegt Van Jole. „Voor erotiek heb
je de keus uit honderden moge
lijkheden. Mensen die gezellig
babbelen moet je daar niet mee
lastigvallen. Dan worden ze na
melijk boos, net als in het café."
Spelletjes
Van Jole voorspelt spelletjes een
grote toekomst op Internet. „Er
zijn al gewelddadige schietspel
letjes, die je met een andere
netgebruiker kunt spelen. Seks-
spelletjes zullen volgen. Zo kun
je die in de toekomst bijvoor
beeld via het scherm digitaal
spelen met een vrouw in
Australië. Als dat voorhanden is,
in velerlei varianten, zal Inter
net een grote concurrent van de
televisie worden."
Erotiek op Internet, lustop-
wekkend is het niet, maar de
onuitputtelijke mogelijkheden
maken wel nieuwsgierig. Hoe
veel paren zullen elkaar al op de
digitale snelweg hebben ont
moet? Wie is die mooie dame of
heer op het strand? Welke vie
speuk zet in godsnaam zo'n
verhaal op het net?
„Je moet niet te veel vragen
stellen over de belevenissen op
Internet", zegt Van Jole.
„Nieuwsgierigheid is juist de
kracht. Als je bijvoorbeeld ver
liefd wordt via het net weet je
nooit écht zeker of het een man
of vrouw is en of degene echt de
persoon is die hij zegt. Maar je
vraagt je toch ook niet af of Ro
bert de Niro wel echt gangster is
als je naar een film zit te kijken.
De werkelijkheid is op Internet
niet zo belangrijk. Het gaat om
de fantasie, het gevoel dat je
deel uitmaakt van een roman."
Niets werelds is het Internet vreemd. Dus ook seks en erotiek niet.
