Cultureel centrum
definitief dicht
Prettige feestdagen met Mrs. Einstein in LAKtheater
Geworstel met onderjurken en panties
Cultuur&Kunst
Festival in Den Haag:
'de weduwe van Indië
P
>ueen geeft geld cd aan Aids
Indonesische kunst
in Haagse artotheek
CHEF GERT VISSER, 071*838(441
Met de première van het to
neelstuk Soekarno van Jan
Blokker door het Nationale
Toneel is gifteren in de Ko
ninklijke Schouwburg in Den
Haag het festival
Indië/Indonesië van start ge
gaan, Het festival, dat zich op
verscheidene locaties afspeelt,
duurt tot en met 10 december.
In negentig voorstellingen
toneel, dans, literatuur, mu
ziek, film en beeldende kunst
wil het festival kunstenaars uit
beide landen laten ingaan op
de gezamenlijke geschiedenis
en laten zien hoe /ij zich door
eikaars cultuur hebben laten
inspireren.
Bij de officiële opening zette
Tweede-Kamervoorzitter
Deetman het festival tegen de
achtergrond van het publieke
Indonesië-debat, dat eerder
dit jaar in Nederland rond de
vijftigste verjaardag van de
Indonesische onarhankelijk-
heidsverklaring is gevoerd. I let
blijkt dat het geheugen ten
aanzien van de recente ge
schiedenis lekker dan een
mandje is, aldus Deetman. Hij
hoopt dat het festival ertoe bij
draagt onder ogen te zien wat
er gebeurde, om er in de toe
komst op een goede manier
mee om te kunnen gaan.
De I laagse wethouder linge
ring (cultuur en financiën)
noemde het gezien de moeilij
ke financiële situatie waarin
de stad verkeert, bijzonder dat
de gemeente de grootste li
nancier van het festival is.
„Aan de andere kant is het
vanzelfsprekend voor Den
Haag, de weduwe van Indië",
zo zei zij.
iul van Vliet werkt aan nieuwe show
Ïjhaag Paul van Vliet is begonnen met het schrijven van een
£jwe theatershow. Het is de bedoeling dat de try-outs in het
rjaar van 1997 worden gehouden. De officiële voorstellingen
jnnen dan een half jaar later. „De rol van Higgins in 'My fair
t' kwam goed uit, ik wilde wat anders, maar nu verlang ik
;r naar een eigen show", aldus de cabaretier. „Hoe de nieuwe
jv eruit gaat zien Weet ik nog niet, daarvoor ben ik nog te kort
|g"
iolse stad verbiedt fdm 'De Priester'
ftCHAUDe autoriteiten van de Zuidpoolse stad Rzeszow
hen de vertoning van de Britse film 'De Priester' verboden
9Qens „de gespannen situatie na de presidentsverkiezingen".
gemeentebestuur plaatst zich met zijn besluit op een lijn
qn de katholieke kerk in Polen. Die bestempelde de film over
homoseksuele géestelijke als afschuwelijk. De beslissing van
tad komt na de verkiezingsoverwinning van de ex-commu-
Aleksander Kwasniewski. De succesvolle uitdager van Wale-
BOeit voor een strikte scheiding van staat en kerk.
ilwassenen zingen kinderliedjes
^rpwuk» Professionele muzikanten, verbonden aan de afde-
Muziek van zorgcentrum Willem van den Bergh, hebben
:ctlcd uitgebracht met twintig kinderliedjes. Op de cd, getiteld
trdolleke Kadaa', staan liedjes als 'Berend Botje', 'Hop Marjan-
p' en 'Twee emmertjes water halen'. Volgens de makers no
de cd uit tot 'hartstochtelijk meezingen door jong en oud',
jedjes worden gezongen door Fiene Butters Ruben,
m
ceternationaal contract voor Soerjadi
kerk» De pianist Wibi Soerjadi heeft een internationaal con-
I getekend bij Philips. Tot dusver was de dirigent Bernard
link de enige Nederlander die hem daarin bij deze platen-
Itschappij voorging. Een en ander betekent dat de cd's van
fjadi wereldwijd worden uitgebracht. In het kader daarvan is
jianist al begonnen met de voorbereidingen van een nieuwe
lie komend voorjaar moet verschijnen korte en veel gevraag-
bmantische werken. Aansluitend daarop gaat de pianist met
Repertoire van deze opname het land in.
Emeur vandaag al gesloopt
Löw stuwende
kracht in
'Soekarno'
THEATER
RECENSIE «MAX SMITH
Soekarno. door Het Nationale Toneel
Tekst: Jan Blokker. Regie Johan Does
burg met o.a. Victor Löw, Joke Last, Jo
han Ooms, Han Kerckhoffs, Esgo Heil en
Menno van Beekum Gezien: 30/11Kon
Schouwburg, Den Haag Aldaar: t/m 912
Nadat koningin Juliana de onaf
hankelijkheidsverklaring van
Indonesië heeft voorgelezen,
krijgt president Soekarno een
goeling (een rolkussen) met een
kroon en een strik aangereikt
van zijn vertrouweling Abu.
Daarmee kan hij op afstand ver
der dromen over I lolland en de
vorstin, die hij ondanks alles
liefheeft. Op de achtergrond
dansen de andere personages
op de melodie van een Weense
wals.
Eén ideaal is in vervulling ge
gaan: hij heeft het voor elkaar
gekregen dat zijn land zich na
meer dan drie eeuwen koloniale
overheersing heeft bevrijd. De
andere wensdroom: eens naar
Nederland te mogen komen en
de koningin te ontmoeten is
nooit uitgekomen. Op beschul
diging van collaboratie met de
Japanse bezetters in Indië
mocht niet hij, maar vice-presi
dent I latta bij de ondertekening
van de overdracht aanwezig
zijn.
Na eerder filmscenario's en
de opera Esinée geschreven te
hebben, is Soekarno het eerste
toneelstuk van Jan Blokker.
Hoewel de persoon Soekarno in
de cruciale periode 1942-1949
centraal staat, is het geen docu
drama over de Japanse bezet
ting, de vrijheidsstrijd van de
Indonesiërs, de politionele at
tics en de uiteindelijke zolfstan
dighcid. Al die aspecten worden
belicht, maar wat Jan Blokker
vooral via de persoon Soekarno
wil aantonen is dat grote om
wentelingen in de wcreldge
schiedents veelal worden ver
oorzaakt door in de kern kleine
drijfveren.
Soekarno zit vol tegenstrijdig
heden. Hij is een zelfverzekerde
volksmenner, die daarentegen
momenten van verlammende
twijfel kent. Hij is een geestige
en innemende levensgenieter
met een groot zwak voor de
vrouwtjes, maar ook iemand die
uit berekening en opportunis
me over lijken gaat. Vol haat en
minachting kan hij zich over de
Nederlanders uitlaten, maar hij
is week als was wanneer het lied
Ik heb u lief mijn Nederland
weerklinkt.
Victor Iiiw laat al deze tegen
kantingen subliem uitkomen.
Hij is de stuwende kracht.
Sjahrir en 1 latta, de intellectuele
companen van Soekarno, wor
den door respectievelijk Han
Kerckhoffs en Menno van Bee
kum eveneens zeer karakteris
tick uitgebeeld.
De sympathie van Jan Blokker
gaat overduidelijk uit paar de
Indonesiërs. Hij schildert de
Nederlanders af als bekrompen,
calvinistische betweters die
nauwelijks notie hebben van
wat er zich in hun kolonies af
speelt. Bijna cabaretesk is de
scène, waarin een aan diarree
lijdende Drees (Johan Ooms) in
een uit zuinigheid niet gekocht,
maar geleend en daardoor te
krap tropenpak, samen met
Beel (Ad van Kempen) als mi
nisters op bezoek in Indië zijn.
Om de eigenaardigheden van
Soekarno en de zijnen valt
eveneens heel wat te lachen.
Met optredens van de zanggroep Mrs. Einstein
overbrugt het IAKtheater, net als vorige jaren, de
donkere dagen tussen kerst en nieuwjaar. Van 26
tot en met 30 december brengen Saskia van Zut-
phen, Suzanne Venneker en Paillette Willemse
hun nieuwe theatershow In Concerf ten gehore.
Op het programma van de concertreeks staan
onder meer de favoriete nummers van bekend
heden die de dames in hun carrière hebben ont
moet. De lievelingsliedjes van bijvoorbeeld Maar
ten Spanjer, Beis Westerweel en Bolkenstein.
Daarnaast, hoe kan het anders in deze tijd, zingt
Mrs. Einstein bekende kerstliedjes.
De dames omschrijven zichzelf als een theatra
le zanggroep. „Op ons repertoire staan alleen
maar covers," zegt Van Zutphen. „Er zijn nu een
maal zoveel mooie liedjes die te snel verdwijnen.
Wij blazen ze op onze eigen theatrale manier
nieuw leven in, waardoor ze soms onherkenbaar
worden. Maar wel mooi. Dus niet alleen zingen,
maar ook visuele effecten en sketches. We probe
ren direct op het publiek te reageren, zoals we
ooit bij optredens op het biljart in cafés hebben
geleerd. Zo hopen we dat het concert een echt
feest wordt."
Normaal worden de drie dames van de zang
groep bijgestaan door hun eigen driepersoons-
-band. Maar tijdens de optredens in het LAKthe
ater is er ook een aantal Special guests. Zo geven
de leden van de groep Ten Sharp acte de presen
ce. En daarnaast treden ook de twee nieuwe zan
geressen op, die Mrs. Einstein volgend jaar op
hun theatertournee gaan versterken, liet blijft
een verrassing wie van dit vijftal op welke dagen
met Mrs. Einstein meezingt.
Mrs. Einstein, 26 t/m 30 december in het
LAKtheater, begint steeds om 20.30 uur. Voor
reservering: 071 r> 124890.
aag hans piet
renpden van Queen, die in
ihun flamboyante zanger
pie Mercury aan de ziekte
verloren hebben besloten
wereldwijde opbrengsten
tiet album 'Made in hea-
vandaag, op Wereld Aids-
door te sluizen naar The
lury Phoenix Trust. Gita-
Irian May heeft dat in een
ericht van platenmaat-
jipij EMI laten weten.
Mercury Phoenix Trust
|i organisatie die werd op
gezet door de leden van Queen
en hun manager Jim Beach om
het geld, dat na het 'Freddie
Mercury Tribute Concert for
Aids Awareness' in april 1992
binnenstroomde, wereldwijd
een bestemming te kunnen ge
ven. „Wij steunen honderden
grote en kleinere projecten.
Het geld gaat niet alleen naar
onderzoek, maar ook naar
mensen die leven met hiv. We
proberen hun laatste jaren nog
enigszins aangenaam te ma
ken, al is dat moeilijk voor ie
mand die de dood in de ogen
kijkt", aldus Brian May.
„De bedoeling is het per
land binnengekomen geld van
'Made in heaven' ter plaatse te
besteden. Het bedrag dat bij
voorbeeld in Zuid-Afrika bin
nenkomt, zal worden gebruikt
om verpleegsters op te leiden
voor het Kwazulu-centrum van
Natal. Dat verpleegtehuis is
opgezet als opvangscentrum
voor patiënten die elders bij
Zuidafrikaanse ziekenhuizen
worderLgeweigerd
Het Mercury Phoenix Trust
heeft in drie jaar voor zo'n ze
ven miljoen gulden aan aids-
hulp kunnen bieden.
De Artoteek Den Haag heeft 27
werken van zeven Indonesische
kunstenaars gekocht. Daarmee
zet het kunstuitleencentrum
een belangrijke stap in het be
leid om niet-westerse beelden
de kunst in zijn collectie op te
nemen en voor uitleen beschik
baar te krijgen, aldus directeur
Michiel Morel.
De Haagse artotheek is de
eerste die systematisch meer
aandacht aan niet-westerse
kunst wil gaan geven. Het is vol
gens Morel van belang de hori
zon te verbreden, zeker nu de
belangstelling voor kunst uit an
dere werelddelen flink groeit.
Twee jaar geleden heeft de
Haagse kunstuitleen al eens
werk van kunstenaars uit Aruba
en de Nederlandse Antillen aan
gekocht. Dat is een succes ge
worden. De belangstelling daar
voor in de uitleen is groot. Mo
rel wil nu via aankopen, ten
toonstellingen en publikaties
eens in de zoveel tijd speciale
aandacht aan niet-westerse
kunst geven.
Aanleiding voor de aankopen
van werk van Indonesische
kunstenaars is het festival Indië-
/Indonesië, dat vandaag in Den
Haag begint en tot en met '10
december duurt. De Haagse ar
totheek neemt daarvan het on
derdeel beeldende kunst voor
haar rekening.
Onder de titel Vreemd en ver
trouwd heeft zij in eigen huis
een tentoonstelling georgani
seerd van de aangekochte wer
ken: schilderijen, tekeningen,
zeefdrukken en houtsnedes. De
kunstenaars zijn Heri Dono,
Agus Suwage, Firman, Sudjana
Kerton, Yamyuli Dwi Iman,
Iwan Koeswanna en de in Ne
derland geboren Mella Jaarsma.
De tentoonstelling duurt tot en
met 23 december. Vervolgens
komen de werken beschikbaar
voor de uitleen.
s I
theater
recensie tineke straatman
Voorstelling: Phèdre. Spel: Joop Admiraal.
Regie: Jan Ritsema. Vormgeving: Paul
Gallis. Gezien in Bellevue, Amsterdam,
29/11, nog te zien t/m 23/12.
In een standaard-hotelkamer -
schemerlampen, ijskastje, bed
met sprei - komt 's avonds laat
na een voorstelling een actrice
binnenstommelen. Ze mum
melt wat onverstaanbare tek
sten, schenkt zich een glas wijn
in, en installeert zich op bed
met een script. Ze blijkt bezig te
zijn met de voorbereidingen
van een nieuwe rol: die van
Phèdre in het gelijknamige stuk
van Racine. Uit de flarden tekst
die ze repeteert komt allengs
het personage tot stand van een
vrouw die zich geteisterd weet
door haar schandelijke liefde
voor schoonzoon Hippolytus.
Niet dat ze het personage
echt speelt, het blijft tekstueel
repeteren: de gebaren ontbre
ken, ze experimenteert met de
toon, corrigeert zichzelf kritisch.
Tegelijkertijd echter gaat ze wel
degelijk op in de tekst. En dat is
mooi, dat gecompliceerde
zwenken tussen inleving en kri
tische afstand.
Bijkomend voordeel is boven
dien dat je als toeschouwer op-
niéuw stilstaat bij de kracht en
de schoonheid van Racines taal.
Wat een lenigheid, wat een psy
chologisch inzicht in 's mensen
zelfbedrog: Phèdre beseft dat
haar liefde niet wordt beant
woord, en toch zoekt ze steeds
weer naar tekens die het tegen
deel bewijzen. Prachtig.
Minder prachtig zijn de frut
sels die door de voorstelling
heen zijn geweven. Gkay, we
staan stil bij de intense een
zaamheid van een acteur die
worstelt met zijn rol. We ver
moeden dat in die eenzaam
heid een persoonlijke compo
nent zit, getuige ook het over
vloedige alcohol-gebruik. En we
bewonderen het vakmanschap,
of vakvrouwschap, dat stand
vastig boven al deze perikelen
uitstijgt. Maar wat moeten we
met al die flauwe tussendoortjes
waarin het travestie-aspect zo
hinderlijk wordt geëxploiteerd?
Waarom zien we Joop Admiraal
in vrouw-zit op de w.c.? Waar
om wordt er geworsteld met on
derjurken en panties? Waarom
de toenemende dronkenschap
op wankel doorknikkende
pumps?
En dan zwijg ik nog over hel
gezap met de televisie, waarop
o.m. - verbinding met het hier
en nu - vrouwen worden geïn
terviewd over hun liefde voor
jonge mannen. Nee, de frivoli
teit van de omkadering doet af
breuk aan de ernst van de inzet.
Er zijn geen keuzes gemaakt,
waardoor de noodzaak van de
voorstelling in het ongewisse
blijft.
De medewerkers van het cul
turele centrum verlieten giste
ren met pijn in het hart hun
stek aan de Haarlemmerstraat.
Zo'n zestig vrijwilligers zijn er
dé afgelopen drie jaar bezig ge
weest met de organisatie van
concerten, filmavonden, lezin
gen en cursussen.
In 1992 werd de voormalige
seksbioscoop gekraakt. „De
sluiting van dè X is heel pijnlijk
voor het culturele leven in Lei
den," zegt X-medew^rker Wil
lem Crebolder. '„Het zal een
groot gemis zijn, want er is in
Leiden geen zaal met een betere
akoestiek dan hier."
Toch werd het gebouw giste
ren op feestelijke wijze overge
dragen aan Luykxc. De gevel
van het gebouw was verpakt om
het als 'cadeautje' aan de eige
naar te presenteren. Crebolder:
„We kunnen heel goed opschie
ten met Ben Luyckz en hebben
er uitgehaald wat er in zat. We
gunnen Luyckx het gebouw, hij
is niet onze tegenstander, al lijkt
dat wel zo. Het komt misschien
ook wel omdat we gezien heb
ben hoe hij met de Trianon-bio-
scoop bezig is. Toen hij die bio
scoop kocht was het ook een
hopeloos geval en dat is de
laatste tijd aardig opgeknapt."
Volkshuis
In afwachting van een tijdelijk
onderkomen in de benedenzaal
van sociëteit De Burcht verhui
zen de X-medewerkers voor een
paar maanden naar het Volks
huis. De ruimte in De Burcht,
waar vroeger galerie Stelling
was gehuisvest, moet nog ver
bouwd worden.
Crebolder: „De gemeente is
nu nog bezig met een akoes
tisch onderzoek en daarna gaan
ze kijken hoeveel de verbou
wing moet kosten. Dan moeten
we nog maar zien of daar geld
voor is, want zelf kunnen we dat
niet betalen. Dus we houden
nog steeds een slag om de arm
of die verhuizing wel doorgaat."
Vooralsnog is de X dus 'In exi
le' in het Volkshuis actief. Het
eerste concert staat gepland
voor 8 december. „En bevalt het
in het Volkshuis dan willen we
daar wat grotere evenementen
plannen. Ook als de verhuizing
naar De Burcht doorgaat, want
die ruimte is tamelijk klein," al
dus Crebolder.
foto SERGE ligtenberg
Saskia van Zutphen, Paulette Willemse en Suzanne Venneker: lievelingsliedjes en bekende kerstliedjes.
0 ^ca-ondernemer Ben Luyckz had gistermiddag de eer
o je laatste kraker uit de X te verwijderen. Met deze ac-
o Koot het culturele centrum in de Haarlemmerstraat
J J^oed zijn deuren. De kans dat het door Luycksz ge-
o 2jte gebouw een nieuwe culturele bestemming krijgt
o njwel uitgesloten.
0 2^ag is Luyckxz al begon-
0 pet de sloop van het interi-
q pn de X, de vroegere Rex-
q pop. Alle binnenmuren
0 -pn verwijderd en het inte-
waaronder 200 bioscoop-
n, gaat in de uitverkoop,
ckx heeft wel concrete
en met het gebouw maar
5 nog niet prijsgeven. „Dat
|p niet want het is voor de
„^nte nogal een gevoelig
pand/Dat spel met de gemeen
te moet ik eerst nog spelen.
Maar misschien maak ik er wel
een marktruimte van of gooi ik
de hele ruimte vol met gokbak-
ken. Dat wil de gemeente na
tuurlijk niet, maar dan heeft het
toch nog een culturele bestem
ming. De gemeente vindt dat
het pand een culturele bestem
ming moet houden, maar dat
vind ik de grootstste waanzin. Je
moet er wel een boterham mee
kunnen verdienen."
'erpakt als 'cadeautje', voor de nieuwe eigenaar, foto holvast
/marklamers
Joop Admiraal als Phèdre: toenemende dronkenschap op wankel doorknikkende pumps.
