Sorteercentrale controleert elf bankbiljetten per seconde
VROOM DREESMANN
Economie Beurs
Euro-angst in Duitsland
De lange weg naar een
economische unie Azië
IMNDAG 20 NOVEMBER 1995
-CONOMISCH KORT ECONOMIE GESNAPT
Wekelijkse rubriek over
•2INDOWS 95, het jongste
30 imputerbesturingsprogramma
3,o n de Amerikaanse firma Mi
osoft, verkoopt veel minder
ied dan was verwacht. Het
nerikaanse onderzoeksbureau
heeft zijn raming van
verkoop van dertig miljoen
D.6 uks dit jaar, verlaagd tot twin-
miljoen. Windows 95 werd
3 7 nd augustus met veel fanfare
ide markt gebracht.
AANDEELHOUDERS van
aimler-Benz stappen deze
ek naar de rechter om een
knklacht in te dienen tegen
pzard Reuter, ex-topman van
kiitslands grootste industrie-
jincern, zo schrijft het Duitse
(eekblad Focus. Ze menen dat
puter hen in april met een op-
ïistische winstprognose om
tuin heeft geleid. Daimler-
pnz bleek een miljardenverlies
j lijden.
RUSSISCHE PRESIDENT
lltsin heeft per decreet bepaald
at ongeveer twintig miljoen
eine aandeelhouders die bij
rTet kopen van aandelen door fi-
pnciële bedrijven zijn misleid,
kmpensatie krijgen. Het daar-
6ior ingestelde fonds wordt be-
:erd door de staat en gefinan-
;rd met geld uit privatiserin
gen.
)LKSWAGEN-TOPMAN Fer-
Piech wil af van twee di-
:teuren, zo schrijft het Duitse
ïkblad Der Spiegel. De twee,
rich Seiffert en Marin Posth,
de laatste in de directie uit
periode van Carl Hahn, de
van Piech.
FRANSE REGERING gaat de
oofJCF, de Franse spoorwegen,
o, jagen minder te investeren om
enorme tekorten te verklei
en. Nu bedragen de investe-
ïgen zo'n twintig miljard
knk (600 miljoen gulden) per
Mag ik van u twee biefstukjes
en een ons pekelvlees? Dat is
dan precies vier euro's. Je over
handigt je chipknip aan de sla
ger en de verschuldigde euro's
worden elektronisch geïnd.
Over een aantal jaren zal het ge
bruik van de elektronische por
temonnee de gewoonste zaak
van de wereld zijn. En ook de
gemeenschappelijke Europese
munt komt eraan.
In 1998 zal worden beslist
welke landen aan de Europese
munt-unie, de Economische en
Monetaire Unie (EMU), mogen
meedoen. Om een toegangsbe
wijs te krijgen moeten de lan
den van de Europese Unie vol
doen aan vijf voorwaarden. In
de eerste plaats mag de inflatie
niet te hoog zijn: maximaal 1,5
procent-punt boven het gemid
delde van de drie lidstaten met
de minste prijsstijging.
Verder mag de
marktrente niet meer dan
procent-punt hoger zijn dan het
gemiddelde van de drie landen
met de laagste rente. In de der
de plaats moet de koers van de
valuta zich tussen nu en 1997
zonder al te grote problemen
kunnen handhaven ten opzich
te van de andere Europese
munten. De twee laatste voor
waarden hebben betrekking op
de overheid. Het overheidste
kort mag niet groter zijn dan 3
procent van het bruto binnen
lands produkt en de schuldquo
te van de overheid (overheids
schuld gedeeld door bruto bin
nenlands produkt) mag ten
hoogste 60 procent zijn.
Die voorwaarden zijn gesteld
om ervoor te zorgen dat de
nieuwe Europese munt een
krachtige valuta wordt. Econo
mische brekebeentjes moeten
WIE DOET ER MEE AAN DE EUROPESE MUNT-UNIE
Om aan de Economische en Monetaire
Unie (EMU) te kunnen meedoen mag
onder meer het overheidstekort niet
groter zijn dan 3% van het bruto bin
nenlands produkt en mag de schuld
quote ten hoogste 60 zijn
Schuldquote
60% grens
daarom buiten de EMU blijven.
Maar aan de andere kant werkt
de EMU alleen als er voldoende
landen aan meedoen.
Laten we eens kijken hoe de
club eruit zou zien als we de
EMU-criteria nu zouden toe
passen op de 15 lidstaten van
de Europese Unie. Met de infla
tie-eis hebben de meeste lan
den geen probleem. Alleen
Spanje, Portugal, Italië en Grie
kenland vallen uit de toon. Iets
je moeilijker ligt het met de ka
pitaalmarktrente. Denemarken,
Zweden en opnieuw Spanje.
Portugal, Italië en Griekenland
halen geen voldoende op dit
onderdeel.
Wat betreft de derde voor
waarde, geen al te grote koers
fluctuaties van de nationale
munt, brengen Zweden, Fin
land, het Verenigd Koninkrijk,
Italië en Griekenland het er niet
al te best vanaf. Zij doen op dit
moment niet mee aan de af
spraak hun valuta te koppelen
aan de Duitse mark, het Euro
pees Monetair Stelsel.
Echt rampzalig scoort Europa
op het gebied van de overheids
financiën, blijkt uit de figuur.
Alleen in Nederland. Duitsland.
Ierland, Luxemburg. Denemar
ken en het Verenigd Koninkrijk
is het overheidstekort kleiner
dan 3 procent. En een
schuldquote van maximaal 60
procent is al helemaal voor wei
nig landen weggelegd: Duits
land. Frankrijk. Luxemburg en
het Verenigd Koninkrijk.
Als we het geheel overzien
zijn er op dit moment maar
twee landen die op alle vijf on
derdelen zouden slagen voor
het EMU-examen: Duitsland en
Luxemburg. Die bui zag Europa
een aantal jaren geleden ook al
hangen. Daarom is toen afge
sproken dat de normen voor het
overheidstekort en de
schuldquote niet al te letterlijk
zouden worden gehanteerd.
Een land dat in 1998 zijn fi
nanciën nog niet helemaal op
orde heeft, valt niet automa
tisch buiten de EMU. Als het
land kan aantonen dat het op
de goede weg is, wordt er een
oogje dichtgeknepen. Door een
beetje creatief om te gaan met
de toelatingseisen, zou alleen
voor Italië en Griekenland de
deur op slot blijven.
Met die afspraak krijgen voor
al de Duitsers steeds meer pro
blemen. Aan de ene kant zijn
ook zij gebaat bij een zo breed
mogelijke munt-unie. Als bij
voorbeeld Frankrijk buiten de
EMU zou blijven, zou dat verve
lende gevolgen kunnen hebben
voor de Duitse export. Een mo
gelijke koersdaling van de Fran
se franc ten opzichte van de Eu
ro, zou Franse exportprodukten
goedkoper maken. Maar de
Duitsers zijn ook doodsbe
nauwd dat zij straks hun harde
D-mark moeten inleveren in
ruil voor een minder betrouw
bare Europese munt. En dat
pleit juist voor een strenge se
lectie.
De Duitse regering lijkt te kie
zen voor de harde aanpak. Vol
gens de Duitse minister van fi
nanciën Theo Waigel is de 3
procent-norm voor het over
heidstekort veel te soepel. Bij
het beoordelen van het tekort
moet ook worden gekeken naar
de conjuncturele situatie. In een
periode waarin de economie
goed draait, zoals nu het geval
is, vloeien de belastinggelden
rijkelijk binnen. Dat leidt van
zelf tot een kleiner overheidste
kort. Het is geen kunst om dan
trots te melden dal je voldoet
aan de tekortnorm.
Om te vermijden dat het te
kort in minder vette jaren toch
weer boven de 3 procent stijgt,
zouden deelnemers aan de
EMU moeten streven naar een
tekort van om en nabij de 1 pro
cent. Bovendien, vindt Waigel,
moet er een onafhankelijk Eu
ropees orgaan komen dat over
heden die zich niet aan de re
gels houden, tot de orde kan
roepen. Als Duitsland vasthoudt
aan dergelijke aanvullende ei
sen, ziet het er niet naar uit dat
de EMU in 1999 met een rede
lijk aantal deelnemers kan star
ten.
DRS.JAN PLEUS
OSAKA .JUDITH STALPERS
jASTERPAM RAYMOND PEIL
922
27.4 razend tempo gaan er dage-
19lks miljoenen bankbiljetten
por de sorteercentrale van De
ederlandsche Bank. Oud, vies,
èrsleten, kapot of vals? Twintig
irteermachines halen ze feii-
os uit de omvangrijke stroom
e door de centrale vliedt. Zo'n
biljetten passeren elke se
inde de spiedende detectoren
u in de computer.
De bankbiljetten worden, tel-
"20;ns weer geteld, want er mag
niet één kwijtraken. Dat is
:en sinecure met vijf miljoen
ljetten per werkdag, ofwel een
1 iljard per jaar. Adjunct-afde-
1 tigsdirecteur ing. Loek Wol-
rsheim: „Wij staan onszelf bij
et tellen maximaal tien fouten
63,ée. Per jaar. We zitten de
1 atste jaren op niet meer dan
Een score van 99,9999994
i'frocent op jaarbasis.
>.i Van alle bankbiljetten die
nnenkomen wordt het num-
ler geregistreerd en vergele-
en: de computer gaat na of het
ïrder is vernietigd, of het vals
en of het bekend is van bij-
Dorbeeld een overval. De gave
iljetten blijven een paar dagen
containers: op een drukke
g staat er 10 miljard gulden.
Is de computer het nummer
an een biljet van een bank-
verval opmerkt is het elk mo-
lent terug te vinden in bijvoor-
eeld karretje 74, cassette 3,
bundeltje 24, het 43-ste biljet.
Anders dan de vele stan
daardkantoren in De Neder-
landsche Bank oogt de sorteer
centrale (125 werknemers) als
een gewoon bedrijf, volgehan
gen met camera's en zwaar be
veiligd, dat wel. Er staat voor
een dikke 100 miljoen gulden
aan machines. Vooral de com
putergestuurde elektronische
ogen zijn prijzig: tot 500.000
gulden.
Wollersheim: „Wij moeten
zorgen dat er op alle momenten
overal voldoende geld is." Door
marechaussees begeleide trans
porten brengen de poet naar de
tien DNB-agentschappen in het
land en de 'bijbank' in Rotter
dam, waar de commerciële
banken de benodigde contan
ten inkopen.
Omdat het in kas hebben van
grote bedragen tot renteverlies
leidt brengen de banken het
geld dat zij niet meer nodig
hebben temg naar de agent
schappen. Die sturen het door
naar de centrale in Amsterdam
,en daar gaat het weer de sor-
teermachines in.
Dat rondpompen van geld is
hard nodig, schetst Wollers
heim. „De Rabobank en Post
bank verstrekken de klant veel
kleine coupures, bij ABN AMRO
stort iedere dag het grootwin
kelbedrijf ze in grote hoeveelhe
den af. Die banken hebben alle
maal een verschillend publiek,
dat een ander soort geld ont
vangt en uitgeeft. Zo blijft het
circuleren."
Ieder bankbiljet heeft zo z'n
eigen leven. Een briefje van
1000, weet Wollersheim, komt
vrij snel terug. „Niemand wil
die dingen in kas of in de porte
monnee hebben. Dat betekent
dat de duizendjes die terugko
men heel schoon zijn, soms nog
maar één keer door iemand ge
bruikt." De talrijke duizendjes
in oude sokken of onder ma
trassen zien ze in Amsterdam
bijna nooit.
Het modale tientje komt één
keer per jaar door de sorteerma-
chines. „Die gaan van hand tot
h^nd tot hand en niemand
heeft zin dat terug te brengen.
Dat kost alleen maar geld. Ie
dereen heeft immers tientjes
nodig. Van de terugkomende
'tienen' wordt ongeveer 50 pro
cent afgekeurd."
De dure sorteermachines
controleren ook of er vervalsin
gen tussen zitten. Wollersheim:
„De laatste tijd hebben we weer
een beetje een opleving van het
aantal valse biljetten, vooral van
25 en 50 gulden. Die raak je als
vervalser immers gemakkelijker
kwijt dan een vals briefje van
100. Vroeger had je de kleuren
kopieerapparaten, maar onze
nieuwe vijand zijn de kleuren
printers."
De razendsnelle sorteercentrale van De Nederlandsche Bank.
APEC-leden tevreden met resultaat top
Maar voor het zo ver is zijn er
nog heel wat obstakels te ne
men. In Osaka werd meteen
duidelijk dat niet ieder land
even veel over heeft voor de
APEG-idealen. De 'aanbetalin
gen' verschillen enorm in kwali
teit, met Australië, Indonesië en
Japan als de grootste voorschie
ters. Ook de Chinezen stelden
zich genereus op door alle tarie
ven met 30 procent te verlagen.
Maleisië, de grote dwarsligger in
APEC, kwam slechts met een
lijstje reeds genomen maatrege
len.
Wanneer sommige landen
niet bereid zijn om op gelijke
voet mee te spelen aan net
APEC-spel, is het hele forum ge
doemd te mislukken. De leiders
trokken echter hun schouders
op bij dit doemdenken. „Zo'n
houding onderschat de morele
wil die bij alle leden aanwezig is
om van APEC een succes te ma
ken", beweerde de Australische
premier Paul Keating. Er is tij
dens de topontmoeting niet ex
pliciet over veiligheidspolitiek
in de regio gesproken.
APEC blijft dus een econo
misch forum, maar het feit al
leen al dat de leiders elkaar re
gelmatig op persoonlijke basis
spreken 'schept een sfeer waai
in de veiligheid en vrede van de
regio minder risico loopt', zo
verwoordde Keating het. liet
wederzijdse vertrouwen en de
goede onderlinge communica
tie karakteriseren wellicht het
belangrijkste resultaat van
APEC. Het is een forum waar
landen met de grootste verschil
len in economische ontwikke
ling en culturele achtergronden
een gemeenschappelijke econo
mische politiek proberen te be
drijven.
In de regio woont meer dan
de helft van de wereldbevolking;
45 procent van de wereldhandel
vindt daar plaats. Ryutaro Has
himoto, Japans vice-premier,
noemde APEC een forum waar
op 'typisch Aziatisch wijze' be
slissingen worden genomen.
Daarmee onderstreepte de mi
nister het toenemend belang
van de Aziatische landen in de
wereldhandel en - politiek.
Unilever gaat
margarinesector
reorganiseren
ROTTERDAM ANP
Door het gestaag teruglopende
verbruik van margarine ziet
Unilever zich genoodzaakt de
komende jaren te reorganiseren
in deze sector, liet Brits/Neder
landse concern zal zich daarbij
toeleggen op West-Europa,
waar hel over twintig produk-
tiebedrijven beschikt. Of er be
drijven worden gesloten en ar
beidsplaatsen verdwijnen, is
onduidelijk.
Onder meer door de grotere
bezorgdheid van consumenten
over vetzuren in voeding loopt
het margarineverbruik in West
Europa terug. In het jaarverslag
over 1994 wijst het concern op
de noodzaak meer vetarme pro
dukten te lanceren wegens de
„bezorgdheid over voeding en
hartaandoeningen". Unilever
beschikt over één Nederlands
produktiebedrijf voor margari
ne, Van den Bergh Nederland.
Daar worden onder meer de
merken Blue Band, Becel en
Zeeuws Meisje geproduceerd.
CORRESPONDENT
Met een actie-agenda in de
hand. waarin de landen van het
Asia-Pacific Economie Coope-
ration-forum beloven handels
barrières drastisch af te bou
wen, namen de achttien APEC-
leiders gisteren tevreden af
scheid van hun Japanse gast
heer premier Tomiichi Muraya-
ma. Het hangt echter van ieder
afzonderlijk land af of 'de han
del in de Stille Zuidzee-regio
snel vrij en open' wordt, zoals
de agenda voorschrijft. F.lk land
moet zich namelijk 'vrijwillig'
houden aan de gedane beloften.
De achttien landen hebben
tijdens hun derde topontmoe
ting in het kasteel van Osaka
hun goede wil getoond door
een 'aanbetaling' op tafel te leg
gen. Dat wil zeggen dat ieder
land een aantal concrete libera
liseringsmaatregelen heeft ge
presenteerd. Die variëren van
tariefverlagingen op geïmpor
teerde auto's, het afschaffen van
quota en snellere afhandeling
van verse snijbloemen tot vers
impeling van visumaanvragen.
Óver een jaar, tijdens de vier
de APEC-topontmoeting in de
Filipijnen, moet ieder land een
actieplan presenteren. Daarin
moet staan hoe elk land voor de
gestelde einddatum alle han
delsbarrières afbouwt, en in
welk tempo. De einddatum is
2010 voor de geïndustrialiseer
de landen en 2020 voor ontwik
kelingslanden. liet grote eind
doel van APEC is dat er over 25
jaar een enorme vrijhandelszo
ne rond de Stille Zuidzee be
staat, waarvan zowel de APEC-
leden als landen van buitenaf
op gelijke wijze kunnen profile-
Lederen pumps. Diverse modellen en kleuren.
Mt. 36-42. In prijs verlaagd. Bijvoorbeeld:
gjjjass 59.-
Tafelgoed. Uni. 100% katoen. Diverse kleuren.
90 x 90 cm !Sr9S 9c Servet Sr9S 4r
140 x 220 cm of 0 180 cm O O
jjjEEIIS
Doos met 10 kerstkaarten en 10 rode Le Marché chocolade letters. 150 gram.
enveloppen. Diverse dessins. Melk, puur, wit of melk hazelnoot.
