- f500,' 15.995,-
Belachelijke president of een vertwijfeld statesman?
12.995,-
18.995,-
5
20.995,-
Extra
Op iedere Suzuki kun Je rekenen.
MultiAuto$
'Nixomaniehoudt Verenigde Staten in de ban
jANSDEBRUUN»
)p zijn laatste avond in het
Vitte Huis strompelt Richard
Jixon door de gangen tot hij
ilijft stilstaan voor het portret
an John Kennedy. ,Als ze naar
ou kijken, dan zien ze wat ze
rillen zijn", zegt de president
iver zijn volk, opkijkend naar
ijn voorganger. „Als ze mij
jen, dan zien ze wat ze zijn."
Of Nixon die woorden ooit
jesproken heeft op die achtste
lugustus van 1974 is niet be-
end. Zij zijn ontsproten aan de
antasie van regisseur Oliver
itone in zijn filmepos 'Nixon',
lat vorige week in de Ameri-
aanse bioscopen in première is
jegaan. Maar waar of niet, zij
reven treffend de frustraties van
Amerika's 37ste president weer.
Nixon trad na het Watergate-
ehandaal nu 21 jaar geleden af,
ils een van de meest verguisde
leiders uit Amerika's geschiede
nis. „Waarom haten ze mij toch
vraagt de film-Nixon, ge
speeld door de Britse acteur
Anthony Hopkins, zich af. Een
tragische figuur, over wie Stone
een bijna Shakespeariaans dra
ma heeft gemaakt.
De laatste jaren heeft de vorig
jaar april overleden Richard
Nixon een opmerkelijke rehabi
litatie doorgemaakt. Van een
politieke schurk werd hij een
'elder statesman', wiens opvol
gers bij hem om advies kwamen
en wiens verdiensten op buiten
lands-politiek gebied langzaam
de herinnering aan 'Watergate'
begonnen te verdringen.
Bij zijn begrafenis kwam zelfs
Bill Clinton - in alles de tegen
pool van Nixon - lovende woor
den te kort voor de man die het
presidentschap met zijn para
noïde gedrag, zijn leugens en
zijn pogingen de waarheid te
verbergen, te schande had ge
maakt. Maar Stone's 'Nixon'
brengt die slechte herinnerin-
weer terug aan de opper
vlakte.
Oscars
Dat dit gebeurt aan de voor
avond van het begin van de
campagnes voor het Ameri
kaanse presidentschap in 1996
is niet helemaal toevallig. Ai
heeft ook een rol gespeeld dat
films die voor een Oscar in aan
merking willen komen voor 1
januari moeten zijn uitgebracht.
En Stone hengelt met 'Nixon'
nadrukkelijk naar een nieuwe
Academy Award.
Wel toevallig is dat ook vorige
week de Amerikaanse Nationale
Archieven 50.000 pagina's aan
i toe geheime Witte-Huis-
documenten uit de tijd van'
Nixon openbaar heeft gemaakt.
Maar veel blijft nog verborgen:
van de 3700 uur bandopnamen
die Nixon stiekem in het Oval
Office liet maken, is Tiog maar
63 uur publiek gemaakt.
Om de 'Nixomanie' te com
pleteren is op de Amerikaanse
tv sinds enkele weken de film
'Kissinger en Nixon' te zien,
waarin de relatie tussen de pre
sident en zijn nationale veilig
heidsadviseur wordt getoond,
en vooral hoe Kissinger on
danks tegenwerking vanuit het
Witte Huis vrede met Noord-
Vietnam wist te sluiten.
De door Turner Broadcasting
uitgebrachte tv-film zet vooral
Kissinger centraal en schildert
Nixon af als een wat belachelij
ke, halfdronken president die
van intriges aan elkaar hangt.
Stone laat in zijn film veel meer
van de Nixons persoonlijkheid
zien, legen de achtergrond van
het Watergate-schandaal en zijn
politieke einde.
Tragische figuur
Nixon was de president die als
geen ander de Amerikaanse sa
menleving wist te splijten, ter
wijl het land in de desastreuze
Vietnam-oorlog betrokken was.
En hij was tot het einde vol on
begrip over de haat die zijn volk
tegen hem koesterde, terwijl hij
zich gedroeg als een vader 'die
het beste weet wat goed voor
jullie is'.
Nixon was een tragische fi
guur, die ten koste van alles wil
de winnen, maar constant ge
bukt ging onder zijn verliezen.
En dan vooral onder de Kenne
dy's, wier succes als een rode
draad door Nixons politieke le
ven loopt. Vandaar dat de ont
boezeming van de film-Nixon,
op de avond voor zijn vertrek,
zeker niet ongeloofwaardig is.
Stone zou Stone niet zijn als
zijn produkt niet omstreden
was. De Nixon-familie heeft de
rolprent al als 'een schandelijke
verdraaiing van de werkelijk
heid' en als 'karaktermoord' af
gedaan. Vergelijkingen met Sto
nes ophefmakende film 'JFK',
over de vermeende samenzwe
ringen achter de moord op Ken
nedy, zijn aan de orde van de
dag.'
Toen bekend werd dat Stone -
de maker van films als
'Platoon', 'Born on the 4th of
July' en 'Natural Born Killers' -
de nadagen van Nixon zou gaan
verfilmen hield dan ook ieder
een zijn hart vast. De verbeten
in rechtse complotten geloven
de Stone zou Nixon misbruiken
voor het uitleven van zijn eigen
frustraties, zo werd gevreesd.
Maar tot veler verbazing is
'Nixon' veel meer geworden
dan dat. De film is veeleer een
karakterstudie van de president,
met veel trekjes van een klassiek
drama. Er wordt uiteraard geen
enkele poging gedaan om
Nixon schoon te praten van zijn
misdaden, maar het portret
roept toch eerder sympathie
dan afkeer van de man op.
Complotten
Volgens veel critici heeft Stone
zich gerehabiliteerd voor zijn
'JFK'-waanideeën. Feit is dat
Stone zich heeft ontpopt als
een, zij het vaak obsessieve,
filmische kroniekschrijver van
de VS in de zestiger en zeventi
ger jaren, met zijn Kennedy-
.moorden en Vietnamfrustraties.
Epn-film over Nixon kon in dat
licht eigenlijk niet ontbreken.
De film toont wat gebeurde
tussen het begin van 'Waterga
te' en Nixons beschamende ein
de. Daarbij is gebruik gemaakt
van bekende documenten, ver
slagen van hoorzittingen, ver
klaringen van betrokkenen en.
de transcripties van de bandop
namen die Nixon uiteindelijk de
das hebben omgedaan. En de
rest is vooral Stone's fantasie.
Zo komt zijn fixatie op com
plotten weer de hoek om als hij
probeert een relatie te leggen
tussen Nixon en de moord op
Kennedy. Nixon zou immers -
en dat schijnt op waarheid te
berusten - als vice-president
onder Dwight Eisenhower be
trokken te zijn geweest bij een
ClA-complot in 1959 om Cuba's
Fidel Castro te Vermoorden.
Dat ging uiteindelijk niet
door, maar volgens Stone zou
den de mensen die erbij betrok
ken waren zich uiteindelijk te
gen John Kennedy hebben ge
keerd. Bewijzen daarvoor heeft
hij niet, maar net als in 'JFK' is
dat voor Stone geen beletsel.
Ook de moord op Robert Ken
nedy in 1968 wordt zijdelings
met Nixon in verband gebracht.
Stone heeft zich tevoren pro
beren in te dekken door het
script van 'Nixon' ook als boek
uit te brengen, voorzien van
honderden voetnoten met ver
wijzingen naar historische do
cumenten. Maar teveel in de
film berust op vermoedens over
de gevoelens en gedragingen
van Nixon, die immers een zeer
gesloten karakter had.
Paranoïde
Desondanks is de film een in
drukwekkend portret van Nixon
geworden, ook al komt hij er
vooral uit als een paranoïde, te
veel drinkende en immer twijfe
lende man, die niet begrijpt
waarom zijn volk hem zo haat
terwijl hij toch een eind begon
te maken aan de oorlog in Viet
nam en de relaties met Rusland
en China verbeterde.
De film opent natuurlijk oude
wonden. Het presidentschap
van Nixon is een van de zwarte
bladzijden uit Amerika's histo
rie en een aantal van de betrok
kenen is nog in leven. Zoals
Henry Kissinger, die in Stone's
film een rots van stabiliteit in
het Witte Huis lijkt, maar in de
tv-film als een megalomane in
trigant wordt afgeschilderd.
John Dean, de Witte-Huisju-
rist wiens getuigenis voor de Se
naat Nixon uiteindelijk ten val
bracht, werkte als adviseur van
Stone mee om de film zo realis
tisch mogelijk te maken. Toch
was er de afgelopen dagen veel
kritiek, vooral uit het vroegere
Nixon-kamp, op de manier
waarop de filmwereld Nixon nu
ineens heeft ontdekt.
Nixon-biograaf Richard Ree
ves noemt 'Nixon' een karika
tuur. Zelfs zijn felste critici er
kennen dat Nixon zonder Wa
tergate de geschiedenis had
kunnen ingaan als een van
Amerika's succesvolste presi
denten. De film-Kissinger zegt-
dan ook: „Kun je je voorstellen
wat deze man had kunnen zijn
als hij geliefd was geweest?"
Voor zijn rol als Nixon is Anthony
Hopkins nu al genomineerd voor
de Golden Globe Award, foto
reuters
Dat rijden in een Suzuki financieel bijzonder aan
trekkelijk is, is ongetwijfeld bekend.
Verscheidene gezaghebbende organisaties
- waaronder de ANWB en de Consumentenbond -
berekenen regelmatig wat het kost om een auto
op de weg te houden.
Afschrijving, onderhoud, gemiddeld benzine
verbruik, u kent dat wel. Steevast eindigt de Suzuki
Alto bovenaan het lijstje van voordelige auto's.
Vaak op de voet gevolgd door zijn grotere broer
tje Swift. Prijsbewuste automobilisten kunnen dus
rekenen op Suzuki. Ook in 1996 doet Suzuki er alles
aan om autorijden betaalbaar te houden.
Zonder overigens ook maar enige concessie
te doen aan uitrusting of kwaliteit. Neem de Alto
Spirit, met z'n fraaie multi-point injectiemotor en vijf
deuren, al voor f 12.995,-. (Waarmee hij overigens
de goedkoopste auto van Nederland wordt.)
Of een van de vele Alto's met 1 liter motor, die
stuk voor stuk vijfhonderd gulden in prijs verlaagd
worden, waardoor u al een Alto 1.0 vanaf f 15.995,-
rijdt. Maar ook een Swift ligt binnen ieders bereik.
Een Swift 1.0 GA rijdt u al voor f 18.995,-. De
vijfdeurs Swift 1.0 GC kost u slechts f 20.995,-, en is
zelfs standaard voorzien van een airbag. En - zoals
gezegd - blinkt ook de Swift uit in zuinigheid,
betrouwbaarheid en lage onderhoudskosten.
U ziet het, Suzuki rijden is aantrekkelijker dan
ooit. Uw dealer rekent u graag voor welke Suzuki
past bij uw budget.
FEEL FREE, FEEL SUZUKI
Hoge tyrvty' 4, te«Jen Tel 1071) 512 52 59
/IfaetAt (utfcryrfeti' -xUtAA&r
foto archief
