Een jachthuis vol symboliek
De '3737' weer onder stoom
Meesterwerk van Berlage werd 75 jaar geleden geopend
Baby-campings
van Eurocamp
Toerisme
ichaatsen op Weissensee
)ok dit jaar wordt er in wintertriathlon geweest
e laatste week van ja- en later - op 4 februari -
uari op de Oostenrijkse vindt er een ijswandel-
Veissensee (Karinthië) dag plaats. Van 13 tot 17
en schaatsfestival ge- februari wordt*er op het
ouden met daarin op- bevroren meer een IJs-
:nomen onder meer golf-toerhooi verspeeld.
:n 'Elfstedentocht' over Info: Urlaubsinforma-
r<ï» afstand van 200 kilo- tion Karnische Region,
peter. Eerder, op 18 ja- 00 43 - 42 82 20 43 0.
uari, is er dan al een
_5owderskiën in Canada
r*Je Nederlandse berg- en skigids Edward Bekker or-
\niseert de komende winter voor het eerst winters-
■t Ortreizen naar Canada. Afdalingen door diepe
peeuw (powder) zullen daarin een belangrijke
laats innemen. Nieuw in Bekkers programma zijn
pk de sneeuwschoen-safari in het Mont Blanc-ge-
led en een Franse 'Haute Route' (hutten skitocht)
an Val d'Isère naar Qiamonix.
ïfo: EB Ski Alpinisme in Den Haag,
70 - 36 14 35 4.
trench Country gaat vreemd
peerterreinen in het 'ou
de vertrouwde' Frankrijk
geselecteerd, maar nu
ook 8 in Italië. Ter intro
ductie van deze nieuwe
bestemming wordt een
koning verleend van 200
gulden aan iedereen die
voor het hoogseizoen
een drieweekse vakantie
boekt op een Italiaanse
camping.
Info: French Country te
Baarn, 035 - 54 11 95 5.
French Country, de
irig jaar op de Neder-*
idse markt geïntrodu-
rde reisorganisatie
r> nior verzorgde kam-
J"L?rvakanties op lande-
gelegen campings,
tam onlangs de nieu-
zomerbrochure uit
van oorsprong Britse
imperator, die haar
iten gratis gebruik laat
eken van ter plaatse
itieischikbare fietsen.
iydf|eft niet alleen 61 kam-
ïwlotorbike-reis
i Doets America
net urs organiseert
maart 1996 een
reis
ir de Bike Week
)aytona Beach,
bezoek aan
spektakel, met
ts ontziend
Jterikaans chau-
isme 'The
rld's Largest
torcycle Event'
mi l< toenid, wordt
t0 ombineerd met
s naar Orlando
sneyworld,
iM, Universal,
:ot) en Kennedy
ce Center,
ntueel kan het
aiometer lange strand van Daytona zelf per mo-
iets worden verkend. Er is keuze uit verschillende
Honda's waaronder de GL 1500 Goldwing Inter-
e, de Shadow en de CB 750P Night-hawk. De
ie b rprijs loopt uiteen van 106 tot 147 gulden per
Info: Jan Doets in Heerhugowaard,
- 57 53 39 6.
Het strand van Daytona Beach
waarop jaarlijks het grootste
motorspektakel ter wereld wordt
gehouden.
istenrijkse kinderhotèls
fried Neuschnitzer
jmünd, opende in
*1 5het eerste baby- en
'perhotel in Oosten-
Een jaar later al
idelt g hij navolging van
dier Gerhard Stroitz
Hlach en nu is er in
lenrijk een keten van
indvriendelijke ho-
verspreid over zo'n
je het hele land. Het
mdere aan de hotels
it ze niet aan een
drukke verkeersweg lig
gen en dat het interieur
geheel pp het kind is
toegesneden tot aan het
sanitair aan toe. Ook zijn
er speelhoeken, worden
de kinderen door erva
ren krachten vijf dagen
per week beziggehouden
en zijn er speciale me
nu's.
Info: Oostenrijks Toe-
ristenburo in Amster
dam, 020-61 29 68 2.
ZATERDAG 2 DECEMBER 1995
De legende van St. Hubertus komt terug in de architectuur van het jachthuis op de Hoge Veluwe.
Perfectie. Tot in de kleinste details. Het corres
pondeert met de lijfspreuk van Helene Müller:
'Ik geloof in het volmaakte van al het gebeu
ren'. De woorden zijn vereeuwigd op de graf
steen van de Kröller-Müllers. Henk en Eveline
Oldenburger, de huidige beheerders van jacht
huis St. Hubertus, hebben mevrouw Müller en
haar man Anton Kröller niet persoonlijk ge
kend. „Maar in een huis met zo'n verleden,
voel je je nauw aan hen verbonden. Dit jacht
huis is eenmalig. Alles ademt een geest van
discipline: 'Zo moet het, het kan niet anders'."
Orde en regelmaat, het is in het jachthuis
nooit anders geweest. En als het aan de Olden-
burgers ligt, zal het altijd zo blijven. 'Niet aan
komen' is een regelmatig terugkerende uit
spraak tijdens rondleidingen die Henk (50) en
Eveline (51) Oldenburger samen met vrijwilli
gers geven door de vijf vertrekken die voor het
publiek zijn opengesteld. „We zijn er zuinig
op, het gaat om het behoud van het huis", zegt
het echtpaar, dat al vijftien jaar is gehuisvest in
de beheerderswoning.
De in 1939 overleden Helene Müller zou
trots op de Oldenburgers zijn geweest. Als
geen ander streefde zij perfectie na. De we
reldberoemde bouwmeester dr. H.P. Berlage
heeft dat van dichtbij ervaren. Onder zijn lei
ding werd het jachthuis in zes jaar van 1914
tot 1920 gebouwd, maar mevrouw Kröller-
Müller bemoeide zich voortdurend met de
bouw- en inrichtingsplannen. Het was om die
reden dat Berlage in 1919, toen het jachtslot St.
Hubertus nagenoeg gereed was, brak met de
stichters van het Nationale Park De Hoge Ve
luwe. De architect kreeg in dat jaar opdracht
om het Gemeentemuseum van Den Haag te
ontwerpen en herwon zijn vrijheid. Het koop
mansechtpaar Kröller-Müller ging verder met
professor Henry van de Velde.
Goddeloos
De opdracht in zijn ontwerp de legende van St.
Hubertus terug te laten komen, is de reden dat
Berlages jachthuis is doortrokken van symbo
liek. Zo verbeelden de twee vleugels van het
gebouw het gewei van het hert dat Hubertus
Hij moet een woest en wreed jager zijn geweest. Totdat Hubertus, lid van een
adellijke familie, aan het eind van de zevende eeuw van Godswege tot de orde
wordt geroepen. Als de latere schutspatroon van de jacht op een christelijke
feestdag een majestueus edelhert op de korrel neemt, verschijnt tussen het
enorme gewei een fel oplichtend kruis. Op hetzelfde moment hoort Hubertus
een stem die zegt: 'Gij zult zich wenden tot de werken des Geestes, want
anders zult gij ter helle varen'.
Dat visioen leidt tot zijn bekering tot het christendom. De jager trekt zich
eerst terug in een klooster en wordt jaren later de eerste bisschop van Luik.
Hubertus sterft volgens de overlevering in 727 en wordt in de vroege
Middeleeuwen heilig verklaard. Het is deze legende die de beroemde architect
dr. H.P. Berlage in opdracht van het echtpaar Kröller-Müller tot leidraad
diende bij zijn ontwerp van het jachthuis St. Hubertus. Het markante jachtslot
In het Nationale Park De Hoge Veluwe werd 75 jaar geleden in gebruik
genomen.
ontmoette en staat de ruim dertig meter hoge,
allesoverheersende toren met bovenin een in
gemetseld kruis symbool voor het fel oplich
tende kruis boven de kop van het edelhert.
Het interieur verhaalt op geheel eigen wijze
de levensloop van Hubertus. De donkere en
droefgeestige hal, waar alleen licht binnen
komt via gebrandschilderde ramen boven de
toegangsdeur, duidt op het goddeloze leven
van de jonge Hubertus. Als de deur naar de
centraal gelegen eetkamer openzwaait, wordt
het donker ineens verdrongen door een zee
van licht, dat vrij entree heeft via een serie ra
men die uitzicht biedt op de fraaie vijver voor
het jachthuis. Hubertus ziet hier als het ware
het verlichte kruis. Het bijzondere van de
openbaring wordt benadrukt door onder meer
het plafond, dat is uitgevoerd in drie kleuren
geglazuurde baksteen: blauw voor de lucht,
geel voor de sterren en rood voor de zonne
gloed. Kruisfiguren zijn in de eetzaal overal te
rug te vinden, tot op de tafelpoten toe.
De halfronde bibliotheek rechts van de eet
kamer drukt uit hoe Hubertus tot inkeer komt
en zich in een klooster verdiept in geestelijke
werken. Het vertrek wordt spaarzaam verlicht
door hoog geplaatste en kleine vensters. Het
plafond toont een dalende zon. De theekamer
aan de linkerzijde van de eetzaal heeft grote
ramen en een plafond dat een rijzende zon
symboliseert: Hubertus keert eerst als priester
en later als bisschop terug in het leven. Opval
lend zijn de paars-gele overgordijnen, die ver
wijzen naar de kleuren van het bisschopsge
waad dat Hubertus in zijn latere leven zou dra
gen. Ook de zogeheten blauwe kamer, het
lichtste vertrek van het jachthuis, verwijst naar
het (geestelijk) licht dat Hubertus de rest van
zijn leven van buitenaf ontvangt. De blauwe
kamer was de werk- en zitkamer van mevrouw
Kröller-Müller.
Sigarenrook
Bij de inrichting zijn destijds kosten noch
moeite gespaard en dat is overal terug te zien.
Het jachthuis had bijvoorbeeld één van de eer
ste elektrische liftjes in Europa. De lift, die be
reikbaar is vanuit de hal, bracht 'mevrouw' tot
bovenin de toren, waar ze al breiend of lezend
van het magnifieke panorama kon genieten.
Het huis kent nog vele andere 'extra's', die in
het begin van deze eeuw zeer bijzonder waren.
Zoals een elektrisch afzuigsysteem voor siga
renrook in de bibliotheek, heteluchtverwar-
ming en talrijke schuifdeuren- en ramen, die
meneer Kröller-Müller voor het eerst zag tij
dens internationale reizen in Pullman-rijtui
gen van de spoorwegen. De vertrekken worden
veelal gekenmerkt door toepassing van dure
geglazuurde bakstenen, tegels en glasmozaïe
ken. De verwerkte houtsoorten zijn uiteraard
van de allerbeste kwaliteit: coromandel, palis
sanderen teakhout.
Voeg daarbij de door 'mevrouw' uit geheel
Europa en het Verre Oosten verzamelde kunst
werken schilderijen, beeldhouwwerken en
tekeningen en het mag duidelijk zijn dat het
jachtslot St. Hubertus werkelijk uniek is. Niet
voor niets is het huis een nationaal monu
ment, eigendom van de Staat der Nederlanden
en in onderhoud bij de Rijksgebouwendienst.
Henk en Eveline Oldenburger weten alles
van 'hun' jachthuis, kunnen er tot in detail
over vertellen. Omdat alles tot in detail be
waard is gebleven. En dan hebben ze het nog
maar over vijf kamers. De rest van het jacht
huis is niet toegankelijk voor publiek. Waarbij
het beheerdersechtpaar opmerkt dat de vijf ge
noemde vertrekken qua inrichting het meest
interessant zijn.
In de vleugels van het gebouw zijn zit-,
slaap- en badkamers ondergebracht. Hier ver
pozen met enige regelmaat ministers, staatsse
cretarissen en ambassadeurs. Politieke verga
deringen worden in het jachthuis niet meer
gehouden, vertellen de Oldenburgers. Dat is
vroeger wel anders geweest. De beroemdste
bijeenkomst is zonder twijfel de ontmoeting in
1946 tussen vertegenwoordigers van de Neuer-
landse regering en die van de Republiek Indo
nesia. Tijdens deze 'Hoge Veluwe Gonfercntie'
werd een overeenkomst gesloten over de nieu
we status van een vrij en onafhankelijk Indo
nesië.
Het jachthuis St. Hubertus is een huis vol
historie, symboliek, eenheid en discipline.
I lenk en Eveline Oldenburger: „Als je hier niet
heel precies bent, ben je een baan als beheer
der niet waard."
In het winterseizoen zijn er van maandag tot
en met vrijdag rondleidingen door het jacht
huis St. Hubertus, om 14.00, 15.00 en 16.00
uur. Aan de rondleiding, die een half uur
duurt, kunnen maximaal 25 personen mee
doen.
Eurocamp heeft voor de ko-
o mende zomer 72 campings ge-
f| selecteerd, die uitermate ge
schikt worden geacht voor ge
zinnen met baby's. De Amers-
foortse organisatie voor ver
zorgde kampeervakanties heeft
de terreinen gerubriceerd in de
le1 zogenoemde Sélection BéBé.
De uitgekozen campings be
schikken over op zeer jonge
gasten afgestemd sanitair, be
zitten een groot arsenaal was-
le, machines en drogers, liggen
niet langs een drukke verkeers-
o weg of diepe rivier, hebben
e geen gevaarlijke muurtjes en
greppels en zijn voorzien van
jj vele schaduwrijke plekken. Ui-
s3 teraard bevindt zich op de gese-
m lecteerde campings ook altijd
een verwarmd peuterbad.
Info: Eurocamp Amersfoort,
Speciaal voor baby's werden scha
duwrijke campings geselecteerd.
E I SBERICHTEN
(erstwinkelen in Duitsland
Me wil gaan kerstwinkelen in Duitsland zou kunnen
iverwegen de trein te nemen. De Nederlandse
poorwegen geeft tot en met 23 december elke za-
erdag twintig gulden korting op een retourtje met
!e EuroCity die acht keer per dag vanuit Nederland
erbindingen onderhoudt met Keulen en Düsseldorf.
en biljet Amsterdam-Düsseldorf vice versa (reistijd
uur en 13 minuten als er geen vertragingen zijn)
l^ost daardoor 93 gulden; voor een retour tussen
indhoven en Keulen moet nog maar 46,80 gulden
vorden neergeteld.
Spoorwegmuseum reviseert legendarische locomotief
De luchtvaart heeft z'n Uiver,
de scheepvaart z'n Batavia, de
spoorwegen hebben binnenkort
hun 3737. De stoomlocomotief-
in-ruste is uit de 'vitrine' van
het Utrechtse Spoorwegmuse
um gereden voor een revisie. De
vuurplaat van de legendarische
museumlocomotief heeft in
geen jaren kolen gezien, maar
de 'loc' komt in het voorjaar
weer permanent onder stoom.
Zeg nooit nooit. In 1958 ver
trok de 3737 'voor altijd' naar
het dode spoor van het Spoor
wegmuseum om nooit meer te
rijden. Maar zie: in 1974 werd
hij er weer uitgehaald om te
worden gereviseerd. Opnieuw
verdween hij vervolgens in 1989
'voor eeuwig' in het museum,
maar als alles meezit rijdt de
stoomlocomotief komend voor
jaar toch weer als vlaggeschip
op de Nationale Stoom Mani
festatie in Utrecht.
De restauratie van de 3737 is
in volle gang. In de revisiewerk
plaats van de Nederlandse
Spoorwegen in Tilburg is de lo
comotief van alle onderdelen
ontdaan. De wielen staan ver
weesd in een grote hal, het on
derstel is alleen voor kenners
nog herkenbaar. De machtige
koperen stoomketel is verwij
derd, de stuurcabine staat el
ders. lampen zijn opgeslagen en
zelfs de naam- en nummerpla
ten zijn losgeschroefd.
„Maar wat een juweeltje...",
mijmert F. Vos van de revisie
werkplaats. „Technisch een
hartstikke mooie kar. Moet je
zien: in- en uitwendige cilin
ders. wielen van twee meter
hoog... Wat een klus!"
Puzzel
Ondanks het enthousiasme zijn
de problemen legio. Vakmensen
zijn er haast niet meer; de typi
sche stoomkennis is aan het
verdwijnen. Een stoomlocomo
tief is een oneindige puzzel van
onderdelen in talloze afwijken
de maten. Voor Vos en zijn
mensen is het zoeken naar oude
tekeningen en speuren naar be
trouwbare informatie uit de eer
ste hand.
De 3737 is een legendarische
stoomlocomotief uit een legen
darische reeks. Gebouwd vanaf
1910 in een serie van 120 stuks
vormden de locomotieven ja-
De revisie van de 3737 is een puzzel waarin slechts de machtige wie
len een niet te missen onderdeel vormen. foto opd
renlang de ruggegraat van de
Nederlandse Spoorwegen. Een
échte 'sneltreinlok', in staat om
treinen tot een snelheid van 120
kilometer per uur te trekken in
een volmaakte harmonie van
eersteklas techniek.
Waar de eerste dieseltreinen
van na de Tweede Wereldoorlog
het lieten afweten, werden loco
motieven uit de 3700-serie re
gelmatig ingezet als noodhulp.
„Maar dan wel eentje die het
traject op z'n minst even snel
aflegde als een dieseltrein", zegt
J.W. ter Avest van het Utrechtse
Spoorwegmuseum met trots.
„De 3737 heeft voor veel men
sen een enorm emotionele be
tekenis. Het was de allerlaatste
stoomlocomotief van de NS. El
ke NS'er heeft wel eens op de
3737 gereden. Als je ze moet ge
loven tenminste."
Met de klus is zo'n 550.000
gulden gemoeid. Dat geld komt
voor een flink deel van de Ne
derlandse Spoorwegen, die de
3737 voor promotiedoeleinden
willen gebruiken. Het ontbre
kende deel wil het spoorweg
museum via sponsoring bin
nenhalen. Voor het Spoorweg
museum gaat met de revisie
een lang gekoesterde wens in
vervulling. Ter Avest: „Onze col
lectie doet voor weinig musea
onder, maar we zijn zo n beetje
het enige nationale spoorweg
museum ter wereld zonder een
werkendestoomlocomotief."
Voor de jaarlijkse stoomma-
nifestatie is het museum al ja
ren aangewezen op locomotie
ven uit het buitenland. „Veel
kinderen bleken niet eens meer
te weten dat een stoomlocomo
tief op kolen reed. omdat ze dal
nooit hebben gezien. Straks kan
dat weer. De 3737 wordt dé at
tractie van de manifestatie én
van het museum."
