Dreigbrief
verstoort
feest niet
Country-time in de Groenoordhallen
Oervorm theater
Van Rieks Swarte
Lee Towers overtreft zichzelf als showman in Ahoy'
Vokaal Ensemble Quink: onevenwichtige samenklank valt op
Cultuur Kunst
Onuitgewerkte ideeën
bij CET in het LVC
_<\ANDAG 11 DECEMBER 1995
cut! GERT VISSER, C
ïrateful Dead uit elkaar
tg f0(
\n rafael De Grateful Dead, in de VS de ultieme hippieband
in de jaren '60, gaat uit elkaar. De reeds 30 jaar bestaande
roep besloot hiertoe vier maanden na het overlijden van haar
oorman Jerry Garcia. De Grateful Dead, die in 1965 door Garcia
p anderen werd opgericht in San Francisco, was drie decennia
pig een van de populairste live-bands van de VS. Andere groe-
aar lpn hadden meer hits, maar 'de Dead" had een omvangrijke
\fhare fanatieke fans, de zogenoemde Deadheads, die de groep
hele land door achterna reisden, om de uren durende con-
erten die in de loop der jaren haar handelsmerk werden bij te
ronen. Het laatste concert gaf de groep op 9 juli, een maand
>rancH°or Garcia's dood.
best$ Q
eeft nr'
ReyflSTERDAMHet Stedelijk Museum de Lakenhal in Leiden heeft
en Jfij Sotheby's in Amsterdam het werk Compositie nr. 68 van Ja-
i'dersjoba van Heemskerck (1876-1923) gekocht. Het museum heeft
schoor het olieverfschilderij 84.960 gulden neergeteld. Het doek
d- -Han één vierkante meter dateert uit 1917. Compositie nr. 68 was
meerèeds in 1967 in de Lakenhal te zien tijdens de tentoonstelling
Ptunst van Vrienden.
Matte afsluiting manifestatie
VERVOLG VAN VOORPAGINA
De manifestatie 'Leiden, Stad van vluchtelingen' werd
zaterdagmiddag met een kleurrijk en sprankelend aan
bod aan muziek in het Leidse Volkshuis afgesloten. De
anonieme dreigbrief die de organisatie ontving, kon het
feest niet verstoren. Zeker honderd belangstellenden
luisterden naar Koerdische, Iraakse, en Afghaanse mu
ziekgroepen, een aantal waarmee de organisatie tevre
den was.
leiden. sjoerd de jong
tegelj
1 kweTHEATER
in h RECENSIE*WUNANDZEILSTRA
iseuntter's beesten", speelgoedvoorstelling
tiond 4 van Rieks Swarte naar de tekenin-
en verhalen van Beatrix Potter Met:
vaes Nelissen. Hans Thissen, Ferdi Jans-
I, Casper Leemhuis en Rieks Swarte.
Gezien: 9/12, LAKtheater, Leiden.
hij ,u
de keper beschouwd is 'Pot-
liefa's beesten' een kinderachtige
t ovejrtoning: volwassen kerels zijn
hele avond lang met gete-
d vande huisvlijtdecortjes, speel-
.Vaniedrekwisieten en pluchen
jseufestjes in de weer.
meiMaar het gaat hier om het
nd pderlijke plezier waarmee de
veekeningen en verhalen van
latfatrix Potter fantasierijk tot le-
loleiin worden gebracht. Op die
janier bekeken toont de 'speel-
jedvoorstelling' van het gezel-
:hap van Rieks Swarte een oer-
)rm van theatraal genoegen:
pt spelenderwijs herbeleven
IS \m bekende vertellingen.
dat kader wordt de voor-
lelling gepresenteerd. Als pu-
n heljek mogen we als het ware
r ejren meekijken op de rommel-
plder van een statig herenhuis
CProdigal Sons:
«"weinig publiek
artL
Arjan Pronk - bas, Mare
x, Jeroen Hobert - drums. Geziei
9/12, LVC, Leiden.
35c
argeloze bezoeker die za-
ïrdagavond nietsvermoedend
iet LVC binnenwandelde had
ngetwijfeld na een halve* mi-
juut met zijn ene hand het
irdje 'Amerikaanse band' in
lucht gehad en met zijn an-
e hand een vette duim om-
|ooggestoken. The Prodigal
hebben twee CD's en een
itreden op Pinkpop achter de
maar komen 'nog
leeds' uit de city of nowhere.
rolle.
De eerste tonen van de ope-
ler 'I don't know why' zijn ken-
herkend voor het gehele optre-
en. Sterk up-tempo Ameri
cans georiënteerd materiaal,
edreven en met doorleefde
[tem gezongen door zanger Er-
L'in Nijhof en afgemaakt met
nerpende venijnige soli van gi-
t Marco Hovink. Het niveau
de songs blijft het gehele
ptreden erg hoog. 'China' en
'le's all mine' zijn misschien
t simpele rockertjes, maar
ople making money out of
and', een liedje over de thuissi-
:ie van de familie Nijhof, en
heftige 'Backstreet Girl' zijn
ongs van constante kwaliteit,
lfs tijdens de ballad 'Misty
lin', met in het couplet een
rappante overeenkomst met
Queennummer 'It's a mira-
wordt in het outro nog met
flitsende solo behoorlijk uit-
epakt.
■f Het leek zaterdagavond wel of
let rockpubliek alleen voor het
nelle werk kwam. Nijhof zette
ijdens de eerste toegift de zeer
ustige ballad 'Jenny's new mor-
ïing' akoestisch neer, maar
ooral het publiek achterin de
aal vond de borrelpraat kenne-
ijk veel interessanter dan de
loral vocaal knappe vertolking
n de ballad. 'Met dank aan de
die het geduld op kon-
len brengen', zei de pafferige
anger, die kennelijk ook hoor-
le dat de achtergrondgeluiden
iet volume van stem en gitaar
lijna overstemden.
vee zeer goed ontvangen
naar slechtverkopende CD's en
wee jaar vol optredens die al-
ijd waar voor hun geld geven
voor The Prodigal Sons
le bordjes 'uitverkocht' ver
vachten. Het was in het LVQ
absoluut niet stil, maar druk
anders. Het is te hopen dat
le Prodigal Sons niet het zo
veelste groepje wordt met dat
(tempeltje 'veelbelovend' en na
lering succes en na een derde
CD uit elkaar dondert. Dat zou
de kwaliteit van Nijhof
en\tle zijnen wel erg sneu zijn.
uit vervlogen tijden alwaar en
kele licht excentrieke heren zich
vol overgave storten op hun
fantasiewereld met muizen,
eenden, konijnen en een kat.
Zo is er de eend Jemina
Puddle-Duck die maar niet lang
genoeg op haar eieren kan blij
ven zitten en uiteindelijk ter
nauwernood ontsnapt aan de
sluwe vos. Of de (geestig ge
speelde) kat Simpkin van de
kleermaker van Gloucester die
boodschappen doet voor zijn
baas en onderwijl de muizen in
de gaten houdt.
Wie zich niet zo maar laat
meeslepen in dit spel van kin
derlijke eenvoud, kan genoegen
beleven aan de theatermachi
nerie die Swarte en de zijnen
overhoop halen. De change
menten laten namelijk zien dat
het fantasievermogen van de
mens zich vaak door de meest
eenvoudige middelen laat inspi
reren. Het gpzelschap maakt al
dus op een bewust doorzichtige
manier gebruik van theater- en
tekenfilmtrucs. Het herkennen
daarvan heeft beslist iets aar-
digs.
De Chileen Ricardo Rementeria
was niet zo verontrust over het
anonieme dreigement. „Pas als
dit soort mensen niet meer ano
niem hoeft te zijn, wordt het
echt dreigend." Hij kan er over
meepraten. In 1975 stelde de
dictatoriale regering van Chili
hem voor de 'keuze': of 20 jaar
gevangenis of het land verlaten.
Het werd het laatste en zo
kwam hij in Nederland. „Vluch
telingen hadden het toen veel
makkelijker dan nu," zegt
Rementeria. In een kritisch ope
ningswoord vertelde hij dat ver
geleken met de jaren zeventig
de mensen nu minder sociaal
voelend zijn, het vluchtelingen
werk door bezuinigingen wordt
getroffen en jongeren nauwe
lijks nog iets doen voor vluchte
lingen.
Als openingshandeling sneed
Rementeria een grote taart aan,
waarop de wereld stond afge
beeld. En terwijl de accor
deonist een treurige versie van
'Tulpen in Amsterdam' speelde,
verdrongen de bezoekers, de
aanwezige kinderen voorop,
zich rond de taart. Het feest kon
beginnen. Al duurde het even
voordat het in de Grote Zaal van
Alleen kinderen waagden een dansje in het Volkshuis.
het Leidse Volkshuis echt gezel
lig werd, want het publiek drup
pelde maar langzaam binnen.
Glijbaan
Deze middag had het thema
'Ontmoeting' meegekregen. En
het muzikale programma zorg
de inderdaad voor een ontmoe
ting met verschillende culturen.
Maar daar bleef het bij: een ver
broederende versmelting van de
bezoekers bleef uit. Hoe opzwe
pend of hartverwarmend de
Koerdische, Iraakse, Afghaanse
en Afro-Caraïbische muziek en
dans ook was, de bezoekers wil
den niet echt loskomen. Behal
ve dan de kinderen, die de cen
trale ruimte van de zaal als glij-
enkele
dansje
baan gebruikten, en
Afghaan, die op de
zijn landgenoten i
waagde.
Misschien was voor een ver
smelting van de bezoekers het
gehalte aan nuchtere Hollan
ders te groot. Of misschien was
het onduidelijk of het hier ging
t dar
een frivool feest. Niettemin, ook
zonder verbroedering hadden
de Nederlanders en buitenlan
ders het in hun eigen belevings
wereld naar hun zin. En daar
nat het om. >f, zoals Remente
ria aan het begin van de middag
zei: we moeten de ander res
pecteren zoals hij is.
muziek
recensie louis du moulin
'Lee Towers' Jubilee Gala 1995' in Ahoy' Met medewerking van
Anita Meijer. Arno Kolenbrander, Maurice Kroon, Jody's Singers,
International Jubilee Orchestra (onder leiding van Jerry van
Rooyen en Harry van Hoof), het Rotterdamse Operakoor. het
Ulfts Mannenkoor, het Bosch Gemengd Koor, de Osse Opera
Vereniging en kinderkoor Tikiko Gehoord 8/12. Herhalingen:
9/12,10/12 en 11/12.
Lee Towers herbevestigt met zijn 'Jubilee Gala
1995' bovenal zijn reputatie als extravagante
stuntzanger. Waren de laatste Ahoy'-spektakels
van de Scheveningse volksheld relatief ingetogen,
dit keer presenteert hij beslist the greatest
glamourshow ever in Holland. Meer dan ooit is
het onvermijdelijke cliché 'Las Vegas aan de
Maas' op zijn vaak oogverblindende krachttoer
van toepassing.
Directe herkenning is zijn wapen. Want in mu
zikaal opzicht grijpt Lee Towers (49) heel vaak te
rug op zijn persoonlijke successen. Maar die paar
surprises die er tussen al het goeddeels verwachte
en overbekende werk zitten, zijn bijna allemaal
regelrechtevoltreffers.
De komst van Anita Meijer bleek weer een gou
den greep. Haar andermaal uitnodigen (na 1985
en ook de gala's samen in 1990) was misschien
niet zo origineel, maar bleek wel te beantwoor
den aan de behoefte van de (eerste lichting van)
7000 arena- en tribuneklanten.
Vanuit Amerika kreeg de zingende ondernemer
na afloop - tijdens zijn optreden gunde hij zich
geen tijd voor huldigingsrituelen voor zijn artis
tieke missiewerk een blijk van waardering in de
vorm van de Graceland Award. Deze onderschei
ding wordt incidenteel uitgereikt aan hen die de
muzikale erfenis van Elvis Presley op waardige
wijze uitdragen. Ook ontving Lee Towers de aller
eerste Muzeprijs, waarvoor verdienstelijke Rotter
dammers voortaan jaarlijks in aanmerking ko-
Liefhebbers dansen hun square en vullen garderobe aan
leiden susanne lammers
Country wordt in Europa beke
ken als de truttigste muzikale
uiting die Amerika de wereld
schonk. Daar mag het dan de
meest verbreide muziekstijl
zijn, hier opereert country - als
je afgaat op de media - in de
marge. Hier merk je meer van
base ballpetjes dan van cow
boyhoeden. Country is oubollig
en rechts. Maar er is wel een
groot publiek voor. Zelfs op
zondagmiddagen die zo kil en
mistig zijn dat Leidse honden
niet eens naar buiten gestuurd
worden, trekken de liefhebbers
en masse naar de Groenoord
hallen om hun muziek te horen,
hun square te dansen en hun
country-garderobe aan te vul
len. Country-time.
De verlichting is gedempt. Bij
de ingang staan wat kerstbo
men met een bescheiden slin
ger. Tot zover het kerstaspect
van de Christmas Country Party
die dit jaar voor het eerst in de
Groenoordhallen georganiseerd
werd.
De country-kant krijgt heel
wat meer nadruk, maar dat is
niet alleen de verdienste van de
organisatie van het festival; de
bezoekers hebben daar het
grootste aandeel in. Zo simpel
en eenvoudig als de kerstbo
men versierd zijn, zo uitbundig
is de kleding van de meesten.
Sowieso draag je een hoed.
Liefst met veel gespen en ket
tingen en andere opsmuk en
vaak met een 'Davy Crocket-
staart'. Heb je die niet, dan kun
je hem alsnog bij het tweede
kraampje links aanschaffen.
Verder laarzen, van gewoon tot
uitzinnig, en jasjes met franje,
tekst of indianen van glitter
steentjes. Een paar dames dra
gen strokenrokken, het gros
loopt in jeans.
En
men danst. Met heilige
en met weinig
Laarzen en hoeden: onmisbare a
dansen grote groepen
De dans beperkt zich tot voeten
en knieën; heupen, bovenlijf en
armen doen nadrukkelijk niet
mee. Armen verstopt achter
ruggen of in zakken. In het bes
te geval bungelen ze er zo'n
beetje bij. Het is geen dans om
contact te maken. Het is een so
litaire aangelegenheid, die toe
vallig in groepen plaatsvindt. Ei
genlijk een beetje bedreigend,
die strakke koppen die nauwe
lijks merkbaar met hun voeten
werken. Een vierkant waar vrij
wel geen beweging in zit. Niet
cool meer, gewoon square. Wie
s tijdens de Christmas Country Party in de Groenoordhallen.
toch nog moe wordt, kan uit
puffen op de strobalen. Volwas
sen mannen gewapend met
klapper-pistolen trekken de
sfeer nog verder naar het bizar-
De dag begon om elf uur met
dansinstructies door Jo Thomp
son uit de Verenigde Staten.
Daarop volgden tot in de avond
optredens van artiesten, die
voornamelijk afkomstig zijn uit
de stal van Cor Sanne, die naast
zijn parttime PTT-job al 23 jaar
een country-impresariaat runt.
De optredens van de diverse
Nederlandse en
bands werden via een groot
beeldscherm doorgegeven aan
de dansvloer. Dat liet weinig
twijfel bestaan over de
hoofdsponsor: CMT, country
music television. Deze club is
sinds een jaar of twee actief met
deze 'vrolijke, gezellige en onge
compliceerde muziek' op .de
Nederlandse kabel, maar. zoals
een afgevaardigde wel even
kwijt wil, 'country behelst meer
dan dit, hoor.' Bij ons zie je bij
voorbeeld ook de Eagles en dat
soort bands. Hij vindt Garth
Brooks wel mooi, 'die trouwens
FOTO LOEK ZUYDERDUIN
beter verkoopt dan Michael
Jackson'.
Het publiek in de Groenoord
hallen heeft aan dat soort groot
heden minder behoefte. De
voornaamste eis is dat de mu
ziek dansbaar moet zijn. En dal
het niet hindert bij de aankoop
van sieraden van echt sterling-
zilver. Oorbellen met laarsjes en
roosjes van turkoois. Turkoois?
Ja, want die kleur is volgens de
verkoopster echt country.
recensie pablo cabenda
Dansmuziekgroep CET Gezien 10/12 in
het Leids Vrijetijds Centrum (LVC).
Het is voor het LVC een re
cord. Een opkomst van nul be
talende bezoekers. En dus
wordt een publiek van louter
vrijwilligers, die bij gebrek aan
van tijd hebben, en een hand
jevol genodigden getrakteerd
op een avond moderne dans
Het vrijwilligcrsbestand zit
gewapend met een biertje,
shaggie en voor deze keer een
extra kritisch oog als een klein
bastion tussen de zaal en het
lege café. Als na elk dansfrag-
ment van het gezelschap GET
het schaarse publiek is uitge
klapt is de airconditioning
pijnlijk hoorbaar.
Het is dan ook niet altijd ge
heel duidelijk of verteller Peter
Kern uit frustratie over de
slechte opkomst of volgens hel
scenario van 'Fragment' zich
als een wildeman staat op te
winden. CET - Central Euro-
kingsverband lussen choreo
grafe Grace Bellel, die bij Wim
Vandekeybus heeft gedanst en
componist/regisseur Rob 1-rey
van de 'avant-gardemetal' for
matie Gore. Vier danseressen
dansen op een vierkant vloer
oppervlak op Harden muziek
voortgebracht door zes muzi
kanten en een verteller.
De dertig fragmenten wisse
len elkaar in hoog tempo af.
De danseressen draaien losjes
pirouettes in formaties, of
zonderen zich af in solo's en
gaa'n schijngevechten aan met
de muzikanten. Er wordt niet
de indruk gewekt dat er sprake
is van een logische opeenvol
ging van de stukken en wat er
zowel op muzikaal als op
dansgebied getoond wordt,
heeft het karakter van vluchti
ge improvisaties, vage bedoe
lingen en onuitgewerkte idee
en vervlogen lang nog voor
dat ze voltooid worden.
De verteller declameert en
gebaart breed, spreekt de dan
seressen soms vermanend toe,
maar het hoe en waarom blijft
altijd onduidelijk. Als de dan
seressen voor dood op de
grond liggen, probeert de w il
deman/verteller hen met be
hulp van de muzikanten tot le
ven te brengen. Zuiver onbe
grip en verwondering over de
oorzaak van deze plotselinge
slaapdood weerhoudt het on
verschillige publiek van een
adequate reactie op een wat
dwaze vertoning van een gita
rist die vier Doornroosjes met
zware -heavy metal exercities
probeert te wekken.
Hoewel 'Fragment' aan pre
lenties probeert te ontsnap
pen wordt het telkens weer te
ruggefloten door een verteller
die blijkbaar enige inhoud
moest geven aan het geheel. In
de schaarse momenten dat het
lukt om 'Fragment' als zuiver
plaatjes te zien levert het
de danseressen onder alleen
pianobegeleiding langzaam
over de vloer rollen. Daarna
gaai het weer voorspelbaar
over in combinaties van
sprongen en pirouettes. Aan
het eind van de voorstelling
moet de lichttcchnicus geat
tendeerd worden op het aan
doen van het zaallicht en
staan alle spelers ongemakke
lijk het applaus in ontvangst te
nemen dat al verstomd is
voordat ze de zaal hebben
kunnen verlaten.
muziek
recensie li dy van der spek
K&O Concert door het Vokaal Ensemble
Quink (Machteld van Woerden en Mar
jolein Koetsier, sopraan, Corrie Pronk, alt,
Harry van Beme. tenor en Kees-Jan de
Koning, bas) en The New Consort
(Mariëtte Holtrop en Jan Pieter van Cool-
wijk, barokviool, Jan Willem Vis, altviool,
Naomi Hirschfeld. gamba en Reitze Smits,
davecimbel en orgel) Gehoord 10/12 in
het Groene Kerkje te Oegstgeest.
Henry Purcell (1659-1695), leer
ling van John Blow, heeft zeer
bijgedragen tot de ontwikkeling
van de. typisch Engelse traditie
in de koormuziek. Zo compo
neerde hij in z'n korte leven van
nog geen 37 jaar naast de dit
jaar vele malen uitgevoerde
opera 'Dido and Aeneas' opval
lend veel theatermuziek, gele
genheidsliederen, odes en an
thems en ook een 'Welcome
Song' (1685). De koren, Purcell's
sterkste kant, zijn krachtig en
statig van karakter, met briljan
te combinaties van stemgroe
pen. expressieve harmonische
en ritmische
vondsten. Veelvuldig gebruikt
hij het compositorisch model
van de Chaconne met een zich
steeds herhalend bass—conti
nuo thema, in Engeland de
'Ground' genoemd.
Het Vokaal Ensemble 'Quink',
begeleid door 'The New Con
sort'. hield een pleidooi voor
minder bekend werk wat soms
nauwelijks te rangschikken is,
maar waarin zo'n slepende
'Ground' prachtig te horen was
in 'If ever I more riches did
desire'. De tenor Elarry van Ber
ne zingt daar de aria 'As time
that measures it doth glide' in
een zich voortdurend herhalen
de baslijn.
Wat bijna onmiddellijk duide
lijk wordt is de onevenwichtige
samenklank van de vijf zangers.
Zodra de tenor van Berne en de
bas Kees-Jan de Koning solo of
duetten zingen is daar een
warm en natuurlijk mengen van
de klankkleuren: twee uitge
sproken mooie stemmen. Later
op de avond voegt de alt zich
steeds beter hij dit kleurenpalet.
Maar de twee sopranen, met
name Machteld van Woerden,
blijven scherp en kil; het hoge
en middenregister is ook niet
altijd even haarzuiver. De so
praan Marjolein Koetsier zingt
zeker met een groot inlevings
vermogen. Het tekort bij beide
sopranen wordt rijkelijk 'inge
haald' door meewiegende li
chaamsdelen tijdens de rust
pauzes terug op hun stoel.
In de 'Welcome Song, 1685'
zet de alt Corrie Pronk direct in
met een exoressieve altsolo
'Why are all the Muses mute?'.
Haar stem wordt hier veel
mooier en dynamischer. Ovori
gens heeft deze 'ode' aan Ko
ning Jacobus 11, en verkapt ook
aan 'het' eiland genaamd Bri
tain, een draak van een vleiende
tekst, 't Is alsof Purcell dit zelf
voelt, hij laat dit welkomstlied
aan 'The glory of earth and the
darling of heaven' dan ook niet
eindigen in een pompeus knet
terend loflied, maar veeleer
voorzichtig, je zou zelfs kunnen
zeggen twijfelmoedig,
'The New Consort' leed ei
genlijk aan hetzelfde euvel als
het zingende quintet. Klavec im
bel of organist Reitze Smits, hel
der en beeldend, zich geheel op
z'n plaats wetend in samen
klank met de opvallende mooie
viola da gamba van Naomi llir
schfeld. Maar de eerste viool
Mariëtte Holtrop had toch vaak
een gehaaste scherpe klank
zonder wezenlijke diepgang.
Jammer voor die mooie altviool
van Jan Willem Vis.
