VS: Fundamentalisten
moeten weg uit Bosnië
Communisten en vrouwen grote kanshebbers
Buitenland
'Traag EU-lid mag verdere
integratie niet blokkeren'
Italië voorkomt vrijlating
van moordenaars Falcone
Juppé benoemt bemiddelaar staking
Londense conferentie
moet duurzame vrede
Bosnië verzekeren
5RUSLAND
VRIJDAG 8 DECEMBER 1995
Jupiterverkenner Galileo succes
pasadena Het Amerikaanse ruimtevaartbureau NASA
ochtend opgetogen over de nachtelijke verrichtingen v
terverkenner Galileo. Die stuwde zichzelf na een reis Vc
in een perfecte baan om de reuzeplaneet. Enige i
was een in juni door Galileo afgeschoten kleine sonde
ces binnengedrongen in de atmosfeer van de planeet.
Ozonconferentie verbiedt tuinbouwgif
wenen De ministersconferentie over bescherming van de
ozonlaag in Wenen is gisteren afgesloten met een produktiever-
bod op het ontsmettingsmiddel methylbromide per 2010 en op
'zachte CFK's' (HCFK's ofwel hydro-chloorfluorkoolwaterstof-
fen) per 2020. De Oostenrijkse voorzitter van de VN-conferentie
van 108 landen Bartenstein sprak van een mager resultaat.
Oppositie Egypte zwakker dan ooit
cairo De oppositie in Egypte heeft in de tweede ronde van de
parlementsverkiezingen 13 van de 454 zetels behaald. De overi
ge zetels gingen een week geleden al naar de regeringspartij in
de eerste verkiezingsronde. De oppositie was nog nooit zo zwak
vertegenwoordigd in het Egyptische parlement sinds de eerste
vrije verkiezingen in 1979. Na de bekendmaking van de resulta
ten braken in verscheidene plaatsen onlusten uit, waarbij tien
tallen mensen gewond raakten.
Politie maakt eind aan gijzeling
münchen Duitse commando's hebben gisteravond een eind
gemaakt aan een gijzeling in een spaarbank in de Beierse stad
München. De drie gegijzelden zijn ongedeerd, aldus de politie.
De commando-eenheid heeft de overvaller overmeesterd. Deze
nam gistermiddag vijf mensen in gijzeling: de adjunct-directeur,
een bankbediende en drie klanten. Een van de klanten, een man
die hartproblemen kreeg, werd na enkele uren vrijgelaten. Een
andere wist te ontsnappen.
Overboeken reizen Parijs verlengd
hoofddorp» De vereniging van reisorganisatoren ANVR heeft
haar leden geadviseerd de speciale regels voor reizen naar Parijs
te verlengen tot volgende week dinsdag. Reizigers kunnen zon
der extra kosten hun geplande reis naar de Franse hoofdstad
omboeken naar een andere bestemming of opschuiven. Bij de
touroperators is een groot aantal annuleringen vanwege de ac
ties in Parijs.
Vooronderzoek Priebke onderbroken
rome» Het militaire tribunaal van Rome heeft gisteren het ge
rechtelijk vooronderzoek tegen de vroegere SS-ofFicier Erich
Priebke enkele uren na het begin van de zitting verdaagd. De
rechter wil eerst een uitspraak van het Constitutioneel Gerechts
hof of familieleden van slachtoffers van de SS'er, alsmede joodse
gemeenten en de gemeente Rome mede-eisers mogen zijn. Bo
vendien wil hij een medisch onderzoek naar de gezondheidstoe
stand van de 82-jarige Priebke.
'Strook des doods' vrij van mijnen
hof» Ruim zes jaar na de opening van de Duits-Duitse grens
heeft het ministerie van defensie in Bonn de voormalige 1378 ki
lometer lange 'strook des doods' officieel mijnvrij verklaard. De
DDR had die langs de grens met West-Duitsland aangelegd om
vluchtpogingen te voorkomen. Het laatste geruimde mijnenveld
vlakbij de Beierse stad Hof wordt aanstaande dinsdag officieel
vrijgegeven.
Russisch parlementslid vermoord
moskou Een Russische politicus die kandidaat was bij de ver
kiezingen voor de Doema op 17 december, is vandaag in Tsjelja-
binsk in de Oeral vermoord. Dit hebben Russische persbureaus
gemeld. Het slachtoffer is de 48-jarige Michail Lejnev, die op de
kandidatenlijst stond van Ons Huis Rusland, de partijcombina-
premier Viktor Tsjernomyrdin de leider is.
Kohl en Chirac na halfjaarlijkse top:
baden-baden Rtr
Een individueel lid van de Eu
ropese Unie mag de andere EU-
lidstaten niet in de weg staan bij
een verdere integratie. Als een
van de landen problemen heeft
om bij te blijven, mag dat de EU
niet tegenhouden om vooruit
gang te boeken. Dit zijn de
Duitse bondskanselier Helmut
Kohl en de Franse president
Jacques Chirac gisteren over
eengekomen op de halfjaarlijkse
Frans-Duitse topbijeenkomst.
Na afloop van de bijeenkomst
verklaarde Kohl dat de landen
die niet tijdig aan de voorwaar
den van de Economische en
Monetaire Unie (EMU) vol
doen, niet het tempo kunnen
bepalen. Kohl zei verder zich
een uniforme munteenheid
zonder Frankrijk en Duitsland
niet voor te kunnen stellen. Vol
gens de bondskanselier is er
niet over gesproken welk lan
den er wel en welke landen niet
op tijd kunnen meedoen.
De twee hebben hun conclu
sies vervat in een vier punten
rome eelcov
Het hof liet weten dat het
proces vanwege zijn omvang en
complexiteit niet voor maart
1996 kan zijn afgerond en dat
daarom verlenging van de ter
mijn noodzakelijk is. Met het
besluit wordt ingegaan tegen de
pas aangenomen wet, die stelt
dat een persoon niet langer dan
drie jaar in voorarrest mag ver
blijven. Vooral uit links-progres
sieve hoek was gepleit voor een
uitzonderingsclausule voor
maffladelicten.
Het ligt voor de hand dat an
dere gerechtshoven het voor
beeld van Caltanisetta zullen
volgen. In heel Italië zijn talloze
'monster-processen' gaande en
het gevaar is reëel dat volgend
voorjaar honderden mafiosi in
vrijheid worden gesteld als de
wet niet wordt aangepast of de
rechter niet besluit tot verlen
ging van de voorarresttermijn.
Het Hof van Justitie in de Sicili-
aanse stad Caltanisetta heeft
gisteren het voorarrest van 41
mafiosi die beschuldigd worden
van de moord op de anti-maf
fiamagistraat Giovanni Falcone,
verlengd met zeventien maan
den.
Hiermee werd gehoor gege
ven aan het verzoek van procu
reur Paolo Giordano, die eerder
deze week de vrees uitsprak dat
de 41 in maart van het volgend
jaar op vrije voeten zouden ko
men vanwege het verstrijken
van het voorarrest. Dit gevaar
bestaat overigens niet voor wat
betreft Toto Riina en de drie an
dere maffiabazen die in Caltani
setta terecht staan, omdat zij al
zijn veroordeeld in andere pro-
'Uit buitenland afkomstige moslimstrijders zijn terroristen
De Verenigde Staten eisen van de Bosnische regering
harde toezeggingen over het vertrek van fundamentalisti
sche strijders uit islamitische landen. Dat wordt het be
langrijkste gespreksonderwerp van het bezoek van on
derhandelaar Holbrooke, die vandaag naar voormalig
Joegoslavië is afgereisd.
washington
Volgens een woordvoerder van
het Amerikaanse ministerie van
buitenlandse zaken gaat het om
radicale moslimstrijders. „Zij
hebben hun eigen agenda en
dat is geen agenda voor vrede."
Flet Pentagon gaat ervan uit dat
enkele duizenden strijders uit
islamitische landen als Algerije,
Libië, Iran en Pakistan met het
regeringsleger van de moslimre
gering tegen separatistische
Serviërs hebben gevochten. Zij
houden zich op bij Tuzla, de
stad waar Amerikaanse soldaten
zullen worden gestationeerd in
het kader van de NAVO-vredes-
macht.
Het vredesakkoord voorziet in
het vertrek van alle buitenland
se strijders uit het land, maar
het Pentagon voorspelt dat het
moeilijk zal zijn dit af te dwin
gen. Het ziet de strijders als
'keiharde terroristen'.
Het is niet ondenkbaar dat de
Bosnisch-Servische leider Rado
van Karadzic aftreedt zodra het
akkoord van Dayton van kracht
wordt. Dat heeft de president
van Montenegro, Momir Bula-
tovic, gisteren gezegd. Bulatovic
vormde met de Servische presi
dent Milosevic de Joegoslavi
sche delegatie bij de onderhan
delingen in Dayton. Geruchten
over de mogeiijke vervanging
van Karadzic doen al weken de
ronde in de Servische hoofdstad
Belgrado.
De Franse regering heeft de
Serviërs gisteren met ernstige
consequenties gedreigd als de
twee Franse gevechtspiloten die
eind augustus boven Bosnië
werden neergeschoten, niet on
middellijk worden vrijgelaten.
De speciale rapporteur voor
de mensenrechten in voormalig
Joegoslavië, Elisabeth Rehn,
heeft gisteren de internationale
gemeenschap opgeroepen le-
rughoudend te zijn met het te
rugzenden van vluchtelingen
uit ex-Joegoslavië. „De vluchte
lingen moeten niet tot terug
keer worden aangezet", aldus
Rehn tijdens een persconferen
tie in Helsinki.
De VN-Veiligheidsraad heeft
gisteren het in brand steken van
huizen door de strijdende par
tijen in Bosnië veroordeeld en
gezegd dat dergelijke
sfee
Betogingen in Frankrijk worden wat minder massaal
parus-den haag»
De Franse premier Juppé heeft de
Jean Mattéoli benoemd als bemiddelaar
voor de inmiddels twee weken oude spoor
wegstaking. Mattéoli is voorzitter van het
Economisch en Sociaal Comité, de Franse
evenknie van de Sociaal-Economische
Raad. Aan de staldng is echter geen einde
gekomen.
De betogingen waren gisteren wel minder
massaal dan afgelopen dinsdag. In Parijs
demonstreerden tussen de 16.000 en 50.000
mensen, de helft van het aantal twee dagen
eerder. Landelijk was het aantal stakers,
volgens het radiostation France Info,
400.000. Dat was 300.000 minder dan dins
dag. Inzet van de staking is een plan van de
regering-Juppé om te snijden in de verzor
gingsstaat.
Hoewel treinen en metro's vc
tiende achtereenvolgende dag in
bleven, leek de staking in andei
te verlopen. Bij de posterijen staakte vol
gens de directie gisteren nog maar 9,8 pro
cent van het personeel, tegen 23 procent
dinsdag.
de der
Daar stond echter tegenover dat de acties
gisteren oversloegen naar het luchtverkeer.
Op de luchthaven Charles de Gaulle staakte
een deel van de verkeersleiders, als gevolg
waarvan vluchten uitvielen. Op Orly, ook bij
Parijs, poogden werknemers een landings
baan te bezetten.
Air France moest dertig van zijn vierhon
derd vluchten afgelasten. De binnenlandse
maatschappij Air Inter annuleerde vijftig
van de 312 vluchten.
Ook de treinverbinding met Londen had
meer te lijden van de staking dan de dagen
ervoor. Spoorwegpersoneel blokkeerde bij
Calais de ingang van de tunnel, waardoor
slechts drie treinen erdoor konden. Ook on
derwijzers en leraren bleven gisteren in gro
ten getale thuis. Een woordvoerder van de
onderwijsbonden schatte het aantal stakers
op 75 procent.
Forenzen in de regio-Parijs brengen niet
zelden meer tijd door in files dan op hun
werk. In de 1.700 bussen die de regering
heeft gecharterd om de staking te breken,
werden gisteren pamfletten uitgedeeld
waarin werd opgeroepen tot een betoging
in Parijs tegen de stakers.
tellende brief aan de Spaanse
premier Felipe Gonzalez. Die
fungeert als gastheer op de ko
mende topconferentie van de
EU in Madrid. Op die bijeen
komst moeten enkele knopen
worden doorgehakt op de weg
naar de Economische en Mone
taire Unie. De standpunten en
de eensgezindheid van Duits
land en Fankrijk zijn daarbij van
groot belang.
Kohl en Chirac willen in de
statuten van de EU opgenomen
zien dat een groep landen van
de unie gewoon door kan gaan
met integratie. Ze lijken zich
daarmee te richten tegen Groot-
Brittannië, dat herhaaldelijk
heeft laten weten weinig te voe
len voor de vele voorstellen die
Duitsland en Frankrijk hebben
gedaan voor de verdere eenwor
ding van Europa.
Over de huidige sociale on
rust in Frankrijk en het gevaar
dat daarvan uitgaat voor de mo
netaire eenwording van de EU,
hebben Kohl en Chirac zich in
hun brief niet uitgelaten.
Ook gisteren deden in Parijs weer duizenden
i demonstratie tegen de voorgenomen bezuinigingen v
egoslavië le
i het plunde-
mijnt die nodig is
in het voormalige 1
herstellen. Serviër*
moslims maken
luidt schuldig aai
ren en in brand steken van hui
zen in gebieden die ze op grond
van 'Dayton' moeten afstaan.
De Nederlandse regering wil
op een aantal punten meer dui
delijkheid hebben van de NAVO
over deelname van Nèderlandse
troepen aan de vredesmacht
voor Bosnië (I-For). Het kabinet
heeft zich voorgenomen van
daag een besluit te nemen over
het beschikbaar stellen van
2.060 militairen. Het is nog niet
duidelijk of het kabinet over
voldoende informatie beschikt
om een beslissing af te ronden.
De regering geeft 64 miljard franc meer
uit aan sociale voorzieningen
(gezondheidszorg inbegrepen) dan zij in de
vorm van sociale premies binnenkrijgt.
Daarnaast worstelt Frankrijk met een mil
jardentekort op zijn begroting. Dat moet
omlaag om te kunnen deelnemen aan de
Europese munt. Voorzitter Jacques Santer
van de Europese Commissie heeft het giste
ren opgenomen voor de Franse bezuini-
gingspolitiek. Santer zei tijdens een lezing
in het Kurhaus in Scheveningen dat er har
de en pijnlijke maatregelen nodig zijn om
de overheidstekorten verder terug te drin
gen.
De Nederlandse transporteurs en export
bedrijven hebben naar schatting al miljoe
nen guldens schade opgelopen door de ac
ties in Frankrijk. De bloemen- en planten-
kwekers exporteren maandelijks voor onge
veer zeventig miljoen gulden naar Frank
rijk. Volgens een woordvoerder van het be
drijfschap voor de groothandel in bloem
kwekerijprodukten is de omzet naar Frank
rijk de afgelopen twee weken met 20 tot 25
procent gedaald.
In een voorstad van Sarajevo, dat de ongedeelde hoofdstad van Bosnië
moet blijven, is dit plakkaat te zien. De Bosnische Serviërs vragen zich
op deze wijze af. door wie eigenlijk het in Dayton gesloten vredesak
koord bedacht is. Was dat wel een mens? foto fpa
ken zo'n tachtig miljoen gulden
beschikbaar moet zijn mn de
meest urgente noden (huisves
tingen voeding) te kunnen leni
gen.
correspondent
In het Amerikaanse Dayton
werden de wapens van de strij
dende partijen in Bosnië tot
zwijgen gebracht. Vandaag en
zaterdag moet de internationale
gemeenschap aan conferentie-
tafels in Londen aangeven hoe
veel het haai waard
I lerhuisvesting
chter e
hoi
ge Joegoslav
bereiken.
De eerste en relatief gemak
kelijke stap is gezet. De Engelse
belastingbetalers brengen zo'n
2 miljoen pond (ruim vijf mil
joen gulden) op om vertegen
woordigers van veertig landen
en een handvol internationale
n Londen aan het
zaak wan
lange termijn. Het prijskaartje
dat er in Hinden aan wordt ge
i per- hangen, zal naar schatting van
i de voormali- de Wereldbank een bedrag van
republiek te rond tiert miljard gulden tonen.
Dat geld moet ergens vandaan
komen en over de verdeelsleutel
zal in Londen druk worden ge
organi
werk
praat.
Nog heli
hulp niet vc
van de Bo:
Ook daar n
heid over vi
rigrijker is dat de
dwijnt in de zakken
tiische legerleiding.
eker
Deze pra;
spanning moet perfecte
natie opleveren van de activitei
ten van militaire- (de NAVO) en
hurgerorganisaties (VN, Wereld
bank, Rode Kruis, OVSE) die
Bosnië een vreedzame toe
komst moeten garanderen.
Verreweg de meeste publici-
teil is totnogtoe gegaan naar de
inspanningen van de NAVO.
Voor het eerst in de geschiede
nis zet de westerse verdragsor-
ganistie zestigduizend tot de
tanden bewapende manschap-
chaffen. Er zal een
stuurgroep worden ingesteld,
die onder leiding komt van een
Hoge Commissaris voor Bosnië.
Zijn benoeming wordt zaterdag
bekendgemaakt; de Zweedse
LIJ bemiddelaar voor ex-Joego
slavië, Carl Bildt, is de vrijwel
ekere keus,
De
oppi
Hoge Gommiss
lergesi hikt aan he
I. De milita
iris blijft
NAVO
ren blij
ndefra
tachtig; in de
pen
ge
eld opnieuw opia;
strijd te voorkomen.
Maar aan de burgerkant moet
ook hard worden gewerkt. Vol
geilde weck wordt in Parijs hel
vredesakkoord ondertekend.
Binnen een jaar dienen in Bos
nië nette democratische verkie
zingen te worden gehouden. De
Organisatie voor Europese Sa
menwerking en Veiligheid moet
die organiseren.
Iegelijk moet met de weder
opbouw worden begonnen. De
oorlog heeft 2,79 miljoen daklo
zen opgeleverd. Die mensen
hebben hulp nodig. Britse offi
ciële zegslieden benadrukten
gisteren dat al in de eerste we-
giclc vred
praktijk zal dat bijvoorbeeld be
tekenen dat de NAVO opperbe
velhcbber een veto kan uitspo
ken over humanitaire huipope
raties in bepaalde gebieden.
iisteren wees ui Blldl op
een urgent praktisch probleem.
I><- tegen de vredesregeling pn,
testerende Servische bevolking
van de Bosnische hoofdstad S;i
rajevo moet overtuigd worden
dat zij niets van de moslim
meerderheid te vrezen hebben
Blldh „Sarajevo Is een sleutel
probleem. Als de Bosnische re
gering er met woord en daad
niet in slaagt het vertrouwen
van de Serviërs te winnen,
dreigt een massale uittocht uit
de hoofdstad, i n dat kan de
vrede in heel Bosnië op losse
schroeven zetten
Uitslag Russische verkiezingen voorspellen is een hachelijke zaak
correspondent
Voorspellingen doen over de uit
komst van de Russische parlements
verkiezingen van 17 december is een
hachelijke zaak. Met het schaamrood
op de kaken denken nog veel
'deskundigen' aan de uitslag van twee
jaar geleden, ledereen was ervan
overtuigd dat Ruslands Keus, geleid
door de toenmalige vice-premier Gai
dar, een royale overwinning zou ha-
Werd de hervormer Gaidar immers
niet gesteund door alle grote namen in
het-politieke wereldje en kon hij niet
op de steun van president Jeltsin reke
nen? Dat er ook nog ene Vladimir Zji-
rinovski rondliep, die verkondigde dat
zijn partij minstens 25 procent van de
stemmen zou halen, nam niemand se
rieus. Deze schreeuwer die dreigde
met een invasie in de Baltische staten,
die Alaska wilde veroveren en die Rus
sische soldaten wilde laten zwemmen
in de Indische Oceaan, werd algemeen
beschouwd als een politieke clown.
Na de verkiezingen was het een boos
ontwaken voor de kenners. Zjirinovski
had met 22,9 procent de meeste stem
men gekregen. Dat de partij van Gaidar
met 15,5 procent meer zetels had,
kwam alleen maar doordat zijn aan
hangers in meer districten hadden ge-
VERKIEZINGEN
De les is geleerd. Iedereen is voorzich
tiger geworden en de opinie-peilingen
zijn iets betrouwbaarder en stabieler.
Maar ook deze keer zijn verrassingen
niet uit te sluiten. Volgens de onder
zoeken gaat het niet best met Zji-
rinovski's LDPR. Hij is het slachtoffer
van zijn eigen demagogisch succes ge
worden. Het verrassingsaspect is ver
dwenen en volgens de meeste peilin
gen mag hij blij zijn met tien procent.
)ok Gaidar staat er niet best voor. De
liberalen worden mede verantwoorde
lijk gesteld voor de economische ma
laise die volgens velen de schuld is van
Gaidars radicale hervormingsbeleid.
Mogelijk komt zijn partij nel over de
kiesdrempel van vijf procent.
I let andere liberale blok, Jabloko, van
Grigori Javlinski zal het waarschijnlijk
wat beter doen. Tien procent behoort
tot de mogelijkheden. Datzelfde geldt
voorde nieuwe beweging van minis
ter-president Viktor Tsjernomyrdin,
'Rusland is ons huis'. Deze 'partij van
de macht' wercLin april opgericht op
initiatief van president Jeltsin. Hij wil
de een cent rum-rechts blok onder
Tsjernomyrdin en een centrum-linkse
beweging onder parlementsvoorzitter
Ribkin om zo enige orde te scheppen
in het chaotische partijenlandsc hap.
Tsjernomyrdins partij doet het aardig,
de beweging van Ribkin is op sterven
na dood.
Anders ligt dat bij de communisten,
die onder de pragmatische leider Zjoe-
ganov bezig zijn aan een indrukwek
kende come-back. Twee jaar geleden
scoorden ze 12,4 procent. Dit keer kan
het een procent of vijf meer worden.
De communisten zullen vooral profite
ren van de economische ellende.
Een andere niet te onderschatten nieu
we beweging is het Congres van Russi
sche Gemeenten, dat met generaal I e
bed en de zakenman Skokov, twee ui-
t populaire leiders heeft. Tien
op welke
an de 43 partijen
aen. Want dat de i
de kies
andere partijen r
pel komen, staat vrijwel vast.
Interessant is de positie van de 225
i- Doei
i lede
dire
chie
rdez
groep wel in. Dat zelfde geldt voor de
Agrarische Partij, die vorige keer acht
proc ent haalde.
Winst wordt ook voorspeld voor de
Vrouwen van Rusland, de eerste pure
vrouwenpartij in de Russische geschie
denis. Voortgekomen uit de commu
nistische vrouwenbeweging, heeft de
partij zich ontwikkeld tot een centrum
linkse groep, die in 1993 acht procent
haalde. Dit keer kunnen ze profiteren
districten worden geko;
Niet uitgesloten is dal een flink aantal
achter Tsjernomyrdin gaat staan, zodat
diens partij ondanks een verhoudings
gevvijs gering aantal stemmen toch de
grootste frac tie kan vormen
En dan zijn er nog meer dan 100 topoi
ficiercn, die door minister van defensie
Gratsjov worden gesteund. I locvcel
van hen het redden is koffiedik kijken,
maar aangezien op alle lijsten gene
raals staan, is hel wel duidelijk dat het
legergroen in hel nieuwe parlement
sterker vertegenwoordigd zal zijn.
Grote vraag is hoeveel Russen er gaan
stemmen. Volgens het laatste onder
zoek wil 37 procent naar de stembus
gaan, 17 procent is bijna zeker, 13 pro
zeker of vrijwel zeker niet.
