'SPD was vroeger als moedermelk'
Buitenland
Japanse gifgasaanval
als computerspelletje
Israëlische vrouw mag
*evechtsvlieger worden
Bank stopt koersval peso
inter voedt geruchten over zieke Deng
Leger Colombia: shockeren
met posters a la Benetton
'Burgeroorlog' in Zuid-Afrika
ATERDAG 11 NOVEMBER 1995
tokyo «judith stalpers
correspondent
De gifgasaanval in de metro
van Tokyo eerder dit jaar kan
sinds kort op de huiscom
puter in Japan worden nage
speeld. Het spelletje heet 'me-
trosarin', genoemd naar het
gelijknamige gas dat in de
metro werd gebruikt, en is
verkrijgbaar op meerdere Ja
panse computernetwerken.
Het spel is gebaseerd op het
echte Scenario van de terro
ristische daad van acht maan
den geleden. Daarbij vielen
twaalf doden en zo'n 5.500
gewonden. Nog steeds liggen
enkele mensen in coma in het
ziekenhuis.
Spelers moeten het zenuw-
is sarin loslaten in metro-
treinen die door het station
Kasumigaseki rijden. Kasu-
migaseki is het politieke cen
trum van Japan met alle mi
nisteries, het parlement en
veel hoofdkantoren van be
drijven. Het station is een
knooppunt van drie metrolij
nen. De speler scoort punten
naar gelang het aantal slacht
offers hij heeft gemaakt.
Een groep advocaten heeft
geprotesteerd tegen de ver
krijgbaarheid van het compu
terspel. De advocaten behar
tigen de belangen van slacht
offers en nabestaanden van
de gifgasaanval. Daar de ma
ker van het spel anoniem is,
hebben de advocaten een
aanval op de beheerders van
de netwerken geopend. Het
spel moet zo snel mogelijk
van alle PC-netwerken ver
dwijnen, omdat „de beheer
ders geen enkel begrip tonen
voor de gevoelens van de
slachtoffers", zo wordt ge-
zegd.
Een aantal netwerk-beheer
ders heeft het spel al van het
net gehaald, maar een aantal
weigert dit op grond van
„vrijheid van menigsuiting",
aldus een beheerder uit Ma-
chida, een voorstad van
Tokyo. In Japan bestaan on
geveer 2600 PC-netwerken
met zo'n 3,7 miljoen gebrui
kers. Er bestaat geen enkele
wettelijke beperking op de
programma's die via de net
werken mogen worden aan
geboden. Het huidige geval is
dus ook voor de Japanse
computerwereld een prece
dent.
•l aviv ad bloemendaal
correspondent
de Ja een lang juridisch gevecht
lcj jjeeft Alice Miller (23) haar zin
vaj jekregen. Het Israëlische Hoog-
irechtshof bepaalde afgelopen
ek dat de luchtmacht haar
loet toelaten tot de selectie-
ocedure voor gevechtsvlieger.
ze keuring doorkomt en
Ijprf opleiding met succes afsluit,
al ze de eerste vrouw zijn in
0p jet keurkorps van Israëlische
wlraaljager-vliegers.
ie. 1 Miller, een immigrante uit
heeft al een burger-
n 0jiegbrevet. Ze studeerde vlieg
tuigbouw aan de Technische
Hogeschool in Haifa. Het be-
bejfJit van het Hooggerechtshof
etei
heeft al gezorgd voor onrust in
andere onderdelen van de Is
raëlische strijdmacht. De land
macht is bang dat vrouwen nu
ook gevechtsfuncties willen in
infanterie- en tankeenheden.
De luchtmachtleiding heeft
gezegd dat ze zich aan de uit
spraak van het Hooggerechtshof
zal houden. Maar blij is Ran
Goren, voormalige waarne
mend commandant van de
luchtmacht, er niet mee. „De
belangrijkste reden dat vrouwen
geen vlieger mochten worden,
was dat het leger al lang geleden
heeft bepaald dat vrouwen geen
gevechtsfuncties mogen uitoe
fenen. Als deze vrouw de oplei
ding haalt dan moet ze dienen
in een gevechtsfunctie."
eenpico-STADDoor tussenkomst van de Mexicaanse Centrale Bank is
:eren voorkomen dat de Mexicaanse peso naar een nieuw dieptepunt
Dchikte, maar volgens deskundigen zijn de munteenheid en de economie
Hij In het land nog steeds niet buiten gevaar. De peso daalde in oktober
obljna 10 procent in waarde, maar de centrale bank keek toe en deed
i. Uiteindelijk werd echter toch besloten reserves in te zetten om de
dit iso op te waarderen. Op de foto beurshandelaren in Mexico-Stad aan
watjtwerk. foto epa carlos cazalis
Zelfs trouwe aanhang in Recklinghausen ziet toekomst somber in
De oudste sociaaldemocratische partij van Eu
ropa verkeert in de ernstigste crisis sinds de
Tweede Wereldoorlog. De Sociaal Democrati
sche Partei Deutschland (SPD) mist een over
tuigende leider, wordt geteisterd door een
machtsstrijd, ontbeert ideeën, krijgt in traditio
nele bastions als Berlijn een afstraffing van de
kiezers en ziet de leden en masse bedanken.
Volgende week vindt in Mannheim het partij
congres plaats, waar De Kentering plaats moet
vinden. Hoe, dat weet niemand. In de onderaf
deling Recklinghausen proberen de Genossen
op hun manier het tij te keren. Ook zij morren,
maar weten dat alleen rust in de tent de partij
kan redden. Daarom: handen af van partijlei
der Rudolf Scharping, de kleurloze brekebeen
die de partij richting afgrond voert.
recklinghausen p. v. nuusenburg
correspondent
Gisela Krause neemt het
woord en citeert uit de opzeg
brief van een partijgenoot die
het na dertig jaar voor gezien
houdt. ,,Ik kan me niet identi
ficeren met een partij, waar
van de top vechtend over
straat rolt. Hoezeer het me ook
aan het hart gaat, ik zeg mijn
lidmaatschap op".
Ze kijkt even de zaal rond en
lanceert dan haar uitsmijter,
waarin de frustatie en woede
van de afgelopen maanden zijn
samengebald. „Als de partij
daar niet goed op weet te reage
ren, dan is het heel gauw 'goeie
nacht en welterusten, Marie".
De aanwezigen trommelen in
stemmend op de bankjes.
Crisisberaad van de onderaf
deling Recklinghausen van de
sociaal-democratische SPD.
Zo'n honderd kaderleden zijn
naar de vergaderzaal van het re
gio-parlement gekomen om
stoom af te blazen en naar
Franz Müntefering te luisteren.
Müntefering, de pas benoemde
troubleshooter van de partij, is
speciaal gekomen om de gede
moraliseerde Genossen en Ge-
nossinnen er van te overtuigen
dat de oudste sociaal-democra
tische partij van Europa nog
een toekomst heeft.
Dat het slecht gaat met de
SPD, is een understatement. De
partij beheerst sinds de zomer
het nieuws, op een manier
waarvan elke sociaal-democraat
moet gruwen. Het begon met
een blamerende machtsstrijd
tussen partijleider Rudolf Schar
ping en zijn rivaal Gerhard
Schroder, de premier van Ne-
der-Saksen. Dat werd vorige
maand gevolgd door de verplet
terende verkiezingsnederlaag in
Berlijn als voorlopig dieptepunt
en het einde is vermoedelijk
nog lang niet in zicht.
De jobstijdingen komen met
zo'n deprimerende regelmaat
op de leden af, dat de fractie
voorzitter van de regeringspartij
CDU, Schauble, hen adviseerde
het nieuws op de autoradio pas
aan te zetten, als ze veilig op
een parkeerplaats staan.
Thuiswedstrijd
Müntefering, minister van ar
beid in de deelstaat Noordrijn-
Westfalen, is sinds een paar we
ken de algemeen manager van
de partij. Hij is, weten insiders
te vertellen, door de 'grand old
man' van de SPD in Noordrijn-
Westfalen, premier Johannes
Rau, naar Bonn gestuurd om te
voorkomen dat de 'amateurs in
het hoofdkwartier de partij he
lemaal de vernieling in helpen'.
Müntefering speelt een thuis
wedstrijd. Hij is voorzitter van
het gewest Westfalen-West, dat
nog altijd de grootste afdeling
van de partij is en waarvan
Recklinghausen de op een na
grootste onderafdeling is. Hij
kent zijn mensen en weet hoe
hij ze een hart onder de riem
kan steken en het gehavende
vertrouwen in de partij kan op
krikken.
Zijn toespraak bestaat uit
routineuze peptalk over de rol
die de partij nog altijd kan spe
len, over de noodzaak van een
goede organisatie en hoe be
langrijk het is dat politiek 'weer
leuk' wordt. Over beleid praat
hij nauwelijks, over het belang
van discipline en 'gesloten gele
deren' des te meer. „Dus van
tijd tot tijd je waffel kunnen
houden en niet in elke micro
foon bijten die voor je neus
wordt gehouden."
Hij weet dat de meeste leden
hunkeren naar rust in de tent.
making yvonne van der heupen
(correspondent
Vlet het naderen van de winter in China zwelt
jde geruchtenstroom weer aan rond de gezond
heid van de Chinese partijveteraan Deng Xiao
ping. De 91-jarige zou volgens een krant in
Hong Kong enige tijd in een kritiek fase hebben
'Jverkeerd met longontsteking waarvan hij nu
Veliswaar is genezen, maar die hem nog verder
jverzwakt heeft.
Deze berichten in de Chineestalige pers zijn
ierder deze week als 'ongegrond' tegengespro
ken door een woordvoerder van het ministerie
kan buitenlandse zaken in Peking. Gisteren be
lichtte een Engelstalig weekblad in Hong Kong
jechter dat één van Dengs dokters twee weken
geleden collega's in de Britse kroonkolonie
peeft geconsulteerd over de behandeling van
[ouderdomsziekten, onder meer over ademha
lingsproblemen.
De uroloog Wu Jieping bezocht het Prince of
Wales Hospital, 'waar hij medisch advies inwon
over longziekten en problemen met de bloed
somloop die vaak voorkomen bij oudere men
sen', schrijft de Far Eastern Economie Review.
Het bezoek van Wu, eind vorige maand, was
geregisseerd door het Xinhua Nieuwsagent
schap in Hong Kong, dat daar fungeert als Chi
na's ambassade, „waarschijnlijk omdat de ge
zondheidstoestand van Deng gevoeliger komt
te liggen nu de winter voor de deur staat", al
dus het bericht.
Deng Xiaoping, van wie al jaren wordt ge
schreven dat hij ziek is hij zou onder meer
lijden aan de ziekte van Parkinson heeft ook
vorige winter verschrikkelijk getobd met zijn
gezondheid. Een jaar geleden heeft hij ook en
kele weken in een kritieke fase verkeerd en zou
een tijdje met machines in leven zijn gehou
den/ Half augustus dit jaar rond zijn verjaar
dag verschenen berichten dat het veel beter
met hem ging, maar eind september meldde
een krant in Hongkong dat hij dat hij door een
'niet-levensbedreigende ziekte' veel was afge
vallen en verzwakt.
Rudolf Scharping, kleurloze brekebeen.
Maar hij weet ook dat rust mak
kelijk kan overgaan in passivi
teit en dus geeft hij een klein
college over politiek in de prak
tijk.
„Conflicten horen bij de poli
tiek. Democratie is geen harmo
nie. Er zullen altijd tegenstrijdi
ge belangen zijn, bijvoorbeeld
tussen werkgevers en werkne
mers. Maar je moet er mee kun
nen omgaan. Als een beslissing
is genomen, moet die geaccep
teerd worden. Ook al is die be
slissing met de kleinst mogelijke
meerderheid, 51 tegen 49 stem
men genomen."
Het is geen boodschap waar
van je achterover valt, maar het
heeft, net als alles wat Müntefe
ring zegt voor de aanwezigen in
de vergaderzaal, onmiskenbaar
een grote therapeutische waar
de. „Franz, je toespraak was me
uit het hart gegrepen", zegt een
man en vertolkt daarmee de
mening van waarschijnlijk alle
aanwezigen.
Machinekamer
Recklinghausen is de kern en
naamgever van een ongeveer
700.000 inwoners tellende ge
west in het Ruhrgebied, sinds
jaar en dag de machinekamer
van Duitsland. Het is een ge
bied, waar traditionale indus
trieën als de mijn- en machine
bouw en de chemie een eeuw
lang de inwoners werk hebben
verschaft en zo hun leven heb
ben beheerst. De hoogtijdagen
van met name de mijnbouw
zijn allang voorbij, er is de afge
lopen decennia fors gesaneerd
en mijnen als Westerholt en
Ewald in het nabijgelegen Her
ten, bestaan alleen nog dankzij
de subsidies van Bonn en Düs-
seldorf, de hoofdstad van Noor-
drijn-Westfalen.
De kaalslag die de 'industriële
herstructurering' heeft aange
richt, is enorm. In een stad als
Duisburg is vijftien procent van
de beroepsbevolking werkloos
en in Herten is de verpaupering
op elke straathoek zichtbaar. De
SPD maakt graag gewag van
een 'tweedeling van de maat
schappij' en een bezoek aan de
ze steden maakt duidelijk dat
deze voorstelling van zaken niet
uit de verontreinigde lucht is
gegrepen.
De 'kolen' hebben hun spo
ren nagelaten in wijken als Bert-
lich, dat door een SPD-functio-
naris als 'idyllisch' is aangepre
zen, omdat de 'groenvoorzie
ning' royaal is uitgevallen. Hier
wonen de mijnwerkers van
Westerholt in kleine grauwe
huizen en legt de gelijknamige
cokesfabriek nog elke dag een
negentiende eeuwse grauwslui
er over de buurt. De bewoners
zijn met een bijna religieus fa
natisme aanhangers van de
voetbalclub Schalke '04, waar
Youri Mulder triomfen viert. En
ze zijn lid van de SPD. „Dat
kreeg je met de moedermelk
binnen", zegt Anne (41) voor
wie stemmen op een andere
partij tot voor kort ondenkbaar
was.
Bolwerk
Het Ruhrgebied is nog altijd een
onaantastbaar sociaaldemocra
tisch bolwerk. Hier haalde de
partij bij de deelstaatverkiezin
gen in mei gemiddeld 55 pro
cent van de stemmen. En hier
heeft de SPD zijn traditionele
achterban, de arbeiders, weten
te behouden. De doctorandus
sen maken in Westfalen-West
niet, zoals in vele andere gewes
ten, de dienst uit.
Bernard Kasperek is welis
waar ingenieur, maar hij is een
selfmademan die begon als
loodgieter. Voor de meeste
deelnemers aan het crisisberaad
geldt dat ze de politiek er niet
als een hobby tijdens de studie
hebben bijgedaan. Ze zijn ge
pokt en gemazeld in de onder
nemingsraden en de wijkvere-
nigingen. Slechts een handvol is
jonger dan 40.
De loyaliteit van de Genossen
aan de Ruhr kon echter niet
voorkomen dat de partij in mei
haar meerderheid in het parle
ment in Düsseldorf verloor cn
tandenknarsend een coalitie
met de Groenen moest aan
gaan.
Die nederlaag is een teken
aan de wand en dat wordt ook
in Recklinghausen zo gezien.
De onderafdeling is na Dort
mund nog altijd de grootste van
het land, maar ook Reckling
hausen verliest leden. Stonden
er vier jaar geleden nog ruim
20.500 leden ingeschreven, nu
zijn het er nog geen 17.000. En
ook in de burelen in het Herbert
Wehner-huis stromen de brie
ven binnen van mensen die na
de 'poppekast van deze zomer'
hun lidmaatschap opzeggen.
Scharping
Voor onderafdelingsvoorzitter
Bernard Kasperek was het
'gesodemieter in Bonn' aanlei
ding om een actie voor partijlei
der Scharping op touw te zet
ten. De leden konden door het
sturen van een briefkaart naar
de partijcentrale in Bonn hun
steun voor de door tegenslagen
en blunders geteisterde Schar
ping demonstreren. Dat is een
opmerkelijk initiatief. Kasperek
trotseert daarmee de anti-
Scharpingstemming die zich
steeds sterker manifesteert on
der de ongeveer 800.000 leden
die de SPD nog in het land
heeft.
Met Scharping is het vreemd
gelopen. Ruim twee jaar gele
den werd hij door de basis tot
voorzitter en kandidaat voor het
kanselierschap gekozen. Hij
kreeg de voorkeur boven Ger
hard Schroder, aan wiens
machtsbelustheid voor te veel
SPD-leden de penetrante geur
van opportunisme hing. Schro
der heeft deze nederlaag nooit
kunnen verkroppen en daagde
Scharping deze zomer uit tot
een duel om de mtflht. Schar
ping won dat gevecht, voorzo
ver je iemand die sindsdien
aangeslagen in de touwen
hangt, een winnaar kunt noe
men.
Tijdens de Bondsdagverkie
zingen van oktober vorig jaar
deed Scharping het zo beroerd
nog niet. Hij verloor weliswaar
tegen Kohl, maar bracht het er
beter af dan zijn voorgangers.
Het was een nederlaag met per
spectieven, vonden de com
mentatoren toen.
T rekpop
Daarna is het snel bergafwaarts
gegaan met de enthousiaste
vrije-tijds-wielrenner. Als oppo
sitieleider werd hij overscha
duwd door de superster van de
Groenen, Joschka Fischer, en
als partijleider luisterde hij niet
of naar de verkeerde adviseurs.
Wanneer een plaatselijke SPI
potentaat op stcmmenjacht
ging, wist hij al heel snel wie hij
niet moest uitnodigen: Rudolf
Scharping. De partijleider met
de houterige motoriek heeft het
charisma van een trekpop.
Dit gebrek aan uitstraling
heeft hij niet kunnen compen
seren door briljante ideeën en
uitgekookt manoeuvreren. Ster
ker nog: eigenlijk ging alles fout
wat maar fout kon gaan, met als
gevolg dat hij ook, de schuld
kreeg van dingen waar hij wei
nig of niets aan kon doen. I lij is
nu ingeschaald als een verliezer
en eet genadebrood.
Volgend jaar maart worden er
in drie deelstaten, Rijnland-
Balts, Baden-Wiirttemberg en
Sleeswijk-Holstein, verkiezin
gen gehouden. Als die ook op
een debacle uitlopen, zijn zijn
dagen als partijleider zo goed
als zeker geteld.
Signaal
uit ergernis over de manier
waarop Schröder zich over de
rug van Scharping heeft willen
profileren. „Maar het moet ook
een signaal zijn. We hebben
hier nog altijd meer dan 50 pro
cent van de kiezers cn we willen
niet dat de partij kapot gaat,
zoals in Berlijn is gebeurd.
(Daar scoorde de SPD ooit 60
procent, maar is nu weggezakt
tot 23,6 pet en drijft stuurloos
rond, red.).
Verder moeten we niet langer
oppositie voeren tegen ons zelf,
maar tegen de echte tegenstan
der, de regering van Kohl. I n
ten slotte is het een vermaning
aan het adres van Scharping.
Wij zijn bereid voor hem te
vechten, maar dan moet hij ook
de mouwen opstropen".
SPD, wat nu? Dat is een vraag
waarop ze ook in Kecklinghau
sen geen antwoord weten. Han
nes llüncmann, de medewerker
van Bernard Kasperek, heeft po
litieke wetenschappen gestu
deerd en denkt dat beide grote
volkspartijen, de SPD en de
CDU na net vertrek van Kohl,
kleiner zullen worden. De kie
zers zullen zich steeds minder
aan een partij binden.
Voorlopig lijkt die stelling al
leen voor de SPD op te gaan.
Kohl regeert als een grootvorst,
die zich zelfs kan permitteren
zich zorgen te maken over de
crisis van de SPD. Het ontbre
ken van een krachtige oppositie
is slecht voor de democratie,
weet hij.
In de kamer van llbncniann
valt het oog van de bezoeker op
een aan de muur hangend rijm
pjc: 'Wenn morgens früh die
Sonne lacht, das hat die SPD
geinacht'. Als meteorologische
waarneming klopte hel al nooit,
maar nu deugt het zelfs niet
meer als stemmingsbeeld...
Bogota ap'The colors of FARC', waarmee
gedoeld wordt op twee guerril
lagroeperingen, het Nationale
Bevrijdingsleger en de Revolu
tionaire Strijdkrachten van Co
lombia.
Het Colombiaanse leger, dat
de macabere posters sinds vori
ge week verspreidt op scholen
en in winkelcentra, wil aan
dacht voor de wreedheden die
de rebellen zouden begaan. Het
leger maakt zichzelf echter ook
veelvuldig schuldig aan schen
dingen van de mensenrechten.
In de afgelopen maanden zijn
er verschillende bloedbaden ge
weest in de regio.
Benetton is niet onder de in
druk en noemt de campagne
'slechts een van de duizenden
voorbeelden' van imitatie.
In een poging de bevolking te
shockeren is het leger van Co
lombia in zijn jarenlange strijd
tegen linkse rebellen begonnen
met een advertentiecampagne a
la Benetton.
De strijdkrachten verspreiden
twee posters waarop slachtof
fers te zien zijn van gruwel
daden die door guerrillastrijders
begaan zouden zijn. Op de ene
kleurenfoto is een kind in een
rolstoel te zien, dat door een
mijn gewond is geraakt. De an
dere poster toont een groep ver
moorde arbeiders van een ba
nanenplantage, met hun han
den vastgebonden op hun rug.
Linksboven op de posters
staat: 'The colors of ELN' en
kaapstad runa he lung a
correspondent
Hamburgergigant McDonald's opent vandaag in
Johannesburg zijn eerste Zuidafrikaanse vesti
ging. Maar de komst van Big Mac heeft tot een ju
ridische oorlog in de plaatselijke fastfood-indu-
strie geleid. Een Zuidafrikaanse onderneming
claimt het recht op de handelsnaam, en heeft van
de rechter in eerste instantie gelijk gekregen.
Woensdag ging in Johannesburg de tweede
MacDonalds van de lokale zakenman George
Sombonos open. Het verschil met de Amerikaan
se voedselgigant zit hem in de spelling van de
naam maar in niet veel meer: het hamburgerres
taurant is uitgevoerd in dezelfde kleuren, de
naam is versierd met dezelfde typische grote M,
het personeel draagt een soortgelijk uniform en
op het menu prijken wereldwijd bekende McDo
nald's toppers als de Big Mac.
Toeval? Niet echt, meent McDonald's, dat de
rechter dringend heeft verzocht Sombonos te ver
bieden de handelsnaam te gebruiken tot er een
definitief gerechtelijk besluit over de kwestie ligt.
Maar de Zuid-Afrikaan op zijn beurt probeert M<
Donald's te verbieden vandaag onder die naam
open te gaan. En in de eerste ronde van dit ge
vecht heeft de rechter hem gelijk gegeven.
De handelsnaam McDonald's is al sinds vele ja
ren in Zuid-Afrika geregistreerd op naam van het
Amerikaanse concern. Maar vanwege de econo
mische boycot van het apartheidsbewind kon de
onderneming zich nooit daadwerkelijk in Zuid-
Afrika vestigen.
Sombonos, een ondernemer die zijn geld heeft
verdiend met de restaurantketen Chicken l.ickcn,
gespecialiseerd in gegrilde kippen, maakte van
het gat gebruik en opende in Durban zijn eerste
MacDonalds. Toen de zaak voor de rechter
kwam, betoogde hij dat het Amerikaanse concern
nooit echt bedoeling had gehad om zich in Zuid-
Afrika te vestigen en daarom geen recht op de
naam had. Het argument van de boycot was on
zin, meende hij: dan hadden de Amerikanen
maar, net als hijzelf in Chicken Licken, zwarte
franchisehouders moeten aannemen.
