John Eelman krijgt nog
een 'kickie' van trainen
Jack Charlton vindt dat voetbal een simpel spel is
Sp°rt'
981
21
Eigenlijk zou hij ergens 'technisch direc
teur1 moeten worden, vindt de buiten
wacht. Ervaring als oefenmeester in het
betaald voetbal bij Go Ahead en Haar
lem, negentien jaar hoofdtrainer bij
Noordwijk, dan hoor je op je 52ste niet
meer op een veld te staan. Maar daar ligt
voor John Eelman nu juist het plezier.
Hij trekt de pet strakker over het kalende
hoofd en schreeuwt zijn aanwijzingen
over het trainingsveld van Rijnsburgse
Boys de kou in. „Zolang men accepteert
dat ik een pet op zet en af en toe een bril,
is er nog niets aan de hand."
Als-ie over voetbal praat, is er geen
greintje twijfel bij hem te bespeuren. John
Eelman weet zeker dat-ie het goed ziet.
„Ik sta m'n hele leven al naar het voetbal
te kijken, ik geef al 32 jaar training, ik heb
dezelfde situaties honderden keren mee
gemaakt, ik weet waar ik over praat."
Sommigen vinden die zelfverzekerde
houding arrogant. „Dat is blijkbaar mijn
uitstraling, maar ik heb zelf niet het idee
dat ik dat ben. Ik discussiëer altijd op basis
van argumenten. Als een speler mij een
paar goede redenen geeft om iets anders
te doen, zal ik hem meteen gelijk geven."
John Eelman is aan zijn eerste seizoen bij
Rijnsburgse Boys bezig. Eind november
begint tegenwoordig de trainerscarrousel
te draaien. Eelman is nu al door andere
clubs benaderd. Maar de verwachting is
dat hij gewoon in Rijnsburg blijft, want de
Noordwijker is honkvast.
Tot het seizoen '93-'94 was hij trainer
van Noordwijk, 19 jaar lang met een on
derbreking van drie jaar toen hij een cur
sus volgde. Zo'n periode bij een top-ama-
teurclub, het is een unicum. „Je moet zo
veel respect en krediet opbouwen dat ie
dereen positief is binnen de vereniging.
Dan ben je ook niet afhankelijk van resul
taat. Hoe kom het dat er bij Ajax niks ne
gatiefs over de trainer naar buiten komt,
dat je bij Katwijk nooit kritiek hoort op de
technische staf, dat het bij Noordwijk on
der Eelman goed ging? Iedereen was posi
tief. Zodra je binnen je spelersgroep al kri
tiek hebt, dan word je wel afhankelijk van
het resultaat. Als het dan even niet loopt,
sta je zo op straat."
Van het argument dat de spelers uitge
keken kunnen raken op een trainer, wil
Eelman niets weten. „Als je drie jaar over
leeft, kan je gerust vier, vijf, zes jaar of nog
langer blijven. Na drie jaar bestaat de spe
lersgroep toch weer voor driekwart jjit an
deren."
Negatief
De lange en succesvolle peripde bij
Noordwijk kwam ten einde toen bij die
club de buitenwacht naar de menihg van
Eelman te negatief werd. „We raakten in
een jaar na de overschrijvingstermijn vier
spelers kwijt aan het betaald voetbal. Leo
nard van Utrecht en Bram Marbus ver
trokken naar Excelsior, Patrick Scheurwa
ter naar Haarlem en Rob van Dijk werd re
serve-keeper bij Feyenoord. Bovendien
stopten twee ervaren jongens."
De resultaten waren de competitie die
daarop volgde, dan ook beduidend min
der. „Met een nieuw elftal heb je natuur
lijk tijd nodig, er moesten jongens worden
ingepast die van een derde of vierde klas-
ser kwamen. Maar toch kwam er kritiek, er
verschenen ingezonden brieven in de
krant. Ik zat er al zo lang dat ik niet verge
leken kon worden met een andere trainer.
Logisch dat mep begon te roepen dat er
een andere trainer moest komen."
Eelman, die van het bestuur van Noord
wijk best nog langer mocht blijven, be
sloot uiteindelijk zelf op te zeggen. „Op
een gegeven moment stond ik ruzie te
maken met supporters in de kantine, stak
ik te veel energie in negatieve zaken. Er
ontstond ook nog een stroming binnen de
vereniging van mensen die riepen dat er
zo nodig spelers van hoofdklasse-clubs ge
haald moesten worden. Uiteindelijk heb
ben we het seizoen nog goed afgemaakt,
want na de winterstop ging het elftal pri
ma draaien."
Waardering
Noordwijk kreeg een nieuwe trainer, Hen-
ny Schipper, die de Kerst niet haalde. Eel
man: „Er stond in principe een goed elftal,
maar als je jongens van een hoofdklasser
haalt, moet je ze natuurlijk ook opstellen."
Uiteindelijk kwam Eelman bij Noordwijk
terug om de club in de eerste klasse A van
het zaterdagvoetbal te houden. „En sinds
de drie jaar dat ik er nu weg ben, is de
waardering voor mij bij Noordwijk alleen
maar groter geworden."
Twee jaar geleden maakte Eelman zijn
rentree bij Haarlem, als assistent-trainer
van Hans van Doorneveld. „Ik wilde weer
eens van nabij meemaken wat er in het
betaald voetbal gaande was. Met alle res
pect, maar het amateurniveau staat in het
niet bij dat in het betaald voetbal. Een
amateurclub kan incidenteel eens van een
profclub winnen, maar in de Amstel-Cup
overleeft een amateurclub nooit een pou
le. Ik geloof er dan ook niets van dat topa-
mateurclubs in het betaald voetbal mee
kunnen. Er zullen best amateurspelers zijn
die bij de profs kunnen spelen, maar de
profclubs hellen natuurlijk niet de slechtste
weg bij de topamateurs."
Na een jaar hard werken - „op dinsdag
avond met het tweede naar Emmen en
woensdag met het eerste naar Veendam"
- kon Eelman hoofdtrainer worden bij
Haarlem. „loop Brand zou technisch di
recteur worden, ik zou me alleen met het
eerste bezighouden. Dat vergde ongeveer
20 uur in de week. Meer was ook onmoge
lijk omdat ik overdag les geef op school.
Toen de komst van Brand niet doorging,
ben ik ook afgehaakt. Het was niet haal
baar."
Dus nu zit de Noordwijker bij zaterdag
tweedeklasser Rijnsburgse Boys op de
bank, in plaats van een eerste-divisieclub.
„Ik heb er geen enkele spijt van, ik heb die
beslissing weloverwogen genomen. Dus
daar sta ik achter."
Bij Rijnsburgse Boys is het doel om te
rug te keren naar de eerste klasse van het
zaterdagvoetbal. Op de bank in Rijnsburg
is Eelman drukker dan ooit, vrijwel elke
actie wordt door hem van commentaar
voorzien. „Het is leuk als er spelers zijn
die de bal honderd keer hoog houden, of
hem stijf in de kruising kunnen schieten,
maar je hebt als speler veel vaker de bal
niet. Het gaat er om wat er dan gebeurt."
Litmanen
Tijdens topwedstrijden - bijvoorbeeld de
Europa-Cupduels van Ajax. let hij ook
vaak op de spelers die de bal niet hebben.
„Neem Litmanen. Het is voor mij onbe
grijpelijk dat-ie vaak zoveel vrijheid krijgt.
Tegen Ferencvaros komt hij vier keer al
leen voor de keeper. Die kalende midden
velder van de Hongaren liet hem zo weg
lopen. Spelers zijn vaak balgericht in
plaats van situatiegericht." Uit het verle
den noemt Eelman de naam van Gary Li-
neker, de Engelse international. „Dat was
eigenlijk een vrij beperkte voetballer. Maar
hij speelde positioneel sterk. Je zag hem
vaak niet naar de bal toe lopen, maar van
de bal af."
Eelman adviseert zijn spelers ook vaak
om topduels te bekijken. „Ik zeg dan bij
voorbeeld dat ze op de verdetiiging bij
Ajax moeten letten. Waar staat Bogarde als
Reiziger de bal heeft. Ik zie bij Rijnsburgse
Boys op dat gebied nog veel fout gaan,
maar ik verzeker je dat je over drie maan
den bepaalde fouten niet meer ziet."
Volgens Eelman is er echter nog meer
nodig om van RB weer een topamateur-
club te maken. „In de zomermaanden
kunnen we op een groot veld trainen. Nu
staan we op een klein trainingsveld. We
kunnen bepaalde dingeti daarom minder
goed oefenen. Het rondspelen van de bal,
het goed inspelen, dat zijn zaken die je
moet onderhouden. Dat ging de eerste
twee maanden van het seizoen beter.
Rijnsburg moet daarom een beter trai
ningsveld hebben."
De tweedeklasser stond in het verleden
bekend om de vrijwel onbeperkte moge
lijkheden om spelers naar het bloemen-
dorp te halen. Eelman vindt dat daar een
eind aan moet komen. „We moeten
mondjesmaat mensen binnenhalen en al
leen spelers die een toegevoegde waarde
vormen. Er spelen nu vijf, zes Rijnsburgse
jongens in het elftal. Je moet er ook voor
zorgen dat het elftal voor de supporters
herkenbaar is."
Oogcontact
Eelman ontvouwt zijn plannen met Rijns
burgse Boys met een jeugdig enthousias
me. De 52-jarige geniet nog dagelijks van
het trainersvak. „Ik vind het heerlijk om
met groepen om te gaan, om met elkaar
eruit te halen wat er in zit. Ik kan genieten
van de dingen die op het veld gebeuren.
Soms zeg je een speler op bepaalde zaken
te letten, en wanneer zoiets in een wed
strijd lukt, dan is er even dat oogcontact.
Je ziet dat iemand anders geniet. Daar
krijg ik een 'kickie' van."
FOTO DICK HOGEWONING
n houdt niet van middenvelders.
FOTO cPD
Jack Charlton is geen man die het graag
heeft over 'scherpte' of over 'het roepsge-
beuren' en Jack Charlton hoor je ook zel
den over gestaffeld verdedigen, doorschui
ven of controlerend spelen. Jack Charlton
pleegt zich uit te drukken in het kloekste
Engels. „So don't fuckin' argue. Just do
what I tell you. So I say to the full backs:
'Don't do this. Do that. And if you don't
fuckin' do it, you don't fuckin' play.' And 1
say to the centre backs: 'You do this, if you
don't do it, you don't fuckin' play.' When
you're the boss, you've got to make the
fuckin' decisions." Mannen bewonderen
hem vanwege zijn ongepolijst taalgebruik.
Vrouwen vallen op zijn uitstraling en zijn
stem. „Oh, die stem; ik zou de hele dag
naar die man kunnen luisteren", hijgde
ooit een bekende, Ierse feministe. Jack
Charlton: voetbaltrainer, hengelaar, whis
kydrinker. Een man van aangenaam ge
zelschap.
Sommige ontmoetingen met voetbaltrai
ners blijven je eeuwig bij. In Buenos Aires
bij de koffie met Helenio Herrera kletsen
over cattenaccio, aan de lunch bij Ernst
Happel thuis luisteren naar verhalen over
'Rinoes' en 'der Wielem', in Madrid bij
Leo Beenhakker horen wat er bij Spaanse
wedstrijden allemaal gebeurt, met Wiel
Coerver in Tokyo bij de finale van de we
reldbeker zitten (editie '83) en de man ho
ren klagen over de gebrekkige techniek
van Gremio...
Alle ontmoetingen met één bepaalde
voetbaltrainer blijven je zeker altijd bij;
ontmoetingen met Jack Charlton. Niet de
beste bondscoach ter 'wereld, zeker wel de
kleurrijkste.
De spfelopvatting van de bonscoach van
de Ieren is eenvoudig. Geen balletjes
breed, niet dat lekkere combineren op het
middenveld. Jack Charlton houdt immers
niet zo van op techniek spelende midden
velders. Eigenlijk houdt hij helemaal niet
van middenvelders! De grote Liam Brady
maakt hij het ooit kort en krachtig duide
lijk: „Luister, als je bij mij wilt voetballen,
krijg je de ballen niet van de achterhoede,
maar van de voorhoede." Brady, geniaal
spelverdeler - superb technicus, begrijpt
het kennelijk toch niet helemaal goed. Bij
zijn eerste kans onder Charlton wordt hij
na een half uur van het veld gehaald;
meteen na de wedstrijd bedankt de verne
derde Brady verder voor de nationale
ploeg.
Voetbal is een simpel spel bij Charlton.
„Tegen de keeper heb ik gezegd: 'In geen
enkele situatie gooi je de bal naar een van
de backs. Je trapt elke bal.' Met andere
woorden: we beginnen met voetballen aan
de andere kant van het veld, niet op onze
eigen helft." Op deze ene zin komt eigen
lijk de hele voetbal-filosofie van Charlton
neer.
Het is een filosofie die de Ieren succes
sen brengt. Niemand in de Vrijstaat die
dat in '86 kan vermoeden. Als de bond een
nieuwe bondscoach nodig heeft, staat
Charlton bepaald niet bovenaan de lijst.
Integendeel! Zo weinig fiducie hebben de
Ieren in Charlton dat op het laatste mo
ment ook de 65-jarige, bij Liverpool ge
stopte Bob Paisley nog wordt gevraagd
mee te dingen naar de job.
Uiteindelijk zijn vier stemmingen nodig
binnen het bestuur om de keuze te bepa
len: het wordt toch Jack Charlton. De
scepsis overheerst en de stemming zal
niet snel verbeteren. Charlton, rechtlijnig
en eigenwijs, gaat bot te werk. Bondsme-
dewerkers voelen zich gebruskeerd door
Charltons nogal persoonlijke manier van
werken, journalisten worden door hem
uitgekafferd of totaal genegeerd omdat ze
een eigen mening te berde brengen, spe
lers lezen in de krant dat ze na tien jaar
trouwe dienst niet meer worden geselec
teerd.
Hij heeft ook wel een merkwaardige
voorkeur als het om spelers gaat. Achterin
is Mick McCarthy zijn man. Stijver en tra
ger is geen voetballer, maar Charlton be
roept zich op McCarthy's inzicht. Ierland
staat versteld. McCarthy is al eens door
een journalist (ongetraind, middelbare
leeftijd, bierbuik) uitgedaagd voor een
sprintduel, dat McCarthy maar net weet te
winnen. Eerder al heeft McCarthy zich
weinig geliefd gemaakt bij het Ierse volk
door na zijn debuut tegen Polen nogal na-
ief te melden dat hij bij het horen van de
volksliederen geen idee had gehad welk
lied het Poolse en welk het Ierse was ge
weest...
Zo was het immers en zo is het nog
steeds bij de Ieren: de nationale ploeg be
staat voornamelijk uit in Engeland gebo
ren en getogen voetballers met een moe
der óf grootmoeder in Ierland. Genoeg om
voor de ploeg van Charlton uit te komen!
Grappen zijn er tientallen over gemaakt;
eentje wil dat het bezit van een Ierse Set
ter al genoeg is om door Jack Charlton ge
selecteerd te kunnen worden.
Merkwaardig is toch ook de voorkeur
die Charlton blijft geven aan Paul McGra-
th. Elke voetballer die een fractie zou heb
ben geflikt van wat McGrath in de loop
der jaren uithaalt, zou door Charlton al
lang zijn bedankt. McGrath (als kind van
weeshuis naar weeshuis gestuurd, later
een alcoholist van het zuiverste water) kan
echter altijd weer rekenen op clementie.
Op een moment dat Ierland een WK-kwa
lificatie wedstrijd gaat spelen terwijl Mc
Grath in geen velden of wegen te zien is,
zegt Charlton: „Hij ligt waarschijnlijk er
gens in een hotel met een griet en een fles
wodka. It makes me fuckin' angry. Maar ik
hoop hem snel te spreken, want laten we
wel beseffen dat we het hier hebben over
de beste voetballer van Groot-Brittannië."
'Bondscoach zijn' is slim doen. Charlton
is natuurlijk heel slim als hij de 28-jarige
John Aldridge bij Oxford United opduikelt.
Die heeft trouwens een verrassing voor
Charlton door hem op ploegmaat I lought-
on te wijzen; ook een jongen met een Iers
paspoort. Charlton heeft in 'n klap de spits
en rechtshalf die hij zoekt. Als Aldridge en
Houghton worden geselecteerd voor de
eerstvolgende interland en het duo naar
Dublin reist, is het voor beiden de eerste
keer dat ze in Ierland komen...
Geluk heeft Charlton ook op andere
fronten. Ierland speelt haar interlands im
mers op Lansdowne Road, een stadion
van de Ierse rugby-bond. Kenmerk: het
gras is er zo lang dat je de schoenen der
spelers niet meer ziet. Charlton komt dat
eigenlijk wel goed uit; de tegenpartij kan
niet voetballen en voor het kick-and-rush
van de Ieren is het rugbyveld op lansdow
ne Road in feite perfect geschikt. Houden
zo!
Hoe hij het ook doet, hij doet het: de Ie
ren gaan naar het EK van '88 (waar een
lucky kopbal van Kieft hen dus fataal
wordt) en naar het WK van '94 en vier jaar
eerder naar het WK van '90. I'ot de
kwartfinales geraken ze daar. Hulde! De
terugvlucht gaat per Aer Lingus 737, tijde
lijk omgedoopt tot de Saint Jack. Terwijl
even later in Duitsland 50.000 supporters
de wereldkampioenen komen begroeten,
worden de leren in Dublin opgewacht
door liefst 300.000 uitzinnige landgenoten.
Leve Big Jack!
In Liverpool gaat hij er met de Ieren vol
gende week, normaal gesproken, met een
nulletje of drie aan. Ierland zal het Big
Jack niet euvel duiden. De jongens zullen
de bal niet daar hebben gekregen waar het
"hurts'. En anders is het ongetwijfeld weer
een geval van fuckin'off-side.
Of zoiets...
Bogarde stond in augustus na
het winnen van de Super Cup
op een toon alsof hij het tegen
zijn stokdove seniele oude tante
had in het oor van Erica
Terpstra te blèren dat dit nog
maar de eerste was...
Je zou verwachten dat iemand
bij Ajax, een speler, de terrein-
knecht, voor mijn part de me
vrouw van de mediatraining, na
dat geblèr Bogarde erop wijzen
zou dat een toontje later niet zou
misstaan. Af Winston, af! Maar
niks hoor. in Tokyo zag Bogarde
zijn kans weer schoon. En weer
met dat volume.
'Dit is de twéééde...
Chique is anders, maar het zij
Winston vergeven. Nederlands
kampioen, Europees kampioen,
wereldkampioen. Het zal vast
niet meevallen om onder deze
repeterende breuk van succes en
de massa-adoratie gewoon te
blijven. Danny Blind lukt het.
Jari Litmanen slaagt erin. Finidi
en Kanu, zelden uit de pas. De
tweeling, kalm. Van der Sar,
geen woord teveel. Reiziger, een
stille genieter. Bobby Haarms,
stralende glimlach, meer niet.
Overmars, type rustige student
zoekt kamer.
Maar dat sommige Aiacieden nu
en dan toch uit de band sprin
gen in een tomeloos enthousias
me is verklaarbaar.
Wij zijn de besten!'
'De beste van... Amsterdam!'
'De beste van... Rotterdam!'
'De beste van... Eindhoven!'
'De beste van... Eu-Ro-Pah!'
'De beste van... de hele wereld'.
Ajax heeft de wereldbeker ge
wonnen en meer dan vier mil
joen mensen in Nederland zijn
daar live-televisiekijkend getuige
van geweest. Een knappe onder
wijs- of politiestaking zou dat
zijn. die het land lammer legt
dan Ajax op een onbewaakte
dinsdagochtend.
Is Ajax nu echt onoverwinnelijk,
vraag je je zo langzamerhand
wel eens af?
Nee, natuurlijk.
Maar welke club is in staat van
Ajax te winnen dan?
Willem II? Normaal gesproken
niet.
Ferencvdros, aanstaande woens
dag in de Champions League?
Lijkt me van niet, wordt gewoon
2, 3, of 4-0, al naar gelang het
Ajax schikt.
Gelukkig maar dat de KLM en
de KNVB alles in het werk stellen
om de competitie nog een beetje
spannend te houden, al maak ik
mij sterk dat Ajax ook achteruit
slaapwandelend en groggy van
de jet-lag die Tilburgers er mor
gen wel met een nulletje of wat
onder krijgt. Maar erg slim van
de KNVB is het natuurlijk niet
om de Ajacieden geen dagje rust
te gunnen. Voor je het weet eist
die wereldreis Madrid- Lokyo-
Tilburg met terugwerkende
kracht alsnog zijn tol tegen de
leien.
Brak ik vorige week al een lans
voor een na het winnen van de
wereldbeker op te richten poli
tieke partij Hup Ajax!, waarbij
ik tussen de regels door heime
lijk hoopte op een kabinet Van
Gaal-Kok (of Van Gaal-Bolke-
stein of Van Gaal-Van Agt, ja,
met Van Agt, dat zou een mooi
koppel zijn), nu ineen ik in Mie
ernst dat Van Gaal ook geschikt
zou zijn als KLM-lijnvlucht-
n urn merdoorgever-aan - vreem -
de-luchtvaartautoriteiten of als
competitieleider. Eerlijk gezegd
zou Van Gaal volgens mij alles
kunnen en dit is nauwelijks iro
nisch bedoeld.
I Jockeyvrou wenbondscoach,
scheids- of grensrechter, quiz
master, een talkshow, televisie
commentator, voor elk van deze
functies is de Ajax-coach beter in
de wieg gelegd dan de huidige
functionarissen. Ik wed dat hij
de laatste penalty er zelf ook in
geschoten had, nog onhoud
baarder dan Blind.
Ja, Van Gaal is van alle markten
thuis.
Maar een andere tekstschrijver
zou niet misstaan.
Want wat zouden wij bij onszelf
hebben gedacht ais Gremio per
ongeluk de cup gewonnen had
en Felipe Scolari zou na terug
keer in Porto Alegre vanaf het
gemeentehuisbordes met over
slaande stem hebben geblèrd:
wij zijn de beste van Porto Ale
gre, van Rio, van Vasco da
Gama, van Zuid-Amerikaodh,
van de hééle wereld? Wel, laten
wij het noemen zoals het is, dan
zouden u en ik ons op z'n
zachtst gezegd hebben afge
vraagd of die beste, brave mijn
heer Scolari niet wat te lang in
een vliegtuigstoel gezeten had.
Of zoiets...
Frank f
Snoeks is
verslag-
gever van t
Studio 1
