In de schaduw
van de Juglans
Tuinieren
garden-centre
bloemendaal b.v.
ZATERDAG 9 DECEMBER 1995
tuinbladen
Onze Eigen Tuin, onder redactie van Mien Ruys, Jo Cuijper en an
deren, brengt een winternummer met een uitgebreid artikel over
het planten van bomen. Wie een hekel heeft aan sjouwen en spit
ten, vult de bakken in tuin of balkon met winterharde kuipplanten.
Niet alle water is geschikt om de dorst van gazons en planten te les
sen, blijkt uit een verhaal van Carl Koch. Hij geeft zelfs aan hoe het
eigen leidingwater kan worden getest. Een uitvoerig verhaal over de
'cirkeltuinen' van Mien Ruys. Veel tekeningen om duidelijk te ma
ken welke optische effecten met het gébruik van die cirkels worden
bereikt. Ook japanse tuinen doen het goed in Nederland. Geen lap
je grond is te klein om er op z'n oosters iets aparts van te maken.
Vraag en antwoord
Geert Boerema uit Noordwijk
schrijft dat op de takken van de
vuurdoorn verhogingen zitten.
Er staat niet bij welke kleur,
vaak zijn ze roestkleurig en dan
is het een schimmelziekte. Alle
aangetaste takken snoeien en
verbranden. Maar beter is met
de tak in natura naar een des
kundige in de buurt te gaan.
Nooit meteen alles rooien. Ou
de planten zijn goud waard om
dat ze al zo groot zijn.
Wat moet ik met de knoppen in
mijn oleanders. Ze staan al bin
nen. Lopen de knoppen nog
uit? vraagt W. Kruijer uit Haar
lem. In 99 van de 100 gevallen
niet! Dus knip ik ze weg, net als
te lange takken. Oleander bloeit
op éénjarig hout. Dat moet vol
gend jaar weer de ruimte heb
ben.
De kiwi's van mevrouw A. M.
Riet-Barnhorn uit Haarlem
hebben veel vruchten die laat
rijpen. Kiwi's immers zijn hard
zolang ze niet helemaal rijp zijn.
In elk geval snel plukken, even
tueel binnen na laten rijpen en
dan jam maken. Hoewel ik het
nog niet gedaan heb, ben ik er
van overtuigd dat geschilde, in
stukjes gesneden kiwi's prima te
verwerken zijn tot jam, met be-
hulp van suiker of zogenoemde
geleisuiker. In elk geval van de
herfst de voet van de planten
goed afdekken want ze zijn niet
helemaal winterhard. In decem
ber kunnen de struiken flink in-
gesnoeid worden, liever niet la
ter. 's Zomers willen vooral de
vrouwelijke planten erg hard
groeien. Door de wortels iets af
te steken vermindert de groei
en is er kans op meer bloemen
en dus vruchten.
En nu de Datura ofte wel Brug-
mansia (Waarom krijgen plan
ten om de haverklap een andere
naam?) De plant is niet winter
hard cn moet dus snel naar bin-
GREET BUCHNER
geeft antwoord op
al uw tuinvragen
Brieven naar:
POSTBUS 507
3002 PA HAARLEM
nen. In het voorjaar goede
voedzame grond, een plaatsje
in de zon of half schaduw, maar
wél beschut. Flink insnoeien
mag. Verder vanaf het begin
van de groei vooral veel vocht
en voeding. Dan zullen er vol
gend jaar zeker weer veel mooie
bloemen komen. Bedenk wel
dat alle delen van deze plant
zéér giftig zijn.
Zorgen over de Agapanthus
meldt E. Dusoswa-Jansen uit
Haarlem. Hoe moet dat van de
winter? De Agapanthus in de
volle grond kan zachte winters
doorkomen met een afdeklaag.
Maar de plant in pot moet naar
binnen en bjj een temperatuur
tussen 2 en 8 graden overwinte
ren. In maart verse grond bo
venop de pot, liever niet verpot
ten, daar houdt hij niet van. Na
half mei weer naar buiten en
dan weer flink water. Maar 's
Mensen houden van dromen en
mensen met een tuin dromen
van appels en peren uit eigen
tuin. Zien bloeien, zien groeien,
zien rijpen en tot slot plukken,
wat wil een mens nog meer?
Heel simpel, geen ellende mi
wormstekigheid, vruchtrot,
schurft en nog veel meer.
Helaas zijn maar weinig van
onze oude cultuurgewassen,
nog redelijk te gebruiken
zonder toepassing van gif.
En wie wil er nu met gif I
aan de gang in eigen tuin,
met vogels die liever willen
blijven leven?
Geef mij dan maar de note-
boom, de Juglans in het Latijn.
Naar mijn persoonlijke mening
een ideale tuingenoot, al vraagt
hij wel wat ruimte. Toegegeven,
de nieuwe notebomen worden
maximaal 6 meter hoog omdat
ze op een langzaam groeiende
onderstam zijn geënt. Ook de
kroon blijft redelijk binnen de
perken zonder gesnoei. Maar
toch, enige ruimte en overleg
met buren is gewenst voor men
tot de aanschaf overgaat. Want
de boom geeft natuurlijk wel
schaduw, maar schaduw raakt
'in' in de tuincultuur. Daarover
een andere keer.
Mocht u over willen gaan tot
aanschaf van een noteboom,
zorg er altijd voor dat het een
juglans regia is, geënt op de Ju
glans nigra. Die blijft niet alleen
lager dan een zaailing, maar
draagt bovendien binnen twee a
drie jaar. Een zaailing heeft wel
25 jaar nodig om vruchten te
geven en dat is in ons haastig
tijdsbestek wat aan de lange
kant, zoiets van 'boompje groot,
plantertje dood'. De oogst van
een noteboom valt je als het
ware in de schoot. Er hoeft niet
geplukt te worden, de vruchten
vallen als ze rijp zijn vanzelf
omlaag en het fraaie groene
omhulsel springt ook vanzelf
open. Er is één risicofactor en
dat is de familie eekhoorn die
bij mij ijverig en grinnikend
mee-oogst. Nog meer voordelen
van de Juglans regia: je kunt er
vrij van vliegende insekten on
der zitten, heerlijk in de scha
duw en lekker rustig. Hoe zit dat
dan met de insekten? Wel de
geur van een noteboom is voor
vliegend gedierte zo onaange
naam dat ze de buurt van de
boom mijden. Een oud sprookje
vertelt ons datje
de duivel vaak wèl
onder de noteboom
kunt treffen. De enige
plek waar de vliegen hem
achtervolgen.
Mocht er de wens zijn om
noteboom te plan-
dan moet die wens
i december gereali-
v seerd worden. In ja
nuari komt er im
mers alweer volop
leven in de boom en
?en beschadiging kan
fatale gevolgen heb
ben. Daarom worden
notebomen als ze al ge
snoeid worden, altijd voor be
gin januari gesnoeid. Maar
doorgaans is snoeien niet no
dig. De boom stoot zijn dode
takken zelf wel af.
Tot zover niets dan goeds over
de boom. Er zijn ook proble
men. Hij houdt niet van late
nachtvorsten, die kunnen de
hele oogst teniet doen want de
noot bloeit vroeg. Het is een zo
genaamde windbestuiver, net
als bijvoorbeeld de els of popu
lier. Verder houdt hij niet van
natte voeten zoals dat in vak
kringen heet. Een laag gelegen,
natte tuin is dus niet geschikt
voot deze fraaie boom. Hij wor
telt namelijk heel diep.
winters alleen heel af en toe als
de grond bijna droog is.
Verder is er een ananas in pot.
Waarschijnlijk de Ananas co-
mosus, die het meest in pot
wordt gekweekt en eenmaal
volwassen de bekende vruchten
levert. Maar tot vruchtvorming
komt het zelden bij deze bloed
verwant van de Bromelia. De
plant houdt 's zomers van
warmte en zon, maar geen al te
felle zon. 's Zomers veel water,
's winters weinig en een omge
vingstemperatuur van rond 15
graden. Mocht de ananas gaan
bloeien dan zal de moederplant
afsterven, maar men kan de
jonge planten die zich aan de
voet vormen weer oppotten in
humeuse, vochthoudende
grond.
J. Disseldorp uit Hoogmade
heeft twee hortensia's in de tuin
waarvan er maar een bloeit. Ik
veronderstel dat ze er nog maar
kort staan, wellicht zelfs een tijd
van hun bestaan kamerplant
zijn geweest. Dan kan het even
duren eer ze weer gaan bloeien.
Halfschaduw en voldoende
vocht en volgend jaar bloeien ze
beide.
tuinboeken
Feestelijk Kerstfeest
Vergulde pelpinda's, korst
mos en samengebonden ka
neelstokjes zijn de basisma
terialen voor een van de al
ternatieve kerstbomen in het
boek Feestelijk Kerstfeest van
Pamela Westland. De ge
woonte een complete groen-
blijvende naaldboom in huis
te halen, is geïntroduceerd
door Prins Albert, de echtge
noot van koningin Victoria.
Hij nam het idee in 1841 mee
uit zijn geboorteland Duits
land. Al veel langer worden 's
winters binnen groene takken
opgehangen, eerst al bij de
zonnenwendefeesten en later
ook rond de kerstdagen. Los
van alle traditioneel bepaalde
versieringen zijn er nog mo
gelijkheden genoeg om een
eigen invulling te geven aan
het feestelijk decoreren van
de huiskamer. Het dubbel
dikke boek geeft honderden
creatieve ideeën en helpt
daarmee de lezer een aardig
eind op weg. Er is ook veel
aandacht voor geschenken en
recepten. Handige tijdsche
ma's en checklisten zorgen
voor een probleemloze ont
vangst van gasten, of u nu
een informeel samenzijn met
bisschopswijn organiseert of
een uitbundig kerstdiner aan
richt.
Fe«^cn|k^Kers<feesI. Prijs: 49,90. ISBN
Europatuinen
'Tuinen in Europa' is een ge-
illustreerde gids voor zeven
honderd voor het publiek
opengestelde tuinen in ge
heel Europa, van Scandinavië
tot Sicilië en van Portugal tot
de Zwarte Zee.
Grote en kleine tuinen, be
kende en onbekende, door
een internationaal team van
experts bij elkaar gebracht.
Per land ingedeeld met een
inleiding waarin het klimaat
en de geschiedenis van de
tuinarchitectuur worden be
handeld. Verder landkaarten
waarop de verschillende tui
nen te vinden zijn, informatie
over architecten, tuinontwer
pers en hoveniers, en defini
ties van hovenierstermen. Dit
alles geïllustreerd met 160 fo
to's, schilderijen en gravures.
Een boeiende tuinenreis door
Europa en een leuke gids om
mee te nemen op vakantie.
Breng sfeer in huis met bloemen, bloeiende planten, kerst-
groen, 1000 en 1 versierselen en zelfs een kerstboom van:
hoogmadeseweg leiderdorp - rijksstraatweg - wassenaar
1
T
E
R
A
E
A
N
N
2
B
N
E
E
D
E
S
T
3
T
L
A
0
R
E
A
N
4
R
N
A
z
A
0
F
N
5
F
D
1
E
E
R
T
S
6
0
S
M
S
T
E
R
T
7
R
A
E
N
E
D
K
S
8
E
S
R
P
S
A
0
N
9
N
N
A
T
V
A
L
D
10
A
N
D
R
G
0
M
T
11
M
A
W
A
E
1
N
D
12
N
D
1
A
G
A
A
S
13
S
A
P
L
A
M
R
0
14
R
0
E
E
Z
T
E
N
opgave
opgave
CITAAT
Streep op elke regel de letters weg,
die samen het woord vormen dat
overeenkomt met de omschrijving.
De resterende letters vormen van bo
ven naar beneden en van links naar
rechts een citaat.
Horizontaal:
1oogvocht; 2. vogelverblijf; 3.
schaakstuk; 4. deel v.e.-wiel; 5. rij
wiel 6. hemellichaam; 7. serie; 8.
tweetal; 9. naaigerei; 10. grote me
nigte; 11. deel v.h. jaar; 12. steek
vlieg; 13. naaldboom; 14. schoor-
steenzwart.
KRUISWOORDRAADSEL
wm
TOM POES
Heer Bommel en de toornviolen
Heer Bommel en Tom Poes wandelden
die middag wat door de omgeving en
genoten van het fraaie herfstlandschap.
„Wat is de natuur toch mooi", zei heet
Ollie. „Daar gaat toch maar niets bo
ven. Wat jij, jonge vriend?" „Hm", zei
Tom Poes. „Ik ben blij, dat u dat in
ziet." „Natuurlijk zie ik dat in", hernam
heer Bommel. „Natuurlijk vergist men
zich wel eens met de natuur, maar dan
kan men de fout altijd wel weer herstel
len als Bommel zijnde. Dat is gebleken!
„Hm", zei Tom Poes. Heer Ollie voel
de zich wat kribbig worden, maar voor
dat hij uit kon vallen naderde daar de
directeur van het Rommeldamse flora
festival. „Ik kom u even mededelen",
sprak deze, „dat u de eerste prijs van de
bloemententoonstelling hebt gekregen.
Gefeliciteerd, waarde heer!"
„Dede eerste p-prijs?" stamelde heer
Bommel. „Waarvoor?" „Voor uw pra
tende violen", hernam de directeur.
„Ze zijn een sensatie! Ik ben blij, dat u
toch nog hebt willen inzenden nadat ik
u geschrapt had. Want uw bloemen
spreken werkelijk. Toen de zon er van
middag even op scheen, hoorde ik ze
duidelijk zeggen: „Tisgeengriep, tisde-
mir", of zoiets. Héél merkwaardig."
Heer Ollie zweeg. Hij liep bedrukt met
de anderen naar huis om het maal te
gebruiken dat Joost voor deze feestelij
ke gelegenheid had klaargemaakt. En
pas toen de directeur een heildronk op
hem had uitgebracht nam hij weer het
woord. „Die tentoonstelling", mompel
de hij, „daar had ik eigenlijk niet meer
aan mee willen doen. De violen deugen
niet; het zijn toornviolen. En er gaat
voor een heer niets boven de natuur.
Maar ik heb helemaal vergeten, dat ik
ze aan de portier heb gegeven. Door de
ellende met de mir, als u begrijpt, wat
ik bedoel." „Kom, kom, niet zo somber!
zei de directeur glimlachend. „Ik
voorspel een mooie toekomst voor uw
pratende planten."
WBSÊÊÊÊÊÊÊÈBM
H E T
W
DOOR HANS VAN ES
Vrijdagochtend werden - voorlopig - de laagste temperaturen ben
in de prille winter van 1995. In Brabant en Limburg, waar plaats
een dun laagje sneeuw was gevallen, waren de omstandigheden
gunstigst; Oost-Maarland meldde -9.2 graden. Ook in onze eigen
gio vroor het matig met minima tussen -5 en -7 graden. In het no
den van het land zorgde aanvriezende mist voor een prachtig ben
landschap. Elders scheen de zon volop en in combinatie met wei
wind en maxima rond het vriespunt was het perfect weer voor
winterwandeling. In de avond vormde zich op meerdere plaatsen
dichte mist, waarbij de temperatuur in de noordelijke helft van
land weer tot rond -5 graden zakte. De vorstperiode in ons land
de komende dagen geprolongeerd, maar vandaag kunnen wat licl
dooiverschijnselen optreden. Vanuit het zuiden is een bescheide
portie zachte lucht naar onze omgeving gestroomd. Terwijl de bo
nog stijf bevroren is, komt het kwik hogerop in de atmosfeer duid
boven nul. Naast de dichte mist, die vandaag hardnekkig kan zijr
zorgt het overtrekkende warmtefront mogelijk voor wat regen of
regen, die op de koude grond bevriest. Veel neerslag wordt overig
niet verwacht. Het hogedrukgebied, dat al ruim een week boven
noordoost-Europa ligt, breidt zich in de loop van dit weekeinde s
over ons land uit. Daarbij steekt er een zwakke oostelijke tot noo
oostelijke wind op met geleidelijk aanvoer van wat koudere lucht
Vanmiddag komt het kwik boven het vriespunt, vooral in de zuid
telijke helft van het land. Komende nacht gaat het op de meeat
sen weer licht vriezen. De combinatie van mist en een nat wegde
plaatselijk voor gladheid zorgen. De komende 72 uur ligt de kern
hogedruk in de buurt van Denemarken, waarbij nog steeds koude
lucht van het continent wordt aangevoerd. Overdag liggen de tem
raturen rond het vriespunt. Er is een vrij grote kans op laaghange
bewolking of mist; mogelijk laat de zon zich af en toe zien. 's Nac
vriest het meest licht, alleen op plaatsen waar het opklaart is
matige vorst mogelijk. Rond het midden van de week komt het zv
tepunt van de hogedruk boven de oceaan te liggen. Een dooi 'om
noord' met luchtaanvoer van de Noordzee ligt dan voor de hand
E U
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
Noorwegen:
Tamelijk bewolkt en langs
de hele westkust eerst
sneeuw, later op veel
plaatsen overgaand in re-
stormachtige
wegend droog. Flinke stij
ging van temperatuur;
zondag maxima meest tus
sen 0 en +6 graden.
later ook ijzel of regen. In
het noorden 'en midden
ook veel wind. Maxima
rond het vriespunt maar in
het noorden en midden op
zaterdag nog matige tot
Denemarken:
Wolkenvelden maar ook wat zon. Vrijwel
overal droog. In de nacht e'n ochtend
kans op mist. Geleidelijk iets hogere
maxima; zondag rond +3 graden.
Engeland, Schotland, Wales en Ierland:
n de nacht e
Vrij rustig v
nige perioden
n zuid-Engeland
meer bewolking en kans op regen; mo
gelijk ook ijzel of natte sneeuw. In de
nacht en ochtend plaatselijk mist. Mid-
dagtemperatuur uiteenlopend van 4 gra
den in het oosten van Engeland tot on
geveer 9 graden in het westen van ler-
België en Luxemburg:
Zaterdag eerst nog bewolkt en mogelijk
wat regen of ijzel; later opklaringen.
Zondag droog en zonnige perioden. Mid-
dagtemperatuur op de meeste plaatsen
iets boven het vriespunt.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Zonnige perioden maar hier en daar ook
woJkenvelden. Droog maar zaterdag
vooral in het westen eerst nog plaatselijk
regen, mogelijk wat ijzel. Middagtempe-
ratuur meest tussen 2 en 7 graden bo
ven het vriespunt.
Portugal:
Half tot zwaar bewolkt en vooral in het
zuiden fikse regen- en onweersbuien,
plaatselijk veel neerslag. Vrij koud met
langs de kusten maxima rond 13 gra-
Wolkenvelden en vooral zondag regen-
of onweersbuien. Middagtemperatuur
ongeveer 19 graden.
'In het algemeen veel bewolking en van
tijd tot tijd buien, ook met onweer, voor
al in het zuiden en oosten. Met name in
Catalonië, aan de zuidoostkant van de
Pyreneeën, plaatselijk veel neerslag.
Middagtemperatuur meest tussen 7 gra
den, plaatserijk in het binnenland, en
16 langs de Costa's in het zuiden.
Canarische Eilanden:
Wolkenvelden en een enkele bui, mis
schien met onweer. Op de zuidstranden
geregeld zon en overwegend droog. Mid
dagtemperatuur rond 22 graden.
Marokko:
Westkust: half tot zwaar bewolkt en en
kele stevige buien, ook met onweer en
plaatselijk veel neerslag. Eerst vooral in
het noorden, zondag ook naar het zui
den toe. Vrij lage maxima; meest tussen
13 en 17 graden.
Tunesië:
In het zuiden zonnige perioden en
droog. Naar het noorden toe ook wolken
velden en mogelijk een fikse regen- of
onweersbui. Middagtemperatuur op bei
de dagen rond 17 graden.
Zuid-Frankrijk:
Naast zon ook wolkenvelden. Op de
meeste plaatsen droog maar langs de
Middellandse Zee kans op een enkele
fikse bui en vooral zondag tamelijk veel
wind. Middagtemperatuur uiteenlopend
van een graad of 7 bij Lyon tot 14 plaat
selijk aan de voet van de Pyreneeën en
langs de Middellandse Zee.
Mallorca en Ibiza:
Tamelijk bewolkt en buiig weer; ook
kans op onweer en op sommige plaatsen
veel neerslag. Middagtemperatuur onge
veer 16 graden.
Italië:
Wolkenvelden en vooral langs de west
kans op mist. Verdt
ook hier en daar zon en vrijwel
droog. Middagtemperatuur zaterd
rierend van -1 graad in het oosten
in het zuidwesten; zondag op de n
plaatsen iets kouder.
Zwitserland:
Rustig weer met flinke zonnige pei
maar aan de zuidflank van de Alp<
wolkenvelden. Vrijwel overal dr
de nacht en ochtend wel hier i
mist. Maxima aan de noordkant
Alpenmassief iets boven nul; in
delijke kantons rond 6 graden.
Oostenrijk:
Zonnige perioden maar in Karir
Stiermarken ook wolkenvelden. A;
begin van de dag h
wel overal droog. Middagtempei
rond het vriespunt.
Polen:
Rustig weer met wolkenvelden
nacht en ochtend mist. Overdag
en daar zon. Droog. Overdag me
Tsjechië en Slowakije:
Rustig winters weer met wolkenv
maar plaatselijk ook zon. In de na
ochtend kans op mist. Overdag
meeste plaatsen lichte vorst.
Hongarije:
en vooral in de nacht en-ochtend I
daar mist,. Maxima net iets onde
vriespunt.
ZONDAG 10 DECEMBER 1
Waterstand
IJmuiden- Katwijk
Hoog 05.35* 17.38 05.08
Laag 00.57 13.25 00.38
MAANDAG 11 DECEMBER 1995
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 06.08* 18.11 05.41
Laag 01.34 14.06 01.15
Weerrapporten 08 december 19 u
kust e
het
noorden zaterdag eerst misschien nog
wat regen. Zondag in het zuiden zonnige
perioden. Middagtemperatuur uiteenlo
pend van 5 graden in het uiterste noor
den tot 17 op Sicilië.
Corsica en Sardinië:
Half tot zwaar bewolkt en vooral zondag
kans op enkele pittige regen- of on
weersbuien. Tamelijk veel wind uit het
oosten, Maxima rond 16 graden.
Malta:
Half tot zwaar bewolkt en enkele fikse
Middag-
'ond 17 graden,
n Kreta:
temperatuur
Griekenland e
Perioden me
van de Egeïsche Zee
vooral zondag. Er waait boven de
Egeïsche Zee een stevige noordoosten-
Vrij koud met maxima uiteenlo-
6 graden in de buurt van Thes
saloniki tot 14 in het zuidwesten van de
Peloponnesos
Turkije en Cyprus:
Wolkenvelden en enkele buien, langs de
zuidkust en op Cyprus ook met onweer
Langs de kust in het zuidwesten ook
zonnige perioden en op de meeste plaat-
sein droog. Maxima zaterdag uiteenlo-
