n
'In ieder mens schuilt
kampioen'
een
Saksisch
Roy Martina stelt zichzelf als lichtend voorbeeld
Roy Martina: „Het lijf vertelt je eigenlijk alles. Maar menigeen vangt de signalen niet op." foto united photos de boer olaf
Zomaar wat levensvragen. Dikwijls ziek en ook even vaak de ziekte in? Behept met
het verwrongen zelfbeeld van de eeuwige verliezer? Roy Martina pretendeert de
grauwste grijze muis te kunnen opglanzen tot een markante persoonlijkheid.
Dezer dagen verkondigt hij zijn leerstellingen op Papendal. En passant verschijnt
z'n boek 'Je bent een kampioen'. Weg met alle remmingen, blokkades en
sabotagemechanismen.Herkennen, erkennen, expressie en loslaten. Tegenslagen
zijn de beste groeihormonen die er bestaan.
Roy Martina, een arts die probeert te voorkomen in plaats van te genezen.
oor hem is vroeger niet dood,
maar het verleden is wel ver van
g Roy Martina af komen te staan,
wensen die hem in z'n vroegste jeugd mee-
ftaakten, kennen Roy Martina niet terug.
Honderdtachtig gradpn veranderd. Hij zegt
lu vrijwel alles onder controle te hebben.
studie en levenswijsheid. „Maar nor-
gesproken was ik voor galg en rad opge-
zesjarig jochie was er geen huis met
te houden. Meestal ongedurig, een en-
keer compleet onhandelbaar en bovenal
jressief. Hoe klein ook, Roy was voer voor
sychologen. De geconsulteerde zielekundi-
e diagnostiseerde als volgt: „Met dit jong
ordthet nooit wat."
Daar kon Martina sr. het dan mee doen. Bij
g eine Roy was minor brain damage gecon-
ateerd. Volgens de psycholoog veroordeel-
e de lichte hersenbeschadiging het hyperac-
;ve jong tot de begaafdheid van een
;s omoor. „Uw zoon zal nooit goed kunnen le-
r:n. Doe 'm op judo, dat kan helpen zijn
5 ;ressie te beteugelen en hem discipline bij
brengen."
Moet je 'm tegenwoordig meemaken! Roy
lartina ziet zichzelf nu als lichtend voor-
jeeld van wat mensen met beperkingen kun-
't]en bereiken. Natuurlijk had hij met gemak
/er de rand kunnen vallen naar de zelfkant
in de samenleving. Maar zo jong als hij was,
ad de kinderpsycholoog hem ertoe geprik-
ield zichzelf te bewijzen. Wat mislukkeling?
en winnaar zul je bedoelen! Als judoka
ainde hij zich suf, naderhand als karateka
i kickbokser dito. Niet voor niets, Martina
ossierde in titels. En hoewel van nature
?en studiehoofd, doorliep hij de HBS. En de
udie medicijnen werd zelf cum laude afge-
ind. „Niet omdat ik zo intelligent was, maar
imweg omdat ik twee h drie keer zo veel in
e boeken zat als een ander."
Tegenslagen
■zelf een doel stellen, actie ondernemen en
oorzetten. Tegenslagen kunnen als uit-
ingspunt dienen voor geestelijke verdieping
een meer lichamelijk welbevinden. 'Shit
3 appens' en de kunst is eroverheen te stap-
en. Dat is, bondig weergegeven, het verhaal
'Ut Roy Martina op seminars te vertellen
1 eeft. Overal ter wereld komen hele mensen-
lassa's luisteren naar deze in 1953 op Cura-
ao geboren vechtjas, die zichzelf bestempelt
Is eeuwige student. Zijn boeken worden ver-
onden.
Gezondheid verkoopt vandaag de dag.
laar geld is, naar eigen zeggen, nooit doel-
telling nummer 1 geweest voor Martina. Een
i nkele sof daargelaten heeft hij altijd goed in
'n onderhoud kunnen voorzien. In de jaren
achtig had hij diverse florerende privéprak-
jken, eerst in Maastricht en later op Cura-
ao. Maar Martina wilde meer.
„Mijn grote liefde is de preventie. Als regu-
er opgeleide arts die nu de zogenaamde al-
ïrnatieve geneeskunde praktizeert, heb ik
He ellende gezien die er bestaat. En daarvan
en ik behoorlijk over m'n nek gegaan. In de
in van: ik vind het zo jammer dat een hele-
oel mensen wachten tot het laatste mo-
ïent."
Eigen schuld, dikke bult dat zovelen op
en duur in nood raken. De mens, zo zegt
lartina, is geneigd zich te wentelen in lui-
leid, in z'n persoonlijke comfortzone. „Het is
let verhaal van iemand die van de veertigste
erdieping springt en zwevend langs de twin-
igste etage roept dat het allemaal nog prima
n orde is. Ik zie het als mijn taak zo veel mo-
elijk mensen bij te brengen dat goed voelen
iet goed genoeg is."
Anders gezegd: 'Voorkomen is beter dan
enezen'. Eigenlijk niets nieuws dus. Zijn
•elling dat mensen beter moeten luisteren
laar hun lichaam ook niet, trouwens. „Het
i)f vertelt je eigenlijk alles. Maar menigeen
'angt de signalen niet op. Hoeveel mensen
omen na een dag werken niet afgebrand
huis. Wordt als volstrekt normaal ervaren,
lijn norm is dat je dan nog zo vitaal moet
'in om die avond hele andere dingen te
'aan ondernemen. In de meeste gevallen is
lr geen sprake van fysieke moeheid, de
neeste mensen voelen zich emotioneel afge-
napt."
Ondervinding
'ij zegt uit ondervinding te spreken. Zo lang
lartina sportte, voelde hij zich topfit. Maar
ioe moe en depressief voelde hij zich niet,
°en de artsenstudie hem volledig opeiste?
erhalen van patiënten,die hem aanklamp-
en, gingen volledig langs hem heen. „Ik had
Hoeite me wakker te houden. Heb je natuur-
'lk geweldige oplossingen voor: op een gege-
en moment dronk ik zestien tot achttien
'oppen koffie per dag."
Een 'check-up' wees uit dat Martina leed
'an een combinatie van allergie en lage
bloedsuiker. Was door de reguliere genees
kunde nooit ontdekt en in wezen gecamou
fleerd door al dat sporten. Juist in de tijd dat
hij aan sportieve onthouding deed, open
baarde de moeheid zich. Een teken dat er in
het karkas iets niet optimaal functioneerde.
Als vanouds ging hij de sportzaal in, oefe
nen, oefenen en nog eens oefenen. De ener
gie stroomde terug in het lijf. Toeval of niet:
in die tijd ook raakte hij getroffen door een
advertentie in een medisch vakblad, die
'energie' als trefwoord kende. Hij schreef ver
volgens in voor de studie Natuurgeneeskun
de. „Nu ben ik van nature sceptisch, dus ben
aan research gaan doen. En ik vond uit dat er
heel wat missing links in de opleiding zaten.
Er was niet voldoende aandacht voor de toxi
sche, de giftige stoffen die je de hele dag tot
je neemt. En met emoties werd in die studie
ook niets gedaan.
Eigen onderzoek leerde hém dat degene
die voortaan geestelijk en lichamelijk fitter
door het leven wil, zichzelf moet 'ontgiften'.
Opruimen, alle geestelijke blokkades die niet
zelden gratis met de opvoeding zijn meege
kregen. Een doel stellen, daar komt het op
aan. Afrekenen met verkeerde gewoontes, die
in de dagindeling zijn geslopen. In zijn visie
is de keuze tussen koffie en Spa blauw niet
moeilijk als de gezondheid in het geding is.
Eten uit de muur? Afzweren die vieze vette
hap. Druk voorgoed uit die sigaret. Ga over
op water, vruchte- en groentesappen, krui
denthee en vitaminen. Minder het gebruik
van alcohol, suiker, zoetwaren en rood vlees.
En mijdt zo veel mogelijk 'toxine' personen,
lui die geestelijk gif spuien. Martina doelt
daarmee op hufters die altijd lopen te klagen,
te kankeren. Omring je met personen die het
beste met je voor hebben, die het niet heb
ben afgeleerd te glimlachen en grappen te
maken.
Klinkt allemaal mooi en aardig, maar niet
al het negatiefs valt te ontlopen. Neem maar
de baas die de hele dag aan je kop zeurt en
bot vraagt of het niet tijd wordt eens te solli-
kraak
citeren. Onmogelijk om jezelf voor zo'n el
lendepukkel af te sluiten. De remedie van
Martina: Hang thuis een boksbal op, des
noods met de foto van die baas erop. En bij
elke mep roepen: 'Jij klootzak, jij viezerik'.
„Zo zorgt de baas onbewust nog voor een
goede conditie ook. Je hebt je afgereageerd
en daarna volop tijd voor partner en kinde
ren."
Maar hoe zit het met hem zelf? In Florida
woonachtig zal Martina als kleurling toch ook
wel eens een racist tegen het lijf lopen. Nou.
zegt Roy, schelden doet hem dus geen zeer.
Niets kan z'n stemming bederven, tenzij het
zijn vrije keus is. In dit geval blijft Martina ge
woon lachen. „Gewoon er boven staan, dan
gaat het meestal vanzelf ever. Dan hen je
zo'n type uiteindelijk meester en voel je je
kampioen."
Niemand is perfect, ook Martina niet. Zijn
biograaf schrijft anders wel andere taal. De
persoon in kwestie pende bijkans zichzelf
voorbij in het lyrisch bedrijven van Martina's
PR. Ga er maar even voor zitten: Roy Martina
wordt voorgesteld als een bijzonder mens,
die een weergaloze vitaliteit paart aan een
uitstekend verstand, een tomeloze sportivi
teit en een ongekende bedrevenheid op het
gebied van natuurgeneeswijzen. Een man
kortom om 'U' tegen te zeggen, eigenlijk een
eer met zo'n heer van gedachten te wisselen.
„Wow, klinkt fantastisch, hahaha. Raar om te
horen natuurlijk, maar het is wel waar ik voor
ga. Ik wil nu eenmaal niet eenzijdig zijn."
Dat gaat ook op voor het behandelen van
mensen die met zichzelf overhoop liggen. De
reguliere geneeskunde is in zijn optiek te veel
gericht op het genezen, niet op het voorko
men van kwalen. En kom bij hem ook niet
aan met de theorie dat misère zich laat ver
drijven door te pas en te onpas 'tsjakka' te
kraaien. Het gevaar dreigt dat in het onder
bewustzijn een minder plezierig gevoel blijft
huizen.
Het eeuwige gevecht
Er leven heel wat mensen in een schijnwe
reld. Niet zelden zonder het te weten. Accep
teren klakkeloos de kwaliteitsnormen van
hun bestaan, omdat ze die zich nu eenmaal
hebben aangepraat of ingepeperd kregen van
hun omgeving. En dat terwijl mensen vol
gens Martina tot veel meer in staat zijn dan
ze veronderstellen. Het verlangen daartoe
leeft in het onderbewustzijn in de rechterher-
senhelft, maar de ratio in de linkerhersen
helft houdt de actie tegen. Angst voor het on
bekende. Het eeuwige gevecht tussen gevoel
en verstand. En zo gaan hele volkstammen
maar door met een bestaan waarmee ze in
wezen niet gelukkig zijn. De een blijft zitten
in een al jaren haperende relatie. En de ander
klampt zich onverkort vast aan de zekerheid
van een baan, die in wezen wordt uitgekotst.
„Vroeg of laat wordt dat afgestraft. Niet
cholestorol, niet stress, maar unhappiness
met werk en gezin zijn de belangrijkste rede
nen dat mensen overlijden aan een hartin
farct. Statistisch gezien doen de meeste hart
infarcten zich voor op maandagochtend voor
negenen."
Dan is het beter bijtijds te kiezen voor ei
gen welbevinden, betoogt Martina. Desnoods
opzeggen die job, die louter ergernis oproept.
Dan maar een financiële stap terug in plaats
van een zware hypotheek te leggen op de ge
zondheid. En hoe pijnlijk een scheiding ook
kan zijn, het leed dat twee partners elkaar
kunnen aandoen is véél erger.
„Waar heel veel mensen mee zitten is.
zoals ik het noem, de rose bril. En ROSE staat
voor Repressie, Ontkenning, Suppressie van
Emotie. Het onderdrukken van gevoelens van
gevoelens, frustraties. Het antwoord daarop
is HEEL. Herkennen, Erkennen, Expressie en
Loslaten. Ik zie op seminars in het buitenland
mensen het werkelijk uitschreeuwen. Wordt
hier nog steeds vreemd gevonden, omdat je
in de opvoeding nu eenmaal meekrijgt dat
gewoon doen al gek genoeg is. Nou, ik vind
het fantastisch. Gooi er maar uit wat dwars
zit."
Martina heeft iets met hoofdletters: ROSE,
HEEL en ook NEL Die laatste afkorting staat
voor Neuro Emotionele Integratie, een door
hem ontwikkelde techniek om met verdron
gen emoties in contact te komen. „Alleen
praten over trauma's en fobieën, het desensi-
biliseren, is niet het echte verwerkingsproces.
Mijn aanpak is veel klinischer. Ik praat niet
zo veel, vraag alleen wat het probleem is en
werk daar naartoe. Je kunt als therapeut pra
ten tot je een ons weegt. En daarmee kun je
dan bereiken dat de linkerhersenhelft, de ra
tio, het probleem verwerkt. Maar in het on
derbewustzijn, de rechterkant, blijft het zit
ten."
De spiertest als leugendetector. Simpeler
kan niet. Martina laat z'n proefpersoon met
duim en wijsvinger een 'O' vormen en daar
na stelt Martina de vraag wanneer.voor het
eerst dat lamlendige gevoel is ontstaan. Het
antwoord: sinds 1987, toen er van hasjcake is
gesnoept. Martina laat de proefpersoon eerst
haar eigen naam nazeggen en vervolgens een
fictieve. De reactie: de ene keer hlijft de 'O'
sterk en de andere keer verslappen duim- en
wijsvinger. En zo vraagt Martina maar door.
Om uiteindelijk op een nare ervaring te stui
ten, die de proefpersoon op haar vierde zou
hebben beleefd. „Maar misschien zitten er
nog meer blokkades in je."
Telefonische nazorg van Martina, hij belt
een paar dagen na de test de proefpersoon
op om te vragen hoe het haar nu vergaat.
Naar waarheid zegt ze zich 'gestresster' dan
ooit te voelen. Hij verwijst haar naar een van
de 100 'trainers', die zijn technieken toepast.
Martina had het vantevoren ook gezegd:
„Het kan zijn dat je niet na één sessie af bent
van wat je dwars zit."
Dan heeft Willem-Jan van de Wetering, uit
gever van Martina's werk 'Je bent een kam
pioen', het beter getroffen. Zijn mededeling
klinkt bijna juichend: „Roy heeft me van het
nagelbijten afgeholpen."
ZATERDAG 11 NOVEMBER 1995
Aan de Spaanse kant van de Pyre
neeën is een soort kikkers ontdekt
die de biologen nog niet kenden.
Vorige week heeft het in de krant
gestaan. Het zijn geen nieuwe kik
kers. Waarschijnlijk springen ze
daar al eindeloos lang rond, maar
het is een afgelegen streek en geen
mens had ze eerder gezien. Af en
toe komt zoiets voor. Daar moest ik
aan denken toen ik iets las over een
nieuwe taal in Nederland.
Een nieuwe kikkersoort ontdekken in de
Pyreneeën is overigens iets anders dan
een nieuwe taal ontdekken in Nederland.
Hoeveel talen zijn er in Nederland in
heems? Altijd gedacht dat er twee zijn: Ne
derlands en Fries. Maar nu ineens zijn er
lieden die beweren dat er drie talen zijn:
Nederlands, Fries enSaksisch. Dat lijkt
me opzienbarend nieuws. Saksisch, zo wil
men ons doen geloven, wordt gesproken in
Groningen, Drenthe en Overijssel.
De aanleiding tot het 'ontdekken' van die
derde taal Is het Europese handvest voor
minderheidstalen. De lidstaten van de Raad
van Europa moesten opgeven welke min
derheidstalen er in hun landen gesproken
worden. En gelijk ook beloven daar zuinig
mee om te springen en ze een beetje te sti
muleren. Nederland heeft het Fries als min
derheidstaal, en dat Fries wordt ook wel
enigszins beschermd en gestimuleerd. Of
dat verstandig is, daar gaat het nu even niet
om. De gebarentaal van blinden is alvast
vergeten, en dat betreur ik. Maar de Sak-
sers, of althans enkele Saksische geestdrij
vers, hebben nu een krachtige actie gevoerd
om het Saksisch erkend te krijgen als min
derheidstaal. Als ik hel goed begrijp, is dat
in de Tweede Kamer al gelukt, en hebben
we nu drie talen in Nederland,
Valt te verwachten dat binnenkort het
Zeeuws, het Brabants en het Katwijks
ook tot beschermd taalgebied worden uit
geroepen? Volgens de Saksische lobby niet.
Zeeuws en Brabants, zeggen ze, zijn dialec
ten van het Nederlands, maar het Saksisch
is wel degelijk een aparte taal.
Waar is dat op gebaseerd? Ik beluister twee
argumenten. Mijns inziens allebei even
slecht. In de eerste plaats wijzen onze Sak-
sers op de geschiedenis: in de Hanzetijd
vormden Groningen en andere oostelijke
provincies een geheel met Noord-Duits-
land, niet met West-Nederland. Dal is juist,
maar wel 500 jaar geleden. Waarom zouden
we de situatie van 500 jaar geleden zwaar
der laten wegen dan de tegenwoordige tijd?
Geen antwoord, uit de Saksische hoek.
Wel een ander slecht argument. I let Alge
meen Beschaafd Nederlands is gebaseerd
op de Frankische dialecten. Dat wil zeggen:
gebaseerd op pakweg Hollands en Bra
bants. De Saksische dialecten van het
noord-oosten staan daarbuiten. Dat is op
zichzelf min of meer juist. Maar het geldt
evenzeer voor de kustdialecten van Noord
Hofland, Katwijks, Schevenings, Zeeuws en
West-Vlaams. Krijgen we straks nog een
vierde taal die erkend moet worden?
Hou toch op. De enige manier om te be
palen wat een dialect is, is kijken hoe het
vandaag de dag functioneert. I Ilstorische en
zogenaamde taalkundige argumenten leve
ren nooit een goed criterium. En als we kij
ken hoe het Gronings, het Drents en het
Overijssels momenteel functioneren, dan is
daarin geen verschil met het Brabants en
het Zeeuws. Streektalen zijn het, voor thuis,
voor in het dorp, voor onder elkaar; terwijl
men tegenover vreemden, op school, op
kantoor, in de kerk Algemeen Nederlands
gebruikt. Nu, dat is precies wat men dialec
ten zou moeten noemen: streektalen die
overkoepeld worden dooreen standaard
taal.
Laten we op onze standaardtaal toch zui
nig zijn, en niet roekeloos een paar klei
ne bijzonderheden opblazen tot een aparte
taal. Wie me niet gelooft, zou eens naar Bel
gië moeten kijken. Dat land is echt tweeta
lig, en het zou iedere Belg een lief ding
waard zijn als het anders was, want België
zucht onderzijn tweetaligheid. Nederland
verkeert in de luxe positie dat we een [jaar
gekken hun gang kunnen laten gaan die
kleine verschillen willen opblazen, met
overheidsgeld stimuleren, en opfokken tot
aparte talen. Pyromanen zijn het. Laten wc
hopen dat de bevolking van Groningen,
Drenthe en Overijssel zo gek niet is dat ze
zich door deze onzin laat meeslepen. Wat
als deze Saksische kikker levensvatbaar
blijkt te zijn, kon hij wel eens een heel ver
velend staartje krijgen.
ïi
JOOP VAN DER HORST
universitair docent Nederlands
