Chirac de wonderdokter
blijkt kwakzalver te zijn
'Als we niet helpen, komt Noord-Afrika naar ons toe'
Feiten Meningen
Knoeiwerk
korpsleiding
in Haarlem
MAANDAG 27 NOVEMBER 1995
OPINIE
De kogel is door de kerk. Einde
lijk hebben de verantwoordelij
ken voor het politiekorps Ken-
nemerland een besluit geno
men. Klaas langendoen, de
chef van de Haarlemse Crimi
nele Inlichtingen Dienst (CID)
en de geestelijke vader van het
onder regie van de politie door
laten van drugs, moet tijdelijk
zijn gemak houden. Bij wijze
van symbolisch gebaar moet
Langendoen rust nemen.
De nu door Haarlemse nota
belen ingezette actie wekt al
leen bevreemding. Jarenlang is
het CID Haarlem de hand bo
ven het hoofd gehouden. Jaren
lang lieten de verantwoordelij
ken zich afschepen met mooie,
overtuigende verhalen over de
noodzaak van hun handelen.
Jarenlang, tot op de dag van
vandaag; is de zuiverheid van
het handelen van de Haarlemse
CID'ers niet in twijfel getrokken.
Al die tijd hebben bestuurders
en leiders van justitie en politie
hun handen in het vuur gesto
ken voor de integriteit van de
rechercheurs. En nu plots is het
Vreemd. Tot nu toe is steeds
de lijn gevolgd van het onder
steunen van de inzet van de CI
D'ers, totdat een lopend rijksre
cherche-onderzoek uitwijst dat
ontoelaatbare zaken zijn ge
beurd. /.over is het nog niet. Het
rijksrecherche-onderzoek geeft
pas begin volgend jaar uitsluit
sel. Korpsbeheerder Pop heeft
nu begrepen dat er iets met
Langendoen mis is. Wat? Daar
mogen we naar raden.
De tijdelijke ontheffing van
langendoen uit zijn functie
wijst erop dat er tot dit moment
nog steeds geen aanwijzingen
zijn van strafbare feiten. Te ver
wachten zou daarom zijn dat de
Haarlemse driehoek (burge
meester, hoofdofficier van justi
tie en hoofdcommissaris) de in
gezette lijn zou doorzetten en
de uitkomst van het rijksrecher
che-onderzoek zou afwachten.
Maar nee. Pop heeft anders
beslist. Hij kwam op grond van
nieuwe, nog onbekende infor
matie tot de niet bijster origine
le bevinding dat het weinig pro
fessionele handelen van de
Haarlemse rechercheurs Lan
gendoen en Van Vondel het re
giokorps Haarlem schade heeft
berokkend. Daarom was er in
eens geen tijd meer om te
wachten op de uitkomst van het
rijksrecherche-onderzoek.
Dmgendoen en Van Vondel
(die overigens al enige tijd bij de
politie weg is) hebben lang het
voordeel van de twijfel gehad.
Dat voordeel is ineens weg.
Waarom weet niemand. Even
min is bekend, of echt ontoe
laatbare dingen zijn gebeurd nu
langendoen 'tijdelijk' uit zijn
functie is gezet. Vanwaar dit ge
schipper, dit inconsequente ge
doe? Je bent overtuigd van ie
mands integriteit en steunt hem
door dik en dun, of je bent over
tuigd van het tegendeel en laat
iemand vallen. De nu gekozen
halfwas oplossing doet alleen
Door het trekken van zo'n on
duidelijke conclusie heeft de
Haarlemse driehoek zichzelf
een onthutsend brevet van on
vermogen gegeven. Waar aan
vankelijk het betoog hout sneed
dat de leiding door geheimhou
dingsaspecten lange tijd niet op
de hoogte was van de strapat-
sen van ondergeschikten, daar
geldt dit excuus al lang niet
De Haarlemse driehoek heeft
nu bedacht dat de inbreng van
langendoen schadelijk kan zijn
voor het vervolgonderzoek naar
de grote bende die moet wor
den opgerold. Dit had ze ook
een jaar eerder kunnen beden
ken. Op deze wijze heeft de
korpsleiding zichzelf gediskwa
lificeerd. Maatregelen zijn te
lang uitgebleven, waardoor de
zaak eindeloos kon voortduren
en almaar diepere wonden
sloeg.
Resteert nog de reële moge
lijkheid dat het rijksrecherche
onderzoek geen strafbare feiten
van Langendoen en Van Vondel
aan het licht zal brengen. Is
daarmee de Haarlemse top ver
schoond van een bezinning op
het eigen functioneren? Nee,
natuurlijk niet. Ook dan nog is
nagelaten op zo kort mogelijke
termijn de onderste steen bo
xen te krijgen, waardoor de af
faire ongekend lang kon door
zieken.
HAAGS REDACTEUR
Ambtenaren in Frankrijk morgen weer in actie
„Er is alle reden om vertrouwen te hebben in de toekomst", bezwoer het dagblad Le Figaro het afgelopen weekeinde. „Frankrijk
heeft de inflatie overwonnen, het exporteert meer dan het importeert, het heeft zijn staatsfinanciën in orde en de rente daalt." De
krant had gelijk. Maar nimmer had het land een president en een premier die minder populair waren. De ambtenaren staken, de
studenten betogen, het vertrouwen van de consumenten is geschokt. Het vooruitzicht voor de naaste toekomst: meer van hetzelf
de, maar waarschijnlijk erger.
Eind vorige week werd het land
in chaos gedompeld door een
ambtenarenstaking, al de twee
de in ruim een maand tijds. In
sommige sectoren deden min
der ambtenaren aan de acties
mee, maar in de ene sector die
telde, was de staking nagenoeg
algemeen. Spoorwegbeambten
legden vrijwel het gehele land
lam. Morgen is de volgende ac
tiedag.
Als presidentskandidaat scho
telde Chirac begin dit jaar zijn
onderdanen een nimmer berei
de minestrone van tegenstrij
digheden voor. Als een wonder
dokter beloofde hij iedereen al
les. De belastingbetalers kregen
een lagere aanslag, de valuta
markten een kleiner begrotings
tekort, de minimumloners meer
geld, de werklozen een baan.
Toen hij eenmaal de felstbe-
geerde baan had, bleek het ech
ter toch lastiger te zijn. Chirac
verhoogde het minimumloon,
maar om het gat op de begro
ting te dichten, moest hij de be
lastingen verhogen. De witte
broodsweken waren snel over.
Ruim een half jaar zit Chirac nu
in het Elysée Paleis, en nog
nooit in het moderne Frankrijk
is een president zo snel zo im
populair geworden. In een bijna
wanhopige poging het tij te ke
ren, ontsloeg hij deze maand
zelfs zijn halve regering.
Het grote gevaar is nu dat de
wonderdokter die iedereen alles
beloofde, de geschiedenis in
gaat als de kwakzalver die nie
mand beter maakte. Twee we
ken geleden kondigde hij een
hervorming aan van de peper
dure verzorgingsstaat. Die aan
kondiging viel goed op de fi
nanciële markten, die de presi
dent met een sterkere franc be
loonden. Maar ze viel bitter
slecht bij de ambtenaren, die
hadden gedacht dat Chirac hen
zou voorgaan naar het Flof van
Eden.
Voornaamste grief van de amb-
tena
s da
tig jaar moeten werken alvorens
hun pensioen te bereiken. Voor
al bij de SNCF, de spoorwegen,
is dat de duivel verzoeken. Een
oude regel, die nog dateert uit
de tijd dat machinisten steen
kool op de stookplaat moesten
scheppen, wil dat machinisten
met pensioen gaan zodra ze
Abraham (50 jaar dus) hebben
gezien.
Met zijn belofte van hogere lo
nen voor iedereen heeft de kan
didaat Chirac verwachtingen
geschapen die de president Chi
rac niet kan waarmaken. Zelfs
zonder dat waren de hervor
mingen van staatsindustrieën al
moeilijk genoeg geweest.
In Duitsland slaagde Lufthansa
er in vier jaar in een jaarverlies
van vijfhonderd miljoen gulden
om te zetten in een bescheiden
winstje. Dat was mogelijk door
onder meer de salarissen van
piloten met 25 procent te verla
gen. In Frankrijk verkeert Air
France nu in de positie waarin
Lufthansa zich in 1991 bevond;
de maatschappij balanceert op
de rand van de afgrond. Maar
een eerste voorzichtige poging
het bedrijf gezond te maken,
ontketende begin deze maand
onmiddellijk een staking.
Hetzelfde geldt voor de staats
spoorwegen. De SNCF heeft het
imago van een hypermodern
bedrijf dat met zijn hypersnelle
TGV de wereld bestormt. Maar
het bedrijf heeft een schuld van
bijna zestig miljard gulden,
meer dan enige andere staats
onderneming. En die schulden
last werd opgebouwd ondanks
een jaarlijkse subsidie van zes
tien miljard gulden.
Mogelijkheden voor sanering
zijn er te over. Van de ruim
32.000 kilometer spoor is 6.000
kilometer verliesgevend. Som
mige lijnen kosten zo veel, dat
het goedkoper zou zijn ze op te
heffen en de klanten op staats
kosten per taxi te vervoeren. Sa
larissen zijn hoger dan waar ook
in de Europese Unie. Niet alleen
gaat de machinist van een TGV
op zijn vijftigste met pensioen,
hij verdient 10.000 gulden per
maand en werkt slechts 35 uur
per week.
Maar zelfs de voorzichtigste po
ging tot realisme leidt al tot ac
ties, reden waarom die pogin
gen in het verleden steeds zijn
uitgebleven. ,,In Frankrijk her
vormen we alleen een staatsin-
dustrie als die op de rand van
de afgrond balanceert", zei de
econoom Cohen.
Chirac, zo zeggen zijn critici,
maakte de fout valse verwach
tingen te wekken. Maar een
maal aan de macht had hij alle
gelegenheid om 'in actie te ko
men'. Hij was voor zeven jaar in
het Elysée gekozen, zijn partij
had (met steun van de coalitie
genoot) de absolute meerder
heid in het parlement en zelfs in
een record aantal gemeenten.
Maar Chirac verkoos zes maan
den te wachten, en toen hij vier
weken geleden het roer om
gooide, was het te laat. Zijn ge
zag, onomstreden na de zege in
de presidentsverkiezingen, was
zodanig aangevreten, dat de
hervormingen niet meer wer
den geaccepteerd.
En niet alleen het politieke kli
maat is verziekt, ook de econo
mische wind is koud geworden.
De consumenten gaven in okto
ber 4,4 procent minder uit dan
in de maand ervoor, een gevolg
van belastingverhogingen. De
voorspelling voor volgend jaar is
nu een economische groei van
twee procent, 0,8 procent min
der dan aanvankelijk gedacht.
Sommige economen spreken
zelfs over een nakende recessie,
terwijl het land nog maar net uit
de vorige is.
De economische tegenslag
maakt nog diepere bezuinigin
gen noodzakelijk, ten minste als
Frankrijk zich wil kwalificeren
voor deelname aan een Europe
se eenheidsmunt. Chirac heeft
terugdringing van het begro
tingstekort tot drie procent, de
vereiste voor die deelname, nu
tot hoeksteen van zijn beleid
gemaakt. Zijn premier Juppé zei
vorige week dat de regering in
serieuze moeilijkheden zou zijn
zodra twee miljoen stakers de
straat op gaan. Dat moet niet
langer onmogelijk worden ge
acht.
CORRESPONDENT
EU gaat met Middellandse-Zeelanden om de tafel op 'historische' conferentie
Een medewerker van de Fran
se president Chirac vatte de
kern van de Euro-Mediterrane
Conferentie, die vandaag en
morgen in Barcelona wordt ge
houden, onlangs in één zin
krachtig samen: „Als wij
Noord-Afrika niet helpen, zal
Noord-Afrika naar ons toe ko-
De zuidelijke lidstaten van de
Europese Unie hebben er bijna
een jaar voor nodig gehad om
de sceptische noorderlingen te
overtuigen van het nut in Bar
celona met gulle hand te geven.
Landen als Spanje, Portugal,
Frankrijk en Italië vinden dat de
versterking van de banden met
de landen aan de zuid- en oost
flank van de Middellandse Zee
om 'strategische redenen' wat
mag kosten.
Twaalf landen zijn uitgenodigd:
Algerije, Marokko, Tunesië,
Egypte, Israël, Jordanië, Liba
non, de Autonome Palestijnse
Gebieden, Syrië, Turkije, Cyprus
en Malta. Het gespreksthema:
politieke, economische en soci
ale hervormingen in hun regio,
in ruil voor een vrijhandelszone
met de EU tegen het jaar 2010
en een hulppakket, dat tijdens
de laatste Eurotop in Cannes
werd overeengekomen, van
zo'n 9,5 miljard gulden.
De noordelijke F.U-staten had
den sinds de val van de Muur in
1989 vooral Midden- en Oost-
Europa op het oog als nieuwe
partners en op een dag ook
nieuwe leden van de EU. Met
de meeste van die landen zijn
intussen associatie-verdragen
gi-sltiliil I'll j.i.irlijks H.Ü1I1 i'l
vanuit Brussel miljarden naar
toe om de economie en de de
mocratie te stimulei
sMar
el Ma
rin constateerde vorig jaar dat
het noorden te eenzijdig de blik
op het oosten vestigde: „Het
moet afgelopen zijn met hel
oosten wel en het zuiden niet."
Frankrijk voor de Fransen: de grote hoeveelheid Noordafrikanen in Frankrijk vormt een voedingsbodi
En hij legde een forse financiële
claim op tafel.
Met dat geld, betoogde hij, die
nen we twee doelen. Door het
steunen van politieke hervor
mingen, bescherming van men
senrechten en vrijheid van me
ningsuiting wordt het funda
mentalistische extremisme in
deze landen beteugeld. Door
economische en sociale hervor
mingen te bevorderen worden
duurzame groei, meer werkge
legenheid en een hogere levens
standaard tot stand gebracht,
die op hun beurt leiden tot
minder geweld en een lagere
migratiedruk.
De aarzelingen in het noorden
komen voort uit twijfels over
een nuttige besteding van deze
gelden. Zoals premier Kok het
omzichtig in Cannes verwoord
de: „Dit geld trekt een zware
wissel op het absorptievermo
gen van die landen, maar ook
op de Europese begrotingsdisci
pline.' Simpel gezegd: ver
dwijnt het niet in een bodemlo
ze put?
Europese diplomaten in Brussel
hebben de afgelopen maanden
ook zulke zorgen geventileerd.
Uit ervaring is hen gebleken dat
veel van deze landen door bu
reaucratie of slechte planning
nauwelijks zinvolle projecten
van de grond krijgen. Cynisch
zei een van hen dan ook al eens:
„Moet je dan maar weer ergens
een groentestalletje opknappen
of nog eens een haventje uitdie
pen?"
De liberalere noordelijke landen
prefereren handel boven hulp.
De betrokken Mediterrane zone
is goed voor zo'n kwart van de
wereldvoorraad aan olie. Met
een geschatte bevolking van 400
miljoen mensen tegen het jaar
2030 kunnen ze een enorme af
zetmarkt vormen voor Europese
produkten en een bron van
goedkope arbeidskrachten,
wanneer de geïndustrialiseerde
EU-landen er, zoals nu in Azië,
fabrieken opzetten.
In het zuiden van de EU kijkt
men tegen de andere kant van
de medaille aan. Een vrijhan
delszone betekent in hun ogen
allereerst de komst van land-
bouwprodukten tomaten, si-
ARCHIEFFOTO
naasappels, olijven, wijn die
ze heel goed zelf (met behulp
van Europese subsidies) kun
nen produceren. Het zuiden
wordt er dan ook onuitge
sproken van verdacht de vrij
handel met de steuntoezeggin-
gen te willen 'afkopen'.
Het is formeel de bedoeling dat
er tegen het jaar 2010 een vrij
handelszone tussen de Mediter
rane landen en de EU komt,
maar nu al wordt aan beide zij
den van de Middellandse Zee
betwijfeld of dat jaar haalbaar
is. Voorts mag die vrijhandel
volgens de EU niet beperkt blij
ven tot het goederenverkeer
tussen de twee blokken.
Eigenlijk is het eerst zaak dat de
twaalf Mediterrane landen on
derling beter op elkaar inspelen.
Van het totaal van hun export
gaat maar vier procent naar de
eigen buurlanden. Zou men her
en der te grote staatsinvloed,
hinderlijke territoriale aanspra
ken en andere twistpunten uit
de weg ruimen, dan zou de re
gio vanzelf welvarender wor
den. Israël ziet dat ook zo. Pre
mier Peres bepleitte deze week
de vorming van een eigen Me
diterrane Unie.
In Barcelona zullen mooie
woorden worden gewijd aan al
deze doelen voor de verre toe
komst. Op de korte termijn zijn
andere problemen aan de orde.
Zo willen met name Nederland
en Duitsland dat de Mediterra
ne landen zich verplichten tot
een terugname-clausule. Ze
moeten in ruil voor ieder ak
koord met de EU toezeggen dat
zij criminelen en uitgeproce
deerde asielzoekers terugne
men. Die overigens begrijpelijke
wens lokt meteen een reactie
uit: dan willen de Mediterrane
landen op hun beurt een vrijge
viger visumbeleid van de EU-
lidstaten.
Of de conferentie in Barcelona
diep in al deze details zal dui
ken is de vraag. Feitelijk staat de
tekst van het slotcommuniqué
al vast. Belangrijker is de bijeen
komst op zich, zei minister Van
Mierlo deze week: „Het feit dat
je bij elkaar zit."
Volgens de Franse minister van
buitenlandse zaken Hervé de
Charette verdient de conferen
tie al op voorhand het predikaat
'historisch'. Als men er in Bar
celona in slaagt enkele notoire
'overtreders' vast te leggen op
beginselen als mensenrechten
en vrije meningsuiting, is dat
nog waar ook.
CORRESPONDENT
