'Handen af van
de aalscholver'
mg*
Natuur Milieu
Dassenburcht aangekocht
WOENSDAG 29 NOVEMBER 1995
REDACTIE «BERT DE JONG*
Natuurorganisaties waarschuwen minister
Zijn er te veel aalscholvers?
Welnee. Er zijn volgens de
natuurorganisaties dom
weg te veel vissers.
Dat de 'broeders in Petrus' nog
maar mondjesmaat paling en
baars uit hun IJssel- en Marker
meerfuiken halen valt de vogels
niet te verwijten. De vissers
hebben er zelf de afgelopen ja
ren een puinhoop van gemaakt.
Ze plaatsen veel te veel netten
(van 13.000 palingfuiken in
1970 naar 49.000 nu) met te
kleine mazen. Dat kost jaarlijks
een grote hoeveelheid onder
maatse vis (2500 ton, ongeveer
lOx de totale aalaanvoer) het le
ven. Pure roofbouw.
Vogelbescherming, Dierenbe
scherming en Kritisch Faunabe
heer vinden daarom dat minis
ter Van Aartsen (landbouw, na
tuurbeheer en visserij) zich
niets aan moet trekken van de
krokodillentranen die de vissers
plengen. Het gaat niet aan om
de populatie van een vogel
soort, waar het najaren einde
lijk weer redelijk mee gaat. via
'onorthodoxe maatregelen' te
decimeren. Het IJssel- en Mar
kermeer zijn tegenwoordig
vooral van belangvoor natuur,
drinkwatervoorzieningen recre
atie. Ze vormen het 'natte hart'
van Nederland'. In deze grote
wateren hoort een sterke aal
scholverpopulatie thuis, als na
tuurlijke schakel in het gezond
houden van de visstand.
Onder andere de hoeveelheid
beschikbaar/bereikbaar voedsel
bepaalt de grootte van de popu
latie en het broedsucces. In het
geval van de aalscholver gaat
het qua voedsel Vooral om on
dermaatse vis, van in hoofdzaak
soorten die oninteressant zijn
voor de beroepsvissers. Aal
scholvers eten bij voorbeeld
veel ('schele') pos. Hen roofvisje
dat op jonge leeftijd baars en
snoekbaars beconcurreert. Door
veel pos te eten bewijzen de
aalscholvers de beroepsvissers
juist een dienst. Ook het eten
van ondermaatse baars en/of
snoekbaars door aalscholvers
hoeft geen probleem te zijn. De
visbestanden worden er welis
waar door uitgedund, maar de
vissen die overleven krijgen wèl
meer groeiruimte. Mits ze niet
vroegtijdig omkomen in de pa
lingfuiken.
De visbestanden in IJssel- en
Markermeer worden trouwens
niet alleen beïnvloed door de
vangsten van vissers en aal-
Sociaal vissende aalscholvers. Een deel van de groep jaagt de school jonge vis op, het andere deel vangt z
scholvers. Zo neemt al sinds
1982 de intrek van jonge palin
kjes, de zogeheten 'glasaal',
vanuit zee af. Op den duur leidt
dat tot minder volwassen aal in
het IJssel- en Markermeer. Daar
is de aalscholver op geen enkele
wijze debet aan. Ook neemt,
door maatregelen ter verbete
ring van de waterkwaliteit, de
zichtdiepte in het IJssel- en
Markermeer langzaam toe. Als
die trend doorzet kan dat leiden
tot het verdwijnen van de
snoekbaars, die een liefhebber
is van ietwat troebel, nutriënrijk
water. Ook deze ontwikkeling
kan de aalscholver niet aangere
kend worden. Integendeel, hel
der water is nadeling voor deze
vogelsoort. Prooien zien in hel
der water de vogel naderen en
vluchten weg.
Terwijl de vissers nog altijd dis
cussieren over vermindering
van de structurele overbevis-
sing, 'betaalt' de aalscholver al
sinds enkele jaren een forse tol
voor de vermindering van de
visbestanden en het helder wor
den van het water. Zo is het
aantal broedparen van de aal
scholver in Nederland specta
culair gedaald (van 21.000 paar
in 1992 naar 14.000 in 1994).
Vooral de 4 grote kolonies rond
het IJssel- en Markermeer kre
gen klappen: 15.000 broedparen
in 1993, tot 7000 in 1994! Jon
gen stierven massaal in de nes
ten wegens voedselgebrek. Veel
vogels zijn inmiddels uitgewe
ken naar de kustzone. Nieuwe
kolonies werden gevestigd in
onder andere de duinen bij Den
Haag (Meijendel), in de Amster
damse Waterleidingduinen en
in Het Zwanenwater bij Cal-
lantsoog. De aalscholvers pro
beren zich op die manier aan de
veranderende omstandigheden
FOTO MARTIJN
aan te passen. Deskundigen ge
loven dat de populatie in Ne
derland zijn maximum heeft
bereikt.
De natuurorganisaties zijn
daarom van mening dat de mi
nister zijn handen netjes thuis
moet houden. Ingrijpen is ook
in strijd met het huidige Neder
landse natuurbeleid. In het bij
zonder Vogelbescherming
neemt de kwestie hoog op en
dreigt zelfs met juridische stap
pen, als 'Den Haag' de aalschol
ver als zondebok aanwijst voor
falend visserijbeleid.
Boete Nijmegen
voor overtreding
milieuwetten
De gemeente Nijmegen moet een boete
van 120.000 gulden betalen omdat mede
werkers van de dienst stadsreiniging sinds
hel begin van de jaren tachtig illegaal be-
drijfsvel hebben geloosd op het riool. Bo
vendien hebben medewerkers ook illegaal
slib gestort. Het openbaar ministerie stelt
geen personen aansprakelijk voor het
milieuschandaal, dat in augustus van dit
jaar aan het licht kwam. Burgemeester en
wethouders hebben het voorstel tot schik
king geaccepteerd. Er dreigt nog een na-
heffing door het Zuiveringsschap Rivie
renland, die kan oplopen tot vele miljoe
nen guldens.
De affaire kwam afgelopen zomer in de
openbaarheid, doordat een burger zag dat
vuilnismannen bedrijfsvet in een hoofd
riool loosden. Deze burger nam daar fo
to's van en deed, hevig verontwaardigd,
aangifte bij de politie. Volgens het open
baar ministerie zijn gebreken in het
managment en een slechte bedrijfscultuur
hoofdoorzaken van de affaire. De onder
linge communicatie was slecht, de admi
nistratie deugde niet en de medewerkers
namen het niet zo nauw met de wettelijke
regels. De gang van zaken was een bijzon
der slecht voorbeeld voor de Nijmegena-
ren, die via voorlichtingscampagnes juist
opgeroepen werden zich milieubewust te
gedragen.
Dassen vragen extra bescherming. Te veel sneuvelen
Stichting 1 let Overijssels Landschap heeft vijf hec
tare grond aangekocht waarop zich een omvangrij
ke dassenburcht bevindt. Het gaat om een gebied
met bos en gras- en bouwland net buiten Stap
horst. De burcht speelt een belangrijke rol bij het
voortbestaan van de dassen in het Reestdal en de
boswachterij Staphorst. De stichting zal de bouw
en graslanden bemesten met stalmest, waardoor
MARTIJN DE JONGE
het bodemleven wordt bevorderd. Regenwormen
vormen het belangrijkste voedsel van de das. De
stichting het Overijssels Landschap wil maatregelen
nemen om te voorkomen dat dassen drukke ver
keerswegen moeten oversteken. Nog altijd sneuve
len veel dassen in het verkeer. Het is voor deze
soort, die graag zwerft, veruit de belangrijkste
doodsoorzaak.
Minder bijzondere planten
en dieren in boerennatuur
Natuurterreinen waar agrariërs nog enigszins mogen
boeren, bevatten aanmerkelijk minder bijzondere
planten- en dierensoorten dan gebieden waar de na
tuur volledig haar gang kan gaan. Dat stelt Natuur
monumenten, naar aanleiding van een studie door
de Rijksuniversiteit van Groningen.
De onderzoekers keken met name naar de invulling
van de zogeheten Ecologische Hoofdstructuur
(EHS). De EHS geeft aan hoe via allerlei verbindings
routes natuurgebieden in ons land aan elkaar gekop
peld zullen worden. De meeste verbindingsroutes,
waarvoor circa 250.000 hectare grond nodig is, moe
ten de komende 15 a 20 jaar worden gerealiseerd.
Voornamelijk door agrarische grond aan te kopen en
een natuurbestemming te geven.
Van de geplande 250.000 hectare verbindingsroutes
zal 150.000 hectare een zuivere natuurbestemming
krijgen, beheerd door organisaties zoals Natuurmo
numenten. Het andere deel, 100.000 hectare, blijft
onder beheer van agrariërs die hun bedrijf extensief,
sterk rekening houdend met flora en fauna, voort
mogen zetten.
De Groninger onderzoekers stellen dat die 'boeren
natuur' weinig voorstelt. In als puur natuur ingerich
te en beheerde terreinen komen tot ruim 500 soor
ten planten en dieren voor. In terreinen waar agrari
sche activiteiten 'verweven' zijn met een natuur
functie stokt de teller op krap 30 soorten planten en
dieren.
Natuurmonumenten beschouwt de resultaten van
de studie als een bevestiging van haar eigen beleid.
De vereniging wil binnen de EHS meer ruimte voor
natuur die niet moet worden gedeeld met boeren.
123456789
-
OPGAVE
OPLOSSING
KRUISWOORDRAADSEL
Horizontaal:
1. beroep; 3. grondtoon, tweetal,
thans; 4. gelaatskleur; 5. door,
vordering; 6. knap; 7. dierege-
luid, vlug; 8. publiciteitsorganen;
9. dreumes, opperwezen, bolge
was; 11verzameling van ge
schreven stukken.
Verticaal:
1. wijd vat, loofboom; 2. ik
(Lat.); 3. persoonlijk vnw mo
lentrechter, gewicht; 4. lidwoord,
landbouwwerktuig; 5. foedraal,
echter; 6. voorvoegsel, hetzelfde
(afk.7. muzieknoot, aarde, per
soonlijk vnw.; 8. meisjesnaam;
9. knaagdiertje, afval.
SLEUTELWOORD
Horizontaal:
1. stellage; 2. terstond; 3. over
spel; 4. futurist; 5. duizelig; 6.
optimist; 7. eterniet; 8. kalender.
De woorden op de eerste en der
de verticale regel zijn: STOF
DOEK en ERETITEL Het sleutel
woord luidt: STOFZUIGER.
HEINZ
AAWVOUS £7£S
WOL L A A/PA fS
TOMPOES
Heer Bommel en de toornviolen
„Ei, ei", sprak de professor onthutst.
„Wat zullen we nu beleven? Hier staan
flessen vol wetenschappelijk bereide
essence en u wilt uw oude eh... pip
peling terug hebben?" „Ja", zei heer
Ollie kort. Hij trad voorwaarts en griste
Kwetals spuit van de toonbank. Maar
tot zijn ontzetting was het instrument
geheel leeg. „Ik heb de inhoud gebruikt
voor mijn proefnemingen", legde de
geleerde uit. „Maar wat bezielt u ei
genlijk? Bent u niet tevreden over de
vloeistof die ik u geleverd heb?" „Nee",
riep heer Bommel uit. „Waar is mijn
pippeling?" Sickbock zuchtte en sloot
de kraan van zijn retort. „Ik zal u mijn
werkwijze uitleggen", sprak hij ver
moeid. „Kijk, de grote moeilijkheid
was, dat de planten verwelkten wan
neer ze een sterke injectie ontvingen.
De cellen barsten dan. Volgt u me? Ik
heb dit opgelost door de celwanden te
versterken. Dat ging ten koste van de
geur; maar geur was niet het doel van
dit experiment. Het ging om de klank
van de bloemen, nietwaar? Hebt u het
tot zover?" „Waar is mijn pippeling?!"
riep heer Ollie schril. „Daar komen we
nu op", hernam de geleerde. „Uw eh...
pippeling zit in deze violen. De eerste
kweek die ten volle geslaagd was. U
hebt er een struikje van gehad voor uw
tentoonstelling - en die zal wel een
prijsje wegdragen, neem ik aan. Toen
ik deze eenmaal had kon ik de sappen
aftappen, analyseren en wetenschap
pelijk samenstellen. Kunt u me bijhou
den?" Heer Bommel zweeg. Hij staarde
beklemd naar de leerachtige groeisels
die de professor hem wees en wrong
zich de handen. „Mooi zijn ze niet",
gaf Sickbock toe. „Maar schoonheid is
van geen belang wanneer men weten
schappelijk te werk gaat. Deze planten
moeten nooit met water, maar met olie
besproeid worden. Want de celwanden
moeten enorme spanningen kunnen
weerstaan en daarom dienen ze elas
tisch gehouden te worden. Geen water
mijn waarde, onderstreep dat."
H
W
R
DOOR HANS VAN ES
De depressie, die sinds vorige week donderdag bij Ierland lag veran
kerd, heeft ons niets dan goeds opgeleverd. Dat kan niet vaak van ei
Atlantische depressie worden gezegd, want meestal krijgen we te m
ken met regenzones behorende bij het warmte- of koufront en daarr
volgt vaak nog een toetje in de vorm van gure buien, die aan de ach
terkant van een lagedrukgebied ontstaan.
Nu bleef de neerslag beperkt tot wat regen in het noorden en ooster
van het land. Voor het overige werden we zo'n dag of vijf verwend
een zachte zuidelijke stroming met veel zon en bovennormale temp
raturen. Het slechte weer bleef nu beperkt tot de Britse Eilanden, d'
dagenlang door heftige regenbuien werden gegeseld.
De depressie heeft inmiddels zijn beste tijd gehad en is er uiteindel
niet in geslaagd door te stoten naar het vasteland van Europa. Inte
gendeel, het laag trekt zich terug naar de Atlantische Oceaan. Als e
zoiets gebeurt, dan is er geen sprake van een normale westelijke str
ming en dus moeten wij onze blik naar het continent richten om te
weten wat ons op weerkundig gebied te wachten staat.
Liefhebbers van winterweer en natuurijs zullen de komende tijd at
tent moeten blijven, want alles wijst nu op een doorzettende afkoe
ling. Bent u minder gecharmeerd van de ongemakken, die het koud
seizoen met zich meebrengt, dan is er geen reden tot paniek, want
overgang naar het winterse weertype verloopt maar heel geleidelijk
De weersomslag wordt in gang gezet door een hoge-drukgebied, dat
gisteren nog in bescheiden omvang boven Noord-Scandinavië bivak
kerde, maar tijdens het komende weekeinde is uitgegroeid tot een 1
omvangrijk hoog, dat grote delen van Europa overdekt. Verder wordti
in een aanhoudende oostelijke stroming steeds koudere lucht aang^;
voerd.
Aan de komst van de winter valt dus niet te ontkomen, maar het koi
de weer verschijnt wel in zijn meest aangename vorm; droog, tamel
helder en voorlopig niet meer dan een matige oostenwind, kracht 3
4.
Na een eerste nacht met een graadje vorst komt het kwik morgen na
enkele graden boven het vriespunt uit. Dat wordt de komende dager
steeds moeilijker. Tijdens het weekeinde zou - vooral in het oosten
van het land - de eerste ijsdag kunnen woren genoteerd. Tegen die
tijd vriest het in de nacht al plaatselijk circa 5 graden Celsius.
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
donderdag.
Noorwegen:
Wolkenvelden, hier en
daar ook flinke opklarin-
noorden
tijd tot tijd regen of
gend droog. Middagtem-
lichte
ti ge v
Naast wolkenvelden plaat
selijk ook flinke opklarin
gen. Op de meeste plaat
sen droog, 's Middags in
Denemarken:
Flinke zonnige perioden
maar vandaag ook nog en
kele wolkenvelden. Droog.
Middagtemperatuur net ie
vriespunt.
Engeland, Schotland, Wales
In Ierland, Wales en zuidw
overwegend bewolkt
-Engeland
regen, mogelijk
ook onweer en veel wind. In de rest van
Engeland en Schotland perioden met
i|na overal droog; alleen langs
in Schotland mogelijk
10 in Ierland
België en Luxemburg:
Perioden met zon maar vandaag ook nog
enkele wolkenvelden. Droog. Geleidelijk
iets kouder met op morgen maxima van
3 graden in de Ardennen tot 7 aan de
westen, en eerst nog in het oosten, ook
wolkenvelden. Vooral in Bretagne kans
op een regen- of onweersbui. Verder vrij
wel overal droog. Daling van tempera
tuur; morgen uiteenlopend van 4 graden
in de oostelijke departementen tot 10 in
Wisselvallig met geregeld buien, soms
ook wat zon. Middagtemperatuur langs
de kust tussen 14 en 18 graden.
Wisselend bewolkt en kans op een re
gen- of onweersbui. Temperatuur 's
middags rond 19 graden.
Spanje:
Duitsland:
In de nacht en ochtend k;
het westen en zuidwesten e
wolkenvelden. Op de meeste plaats
droog. Middagtemperatuur vandaag i
eenlopend van rond het vriespunt ii
noorden tot 6 in het zuidwesten. Morg
Zwitserland:
E^rctmpg wotkenyelden maar geleide!
meer zon. Droog. Middagtempèratil
de zuidelijke kantons.
Oostenrijk:
Wolkenvelden en vooral in h
oosten eerst nog regen of s
gen in het westen ook af ei
op de meeste plaatsen droog. Middij
temperatuur in het laagland e
den boven nul.
Polen:
Rustig weer met in de nacht e
kans op mist. Overdag naast wolkenvt
den ook zonnige perioden. Droog. Ovjg
dag op de meeste plaatsen lichte vort
alleen in het zuiden nog maxima bovf
het vriespunt.
Tsjechië en Slowakije:
Nevelig en rustig wee
r wolkql
DONDERDAG 30 NOVEMBER 1995
gelijk c
s op buien, mo-
nweer. Naar het zuid-
zon mge perioden en
overwegend droog. Middagtemperatuur
in het binnenland rond 10 graden, langs
de Golf van Biskaje rond 14 en langs de
kusten in het zuiden en oosten rond 17.
Canarische Eilanden:
Wisselend bewolkt en vooral morgen
kans op een bui, mogelijk met onweer.
Middagtemperatuur rond 22 graden.
Marokko:
Westkust: half tot zwaar bewolkt en van
tijd tot tijd regen- en onweersbuien,
plaatselijk flink wat neerslag. Tempera
tuur langs de kust ongeveer 17 graden.
Eerst nog zonnige periode
meer bewolking en een
Temperatuur 's middags rond .20 gra-
Zuid-Frankrijk:
oosten ook wolkenvelden en langs de
Middellandse Zee-kust mogelijk een lo
kale regen- of onweersbui. Middagtem
peratuur ongeveer 10 graden maar langs
Mallorca en Ibiza:
Perioden met zon maar geleidelijk meer
bewolking en vooral morgen enkele fikse
buien, ook met onweer. Middagtempera
tuur ongeveer 17 graden
Italië:
Perioden met zon. Overwegend droog
maar morgen, vooral later op de dag, in
n mogelijk een bui
IJmuiden Katwijk
Hoog 09 45 •22.26 09.18 «21.f
Laag 05.15 17.46 04.56 17.
Maastricht onbew
Aberdeen zwaar tx
Athene zwaar tx
Berlijn regen
Boedapest regen
Bordeaux onbew
Brussel onbew.
Cyprus licht ben
w.s 0 18 15
Met n
ePo-v
s op n
Middagtemperatuur uiteenlopend v
graden in het noorden tot 17 op Sicilië.
Corsica en Sardinië:
Half tot zwaar bewolkt en vooral morgen
kans op een bui, mogelijk met onweer
Middagtemperatuur ongeveer 16 gra-
Malta:
Vandaag flinke zonnige perioden en
droog; morgen een toenemende kans op
een onweersbui. Middagtemperatuur
omstreeks 19 graden.
Griekenland en Kreta:
Wisselend bewolkt en vooral langs de
westkust enkele buien, mogelijk met on
weer. Op Kreta waarschijnlijk droog.
Middagtemperatuur uiteenlopend van
14 graden in het noordoosten tot 20 op
Turkije en Cyprus:
Wisselend bewolkt en vooral langs de
westkust, en morgen later ook op Cy
prus. enkele regen- of onweersbuien.
Middagtemperatuur van 13 graden op
de Dardanellen tot 17 op Cyprus.
Buenos Aires onbew
Casablanca hall bew
Johannesburg onbew
hew Oneans rege-:.
