Files op vele manieren op te lossen (3) Feiten &Meningen VRIJDAG 1 DECEMBER 1995 Verbeteren Mijn suggesties: verbeteren en uitbreiden van provinciale wegen om snelwegen te ontlasten, het laten rijden van bussen via de vluchtstroken, geen autokostenvergoeding voor diegenen die hun werkzaamheden verrichten op vaste tijden. Het heeft geen /.in de brandstof duurder te maken; dat moet grotendeels toch weer door de bedrijven worden betaald. In reke ning rijden /.ie ik ook niets. Dat vergt grote investeringen en is geen directe oplossing. Dat geldt ook voor spitsbelasting. Openbaar vervoer moet goedkoper worden om de overstap gemakkelijker te maken en de aan sluitingen moeten beter worden. LEIDEN F.P KRUIT Fiets en bus Knkele middelen in de strijd tegen de files zijn: 1Afbouwen van de reiskostenvergoeding woon-werk-verkeer. Mensen die nu veel ki lometers maken worden daarvoor beloond door hun werkgever. 2) Aanleg fietspaden. De fiets is in de-Rand stad vaak vlugger dan de auto. In Alphen aan den Rijn loopt een fietspad met onge lijkvloerse kruisingen van oost naar west zonder verkeerslicht. Doe er een inhaal strook bij voor de racefietsen en de auto blijft nergens meer. Files worden korter als de fiets voor iedereen leuk wordt. 3) Beperken verkeersinformatie. Ik stel voor dat de verkeersinformatie nog maar via één zender wordt doorgegeven. 4) Voorrang aan de bus. De voornaamste reden van veel mensen om niet met open baar vervoer te gaan is dat het niet op tijd rijdt. Als iedere automobilist de bus overal voorrang geeft vervalt die reden en gaan er meer mensen met de bus waardoor er weer minder auto's overblijven. 5) Verminderen vrachtverkeer. De reden dat er zo veel vrachtwagens rijden is dat we te genwoordig liever ons meubilair in I lengelo kopen, de Franse appels en de Italiaanse mandarijnen lekkerder vinden dan de Westlandsc en de schilder bij voorkeur uit I loensbroek laten komen. Kijk bij uw aan koop waar het vandaan komt en voor ons hoeft die vrachtwagen dus niet meer zo ver te rijden. KOUDEKERK AAN DEN RUN CHRIS VAN DER OUW Bromfiets De laatste jaren is de groei van het aantal auto's alsmede het aantal gereden kilome ters betrekkelijk gering. De groei van de files gaat hier ver overheen. Steeds meer parti culieren rijden in een lease-auto. Deze maakt deel uit van de arbeidsvoorwaarden. I )e werknemer zal de auto maximaal ge bruiken omdat hij er via de inkomstenbe lasting een smak voor moet betalen. Car poolen met de lease-auto levert nauwelijks voordeel op. Door het de werkgever fiscaal onaantrekkelijk te maken kan deze ontwik keling worden ingedamd. Andere anti-file ideeën: 1Schaf de aftrekbaarheid van de kosten woon-werk verkeer volledig af indien geen OV-abonncmcnt kan worden overlegd. 2. Ceef het OVmeereigen stroken, versterk de hoofdlijnen, weinig halteplaatsen en zorg dat de reizigers gratis kunnen parke ren. 2. Zorg dat de OV klant met één enkele kaart in het hele land kan betalen. 4. Maak de steden tijdens de spits alleen toegankelijk voor auto's met ten minste twee inzittenden. Maak het gebruik (in Huropees verband) van auto's duurder en zorg dat bepaalde groepen dit geld niet weer via de belasting terug kunnen krijgen. 6. Geef het vrachtverkeer zijn eigen stroken in combinatie met een inhaalverbod. Zelf heb ik. toen mijn werkgever ging ver huizen, een bromfiets gekocht. Gezien de afstand (vijftien kilometer) was dit voor mij de oplossing. LEIDEN A D. STUIVENBERG Push en pull Twee soorten van middelen staan de over heid ter beschikking: De push-methoden (onaantrekkelijk maken van autorijden) en de pull-methoden (aan trekkelijk maken van alternatieven). Vergaderingen kunnen uitstekend per tele foon plaatsvinden, documenten kunnen per fax worden aangeleverd. Pure tijdwinst. Alternatief voor het autogebruik is het veel- verguisde openbaar vervoer. Dit kan aan trekkelijker worden gemaakt, bijvoorbeeld door de mogelijkheid van parkeer- en stal lingruimte hij trein- of busstation te garan deren en daarnaar dan ook te verwijzen vanaf de weg. Informatie op stations moet beter (waarom is de trein verlaat, waar kan ik bellen), het wachten hoeft geen verloren tijd te zijn als er een drogist, lectuurwinkel en misschien zelfs een kleinschalige supermarkt zijn. Op sommige stations worden al proeven ge 'na.'^jn met stomerijen die 's morgens en 's avonds een uurtje open zijn. I )e wegen zijn dan weer vrij voor degenen die ze nodig hebben: ouderen, gehandicap ten en een enkele vertegenwoordiger. HAARLEM H. HOMMES Werktijden De capaciteit van veel wegen is alleen op werkdagen en slechts gedurende een rela tief korte tijd onvoldoende. Primaire oor zaak van de files is dan ook niet de capaci teit van ons wegennet... maar het verschijn sel 'vaste werktijden'. Misschien reden om werkgevers met finan ciële middelen te stimuleren om variabele werktijden in te voeren in die branches waar dat mogelijk is? Persoonlijk maak ik nooit afspraken in 'Spitstijden' en sta daar om zelden of nooit in een file. Zélfs niet op de beruchte knelpunten. CRUQUIUS NICO TER HAAK De politiek ziet geen blijkt uit de oproep in bussen op vluchtstro- lisering. Vandaag de kranten van vrijdag 24 en dinsdag 28 novem ber. Een aantal me ningen is door de re dactie ingekort. Niet rijden mogelijkheden om de files op te lossen. Onze lezers zitten echter be paald niet om oplos singen verlegen. Dat de krant om met sug gesties te komen. Er is een stroom aan reac ties op gang gekomen. Een greep daaruit: ken laten rijden, een vangrail tussen vracht wagens en personen auto's, thuiswerken via Internet en flexibi- derde reeks bijdragen van lezers aan het op lossen van de files. De eerste twee series re acties stonden in de Uitbreiden Hik Huropes land berekent voor af, hoeveel auto's er het komen de jaar bij zullen komen en ook de opbrengst uit de accijns en hoeveel de premie van de auto verzekering mag stijgen. Maar een gezond bedrijf dat de omzet ziet stijgen en het magazijn uit z'n voegen ziet barsten, gaat uitbreiden om aan de vraag te voldoen. Maar wat doen en de den de politici in hun kabinets periode: grote problemen voor uit schuiven en het autorijden op de meest makkelijke manier duurder maken, zoals rekening rijden en/of tolwegen bespreek baar maken, om files te bestrij den Hetzelfde geldt voor het open baar vervoer dat altijd ver zal achterlopen op vraag en aan bod inzake de mobilisatie van personen en goederen. Neen, gewoon nog meer mensen in dezelfde wagon en het kaartje telkens duurder maken. Als voormalig chauffeur heb ik al die jaren de veranderingen van dichtbij meegemaakt en weet dat politici zich voor die vier jaar, dat ze zeker zijn van die goedbetaalde stoel, zich niet écht verantwoordelijk zullen gaan voelen om écht dit pro bleem aan te pakken, zoals an dere Huropese landen of in de VS. Maar ja, wie ben ik? LEIDERDORP BRAM HENSING Geen oplossing Ik heb geen oplossing, wel enige aanbevelingen om files tegen te gaan: Op alle autosnelwegen 120 kilo meter per uur. Vrachtverkeer op alle knelpunten op één baan. Werken aan het onderhoud al léén in de 'daFuren. Exceptio- nele' transporten alléén 's nachts. Geen extra snelheids controle bij wegwerkzaamhe den, dat veroorzaakt alleen maar extra files. Verminderen van het aantal op- en afritten. Opheffen van aparte busbanen en carpoolstroken (te hoge kos ten, te weinig rendement). Af schermen en/of verwijderen van aandachttrekkende en aflei dende objecten. Transporten van duurzame/houdbare goe deren waar mogelijk per trein en binnenvaart. Efficiënter be strijden van calamiteiten door verzorgen en afvoeren van slachtoffers per helikopter, als vredestaak voor de luchtmacht. Ik ben mij zeer wel bewust van de aanklevende beperkingen. De huidige situatie is mede be paald door onze welvaart, ruim telijke ordening en maatschap pij structuur. Files zijn alleen op te heffen door een totale maat schappelijke verandering zowel sociaal, economisch, bestuurlijk en technisch. Dit is echter niet op korte termijn te realiseren. RUSENHOUT M BLOEMENDAAL Safety beeper Geen woorden maar daden: Aanpakken dat fileprobleem! Aan de diverse ideeën om de fi les te reduceren zou ik de vol gende suggesties toe willen voe gen: Verplichte installatie van een safety beeper. Alle auto's zouden verplicht moeten worden voorzien van een apparaat dat voortdurend de eigen snelheid en de afstand tot de voorganger meet. Met be hulp van deze gegevens contro* leert het eveneens de verhou ding tussen snelheid en afstand. Wanneer men op de snelweg te hard rijdt geeft de beeper conti nu een stevig signaal in de auto, houdt men bij een zekere snel heid te weinig afstand don gaat een ander signaal klinken. Is zo wel de snelheid te hoog als de afstand te gering dan klinken beide. Verder moet bij overtredingen veel sneller worden overgegaan tot het intrekken van het rijbe wijs. Alcohol is al helemaal uit den boze: mensen die onder in vloed rijden verdienen geen rij bewijs: intrekken! Het wordt onderhand de hoog ste tijd voor wat gezonde disci pline! HAARLEM MAURICE VAN ULDEN Scheiden Ik heb vijftig jaar door Neder land gereden, zowel met luxe auto's, vrachtauto's, luxe auto met aanhanger, zowel overdag als 's nachts. Er is volgens mij maar één oplossing en dat is het plaatsen van een vangrail tus sen vrachtwagens en personen auto's. Over het scheiden van wegen voor vracht- en personenver voer wordt steeds meer gespro ken. De ANWB wil het nu ook. Er is echter geen geld beschik baar met als gevolg dat het bij praten blijft. Verder pleit ik voor snelheids begrenzing voor vrachtauto's, waardoor zij allemaal niet har der kunnen rijden dan tachtig kilometer. Dat voorkomt veel problemen, vooral bij gladheid en mist. UMUIDEN B TROMP Dat opgestoken vingertje! Bij het volgen van de lezersdiscussie over het fileprobleem vallen me twee za ken op: het absolute gebrek aan realiteitszin en de calvinistische instelling van het merendeel van de briefschrijvers. Terugdringen van de groei van het auto park, de leeftijdsgrens voor een rijbewijs verhogen, NS-vouwfietsen, auto weg doen, uitbreiding van industriegebieden verbieden, evenals twee auto's per ge zin, openbaar vervoer gratis: wat ontstellend naïef. De feiten liggen immers on wrikbaar op tafel: Nederland heeft gekozen voor de auto, het openbaar vervoer zal tot in lengte van dagen duur en gebrekkig blijven, de Nederlander koppig en eigenwijs en het regeringsbeleid kortzichtig en door politieke en persoonlij ke belangen verziekt blijven. Oftewel: als je voor de auto kiest, accepteer de fi les dan ook. En dan dat typisch Nederlandse opgestoken vingertje! Die farizeeërs die ver manend over het milieu en de ineenstortende economie zemelen zonder iets van de problematiek te weten en vooral: die anderen hun genoegens ontzeg gen omdat ze zelf niet mogen genieten van de Heere. Goddank blijft die Neder lander eigenwijs. Mijn vriendin en ik hebben allebei een auto. Ik een grote, du re, snelle van de zaak, zij een kleinere, goedkopere, minder snelle van zichzelf. Wij rijden veel en graag. Hard ook, omdat dat lekker is. Milieuvervuiling? Ach, de bijdrage van uitlaatgassen van privé-auto's aan die luchtvervuiling is im mers maar zeer gering. De farizeeër: 'Als iedereen zo zou denken...'. Welnu, niét iedereen denkt zo, dus houd op met zeuren en trek de kerkdeur goed ach ter u dicht. En ten slotte: wij zullen niet zeggen dat in files staan onze hobby is, maar wij aanvaarden het blijmoedig. HAARLEM H. DE VRIES EN W. PORTEGIES Vierdaagse Naar mijn mening is de oplos sing van het file-probleem de volgende: Totale invoering van een 36-uri- ge werkweek. Deze werkweek van vier dagen van negen uur in blokken over de maandag tot en met de zaterdag. Voordelen: reducering van de verkeers intensiteit met mini maal twintig procent en het we gennet hoeft niet te worden uit gebreid. Nadelen: Het bedrijfsleven zal zich moeten aanpassen aan een vierdaagse werkweek van het personeel en een zesdaagse opening van het bedrijf. De miljardenbesparing die de overheid overhoudt kan via pre mie-verlaging naar het bedrijfs leven terugvloeien, ter compen satie van een 36-urige werk week. LEIMUIDEN FREEK VERHOEVEN Deltaplan Rekening rijden is een mogelijk heid om gedurende de spitsuren mensen, die niet ac tief zijn in het arbeidsproces, gedurende deze tijd van de snelwegen te houden. Alleen in de spits. Het heeft geen zin om het auto-rijden duurder te ma ken. Ook is het moreel niet te verantwoorden om de mensen, in de vrijheid die zij hebben door het bezit van een auto, te beknotten. Vluchtstroken niet definitief tot snelweg verklaren. Het gebruik van de vluchtstroken zal het aantal ongelukken doen toene men. Er dienen meer en beter bevei ligde snelwegen te worden aan gelegd. Zo zal Nederland zijn naam als distributieland kun nen handhaven. Stadswijken worden momenteel zo aangelegd, dat over enkele jaren als de kinderen groot zijn en een auto aanschaffen, de problemen om de wijk te verla ten of in te komen zeer groot zullen zijn. Wat betreft het openbaar ver voer: Ongeveer een eeuw gele den werd in Londen een begin gemaakt met het aanleggen van de ondergrondse. De Randstad moet er ook snel mee beginnen. Een ondergrondse van bijvoor beeld Alkmaar naar Rotterdam met verschillende aftakkingen. Er dient een Deltaplan voor het verkeer te komen. Het eenvou digste zou zijn. om voor een aantal jaren de politiek, op dit gebied, onbekwaam te verkla- Laten we de handen uit de mouwen steken en wat gaan doen. UMUIDEN G. STREEFLAND Thuiswerken via Internet Files ontstaan niet door auto's. Dat is slechts een gevolg. Files ontstaan omdat mensen zich moeten verplaatsen om hun werk te verrichten of te kunnen gaan verrichten. Willen we het file-probleem aanpakken dan zullen we daar de op lossing in moeten zoeken. Dus: de noodzaak van het verplaatsen verminderen! Dit betekent niet dat we naast ons werk moeten gaan wonen, maar dat we meer gebruik moeten maken van de communicatiemiddelen die reeds ontwik keld zijn en gaan worden. Een eerste stap zou nu al gezet kunnen worden door het tele-werken te bevorderen, ofwel thuiswerken via Internet of telefoonnet. Dat dit nu al mogelijk is, is bij een te kleine groep mensen bekend. Op deze manier zou een groot deel van het werk thuis verricht kunnen worden. Hoeveel kilometers file zou dat schelen? De overheid denkt daar blijkbaar anders over. Men praat wel over de electroni- sche snelweg, maar de financiële ondersteuning is nihil. Subsidies zijn nu een maal noodzaak, temeer omdat de bedrijfsstructurering volledig aangepast zal moeten worden. Doch de thans geldende subsidies voor het digitale verkeer staan in schril contrast ten opzichte van de slordige 8 miljard, welke gereser veerd staan voor de Betuwelijn. Men vindt de trein blijkbaar belangrijker, dan een goed ontwikkeld bedrijvenpark in Nederland Ondanks alles zijn er gelukkig nu al bedrijven in Nederland die werken met dit soort systemen en dat scheelt file-kilometers! Dus. dames en heren in Den Haag. word wakker en besteed onze belastingcen ten aan de 'snelweg' van de toekomst en niet aan die van klein burgerlijk ach terhaalde systematiekjes, welke alleen maar irritatie opwekken en nooit tot een oplossing zullen leiden. HAARLEM MARCEL VAN DE STEEG Korte en lange termijn Ik denk ten eerste aan een korte-termijn-oplossing, want het openbaar vervoer is ook niet in staat om op korte termijn zodanig maatregelen te nemen dat alle reizigers daarmee kunnen worden verv oerd. I.aat de helft van de werknemers een uur vroeger op zijn of haar werk komen en geef deze een ontbijt. De ande re helft komt een uur later en krijgt de avondmaaltijd op het werk. Per week of per maand wisselen. Langere termijn-oplossingen. Wegen boven de bestaande snelwegen bouwen voor gewone auto's, beneden bussen en vrachtvervoer laten rijden. Bij afritten bij de steden parkeergarages maken, mooier zou zijn de afritten naar de eind stations van het stadsvervoer laten lopen zodat daar de inmiddels gebouwde parkeergarages gebruikt kunnen worden. Het stadsvervoer dient wel naar deze garages nachtvervoer te onderhouden. De financiering: De staatsschuld vergroten, de rente staat nu zeer laag. De ge neraties die nu leven, hebben de lasten van de aanleg, toekomstige generaties de lasten van de aflossing van de staatsschuld, maar het gemak en de mindere kosten van een beter vervoer. Het verbouwen van de bovenste twee etages tot appartementen voor één- of twee-persoonshuishoudens van grote kantoorgebouwen zou misschien ook nog een oplossing zijn om de werknemers dichter op het werk te brengen. HEEMSTEDE A.H. KLEIDEMA-VAN HOUTEN Uit het pluche Wil de regering serieus aan file- bestrijding doen, dan zullen de door het volk gekozen regeer ders, zoals oud-premier Lub bers het eens verwoordde: 'Uit het pluche moeten komen', want met gouden handdrukken, het aanleggen van dure stroken die later niet bleken te wer ken en nog meer belasting geld verslindende projecten, is het de belastingbetaler, die ook nog de verhogingen voor de sa larissen van het parlement en andere hoogwaardigheidsbekle ders moet opbrengen. Waarom niet het potje voor het (schone) milieu, potje voor gou den handdrukken en het potje voor de salarisverhogingen van parlementariërs en hoogwaar digheidsbekleders gebruiken om de tarieven van het open baar vervoer drastisch te verla gen? Het openbaar vervoer flink te subsidiëren, zodat de prijs van de bus-/treinkaarten flink omlaag gaat. Gemeenten zou den busjes of desnoods de paar dentram kunnen inzetten naar het centrum van de stad. Een goed voorbeeld was de Blauwe Tram, die via het cen trum van Leiden (de Breestraat) en het centrum van Voorscho ten naar Den Haag/Schevenin- gen reed. Vele bussen kunnen dan uit de Breestraat verdwij nen, waardoor het daar weer rustig wordt. Als de regering het openbaar vervoer zo goedkoop maakt dat autorijden slecht wordt voor zijn portemonnee, dan wordt er gebroken met al die vastgeroes te tradities. VOORSCHOTEN E.R.A. VAN DER ZUL Files ontstaan door een stagneren van ee te grote verkeersstroom bij een bepaalde wegbreedte. Het nodige is geprobeerd ot dit verkeer zo soepel mogelijk te laten ve pen door wegverbreding en -verbetering zonder het gewenste resultaat. Beter lijkt mij te proberen meer greep te krijgen op het verkeersaanbod, maar dan niet via di methode van het duurder maken van he autorijden, want dat heeft nauwelijks effi Het moet mogelijk worden zonodig een deel van de automobilisten het recht te c zeggen om op een bepaalde dag (of bepé de uren) gebruik te maken van te drukke autosnelwegen. Dit zou voor het normali geregelde woon-werkverkeer betekenen: één dag per week de auto thuis laten. Ik 1 me voorstellen dat autonummerplaten voorzien worden van bepaalde electroni sche voorziening (chip, sensor, streepjesi de) waardoor overtreders eenvoudig gert- streerd kunnen worden. Behalve file-bestrijdend is deze aanpak: Geldbesparend (wegen hoeven niet vt breed te worden) Milieu-vriendelijk (het autogebruik wordt teruggedrongen) Efficiënt (meer gebruik van het openb vervoer) DORDRECHT.J.C. BALHUIZEN Vijftig per uur Het fileleed zou verminderen als op de a towegen in de Randstad bij dreigende fil vorming een maximum snelheid van vijf kilometer per uur verplicht zou worden. Naast het feit dat vijftig ongetwijfeld een veilige snelheid is, is het ook een tempo waarbij sommigen op bepaalde trajecter 1 toch de trein zullen prefereren. Mooi! Vo j anderen zal het prettig zijn te weten met vijftig constant door te kunnen rijden, in 1 plaats van het huidige hollen of stilstaan 1 tussen huis en werk. Ie kunt je reistijd wr plannen. Een zwak punt in het systeem is dat er b vijftig en volledige belasting geen enkele* meer zit in de capaciteit van een rijstrooi Eén lekke band of een auto zonder benzj levert al direct een ernstige schokgolf op de rij er achter. Als het betrokken voertu dan niet rap kan uitwijken naar een vlutX strook, komt alles gegarandeerd tot stil- stand. Op de naastgelegen rijstrook (-strjj1 ken) is immers ook geen capaciteit bescr( baar voor invoegen en dus komt alles ge?1 randeerd stil te staan. Het is dus zeer onverstandig de vlucht- k° strook te gaan gebruiken als extra rijstroc' Dat geldt ook nu, bij tempo tachtig of ht^1 derd. Beter een beheerst probleem dan onvoorzien probleem. a HARLEM JOEP WANDERS 70 kilometer Ie Er zijn manieren te bedenken waardoor^ file-leed af kan nemen. Bijvoorbeeld als 31 dereen van vlak voor de spits tot na de sl zijn snelheid zou reduceren tot 70 kilom e ter per uur en met deze snelheid door z<(jj blijven rijden. Het is namelijk door TNCk berekend dat dat een snelheid is die een.^ der kan beheersen. De capaciteit van de c weg kan dan zo optimaal mogelijk word?r benut. File-vorming komt namelijk voornameli>e door afremmen. Als één auto op een we{a afremt, volgen er meer. Is de rij auto's la dan heeft dit rem-effect tot gevolg dat d^_ laatste stilstaat. Een zeer gevaarlijke sitUv tie. Mocht er geen kop-staart botsing uitfV voortkomen, dan zullen toch al deze aut weer op moeten trekken hetgeen ook zijl tijd in beslag neemt en er is op een drukV weg weer een file geboren. Rijdend in de file kan ik er niets tegen r doen. Ik zit me alleen maar te ergeren eil moet mij aanpassen aan de rest van de meute. Daarom heb ik als alternatief de fiets, maar ja, iedere dag 50 kilometer fie sen Haarlem Schiphol vice versa, je hD< er ook wel eens geen zin in. ie ie HAARLEM PIET KLOMPMAKER tt Eén dag niet )a Alle auto's (ook vrachtwagens) zouden éro werkdag per week niet op de openbare vér in Nederland mogen rijden tenzij alleena; vóór 7.00 uur. en na 19.00 uur. Degenenjis zich per se willen of moeten verplaatsennj hebben dus nog wel de kans maar dan i i< vroeg of laat. Internationaal vrachtverkeajl heeft ook nog alle vrijheid om over de givt te komen. Uitzonderingen gelden voor dc toren, politie, ambulances, taxi's etceten i Niet echter voor politici en andere officitej personen! vi Wie wanneer niet mag rijden kan bepaake worden op grond van het eerste cijfer intil kenteken ofwel met behulp van moeilijkijl vervalsbare kleurstickers, uit te geven do__ de Rijksdienst Wegverkeer. Strenge conti op naleving is nodig door politie. Op gro wegen ten minste driehonderd extra fotc waarnemingsposten. Zware boetes op o>' tredingen. Overigens is in andere landen en stedeni zo'n systeem van kracht. In Athene mog op bepaalde tijden op 'even' datums allé auto's met 'even' nummers rijden en de 'oneven' nummers op 'oneven' data. Me dit systeem draagt iedere autorijder bij, een aantal verstokte forensen leren 'poo en zullen anderen het openbaar vervoer ren kennen. HAARLEM »TJ. COEBERGH VAN DEN BRAAK Stalling Als mogelijke oplossing voor het 'file-pro bleem' is te overwegen bij carpoolplaatstf een fietsenstalling aan te leggen die dan ook voor fietsen bereikbaar moet zijn. M" gelijk is op die plaatsen ook mobiele wac' ruimte te realiseren. Als het werkt dan kè men op die manier honderden miljoenel besparen op de aanleg van nieuwe wege» HAARLEM» FJ. REUS

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1995 | | pagina 2