Cultuur Kunst
'Muziek maken
houdt je jong'
ewondering
Giphart wil geen
Jan Cremer zijn
99
Heerlijk helder honingzoet amusement güch zucht zich door |let theater
Rob de Nijs en de geur van parfum
DONDERDAG 30 NOVEMBER 1995
CHEF GERT VISSER. 071 -5356441
Leidse band The Fellows viert zevende lustrum
Ronald Giphart signeert een van zijn boeken in de foyer van het Al-
phense Parktheater. foto holvast/mark lamers
LEIDEN ARJAN VAN DUK
ALPHEN AAN DEN RUN»
ERNA STRAATSMA
I Seks, seks en nog eens seks.
Waarom toch steeds die van
sperma doordrenkte boeken?
Ronald Giphart (29 is gewend
aan alle kritiek en blijft zich ver
dedigen. Zo ook in Alphen aan
den Rijn, waar hij gisteren te
l gast was in het Parktheater.
„Seks is voor mij een mal waar-
mee ik boeken schrijf. Nee, ik
kick helemaal niet op dat on
derwerp."
Taboe's doorbreken, daar
gaat het volgens Giphart om in
de literatuur. En welk onder
werp leent zich daar nou beter
voor dan seks? Een onderwerp
dat de hoofdschotel is in elk van
de drie boeken van Giphart, die
I in 1992 debuteerde met de rar
man 'Ik ook van jou'. „Mensen
vragen mij wel eens of ik'seksu
eel gefrustreerd ben, omdat ik
zoveel over seks praat. Maar als
ik dan aan een volle zaal vraag
wie er wel eens masturbeert
dan steekt niemand zijn hand
op. Wie is er dan gefrustreerd?"
Toch zit de belangrijkste lite
raire vertegenwoordiger van de
zogheten generatie Nix er wel
een beetje mee. Dat Trouw-re
censent Tom van Deel zijn
tweede roman 'Giph' (1993)
heeft afgedaan met de woorden
'neuken, neuken en nog eens
neuken' vindt hij flauw. „Dat
boek gaat echt niet alleen over
neuken, maar ook over ontlui
kende seksualiteit en hoe be
langrijk iemands uiterlijk is. Ik
vind het zo jammer dat ik
voortdurend op dat woord
'neuken' word vastgepind. Ik
pas er voor om als een soort Jan
Cremer door het leven te gaan."
Om eentonigheid te voorko
men schrijft Giphart ook voor
het literaire voetbalblad Hard
Gras en over 'het literataire we
reldje'. Ooit was Giphart een
fervent bezoeker van literaire
café's en signeersessies, maar
sinds hij zelf schrijft is zijn 'ont
zag voor schrijvers' als Jeroen
Brouwers en Harry Mulisch vol
ledig verdwenen. „Toen ik zelf
een jaar of twintig was dacht ik
echt dat goede schrijvers ook
goede mensen zijn. Ik had ont
zag voor schrijvers, die in mijn
ogen allemaal 'mevrouwen en
meneren' waren. Maar het blij
ken gewone mensen te zijn."
Tegenwoordig is hij het meest
gecharmeerd van het werk van
jonge schrijvers als Herman
Brusselmans en Joost Zwager
man. En wellicht is hij ook een
fan van Bart Croughs, want als
een lezeres uit het publiek
vraagt of hij zijn sekscènes in
het vervolg van een condoom
wil voorzien („want je boeken
worden veel gelezen door jon
geren") wordt hij boos. „Dat
doe ik niet. Al die AIDScampag-
nes doen meer kwaad dan goed.
De angst die de mensen wordt
ingeboezemd staat niet in ver
houding tot de kans op besmet
ting met het AIDSvirus."
De Leidse coverband The Fellows Daniëlla bestaat 35
jaar. Daarmee is de band waarschijnlijk de oudste uit Lei
den en omstreken. Om het lustrum te vieren, geven The
Fellows zaterdag 2 december een galaconcert in het An-
tonius Zalencentrum aan de Lange Mare. Daarop pre
senteert de band ook zijn nieuwe CD, getiteld 'Fellow-
time'.
brengen." Echtgenoot Herman
Doove voegt eraan toe: „We wil
len de boel niet laten verslap
pen. Daarom repeteren we we
kelijks. Ik denk dat dat streven
naar altijd het beste ons onder
scheidt van andere bands."
Volgens Daniëlla, die zo'n 30
jaar geleden nog als nachtclub
zangeres in de Nederlandse film
'10.32 uur' optrad, werden The
Fellows niet overal met open ar
men ontvangen. „Soms werd je
met argusogen bekeken. Maar
na een tijdje zag je de houding
van het publiek veranderen en
aan het eind van de avond kre
gen we zelfs verzoekjes voor
housemuziek, waar we dan ook
gehoor aan gaven." Doove:
„Onze truc is, dat we de span
ning langzaam opvoeren. We
beginnen met wat rustiger mu
ziek en eindigen met rock 'n roll
of house. Op die manier kun
nen we het publiek in elke hoek
krijgen die we maar willen."
De groep werd opgericht in
1960. In de begintijd speelde ze
vooral in bar-dancings, zoals De
Zevensprong, Het Zeepaardje
en De Kleine Burcht. Toen die
na verloop van tijd uit de mode
raakten, ging de band steeds
meer op bruiloften en perso-
neelsfeestjes spelen. Verder
hebben The Fellows een aantal
malen in Duitsland gespeeld en
ook een tijdje als begeleidings
band van Lee Towers opgetre
den.
In die 35 jaar is er natuurlijk
veel gebeurd. Dikwijls waren er
wisselingen in de bezetting,
twee basgitaristen overleden en
zangeres Daniëlla was er bijna
15 jaar tussenuit om haar kin
deren op te voeden. Maar het
zo kenmerkende streven naar
perfectie bleef. Daniëlla: „We
zijn geen smartlappenkoor. We
willen toch een beetje klasse
Doove meent, dat je wel
vrienden moet zijn om zo lang
bij elkaar te blijven. „Als het
niet klikt, hou je het niet lang
vol. Natuurlijk hebben we wel
eens een meningsverschil, maar
we zullen elkaar nooit naar de
sffot vliegen. Muziek betekent
heel veel voor ons, het is een
soort uitlaatklep. Ik zou er niet
buiten kunnen. Muziek houdt je
jong, echt waar."
Het gala van komende zater
dag zal zeker niet het slotgala
van The Fellows zijn. „Pas als
we d'r uitgegooid worden om
dat we te oud zijn, stoppen we",
zegt Daniëlla. Behalve The Fel
lows Daniëlla treden zaterdag
ook The Crazy Rockers op.
eveneens een band uit de vroe
ge jaren zestig. Bovendien ho
pen The Fellows op de komst
van burgemeester Goekoop, om
hem het eerste exemplaar van
de nieuwe CD te overhandigen.
Kaarten voor het optreden
zijn voor 17,50 verkrijgbaar
bij de volgende adressen: Just
Music (Oude Singel 198), Hen-
ny Rits Modezaken (Janvossen-
steeg 56) en Sigarenmagazijn
Teun Fielemon (Bevrijdings-
plein 1). Het gala begint om
21.00 uur en duurt tot 02.00
Met: Stella Denier van der Con en Frank Houtappels Zang: An-
nemieke Tetteroo. Gezien: 29/11LAKtheater, Leiden. Vanavond
herhaling.
Nixon wilde per se hèn op het Witte Huis hebben
voor een optreden. Zij waren alles wat de Ameri
kaanse jeugd zou moeten zijn: succesvol, muzi
kaal en schoon. Ze glimlachten, zongen liefdes
liedjes en hadden geen mening over Vietnam.
Een jaar of tien later overleed Karen Carpenter
aan anorexia nervosa. Bij Richard hadden potten
vol slaappillen de muzikale ideeën verdrongen.
Carrousel brengt scènes uit het levensverhaal
van The Carpenters met twee acteurs die ook
kunnen zingen en een zangeres die haar werk erg
mooi doet. Er valt veel te snoepen. Natuurlijk van
de zoete liedjes als 'Close to you' en 'Top of the
world', maar ook van het decor in paars en appel
groen met gouden en zuurstokroze accenten.
De scènes zijn simpel: het opgezegde versje
voor moederdag, de interviewvragen waar de
twee als Kwik en Kwek op reageren, de jaloezie
van het muzikale genie dat toch bij zijn zusje in
de schaduw blijft staan. Een enkele scène is wat
grimmiger, zoals die waarin Richard zijn zus met
geweld yoghurt voert. Die beeldende kracht had
ik graag vaker gezien. Was ik maar een leraar.
Dan zou ik vanavond met m'n klas naar het LAK
gaan en daarna een boom opzetten over hoe het
zo ver heeft kunnen komen met deze oorverdo
vend gewone amusementsmiljonairs.
In deze rubriek komen al of
niet bekende
streekgenoten aan het
woord die, hetzij direct,
hetzij zijdelings met kunst
en cultuur te maken
hebben. Ze praten over een
kunstvoorwerp, een
kunstuiting waaraan ze
bijzondere waarde
hechten. Van de snuifdoos
van oma tot het
grijsgedraaide muziekstuk
en alles wat'daar tussen zit.
Vandaag spreekt Leo van
Zanen, dichter/performer
en bureaucoördinator bij
het Leidse Kunstcentrum
Haagweg 4, zijn
bewondering uit voor
puzzels en andere
'hersenkrakers'. „Puzzelen
scherpt de geest. Je moet
abstracte problemen
oplossen en dat helpt je
weer bij het oplossen van
allerlei problemen in het
dagelijks leven. En is het
leven niet één groot
Probleem?"
Wat heeft het toeval
mij te brengen en in
Shoeverre ben ik in
staat het toeval te manipuleren.
Daar gaat het om bij puzzels.
Als je een beetje over dat jeug
dige ontzag voor 'toeval' heen
bent, merkje dat veel dingen
toch te beredeneren zijn. Dat
niet alles door anderen wordt
geregeerd en dat je op veel
schijnbare toevalligheden toch
invloed kunt uitoefenen.
Puzzelen scherpt de geest. Bij
deze spelletjes gaat het om ab
stracte problemen die je moet
oplossen. En als je je vaak te
rugtrekt in die wereld van ab
stracte problemen kun je in het
dagelijks leven ook makkelijker
problemen oplossen. En is bet
leven niet één groot Probleem?
Waarbij je kunt aantekenen dat
het woord puzzel, volgens het
etymologisch woordenboek af
stamt van het Engelse 'opposai-
le', dat ook probleem betekent.
Van de drie soorten 'breinbre
kers' die er zijn gaat mijn voor
keur uit naar dit soort 'fysieke'
puzzels. Misschien toch uit een
soort infantiele behoefte om
RECENSIE ERNA STRAATSMA
Voorstelling 'Büch denkt hardop', door
Boudewijn Büch Gezien. 28/11Schouw
burg, Leiden
Bij Boudewijn Büch weet je hel
nooit. Altijd maar weer die lar
moyante verhalen over een
zaamheid, depressies en ander
ongeluk. De schrijver zucht zich
nu al 46 jaar door het leven en
heeft nergens meer zin in. Maar
toch is hij dit seizoen aan iets
nieuws begonnen: een one
manshow.
'Hardop denkend' trekt Buch
de komende maanden door de
Nederlandse theaters. Op zich
ook geen pretje voor een man
die beweert dat hij het liefst al
leen thuis zit. Maar: „Als ik een
zaaloptreden heb, word ik van
zelf gelukkig. En geluk is be
paald geen courant artikel in
mijn leven."
Misschien zijn de depressies
van Büch wel minder 'theatraal'
dan die van Hans Dorrestein,
het effect is hetzelfde. Het klinkt
allemaal vreselijk, maar bij alles
wat Büch in het theater zegt
heeft hij de lachers op zijn
hand. Zijn probleem is, zeggen
ze bij de televisie, dat hij 'niet
serieus bekt'. Maar dat het.
zoals Sombermans zelf zegt,
'daarom nooit wat met hem
wordt', valt dus wel mee.
Büchs koketterie met zijn on
gelukkige leven is, ondanks de
nodige zelfspot, daarentegen
ook wel eens knap irritant. Ge
lukkig beperkte hij zich gister
avond over dat onderwerp tot
enkele korte opmerkingen.
Büch dacht in Leiden vooral
hardop na over de stad waar hij
is geboren en allerlei door hem
verfoeide televisie sterren.
De schrijver, die zijn middel
bare schooltijd doorbracht in
I>eiden, is blij dat hij verhuisd is
naar Amsterdam. „De Haarlem
merstraat, denken jullie nooit
eens aan suïcide als jullie daar
doorheen lopen? En dan zo'n
burgemeester die elders woont
en een wethouder die Walen
kamp heet..."
Na een klaagzang over Leiden
('de stad met de verkeerde klin
kers') schakelt Büch over naar
een van zijn meest favoriete on
derwerpen. de televisie. Als
Büch niet schrijft, leest of reist
zit hij voor de buis. Met perso
nen houdt Büch het niet lang
uit, maar via de televisie heeft
hij vele haat/liefde-verhoudin
gen. Zo'n driekwart van het pro
gramma wordt gevuld met ko
mische klaagzangen over die
ren-nazi Martin Gaus, Vakantie
man Frits Bom, kindervriend
Henny Huisman en 'tv-domi
nee' Wim Bosboom.
Na de pauze worden die ge
makkelijke kletspraatjes echter
een beetje eentonig. De in het
programma beloofde verhalen
over literatuur en reizen blijven
in Büchs 'spreekbeurt' achtei
wege. Ook de aangekondigde
discussie met de zaal gaat niet
door. Want in vervelende vra
gen over literatuur is de schrij
ver niet geïnteresseerd. „Ik
pruts maar wat," zegt hij, over
zijn schrijverschap. „En op het
podium rommel ik ook maar
wat aan." En tot verbazing van
Büch zelf blijkt dat 'anderhalf
uur lullen over niets' toch een
succes is.
Het rook er naar Roma, Rive
Gauche en Chanel nummero 5.
Naar de geurtjes van Calvin
Klein, Givenchy en Dior. En wit
te wijn ging ditmaal boven bier.
In In Casa was het gisteravond
'Indies first'.
Dat zat er natuurlijk dik in.
Want waar Rob de Nijs optreedt
in den lande zijn vrouwen. Veel
vrouwen. Vaak zo'n tachtig pro
cent van het publiek. Leiden
vormde daarop geen uitzonde
ring. In de afgeladen discotheek
aan de lammermarkt beheer
sten zij het beeld. Zongen zij
ook het hardste mee.
Ja, Robbie mag dan een dagje
ouder worden, zijn populariteit
is nog allerminst tanende. Vanaf
de eerste noot viel het vrouw
volk, jong en oud, massaal voor
de romanticus onder de Neder
landse artiesten. Aan wie de
tand des tijds klaarblijkelijk toch
minder snel knaagt dan bij me
nig leeftijdsgenoot het geval is.
Goed, de haargrens van zijn ge
millimeterde kapsel trekt wat
angstig omhoog, maar voor de
rest ziet de intussen 52-jarige
De Nijs er nog patent uit. Strak
in het vel, zoals dat heet, en
voor de gelegenheid gestoken
ditmaal in zijden hemd, gilet
met lovertjes, zwarte broek en
dito laarzen. Kortom een man
met uitstraling. Die de indruk
wekt dat-ie zijn motor zo achter
het podium heeft gestald.
En hij weet natuurlijk, na al die
jaren, als geen ander zijn pu
bliek te bespelen. Rustig opbou
wen, af en toe flink uithalen,
maar toch vooral steeds op zoek
naar die gevoelige snaar. Naar
die kaars voor net raam, zeg
maar, naar het waakvlammetje
van de liefde dat bij ieder er
gens wel brandt. In dat kader, in
dat perspectief klinkt zelfs heï
stokoude Ritme van de Regen
niet eens gedateerd. Het is,
zoals hij zelf, bijna tijdloos ge
worden. Grappig was wel, dat
zijn geluidsman net ergens hal
verwege nog maar een keer in
zette. „Die hebben we toch al
gehad?", meende de zanger
toch zeker te weten.
Verder was het natuurlijk de
avond van de herkenning. Mee
zingen uit volle borst. Bij num
mers als Bo, Alles wat ademt.
I let wordt zomer en uiteraard
bij het bijzonder sterk uiige -
voerde Malle Babbe. Waarbij
hij, als tussendoortje, een dame
op het podium uitnodigde om
een paar danspasjes met hem te
maken. Licht uit. spot aan. Pet
slot van rekening moet hij wel
aan zijn reputatie denkeu. I let
ginger in als koek.
dingen te zien en aan te raken.
Maar met de andere twee soor
ten breinbrekers, taal- en reken-
puzzels, houd ik me ook wel be
zig. Ik heb zelf bijvoorbeeld een
paar taalspelletjes bedacht.
Het eerste puzzeltje dat ik had
was een lodaline-bootje. Lodali-
ne was vroeger een schoon
maakmiddel en je kreeg op een
gegegen moment bij elke fles
een onderdeel van een stoom
bootje. Daar kon je dan dat
bootje van bouwen. Ik was een
jaar of vier en vond dat een heel
fascinerend ding.
Inmiddels heb ik een stuk of
vijftig spelletjes. Een jaar of drie
geleden heb ik een vitrine ge
kocht om ze uit te stallen en
sindsdien poebeer ik ze te ver
zamelen. Er zijn er veel meer
dan vijftig, maar er worden stui
tende prijzen voor gevraagd.
Al deze spelletjes heb ik opge
lost al is er bij sommige wel een
lange periode van trial and error
aan vooraf gegaan. Zo heb ik
zeker een jaar lang lopen kloten
om de kubus van Rubik op te
lossen. Maar vroeger of later
lukt het altijd, dan ontdek je het
systeem om de puzzel op te los
sen.
Ik schrijf zelf gedichten en dat is
eigenlijk ook een soort puzze
len, maar dan met woorden. Ik
schrijf redelijk vormvast en dat
is het ook, puzzelen met het
metrum en rijmwoorden. Ik
weet dat ik wat dat betreft op
een redelijk verouderde bezig
ben, maar dan ga je net zolang
door tot je denkt dat het binnen
die bepaalde grenzen niet beter
kan. Overigens is dat iets wat
ook in muziek en beeldende
kunst voorkomt. Neem de re
kenkundige tekeningen van
Escher of de muziek van Bach.
De composities van
Bach zijn ook echte
'puzzelstukken'.
TEKST ERNA STRAATSMA
FOTO LOEK ZUYDERDUIN
Derek van Dam wint schri jfwedstrijd
LEIDEN ERNA STRAATSMA
Met een gedicht over mensenrechten is Derek van Dam de winnaar
van de verhalen/gedichtenwedstrijd 'Human Rights and Refugees'.
De leerling van groep 7/8 van de Leidse Iorentzschool kreeg giste
ren de eerste prijs uitgereikt in het Volkshuis.
In totaal 127 Nederlandstalige inzendingen kwamen binnen op
de schrijfwedstrijd, die onderdeel was van de culturele manifestatie
Human Rights and Refugees. Deze Leidse manifestatie duurt nog
tot 10 december.
Stedelijk
museum
De Lakenhal
Leiden
- Cadeautip
- uitnodigingen voor lezingen
en tentoonstellingen
- 3x per |aar
'Lakenhal Nieuws'
- ƒ15,- korting op
Museumjaarkaart
Maak uw vrienden vriend
van uw eigen stedelijk
museum
door 35,- over te maken op
gironr. 353 404
t.n.v. de penningmeester
met de vermelding 'nieuw lid'
De Leidse coverband The Fellows in zijn huidige bezetting. V.l.n.r. toetstenist Edswin van Schijndel, zangeres
Daniëlla, bassist Harry James de vries, gitarist Gerard Burgerhout en drummer Henk Doove.
foto pr/pl AZA studio ka1wiif
