'Historisch akkoord'
NAVO met Rusland
Peking dreigt Taiwan met wapengekletter
z
Euro-Mediterrane top
eindigt zonder glans
Buitenland
Studenten weggespoten
Zuivéring in top partij
president Milosevic
Global Coalition: oplossing
schuldenlast Afrika in zicht
Schildpad Dit en Dat soms warhoofd
AFP Agcnce France Pr«se ANP Algemeen Nederlands Pcrsbure.iu AP AMocutrd
Prrs% DPA Deutsche Presse Agentur CPD Geassocieerde Pers Diensten RTR Reuter
Alsnog Spaans
staatsburgerschap
voor brigadisten
—WOENSDAG 29 NOVEMBER 1995
Indonesië kapt woud voor rijstvelden
jakarta Indonesië gaat op het eiland Borneo tropisch regen
woud kappen voor de aanleg van reusachtige rijstvelden. Het
nieuwe landbouwgebied wordt zo groot als ruim een kwart van
i Nederland. Met de aanleg van de rijstvelden wil de regering de
voedselvoorziening voor de bevolking veilig stellen, zo lieten de
autoriteiten vandaag weten.
Frans treinverkeer opnieuw plat
parus Het treinverkeer in Frankrijk is vandaag op de zesde ac
tiedag tegen het regeringsbeleid opnieuw vrijwel lamgelegd. De
Nederlandse Spoorwegen raden reizigers af te proberen per
trein Parijs te bereiken. In Parijs zelf rijden ook vrijwel geen bus-
I sen en weinig metro's. Gisteren stond er door het uitvallen van
het openbaar vervoer 400 kilometer file rond Parijs, voor van
daag voorspelde de politie een nog grotere chaos.
Sabena vliegt niet
brussel De Belgische luchtvaartmaatschappij Sabena heeft voor
vandaag alle 140 vluchten vanaf de Brusselse luchthaven Za-
ventem afgelast. Door een 24-uursstaking van het voltallige Sa-
bena-personeel is het vliegverkeer onmogelijk geworden. Direc
tie en personeel hebben een conflict over het voorstel van de di
rectie om de lonen drie jaar te bevriezen en de werkweek langer
te maken.
Elizabeth bepleit vrouwelijke priesters
londen De Britse koningin Elizabeth II heeft gisteren bij de
opening van de algemene synode van de Anglicaanse Kerk de
priesterwijding van vrouwen verdedigd. De vorstin, die hoofd
van de Anglicaanse Kerk is, zei te hopen dat het verzet tegen
vrouwelijke priesters tot bedaren komt.
Sovjets doodden 200.000 priesters
moskou Onder het Sovjet-bewind zijn 200.000 geestelijken ver
moord in een systematische campagne van kruisigingen, ont
hoofdingen en martelingen. „Het was volstrekte wreedheid", al
dus voorzitter Alexander Jakovlev van de commissie voor de re
habilitatie van de slachtoffers van politieke repressie.
Door rol Midden-Oostenconflict
Over politieke aansturing vredesmacht in Bosnië
Rusland en de NAVO zijn het eens over de politieke aan
sturing van de 60.000 man tellende internationale vre
desmacht, die gaat toezien op de uitvoering van het vre
desakkoord in Bosnië-Hercegovina. De Amerikaanse mi
nister van defensie William Perry sprak van een 'waarlijk
historische dag'.
Vijf 'havikenmoeten opstappen
barcelona aly knol
correspondent
Het conflict in het Midden-Oos
ten heeft gisteren in Barcelona
[le glans weggenomen van de
perste Euro-Mediterrane confe
rentie. Door de interne tegen
stellingen tussen Israël, Syrië,
Libanon en de Palestijnen
moest de slottekst van de confe
rentie aanzienlijk worden afge
zwakt. Bovendien namen Syrië,
Libanon en de PLO later nog
eens mondeling afstand van en
kele passages die wel overeind
waren gebleven.
Daarmee was de hoop de bo
dem ingeslagen dat de confe
rentie op politiek terrein een
historische doorbraak zou bren
gen. Nu blijven de meeste af
spraken tussen de vijftien lan
den van de Europese Unie en
twaalf landen aan de zuid- en
oostflank van de Middellandse
Zee steken in goede bedoelin
gen voor de lange termijn op
economisch en cultureel ge
bied.
Volgens minister Hans van
Mierlo van buitenlandse zaken
mocht de conferentie geen mis
lukking worden genoemd. „Een
gevoel van totale katterigheid,
Omdat we niet in staat waren de
klassieke problemen van het
Midden-Oosten op te lossen"
fond hij niet op zijn plaats. Hij
liet echter wel doorschemeren
dat de EU wellicht iets te hoog
had gegrepen door ambitieuze
passages in de slottekst op te
nemen, waarvan men op voor
hand wist dat ze niet haalbaar
waren.
Zeker is dat het nieuwe 'part
nerschap' tussen de EU en de
MiddellandseZeelanden voorlo
pig op een kleinere leest zal zijn
geschoeid dan de contacten
met de landen in Midden- en
Oost-Europa. Er zal hooguit één
maal per jaar een ontmoeting
plaats hebben op het niveau
van de ministers van buiten
landse zaken. Een eigen secre
tariaat of gebouw in Brussel ko
men er niet aan te pas.
De liberalisering van de han
del in landbouwprodukten, ten
noorden en ten zuiden van de
Middellandse Zee een gevoelig
punt, zal slechts geleidelijk ge
schieden en dan ook nog eens
op basis van wederkerigheid.
Bovendien wil men angstvallig
rekening houden met de ruim
te, die de nog op bescherming
toegesneden landbouwpolitiek
aan beide zijden van de Medi-
terranée biedt. Die ruimte is
voorlopig beperkt, zoals de re
cente opwinding over de komst
van meer Marokkaanse toma
ten naar de Europese markt
heeft laten zien.
brussel-bonn anp-gpd
Perry bereikte gisteren in begin
sel overeenstemming met zijn
Russische ambtgenoot Pavel
Gratsjov op het NAVO-hoofd-
kwartier in Brussel. De NAVO-
ministers van defensie stemden
later met de gemaakte afspra
ken in. Zij werden het eens over
de oprichting van een gemengd
'Consultatief Comité', waarin de
NAVO met Rusland de besluit
vorming van de NAVO-Raad
van ministers van buitenlandse
zaken over de vredesmacht be
spreekt.
In het comité komen alle za
ken aan de orde die van belang
zijn voor de Russische deelna
me aan de vredesmacht. Rus
land kan de besluitvorming
echter niet frusteren. Mocht in
het comité verschil van mening
bestaan, dan heeft dat geen ge
volgen voor de wijze waarop de
NAVO zijn rol in de vredes
macht vervult. Rusland heeft
dan de optie zich uit de betref
fende kwestie terug te trekken.
Het comité krijgt twee voor
zitters, een namens de NAVO
en een namens Rusland. De mi
nisters van buitenlandse zaken
van de NAVO die volgende
week bijeenkomen moeten het
bereikte compromis formeel
nog goedkeuren. Het akkoord is
historisch, aldus Perry, omdat
de gemaakte afspraken van be
lang zijn voor de toekomstige
samenwerking tussen de NAVO
en Rusland. Hij wees er ook op
dat het om de eerste operatie
buiten het NAVO-gebied gaat.
De Duitse regering heeft gis
teren formeel besloten 4.000
man ter beschikking te stellen
voor de NAVO-vredesmacht in
Bosnië. De militairen, voorna
melijk geneeskundige en ge
nietroepen, zullen waarschijn
lijk nog voor Kerstmis afreizen.
Deze week nog vertrekt een
groep van ruim 100 man om
kwartier te maken. In beginsel
zullen de eenheden een jaar in
het oorlogsgebied blijven.
De deelname aan de vredes
macht is de grootste militaire
operatie sinds de Tweede We
reldoorlog waar Duitse troepen
aan deelnemen. Begin deze zo
mer heeft Bonn overigens al
2.000 man ter versterking van
de VN-blauwhelmen naar ex-
Joegoslavië gezonden. Het ver
trek van de Duitse eenheden is
afhankelijk van de onderteke
ning van het vredesverdrag, ver
moedelijk over twee weken in
Parijs en de toestemming van
de Bondsdag, die volgende
week woensdag over het kabi
netsbesluit zal stemmen.
De Nederlandse kwartierma
kers die de komst gaan voorbe
reiden van de Nederlandse een
heid voor internationale troe
penmacht in Bosnië (IFOR)
worden gestationeerd in de
Kroatische havenstad Split en
Gornji Vakuf, in Midden-Bos
nië. Dat heeft een woordvoerder
van de snelle interventiemacht
van de NAVO (ARRC) gisteren
laten weten.
belgrado dpa-afp
De socialistische partij van
de Servische president Slo
bodan Milosevic heeft enkele
topfunctionarissen uit hun
functies ontheven. Dat heeft
de leiding van de Socialisti
sche Partij van Servië (SPS)
gisteren bekendgemaakt. De
ontslagen partijleiders staan
allen bekend als haviken die
zich verzetten tegen de steun
van Milosevic aan liet vre
desproces in Bosnië.
Getroffen door de zuive
ring zijn in ieder geval vice-
voorzitter Borisav Jovic en
partij-ideoloog Mihailo
Markovic. De partijleiding
maakte bekend dat ook de
met propaganda belaste Slo
bodan Jovanovic en SPS-lei-
der Radovan Pankov in het
noorden moeten opstappen.
Het Joegoslavische persbu
reau Tanjug meldde verder
het vertrek van Milorad Vu-
celic, de socialistische frac
tieleider in het Servische par
lement.
De internationale brigadisten
die zestig jaar geleden in de
Spaanse burgeroorlog hebben
gevochten, kunnen alsnog het
staatsburgerschap van Spanje
tegemoet zien. Unaniem
schaarde het parlement in Ma
drid zich gisteren achter een
oproep aan de regering om de
oud-strijders voor de republi
keinse zaak de Spaanse natio
naliteit te geven.
President Juan Negrin van de
republiek beloofde de brigadis
ten al tegen het einde van de
burgeroorlog 1936-1939) de
Spaanse nationaliteit. De soci
aal-democratische PSOE, Vere
nigd Links en de Baskische na
tionalisten (PNV) betoogden dat
de tijd is gekomen om die belof
te waar te maken. De andere,
rechtse partijen steunden het
voorstel.
De parlementariërs vermoe
den dat er van de naar schatting
45.000 brigadisten nog enkele
honderden in leven zijn. De in
ternationale vrijwilligers streden
aan de zijde van de communis
ten, anarchisten en socialisten
tegen de troepen van generaal
Franco die de strijd uiteindelijk
in hun voordeel beslechtten.
Vanuit Nederland hebben naar
schatting enkele honderden
vrijwilligers deelgenomen aan
de strijd in Spanje. Dat ging niet
alleen om mannen maar ook
om vrouwen die zich bijvoor
beeld aanmeldden als verpleeg
ster. Omdat ze „in vreemde
krijgsdienst" kwamen, verloren
ze hun Nederlandse staatsbur
gerschap.
Meer dan 700 Bosnlsch-
Kroatische vluchtelingen
hebben gisteren voor liet
parlement van Kroatië in Za
greb geprotesteerd tegen het
akkoord van Dayton. Zij be
schuldigden president Franjo
Tudjman, die namens Kroa
tië heeft getekend, van 'ver
raad'. De betogers zijn boos
omdat het gebied Posavina
in het noordoosten van Bos
nië, waar voor de oorlog een
meerderheid van Kroaten en
moslims woonde, in Servi
sche handen blijft.
Moeders van gevallen Ser
vische soldaten uit Uidza, een
door Serviërs gecontroleerde
wijk van Sarajevo, zouden
met collectieve zelfmoord
hebben gedreigd als hun wijk
onder bestuur van de federa
tie van moslims en Kroaten
wordt geplaatst. Dat heeft de
voorzitter van de oorlogsraad
van Uidza, Nedeljko Prstoje-
vic, gisteren gezegd tegen het
Bosnisch-Servische persbu
reau SRNA.
De Afrikaanse landen en hun donorlanden heb
ben geen afspraak kunnen maken over het ver
minderen van wapenleveranties aan het zuidelij
ke continent. Tijdens de conferentie 'Global Coa
lition for Africa' (GCA), die gisteren in Maastricht
haar laatste dag beleefde, bleef deze kwestie zelfs
nagenoeg onbesproken.
Slechts een enkel Afrikaans land bracht het on
derwerp ter sprake, maar reacties bleven uit. Mi
nister Jan Pronk van ontwikkelingssamenwer
king, mede-voorzitter van de conferentie, moest
dan ook vaststellen dat 'dit een onderwerp voor
de toekomst is'.
Dat gold ook voor het vraagstuk van het ver
vangen van militaire regimes. Democratisering
was een belangrijk 'item' in Maastricht, maar de
deelnemers lieten er zich niet over uit op welke
wijze dergelijke regimes aangepakt moeten wor
den.
Afrika geeft veel geld uit voor wapens, in de
ogen van veel donorlanden eigenlijk naar verhou
ding te veel. lastig is dat enkele donorlanden
(zoals Groot-Brittannië, Frankrijk en Duitsland)
belangrijke wapenleveranciers zijn. Tegelijkertijd
is het voor sommige Afrikaanse regeringen nood
zakelijk er een adequaat leger op na te houden
om onlusten te voorkomen, dan wel hun eigen
positie veilig te stellen. Ziedaar het dilemma waar
de GCA in Maastricht niet uitkwam en voorlopig
ook niet uit zal komen.
Hen oplossing lijkt wel op komst voor de enor
me schuldenlast waar Afrika onder gebukt gaat.
Tot teleurstelling van enkele deelnemers bleef
een definitieve oplossing voor Afrika's financiële
zorgen het continent moet jaarlijks meer aan
rente en aflossing betalen dan het aan ontwikke
lingsgelden ontvangt - uit. Maar zij troostten zich
in de wetenschap dat in april volgend jaar het In
ternationaal Monetair Fonds met een plan van
aanpak komt.
IMF-directeur M. Camdessus lichtte gisteren
een tipje van de sluier op door aan te geven dat
voor de meest arme landen een vermindering van
de schuldenlast met 60 procent noodzakelijk is.
Camdessus maakte duidelijk dat er geen alge
meen plan van aanpak komt, maar dat de reduc
tie per land moet worden geregeld.
Mede-voorzitter R. McNamara, oud-voorzitter
van de Wereldbank, gaf aan dat de schuldenlast
een verdere ontwikkeling van Afrika in de weg zit.
Hij benadrukte dat IMF en Wereldbank met de
betrokken landen een akkoord moeten bereiken
over een forse vermindering. McNamara noemde
als uitgangspunt dat een land niet meer dan 20
procent van zijn inkomsten uit export aan rente
en aflossing zou moeten betalen.
'Dit en Dat' heeft bioloog John Keinath de
tweehoofdige schildpad gedoopt die iemand
vijf jaar geleden op Gwynn's Island heeft ge
vonden en aan hem gegeven omdat hij toen
coördinator was van een zeeschildpad-project
in de Amerikaaanse staat Virginia.
Afgezien van de twee hoofden ziet de schild
pad er volstrekt normaal uit - een schild, een
staart en vier poten. Maar de twee hoofden
maken het Dit en Dat niet altijd gemakkelijk.
Elk hoofd lijkt de voorpoot aan zijn kant van
het lichaam te controleren, maar over de ach
terpoten hehhen beide hoofden zeggenschap.
De voortbeweging gaat daardoor niet zonder
horten en stoten.
Het linkerhoofd lijkt koppiger dan het rech
ter, het pikt wel eens eten voor de neus van
het rechter weg en lijkt vaker zijn zin te krij
gen bij een conflict over de keuze van rich-
linn.
Of Dit en Dat een mannetje of een vrouwtje-
is weten de biologen niet. „Waarschijnlijk een
beetje van allebei", zei Susan Fortunato,
hoofd van het biologisch lab waar de schild
pad woont.
peking yvonne van der heupen
correspondent
In Zuidoost-Azië wordt met
argusogen gekeken naar de
bewegingen van soldaten en
militair materieel in de kust
provincies van China die te
genover het eiland Taiwan
liggen. Peking heeft de druk
op wat het beschouwt als een
'opstandige provincie' opge
voerd met grootscheepse ma
noeuvres van land-, lucht- en
zeemacht.
De hoogste Chinese leiders
waarschuwen daarmee de Tai
wanese bevolking zaterdag bij
de parlementaire verkiezingen
niet te stemmen voor kandi-'
daten die onafhankelijkheid
van het eiland nastreven. Met
de militaire oefeningen die vo
rige week in het zuiden van de
provincie Fujian plaastvon-
den, wil China duidelijk ma
ken dat het wel degelijk in
staat is tot een invasie van Tai-
j wan.
De Chinese politieke en mili
taire leiders hebben herhaal
delijk gedreigd het eiland met
geweld terug te brengen onder
het gezag van Peking, als Tai
wan zou besluiten tot een for
mele afsplitsing van het moe
derland. Op het eiland, waar
de door de communisten ver
dreven Nationalistische rege
ring van Chiang Kai-shek zich
in 1949 vestigde, groeit echter
het aantal mensen dat een
hereniging niet ziet zitten en
vertrouwen heeft in een zelfl
standige eigen natie.
Onder aanvoering van partij
leider Jiang Zemin hebben de
communistische leiders in Pe
king - die in de ogen van het
Chinese volk veel van hun ge
loofwaardigheid hebben verlo
ren - begin dit jaar de 'kwes-
tie-Taiwan' verheven tot een
nationalistische en patriotti
sche aangelegenheid. De offi
ciële Chinese staatskranten,
die afgelopen zondag allemaal
de militaire oefeningen op de
voorpagina publiceerden,
hebben opdracht gekregen
'een nieuwe golf van patriot
tisme' en 'de onvoorwaardelij
ke steun van het volk voor het
leger' in hun kolommen te be
nadrukken.
Jiang Zemin, die ook president
is en opperbevelhebber van
het leger, lijkt in de hereniging
van Taiwan het enige onder
werp te zien om zijn leider
schap over de Chinese natie te
vestigen. Jiang, een weinig
krachtige persoonlijkheid, is
het onbenijdenswaardige lot
ten deel gevallen door de zieke
partij veteraan Deng Xiaoping
(91) persoonljk te zijn aange
wezen alszijn opvolger.
Wijdverbreide corruptie, infla
tie en groeiende ontevreden
heid onder de 900 miljoen
boeren beperken het aantal
onderwerpen waarop Jiang
kan scoren. Vandaar dat het
daadwerkelijk verenigen van
alle Chinezen onder één vlag
bovenaan het prioriteitenlijstje
terecht is gekomen.
China heeft dit jaar al meer
militaire oefeningen gehouden
langs de zuidelijke kust. Het
zijn vooral uitingen van boos
heid dat Taiwan zijn groeien
de economische macht ge
bruikt om internationaal aan
zien te krijgen en van lieverlee
naar onafhankelijkheid toe te
werken.
Vooralsnog ligt het volgens
westerse waarnemers niet
voor de hand dat het daadwer
kelijk tot een militair conflict
komt tussen Peking en Tai
wan, alhoewel zij toegeven dat
sinds de zomer de invloed van
de militaire.top van het Chine
se leger op het beleid voor Tai
wan aanzienlijk is toegeno
men. Zowel China als Taiwan
zijn immers het meest gebaat
bij het handhaven van de hui
dige toestand. Een gewapend
treffen zou de beide econo
mieën hard treffen en aan bei
de zijden van de 150 kilometer
brede Straat van Taiwan zit
niemand daarop te wachten.
Om binnenlandse politieke re
denen zal Jiang Zemin nog wel
oorlogszuchtige taal blijven
uitslaan over Taiwan, maar
dat zal vooral gericht zijn op
het gaande houden van een
zenuwenoorlog.
Er zijn wel nog meer Chinese
militaire manoeuvres in de
buurt van Taiwan te verwach
ten in de komende maanden,
zeggen militaire deskundigen.
Dat heeft alles te maken met
de nog belangrijkere verkie
zingen voor het president
schap die volgend jaar maart
in Taiwan zullen worden ge
houden.
Het zal de eerste keer zijn dat
Taiwanezen in algemene, de
mocratische verkiezingen hun
staatshoofd kunnen kiezen.
Ook de huidige, zelfbewuste
en door Peking gehate presi
dent Lee Teng-hui is een van
de kandidaten. De Chinese lei
ders moeten echter oppassen
met hun doelbewuste acties
Lee van het toneel te laten ver
dwijnen. Allereerst zou zijn
opvolger in de ogen van Pe
king nog erger kunnen zijn en
de retirades van Peking tegen
Lee zouden hem weieens po
pulairder kunnen maken bij
de bevolking dan hij al is.
Bij een van de vele demonstraties die de oppositie dezer dagen in
Taiwan houdt, kwam deze vrouw in de knel toen de politie ingreep.
FOTO REUTER
luik» Meer dan 5.000 studenten betoogden gisteren in het centrum van de Belgische stad Luik tegen de voorgenomen bezuinigingen van de Franstalige overheid op het onderwijs.
De gendarmes zetten waterkanonnen tegen de menigte in.
FOTO ERA
i
