'Met zeventig brandhaarden op de j
wereld is vrede niet vanzelfsprekend';
Belasting ontduiken moeilijker dan je denkt
Feiten &Meningen
Wereld op
zijn kop
in Bosnië
m mrwwT w
WOENSDAG 27 DECEMBER 1995
Ons continent is een continent van oorlogen. De vele landjes
en landen, elk met hun eigen belangen en identiteit hebben
er eeuwenlang aanleiding toe gegeven de wapens op te ne
men. Een uiterst dynamisch, maar ook destructief proces.
Destructiever naarmate technologie en democratie voort
schreden. De vooruitgang van wetenschap en technologie,
lange tijd het monopolie van ons continent, maakte ook de
behoefte naar grotere rijkdom, naar grotere markten en naar
de onderwerping van andere volken wakker. Het maakt niet
alleen de behoefte wakker, maar het verschaft ons ook de
mogelijkheden om die behoefte, desnoods gewapender
hand, te bevredigen.
De uitbreiding van de democratie ep de betere scholing
van de bevolking gaf aan dit proces een geheel eigen dyna
miek. Het was niet meer voldoende om als leidinggevende
elite iets te beslissen, men moest er ook het volk nog voor
zien te winnen. Napoleon was de eerste die daar diepgaand
mee werd geconfronteerd en Hitler en Mussolini waren
vooralsnog, althans op Europese schaal, de laatsten. Twee
wereldoorlogen hebben we inmiddels achter de rug en als
aanstichters op onze naam staan. Daarnaast waren er talloze
oorlogen en oorlogjes die niet direct konden ontaarden in
een werelbrand.
De Tweede oorlog is beëindigd door de Amerikanen, Ca
nadezen en de Engelsen. Door krachten dus van buiten het
continent, met Amerika als machtigste natie in de hoofdrol
en Engeland als goede tweede. Vooral die tweede dreigen wij
in onze analyses en herdenkingen nogal eens te vergeten. De
Engelsen waren echter prominent aanwezig, hier en in de
oost hebben zij gestreden met een grote inzet van mensen
en kapitaal.
Zo bezien is de terughoudendheid van dè Engelsen tegen
over het continent niet alleen maar terug te voeren op die ei
genaardige voorliefde voor dat eiland van hen in volmaakte
afzondering, maar hebben ze ook een zeker historisch gelijk
aan hun kant. Europa heeft er te dikwijls een puinhoop van
gemaakt om het zomaar te vertrouwen. Het is die geweldige
ambivalentie die uitnodigt tot wantrouwen. Het is dit we
relddeel waarin de moderne wetenschap en cultuur hun oor
sprong vinden en het is tezelfdertijd het werelddeel van de
wereldbranden. Enorm vitaal, maar ook onberekenbaar en
geneigd tot de dood.
Na de Tweede Wereldoorlog heeft vooral West-Europa
zichzelf er weer bovenop gewerkt met behulp van de Ameri
kanen, de zogenoemde Marshall-hulp. Overigens hulp die
niet om niets werd gegeven en waar
aan strikte voorwaarden werden ver
bonden op politiek, militair en eco
nomisch terrein. Er was een grote be
reidheid om aan die voorwaarden te
voldoen, niet alleen van de elite maar
breed gedragen door de bevolkingen
van de Westeuropese landen. Zelfs
opkomende links-radicale avonturen
werden via de stembus door de be
volkingen rücksichtlos opzij gescho
ven. Natuurlijk werd daarbij een
handje geholpen door Amerikaanse
diensten en hun handlangers ter
PIM FORTUYN plaatse. Dat is echter niet de essentie,
medewerker De essentie is dat de volkeren het ge
woon zelf deden door het uitoefenen
van hun stemrecht, wat communis
ten, Sartre en anderen daarover ook later hebben beweerd.
Voor de Marshall-hulp was dus een uitstekende basis aan
wezig en het draagvlak onder de bevolking was optimaal en
heeft zich ook in korte tijd böwezen.
Hoe staan de zaken er nu in Bosnië voor? Ook daar heet
het nu vrede te zijn en ook daar wordt van het ontwikkelde
Westen een soort Marshall-hulp verwacht. Ik vrees dat de si
tuatie daar nu heel anders is dan bij ons in 1945. Ik vrees ook
dat het hele avontuur op een grote mislukking en dito kater
zal uitdraaien. Die vrede is een volstrekt opgelegde vrede.
Een vrede die bovendien tot stand gekomen is zonder de
aanwezigheid van een vertegenwoordiging van een van de
belangrijkste oorlogvoerende partijen: de Bosnische Serviërs.
Welnu zult u zeggen, de Tweede Wereldoorlog is ook be
ëindigd zonder instemming van Hitler en Mussolini. Dat is
juist, maar wel met instemming van de bevolkimng en ook
in coöperatie met hun nieuwe leiders. De wederopbouw is
zelfs eendrachtig in samenwerking geschied met die door
verkiezingen gekozen nieuwe leiders. In Bosnië zie we niets
van dit alles. Hun leiders zijn gekwalificeerd als oorlogsmis
dadigers. De overige leiders van de partijen in dit conflict
niet, terwijl zij dikwijls niet veel minder boter op hun hoofd
hebben, inclusief die officiële moslim-regering in Bosnië.
Wat een haat en een gevoel van tekort gedaan zijn zal dat
kweken bij de Bosnische Serviërs, een niet onbelangrijk deel
van de Bosnische bevolking. Haat die voor jaren zal worden
gevoed en ongetwijfeld opnieuw een uitweg in tomeloze
agressie zal zoeken. De geschiedenis levert ons daarvan
voorbeelden genoeg. Het eenzijdig in de beklaagdenbank
zetten van de Bosnische Serviërs door de internationale ge
meenschap zal de haat in de harten van die mensen slechts
aanwakkeren en ons straks duur komen te staan.
Betekent dit alles nu dat onze regering enige terughou
dendheid aan de dag legt en kiest voor een genuanceerde
opstelling? Geenszins. Ook de regering volgt met ware hon
dentrouw de Amerikaanse visie en beleidslijn die de moslims
bestempelt als slachtoffers en de Serviërs als agressors. We
doen meer dan trouw mee aan de levering van troepen om
die 'vrede' af te dwingen en hebben ons laten opschepen
met de verdediging van een van de gevaarlijkste gebieden.
Voor de wederopbouw tasten we diep in de buidel. We be
horen tot de relatief grootste gevers en lopen voorop bij het
kanaliseren van hulp. We stellen daaraan geen enkele voor
waarde, ook niet wat betreft bewezen goed gedrag en draag
vlak onder de bevolking.
Het grote zakkenvullen door de autoriteiten is inmiddels
begonnen. Voor internationale telefoongesprekken worden
inmiddels torenhoge tarieven geheven, 41 dollar per minuut.
De NAVO en de hulpverleners zijn van harte welkom. Om
uw hulp überhaupt te kunnen verlenen, zullen wij u tillen tot
het uiterste. I let is de wereld op zijn kop, de wereld van mal
le Pietje. Nederland, en met name Pronk, loopt weer eens
voorop en smijt met de belastingcenten van zijn volk. Een
volk dat straks de rekening krijgt gepresenteerd met een to
renhoge rente, de Bosnische bevolking, zal ons weten te vin
den. Maar we verdienen niet veel beter. Het zijn tenslotte de
mensen in het land die dit alles laten gebeuren. Zij vergeten
regering en volksvertegenwoordiging aan hun jasje te trek
ken.
Jaarwisseling èn
nummerwisseling.
Een nieuw jaar en ook nieuwe nummers. Vergeet ze
niet in uw agenda te noteren. U vindt ze makkelijk
met behulp van de Omnummergids. Hebt u toch nog
vragen, bel dan het gratis informatienummer: 06-0096.
Bellen? Even tot (10) tellen.
Prinses Margriet enthousiast over haar nieuwe baan bij het Internationale Rode Kruis
Prinses Margriet
draagt een dikke sta
pel papieren. Resolu
ties, protocollen, de
structuur van het In
ternationale Rode
Kruis en de Rode Hal
ve Maan- organisatie,
een boek voor als we
echt op de details in
willen gaan. Het past
bij haar gedegen ma
nier van werken. Mede
daarom is zij deze
maand tijdens een
spannende vergade
ring in Genève geko
zen tot voorzitter van
de Standing Commis
sion, het hoogste be
stuursorgaan van het
Internationale Rode
Kruis. Haar uitverkie
zing kwam voor haar
zelf onverwacht. „Ik
was overweldigd dat er
zoveel vertrouwen in
mij werd gesteld. Je
maakt andere delega
ties van zeer nabij mee
en met veel ben je ook
echt bevriend. Ze le
ven met je mee. Dat is
een emotioneel mo
ment."
„We waren allemaal nerveus of
we de eerste ronde zouden ha
len. De statuten schrijven voor
dat je bij de eerste stemming de
absolute meerderheid moet
hebben. Je weet niet op hoeveel
stemmen je kunt rekenen. Dat
is toch wel een avontuur. Aan
zo'n grote onderneming heb ik
me nog nooit eerder gewaagd.
Het duurde alleen allemaal een
beetje lang en dat is nooit pret
tig als je op het vinkentouw zit.
Staande de vergadering is ons
als Standing Commission ook
verzocht de verkiezingsproce
dure in ieder geval rigoureus te
wijzigen."
Prinses Margriet (52) werkt bin
nen het Nederlandse Rode
Kruis, waarvan ze ondervoorzit
ter is en het Internationale Rode
Kruis al dertig jaar voor 'de
meest kwetsbaren in onze sa
menleving' en de slachtoffers
van oorlogen en natuurrampen.
Bij haar ging dat in de praktijk
letterlijk van ziekenverzorgster
tot voorzitter van de internatio
nale commissie die mede be
paalt op welke manier die hulp
aan slachtoffers het meest doel
matig kan worden gegeven. Be
leidszaken, ver van zieken en
patiënten.
„Als je je motivatie hebt gekre-
Prinses Margriet: „Natuurlijk stompen mensen af van alle ellende."
gen door werkelijk te werken
met de mensen om wie het
gaat, dan denk ik datje dat al
tijd met je meedraagt. Dat is de
basis voor je standpuntbepa
ling. Ook in bestuursfuncties."
„Het werk van vrijwilligers voor
mensen die het meest kwets
baar zijn in onze samenleving is
niet veranderd. Dat blijft in we
zen altijd hetzelfde. Met die er
varing denk ik dat ik ook wel
weet waarover ik praat. Door de
jarenlange ervaring in het Rode
Kruis heb ik een goede basis
voor het werk dat ik nu ga
doen."
CONTACT
„Het directe contact met men
sen voor wie het werk gedaan
wordt, is voor mij in de loop der
jaren steeds minder geworden,
maar het heeft mijn hart. Ik
houd er door mijn werk een
band mee. Het is niet de bedoe
ling dat ik minder zal doen voor
het Nederlandse Rode Kruis. Bij
de kandidaatstelling voor de
Standing Commission is duide
lijk gekeken naar degenen die
weten wat er in hun eigen ver
eniging leeft. Je moet ook kun
nen terugschakelen naar de
werkelijke problemen, ook in je
eigen vereniging. Je kunt niet
ergens in het luchtledige han
gen en dan geen binding meer
hebben met je achterban."
Haar staat van dienst bij het Ro
de Kruis is indrukwekkend, zeg
gen betrokkenen. Zelf houdt ze
zich liever op de achtergrond.
Om haar werk te doen. Inter
views geeft ze dan ook alleen bij
hoge uitzondering. Hoewel ze
als vertegenwoordigster van het
Rode Kruis 'bijzonder veel be
lang hecht aan de rol van de
media' in crisissituaties.
„Natuurlijk is er een neiging dat
mensen afstompen van alle el
lende. Datje moedeloos wordt.
Dat je het gevoel hebt: het helpt
toch niet, want de mensen ge
dragen zich absoluut niet naar
de regels die ze zelf hebben on
derschreven. Maar door publi-
katies denk ik dat iedereen er
steeds weer van overtuigd moet
worden dat men het niet mag
accepteren. Als wij zo niet dach
ten en ons daar ook niet voor
zouden willen inzetten, dan ge
beurt er helemaal niets en laten
we het uit onze handen glippen.
Ik denk dat het heel belangrijk
is dat de media op de voorpagi
na's aandacht blijven besteden
aan de ellende en de nood in de
wereld. Ook voor de vergeten
conflicten die wij als Rode Kruis
en Rode Halve Maan-verenigin-
gen ónder de aandacht probe
ren te brengen, zoals Sierra Leo
ne, Afghanistan, Liberia en
meer. Ook grote rampen. Als er
geen aandacht voor is, is het
veel moeilijker om fondsen te
werven en slachtoffers te hel
pen."
„Het is daarnaast belangrijk dat
men laat zien wat er gebeurt
met het geld dat zo gul wordt
gegeven. Dat het wel degelijk
een verschil maakt als er wordt
geholpen. Natuurlijk helpt het
nooit genoeg, maar het helpt
wel. We hebben er in het Rode
Kruis heel stringente regels voor
om verantwoording af te leggen.
Op de naleving daarvan wordt
ook steeds kritisch gelet."
„Ik heb zelf de afgelopen weken
motivatie geput uit wat je hoort
van zusterverenigingen en van
anderen tijdens de vergaderin
gen over wat er wél lukt, wat er
wél gebeurt. Hoe Rode Kruis
en Rode Halve Maan-verenigin
gen weer beginnen met functio
neren in voormalig Joegoslavië.
Als je ziet dat daarvoor echt vol
ledig nieuwe vrijwilligers, on
danks alles wat zij meemaken
naar Genève komen, dan is dat
heel erg bemoedigend. Het zijn
kleine dingen die bemoedigend
zijn."
Prinses Margriet onderkent dat
er steeds meer hulporganisaties
komen. Ze lopen elkaar nogal
eens voor de voeten in de crisis
gebieden en moeten concurre
ren om 'de gulden' van de do
nateur. „Ik denk dat we als
hulporganisaties heel goed
complementair kunnen zijn,
mits we goede afspraken met
elkaar maken, wat ook al is ge
beurd. De hulporganisaties met
hun specifieke werkwijze wer
ken in het veld meestal uitste
kend samen. Er is zoveel nood
te ledigen in de wereld, dat ik
denk dat er werk is voor heel
veel hulporganisaties."
FONDSEN WERVEN
„Wij zullen steeds meer ons
best moeten doen om de men
sen te activeren geld te geven.
Ik vrees dat de ellende in de we
reld nog steeds zo groot is dat
wij nog heel lang dringend een
beroep moeten doen op overi
gens bijzonder gulle gevers in
ons land. Onze specifieke ma
nier van werken zullen wij daar
bij onder de aandacht moeten
brengen. Het Rode Kruis heeft
zijn eigen werkwijze. Wij han
delen volgens grondbeginselen,
waarvan neutraliteit en onpar
tijdigheid de bekendste zijn. Wij
kiezen alleen partij voor de
slachtoffers. Daarmee blijven
we wel in gesprek met de strij
dende partijen, anders kunnen
we geen hulp bieden. Maar
daarmee komen wij niet aan
één kant van het conflict te
staan. Wij hebben geleerd dat
dit de meest effectieve manier is
om hulp te bieden aan alle
slachtoffers omdat men dan
vertrouwen heeft in de hulpver
leners. Wij staan niet aan de zij
lijn zoals sommige critici zeg
gen. Wij staan er midden in! In
Rwanda is het Rode Kruis uit
eindelijk de enige geweest die
nog is gebleven."
Nederland speelt een belangrij
ke rol in de hulpverlening aan
het buitenland. Maar zijn er nog
genoeg jongeren te vinden die
in Nederland als vrijwilliger wil
len werken?
„Aan ons zal het niet liggen. Ik
zie veel jongeren die zich er
voor inzetten. Je ziet bij alle or
ganisaties dat mensen die wat
ouder zijn, meer tijd hebben.
Dat is een gegeven. De jongeren
zijn bezig hun leven op te bou
wen en hebben nauwelijks tijd.
Het is een algemeen probleem.
Ik begrijp het wel, want de hele
maatschappelijke situatie is ver
anderd voor jongeren. Het is
meer een probleem voor onze
westerse landen. Het is geen
probleem voor jonge Rode
Kruis-verenigingen. In landi
waar ontzettend veel aanbi
voor de jeugd, is het veel mi
lijker om keuzes te maken.
Waar dat niet zo is, is het Ri
Kruis een vrij evidente manij
om maatschappelijk bezig ti
zijn."
Prinses Margriet zal zelf niet
naar conflictgebieden gaan
regeringen daar aan resoluti
te houden. „Wij zijn geen uiL
voerend orgaan. Ik zal zekei
gelmatig naar Genève moei
gaan, omdat daar de vergai
ringen plaatsvinden. In de
ding Commission zijn naast
vijf gekozen leden het Intei
tionale Comité en de Feden
de overkoepelende organis;
van alle.Rode Kruis en Rodi
Halve Maan-verenigingen,
tegenwoordigd. De Standing
Commission heeft tot taak tf
bevorderen dat de resolutie!
op de Internationale Confei
tie zijn aangenomen, wordi
uitgevoerd. Het lot van slacl
fers in conflicten staat centi
De resoluties zijn niet vrijbl
vend en scheppen verplicht
gen voor alle partijen die zej-
consensus hebben aangeno*
men. Ieder heeft zijn eigen v
antwoordelijkheid en kan hf
nerd worden aan zijn morel
verplichtingen. Drukmiddel
hebben wij niet."
„Onze andere opdracht is
harmonie te bevorderen bin
de Rode Kruis en Rode Hal\£
Maan-familie, waar bijna ho
derdzeventig verenigingen <r
van uitmaken. Gezien de grjj
verschillen in cultuur is het I
langrijk dat wij als Standings
Commission ook verschilleir
culturen vertegenwoordiger
elk met onze eigen ervaring?,
bijdrage te leveren aan harrt
nie door respect voor elkaai?
Naast twee Europeanen zittr
er vertegenwoordigers uit j£
pan, Colombia en Zimbabv/j
de commissie. De tweede Ej
ropese vertegenwoordigster
Christina Magnusson, de zi|
van de Zweedse koning; eeif
milieband waarop ze binneP
haar werk voor het Rode Kif
overigens niet wil worden af
gesproken. „Twee collega'sj
lacht prinses Margriet. Dat
allebei in dezelfde commis?
zijn gekozen, is puur toeval,
hadden gedacht dat ze gezil'
hun achtergrond, beiden uil
ropa, niet allebei verkozen Ir
den worden. Maar de vergat
ring besloot anders. Allebei^
kozen en uitsluitend op huil"
staat van dienst. Dat er verd
voornamelijk mannen in df
commissie zitten, vindt pi
Margriet geen bezwaar. „Ikl
loof dat het heel gezond is
een gemengd gezelschap t<
hebben."
Vrede blijft het belangrijkst!
doel waarnaar moet wordei
streefd. „Er zijn nog meer
zeventig brandhaarden in
wereld. Vrede is helaas niel
zelfsprekend, daar moeten
ons op bezinnen. Dat hebbi
we het afgelopen jaar ook
daan. Ruim."
DEN HAAG MAAIKE KRAAYEVELDj
BELASTING BELICHT
Rubriek over I
kwesties door Dennis
Wie 'per ongeluk' zijn inkom
sten niet opgeeft aan de Belas
tingdienst loopt kans op een
hoge boete. Een boete van
100% van de te weinig geheven
belasting is geen uitzondering.
De belastingrechter wil een der
gelijke boete nog wel eens ver
minderen. De rechter zal deze
boete echter niet zo snel ver
minderen wanneer men willens
en wetens wist dat de kans be
stond dat er te weinig belasting
zou worden geheven.
Daar kwam een inwoner van
Zuid-FIolland onlangs ook ach
ter. Van de ABN/AMRO-bank
kreeg hij een financieel jaar
overzicht waarin stond dat hij
het afgelopen jaar 8.922 gulden
aan rente had gekregen. De
man gaf dit bedrag dan ook op
in zijn aangifte inkomstenbelas
ting. De bank ontdekte echter
dat er iets met de jaaroverzich
ten fout was gegaan. De ont
vangen rente moest niet 8.922
gulden zijn maar 14.232 gulden.
In een brief gaf de bank de fout
aan de man door. In deze brief
stond ook nog het volgende ver
meld: 'Voor de goede orde be
richten wij u dat de belasting
dienst wel op de juiste wijze is
geformeerd'. De bank adviseer
de vervolgens om een kopie van
de brief naar de belastingdienst
te versturen, zodat de belasting
inspecteur één en ander direct
kon verwerken bij de afhande
ling van de aangifte. De man
deed echter alsof er niets aan de
hand was en- stelde de belas
tingdienst niet op de hoogte in
de hoop dat hij de dans zou
ontspringen.
Daarmee had hij zich verke
ken. Alle Nederlandse banken
zijn namelijk elk jaar verplicht
om alle uitbetaalde rente aan de
belastingdienst op te geven. Zo
werd ontdekt dat de man rente
inkomsten had verzwegen. De
belastinginspecteur legde dan
ook een navorderingsaanslag op
en daarnaast moest de man een
boete betalen van 50% van de
niet betaalde belasting. De man
ging nog naar de belastingrech
ter maar daar haalde hij bakzeil.
Belastingrechter Aukes-de Vries
stelde vast dat de man 'willens
en wetens de geenszins als
denkbeeldig te verwaarlozen
kans heeft aanvaard dat er te
weinig belasting zou worden
geheven'. De boete werd dan
ook in stand gelaten.
Op dezelfde dag deed dezelf
de belastingrechter ook uit
spraak in een andere belasting
ontduikingszaak. Deze man
kreeg een afkoopsom van een
bij zijn werkgever opgebouwd
pensioen van ruim 11.000 gul
den uitbetaald. Hier werd geen
loonbelasting op ingehouden.
Dit was mogelijk aangezien de
man verklaard had dat hij niet
meer in Nederland, maar in
België zou wonen op het mo
ment van uitbetalen. Op 3 fe
bruari 1989 had hij zich laten
uitschrijven uit het bevolkings
register in Nederland en op 11
mei 1989 had hij zich weer laten
inschrijven in dezelfde (Neder
landse) gemeente. Op deze ma
nier hoopte hij dus onder de be
lastingheffing uit te komen.
Maar dat gaat niet zo gemakke
lijk. Ten eerste heeft men vol
gens de Nederlandse wet het
hele jaar in Nederland gewoond
wanneer men binnen een jaar
weer terugkomt in Nederland.
De belastingrechter wees de
man er daarnaast ook op dat
ook al zou deze wetsbepaling er
niet zijn geweest hij ook nog
gewoon zijn woonplaats in Ne
derland had. Uit niets was na
melijk gebleken dat hij Neder
land echt had verlaten. Inschrij
ving in enig Belgisch bevol
kingsregister was onduidelijk, adres. Zo gemakkelijk kan men daar bovenop nog een
zijn gezin woonde nog gewoon dus de Nederlandse belasting van 25%. Zijn feestdagen v
in Nederland, hij werkte ook ook weer niet omzeilen. De een stuk minder gezellig,
nog steeds in Nederland en had man moest alsnog de verschul-
hier nog een correspondentie- digde belasting betalen met
TOM JANSSEN
WlMUt SORGPRAGÉR
