Tomaat geen obstakel meer voor Patijn 'Politieke stabiliteit van Zuid-Afrika in gevaar' Buitenland Nieuwe hoop Ook Shell zegt executies te betreuren Eerste aanloop =Alijev geeft zijn macht morgen democratisch tintje Ten minste drie keer was Rabin doelwit jvTERDAG 11 NOVEMBER 1995 ^Doorbraak in strijd tegen Parkinson i*vana Cubaanse en Spaanse hersenchirurgen hebben met ucces een nieuwe techniek toegepast om de voornaamste ymptomen van de ziekte van Parkinson (trillen, stijfheid en ver eerde reflexen) te onderdrukken. Dat meldde het Cubaanse re- eringsblad Grannia gisteren. Het gaat om een operatie in een eel van de hersenen dat een grote rol speelt bij de beheersing an bewegingen. De patiënt krijgt slechts plaatselijke verdoving, odat de artsen de hersenactiviteit kunnen volgen om de te be- andelen plaats precies te kunnen vaststellen. De ziekte van 'arkinson, waaraan onder anderen prins Claus lijdt, is een aan- oening van het centrale zenuwstelsel, die de beheersing van pieren en bewegingen verstoort. =8erlusconi-proces blijft in Milaan pME Het Italiaanse Hof van Cassatie heeft gisteren geweigerd et corruptieproces tegen oud-premier Berlusconi uit handen te vi emen van een rechtbank in Milaan. Berlusconi's advocaten roegen om verplaatsing van het proces naar Brescia, omdat lilanese aanklagers volgens de advocaten vooringenomen zijn ?gens Berlusconi. De Milanese aanklagers leiden operatie Scho- e Handen, een reusachtige actie tegen corruptie onder promi- lente Italiaanse politici en zakenlieden. eltsin is aan de beterende hand osKQU De gezondheid van de Russische president, Jeltsin, w rat met de dag vooruit. Hij neemt steeds meer werk op zich. remier Tsjernomyrdin heeft dat gisterenn gezegd. Jeltsin werd vee weken geleden voor de tweede keer in minder dan vier laanden met hartklachten in het ziekenhuis opgenomen. Aanklager O.J.-proces loopt binnen >s angeles Openbaar aanklager Marcia Clark heeft haar neder- in het proces op verdenking van moord tegen de vroegere merikaanse sportheld O.J. Simpson alsnog omgezet in een verwinning. Ze heeft een boekcontract afgesloten dat haar 4,2 ïiljoen dollar (6,6 miljoen gulden) oplevert. Uitgever Penguin SA krijgt de wereldwijde rechten op het boek van Clark, dat ilgend najaar uitkomt. Het handelt, uiteraard, over het werk in Clark en haar team tijdens het proces. tinton ligt fors voor op Dole (ashingtonAls er nu verkiezingen zouden worden gehouden bor het Amerikaanse presidentschap met Bob Dole (72) als Re- iiblikeins kandidaat, zou president Bill Clinton (49) hem ge makkelijk verslaan. Dat blijkt uit een opiniepeiling van de krant [SA Today. Volgens de peiling zou 53 procent van de Amerika- en op Clinton stemmen, 43 procent op Dole. De krant schrijft 0t de steun voor de Republikeinse bezuinigingspolitiek aan- jenlijk afneemt. 'ari js: Fransen moeten Algerije uit trus-algiersDe Franse regering heeft de laatste Fransen in Al- ferije gisteren dringend verzocht dat land te verlaten. Het zijn er ngeveer duizend, meest religieuzen en ouderen. De oproep wam na een aanslag op twee Franse kloosterzusters eerder op e dag in Algiers. Een werd doodgeschoten en de ander liep (vare verwondingen op. De gewonde non ligt in coma in een ekenhuis. Ongeveer 50.000 mensen zijn inmiddels omgeko- len bij de burgeroorlog in Algerije, ed ^tomalarm moest schoonmoeder stoppen ioAtkjavik» „Zij wilde niet dat haar schoonmoeder kwam en bel- tvè daarom op dat er een vrouw met een bom aan boord was." D verklaarde een woordvoerster van de Jordaanse luchtvaart - taatschappij Royal Jordanian Airlines waarom vlucht 263 don- ïrdag, op weg van Amsterdam naar Chicago, op IJsland een oodlanding moest maken. Dinsdag moest een ander Jordaans ;n ïegtuig, eveneens opgestegen van Schiphol maar ditmaal op eg naar Amman, na een valse bommelding in Wenen landen. reugde over medaille velt veteranen ^.rus» Ten minste drie Franse veteranen uit de Eerste Wereld- n jrlog hebben alsnog het loodje gelegd. Dat gebeurde deze eek, toen zij vernamen dat ze de onderscheiding van het Le- m'oen van Eer zouden krijgen ter gelegenheid van het eind van ro<\ oorlog 77 jaar geleden. „Zeker drie van de 1.355 nog in leven jnde oudgedienden bleven erin van blijdschap", zo zei gisteren minister van veteranenzaken, Pasquini. De jongste veteraan e de onderscheiding krijgt is 94 jaar, de oudste 107. Vandaag Drden de versierselen behoren bij de onderscheiding in Franse ^tmeentehuizen uitgereikt. België wil afschaffing doodstraf ,deiussELHet Belgische kabinet heeft gisteren ingestemd met de bchaffing van de doodstraf. Het wetsontwerp moet nu nog tor het parlement worden goedgekeurd. Volgens dat voorstel |l een levenslange gevangenisstraf de doodstraf vervangen, (vangarbeid wordt ook afgeschaft. België is het laatste West- Jropese land dat de doodstraf afschaft. Veer arrestaties in Frankrijk fin Frankrijk zijn de afgelopen dagen vijf nieuwe arresta- rricht in het onderzoek naar de terreuraanslagen door rpentalisten van de afgelopen maanden. Dat is gisteren Franse justitie vernomen. Sinds 25 juli hebben acht aan- in Frankrijk zeven mensenlevens geëist. Bijna 200 perso- ■Étn raakten gewond. De verantwoordelijkheid voor de aansla- in is opgeëist door de radicale Algerijnse organisatie Gewapan- f Islamitische Groep (GIA). Akkoord met Marokko vrijwel rond Nederland heeft gisteren in Brussel ingestemd met een nieuw handelsaldcoord tussen de Europese Unie en Marokko. Het Noordafrikaanse land mag in ruil voor het openstellen van zijn visgronden meer tomaten en snij bloemen exporteren naar de Europese lidstaten. brussel» anp Een eerder akkoord tussen de Europese Commissie en Marok ko stuitte op grote bezwaren van onder meer Nederland. De regering vond het onaanvaard baar dat de Nederlandse tuin ders moesten bloeden voor de belangen van de Spaanse vis sers. In de oorspronkelijke over eenkomst kreeg Marokko het recht in april 10.000 ton toma ten naar de EU te exporteren te gen een laag grenstarief. Dat zou de prijs van Nederlandse tomaten in het voorjaar onder uit halen. Verder mocht Marok ko jaarlijks 5.000 ton snijbloe men afzetten in de EU. In het jongste voorstel blijft het tomatenquotum hetzelfde. In april mogen er echter geen Marokkaanse tomaten de EU binnen. Het quotum wordt ver deeld over de andere maanden, november tot en met maart. Ook voor de snijbloemen blijft het quotum 5.000 ton. Dat wordt echter in stappen inge voerd en die stappen worden uitgesmeerd over vier jaar. Het eerste jaar mag Marokko 3.600 ton exporteren, oplopend tot 5.000 ton in het vierde jaar. Van juni tot half oktober geldt voor rozen en anjers een importta rief. De commissie bekijkt ver der of extra steun bij de promo tie van Europese bloemen in het buitenland mogelijk is. Staatssecretaris Patijn (Eu ropese Zaken) toonde zich gis teren redelijk tevreden. „Bij de tomaten hebben we bereikt wat we wilden. Bij de bloemen niet helemaal, maar je kunt niet op alle fronten honderd procent scoren." De ministers van buitenland se zaken van de Europese Unie onderhandelden gisteren de he- le dag over de kwestie. Ook de Marokkaanse minister van landbouw was daarbij aanwe zig. Gisteravond waren ze het nog niet eens over alle details. Met name de Zuideuropese lan den maakten bezwaar tegen de ruimere import van ingeblikte sardines. Pas als ook daarover overeenstemming bestaat, ligt er een nieuw handelsakkoord met Marokko. Voor wat betreft bloemen en tomaten verandert er echter niets meer, meent Pa tijn. Beoogd premier van Zweden geeft functie op STOCKHOLM Rtr De Zweedse vice-premier Mona Sahlin, tegen wie een onderzoek loopt omdat ze particuliere aan kopen zou hebben betaald met een creditcard van de regering, heeft gisteren haar aftreden per 16 november aangekondigd. Sahlin, die beoogd opvolger was van premier Ingvar Carlsson, verklaarde voorts dat ze voor het premierschap niet langer beschikbaar is. Sahlin zou anders de eerste vrouwelijke premier van Zwe den zijn geworden. De 61-jarige premier Carlsson treedt in maart om persoonlijke redenen af en wil plaats maken voor een nieuwe generatie. De 39-jarige Sahlin verdedig de zich fel tegen beschuldigin gen dat ze zich illegaal of im moreel zou hebben gedragen en zei dat ze uit haar functie is ver jaagd. sierra Nevada Vorig jaar moesten de wereldkampioenschappen alpineskiën in de Spaanse Sierra Nevada worden afgelast door gebrek aan sneeuw. Nu staat het kampioenschap in hetzelfde gebied op de agenda voor februari volgend jaar. Misschien gaat het dan wel lukken. Gisteren vleide zich in elk geval alvast een dun laagje sneeuw over het berglandschap. foto fpa juan ferreras londen vervolg van voorpagina In de gevangenis van Port Harcour in Zuid- oost-Nigeria zijn de negen activisten met behulp van de strop om het leven gebracht. De bekendste onder hen, Ken Saro-Wiwa, leidde de 'Beweging voor Overleving van het Ogoni-volk'. Tot 1993 voerden de 500.000 Ogoni actie tegen zowel hun ach terstelling in het federale Nigeria als tegen de olieboringen van Shell. De Ogoni wilden financiële compensatie van de oliemaat schappij omdat de boringen die daar sinds de jaren vijftig plaatsvonden grote schade aan het milieu hebben toegebracht. Shell liet gisteren in een verklaring weten de executies „diep te betreuren". De olie maatschappij riep op tot „bezinning om verdere tragedies te voorkomen". Folarin Williams, woordvoerder van Shell Nigeria, ontkende gisteren dat de oliereus onder één hoedje speelt met het militaire bewind om weer olie te gaan winnen in het Ogoni-ge- bied. „Dat is zeker niet het Saoedi-Arabië van Nigeria, zoals wordt beweerd. De in druk dat Shell daar ten koste van alles snel terug wilde keren, is volkomen verkeerd", aldus Williams. Tijdens de Gemenebest-top in Auckland toonde de Nigeriaanse minister van buiten landse zaken, l om Ikimi, zich voorafgaande aan de executies volledig ongevoelig voor de druk die op zijn land werd uitgeoefend om de doodvonnissen te herroepen. „Het is de regering van Nigeria die bepaalt wat er in het land gebeurt", aldus Ikimi. Verwacht werd gisteravond dat hij de verdere bijeen komsten van de Gemenebest-top niet meer zal mogen bijwonen. kaapstad runa hellinga correspondent Dreigementen om vice-president F.W. de Klerk, minister van buitenlandse zaken Pik Botha en minister van provinciale zaken Roelf Meyer te vervolgen, brengen de politieke stabiliteit van Zuid-Afrika in gevaar. Dat is de reactie van de Na tionale Partij op een uitspraak van minister van veiligheid Sydney Mufamadi (ANC) dat hij vervol ging van de drie blanke kopstukken vanwege een massamoord in KwaZulu-Natal in 1987 niet uit sluit. Blijkens een interview in het blad Finance Week beschikt Mufamadi niet over concrete bewijzen dat de drie medeverantwoordelijk zijn voor het opereren van doodseskaders in KwaZulu-Natal en voor een massamoord in 1987. Bij die moord partij kwamen dertien mensen om. In verband met deze zaak werden onlangs elf voormalige hooggeplaatste politie- en legerofficieren aange klaagd. Onder hén is oud-minister van defensie Magnus Malan. Maar Mufamadi noemt het on waarschijnlijk dat Malan heeft gehandeld zonder medeweten van de Staatsveiligheidsraad. Daar van waren De Klerk, Botha en Meyer lid. De ANC-minister heeft eerder gezinspeeld op een vervolging van De Klerk, maar het is de eerste keer dat hij ook andere politici van de Nationale Partij (NP) bij de zaak betrekt. Vooral de aanval op Roelf Meyer is opmerkelijk. Deze was een van de belangrijkste onderhandelaars tijdens de ge sprekken die tot de parlementsverkiezingen van 1994 hebben geleid. Hij geldt als zeer gematigd en wordt er binnen de NP wel van verdacht dat hij eigenlijk naar het ANC wil overlopen. Volgens de NP leidt het ANC de laatste paar weken een heksenjacht die een klimaat creëert waarin steeds meer over wraak wordt gepraat. Minister Mufamadi voert aan, dat het recht zijn onafhankelijke loop moet hebben. Maar NP- woordvoerder Danie du Plessis noemt het opval lend dat een onderzoek op niets uitliep dat werd ingesteld naar de verantwoordelijkheid van de schietpartij bij Shell-house, het ANC-hoofdkwar- tier in Johannesburg, waarbij kort voor de verkie zingen een groot aantal Inkatha-aanJiangers om kwam. Het grote probleem is dat ook president Nelson Mandela steeds meer de confrontatie zoekt, aldus Du Plessis. „Niemand wil dat alles wat de afgelo pen twintig maanden is bereikt in twee maanden wordt vernietigd. Maar het ANC creëert een kli maat waarin dat mogelijk is." Minister Mufamadi schuift eventuele politieke implicaties van zijn uitspraken echter terzijde. Dat de NP zo heftig reageert op de aanval, doet hij af als een teken van zwakte van die partij: „Blijkbaar heeft de Ni' niet de reservekracht om die mensen te vervangen". Tot zover onze cones pondent. I let ANC heeft bij de eerste vrije gemeenteraads verkiezingen in Zuid-Afrika op I november bijna twee derde van de zetels behaald, zo meldt het Britse persbureau Reuter. Dat blijkt uit de eind uitslag die gisteravond bekend werd. „Het ANC heeft 63,78 procent van alle zetels behaald", aldus medevoorzitter Shubane van de kiescommissie. Vice-president De Klerks Nationale Partij kreeg 15,85 procent van de stemmen; 18 procent ging naar onafhankelijke kandidaten en naar belan gengroepen van belastingbetalers. macau» Een Airbus van Air Macau stond gisteren klaar om als eerste op te stijgen van het nieuwe vliegveld van dit kleine Portugese gebied aan de Chinese kust. De inwijdingsvlucht ging naar Peking. tkou hans hoogenduk (respondent pgen wil president GajdarAli l Alijev zijn toch al vaste ep op Azerbeidzjan nog ver- rigen met behulp van de lementsverkiezingen. Het is :erste keer sinds de onaf- [kelijkheid in 1991 dat die 'den gehouden. De uitslag 'kt al min of meer vast: Alijevs ■ij zal winnen omdat de con- rerende partijen op één na J verboden. Het nieuwe par ient van deze zeven miljoen knde voormalige Sovjet-re pliek zal 125 zetels tellen. Te- s mag het volk Alijev per re- indum bijna onbeperkte ht geven. n Alijev in de jaren zeventig Jzerbeidzjan eerste secretaris de communistische partij 1, verwierf hij de reputatie I onvervaard strijder tegen de uptie te zijn en een efficiënt hager. Ten onrechte. De p was even corrupt als al zijn nstanders, hij was alleen 1 tikje slimmer. In 1987 gooi- jle toenmalige Sovjet-leider, [batsjov, hem bij een grote •onmaakactie uit het Polit- archieffoto reuter In 1990 keerde Alijev terug naar zijn geboorteland en werkte hard aan een politieke come back. Nu, op 72-jarige leeftijd, is de oud-KGB-chef en oud-partij- leider van Azerbeidzjan de on gekroonde koning van zijn land. De verkiezingen van morgen moeten daaraan een democra tisch tintje geven. Waarnemer^ van de Organisatie voor Veilig heid en Samenwerking in Euro pa (OVSE) hebben hun twijfels over het democratisch gehalte van de verkiezingen echter niet onder stoelen of banken gesto ken. Een westerse diplomaat consta teerde droogjes dat „de verkie zingen veel minder democra tisch zullen verlopen dan wij zouden willen Vier journalis ten werden onlangs tot fikse ge vangenisstraffen veroordeeld omdat hun kranten een cartoon van Alijev hadden gepubliceerd die volgens de regering beledi gend was voor het staatshoofd. De internationale journalisten- bond sprak schande van de ver oordelingen. Alijev zal het een zorg zijn. Net als zijn vroegere Politbureau- collega en regionaal partijleider Sjevardnadze in buurland Geor gië overleefde Alijev alle politie ke omwentelingen. Er zijn meer overeenkomsten. Gebruikte Sje vardnadze een mislukte aanslag op zijn leven om het restant van zijn politieke rivalen te neutrali seren, voor Alijev is alleen al de schijn van de voorbereiding van een aanslag voldoende. Achter een onlangs ontdekt 'komplot' om met een hyper moderne raket het presidentiële vliegtuig neer te halen, zat vol gens Alijevs veiligheidsdienst diens voorganger Moetalibov, die in Rusland gastvrijheid ge niet. Nog een parallel: de daad werkelijke aanslag op Sjevard nadze was mede het werk van zijn vroegere vriend en huidige rivaal Georgadze, die eveneens in Rusland zit. Beide staatshoof den weten dat ze in Moskou machtige Russische vijanden hebben. Direct nadat Alijev in 1990 in zijn land was teruggekomen, begon hij eerst op plaatselijk en daarna op nationaal niveau de banden met de islamitische sta ten Turkije en Iran aan te halen. Hij wist precies wat hij deed. Nadat Alijev in 1992 president was geworden, pewuterde hij geld los van de l urken en sloot hij samenwerkingsakkoorden met Teheran om de Azerbeid- zjaanse afhankelijkheid van Moskou te verminderen. De Russen zat dat helemaal niet lekker en daarom steunden ze, volgens Alijev, Armenië in de oorlog rond de christelijke Ar meense enclave Nakorno-Kara- bach, die geheel wordt omge ven door Azerbeidzjaans ge bied. Azerbeidzjan dolf in die oorlog het onderspit. De prijs die de Armeniërs voor hun zege moesten betalen, waren Russi sche bases op hun grondgebied. Dat de relaties tussen Azerbeid zjan en Moskou sindsdien toch iets zijn verbeterd, komt niet in de laatste plaats door de enor me olievelden die voor de kust van de Azerbeidzjaanse hoofd stad Bakoe door een internatio naal consortium zullen worden geëxploiteerd. Via Russisch en Georgisch gebied zal het vloei bare goud naar de Zwarte Zee worden getransporteerd. De gi gantische investeringen die hiermee zijn gemoeid, zullen uiteraard de nationale econo mie van Azerbeidzjan impulsen geven. En dat is maar goed ook, want het is kommer en kwel in dit subtropische land. Komt de 'olieboom' werkelijk, dan wordt Azerbeidzjan een tweede Koe weit, voorspellen deskundigen. De man die dan dat succes zal claimen, heet uiteraard Gajdar Ali Rza Alijev. foto honc kong standard Juan Carlos in corruptiezaak Spanje genoemd madrid ap In de Spaanse corruptiekroniek is koning Juan Carlos opgedo ken. Volgens de auterus van het boek De plundering van Spanje waarvan gisteren fragmenten verschenen in de krant Diario 16. hebben twee van corruptie verdachte zakenlui geprobeerd de koning te chanteren. De auteurs zeggen dat Javier de la Rosa en Mario Conde in formatie over de koning wilden gebruiken om zelf aan vervol ging te ontkomen. De la Rosa is oud-topman van Kuwait Invest ment Office in Spanje, en Con de is oud-directeur van bank Banesto. Diario 16 schreef dat het be wijs dat De la Rosa stappen had ondernomen tegen de koning donderdag op tafel kwam, toen De la Rosa een Ixmdense recht bank liet welen dat hij 100 mil joen dollar had gestort op een Zwitserse rekening op naam van Manuel Prado y Colon de Carvajal een goede vriend van Juan Carlos die soms na mens de koning optreedt. Geldinzameling in New York voor Amir tel aviv-new york-bonn ap-dpa Sinds het vredesakkoord van 1993 zijn er ten minste drie pogingen ondernomen om premier Yitzhak Rabin te ver moorden. Dat heeft de Israëli sche politie gisteren gemeld. Rabins moordenaar, Yigal Amir, had tegenover de politie al verklaard dat hij het dit jaar twee keer eerder had gepro beerd. Uit andere verhoren is gebleken dat er na de histori sche ondertekening van het vredesakkoord met de Palest ij - nen, in september 1993, nog een moordplan is geweest. Daarenboven zei de minister van politiezaken, Shahal, gis teren voor de Israëlische radio: „Het gaal waarschijnlijk om meer dan drie keer". Een joodse Amerikaan die een speciale telefoonlijn heeft geopend voor het inzamelen van geld voor Rabins moorde naar. heeft tegen de krant The New York limes gezegd dat hij wordt bedolven onder de steunbetuigingen. Moshe Gross zei tegen de krant dat 20 vrijwilligers 60 tot 70 gesprek ken per uur voeren sinds de telefoonlijn woensdag werd geopend. Zodra is vastgesteld dat het de opbellers ernst is, krijgen ze te horen hoe ze geld kunnen overmaken op een fonds voor de juridische ver dediging van Yigal Amir, de man die Rabin vorige week za- terd vermoordde. De orthodoxe Gross zei gis teren dat zijn organisatie geen banden heeft met de radicale Kach-beweging. De later ver moorde rabbijn Meir Kahane richtte deze uiterst rechtse ■groep is in 1990 in New York op. „Wij hebben geen sympa thie voor Kahane. hij was ons niet gelovig genoeg", aldus Gross. Dp het bandje van Gross' antwoordapparaat ver oordeelt zijn groep Rabin als „extreem radicale racist, die gelovige joden haatte". De Duitse regering heeft gis teren na crisisberaad besloten de voor volgende week ge plande islamconferentie iu Bonn uit te stellen. Het kabi net trok mét dal besluit de consequenties uit een zware nederlaag in de Bondsdag, eerder op de dag. Hei parlement had op aan dringen van de oppositie de regering gesommeerd de Iraanse minister van buiten landse zaken van de conferen tie uit te sluiten. De sqjriaalde- mocratische SPD en de Groe nen wezen erop «lat Iran de moord op de Israëlische pre mier heeft goedgepraat. Tehe ran sprak over de wraak van God. De Duitse regering bad de Iraanse minister Velayati ove rigens al vóór de aanslag uit genodigd. Het dringende ver zoek van de bondsdag om Ve layati te weren, was een bittere nederlaag voor de Duitse mi nister van buitenlandse zaken, Kinkel (FDP). Kinkel is de initi atiefnemer van de islam-con ferentie. Op de bijeenkomst had de relatie tussen Europa en de islam centraal moeten staan. Hij weigerde donderdag nog de uitnodiging voor Ve layati in te trekken omdat Duitsland in „kritische dia loog" met Iran wil blijven. Geheel volgens plan zal een Palestijnse politiemacht vol gende week overigens worden gestationeerd in de stad Jenin op de Westelijke Jordaanoever Hiermee moet worden aange toond dat de moord op Itahin geen invloed heeft op het vre desproces. Dat heeft de Pales tijnse kolonel Ribhi Arafat, die de contacten met de Israëli sche politie onderhoudt, giste ren bekend gemaakt. De Israë lische autoriteifcn hadden gis teravond laat nog niet op de aankondiging gereageerd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1995 | | pagina 5