'Stadsgehoorzaal
heeft geen toekomst'
Sterk stuk van sterke vrouwen
Jubileumconcert
'daverend' feest
Freek neemt journalistiek op korrel
Cultuur&Kunst
Nieuwe vleugel voor
Boymans-Van Beuningen
Openluchttheater voor North Sea Jazz
Schone
Schijn
All you need is Leiden
ZATERDAG 11 NOVEMBER 1995
CHEF «GERTVISSER.071 5356-M1
Directeur LVC vindt verbouwing weggegooid geld
Nils Lofgren, The Temptations, Van Dik Hout, Salad, Os
dorp Posse, Link Wray en Dick Dale: het Leids Vrijetijds
centrum (LVC) heeft nog niet eerder in zijn bestaan zo'n
spectaculair programma als dat van de laatste weken ge
presenteerd. Directeur Ruud Visser is er trots op. Van
toeval is volgens hem geen sprake. „Podia leven niet al
leen van het aanbod. Ze moeten zelf op zoek en een visie
hebben. Het LVC is daarin de laatste tijd heel erg ge
groeid."
LEIDEN WIM KOEVOET
Het indrukwekkende program
ma is geen incident maar het
logische gevolg van het nieuwe
beleid, stelt hij. Het LVC werkt
commerciëler en schrijft 'kos
tenbeheersing' en efficiency'
met hoofdletters. „En we ne
men meer risico's. Op Nils Lof
gren bij voorbeeld hebben we
moeten toeleggen. We konden
de boel alleen maar financieel
rondbreien met de baromzet."
Dat het LVC commerciëler is
geworden is te merken aan de
bierprijs, aan het feit dat de
donderdagavonden niet langer
meer gratis toegankelijk zijn en
de recordhoogte van de prijzen
van de kaartjes. Zo moest er 25
gulden worden neergeteld voor
Lofgren.
Visser heeft het daar moeilijk
mee. „Ik weet dat het vooral bij
het jonge LVC-publiek geen vet
pot is. Van die categorie bezoe
kers is 25 gulden veel gevraagd.
Bovendien werken hoge toe
gangsprijzen door in de barom
zet: alles wat we aan de deur
van ze vragen, drinken ze aan
de bar niet op."
Toch wegen die bezwaren
volgens Visser niet op tegen het
Schildering
vuilverbranding
Het ontwerp van Theodora Plas
wordt op de twee lange muren
van de voormalige vuilverbran
ding aan de Gabriel Metzustraat
geschilderd. Haar bonte, colla-
ge-achtige ontwerp heeft giste
ren de muurschilderingswed
strijd gewonnen, die door de
gemeente Leiden en de Webster
University werd gehouden.
Daarnaast krijgt Plas een geld
bedrag van 7500 gulden. De
tweede prijs (1500 gulden) en
de derde prijs (1000 gulden) zijn
gewonnen door respectievelijk
Atelier van Houwelingen
Prins en Celine Ostendorf-van
Hoek.
groeiende besef van het poppu
bliek dat het LVC bereid is risi
co's te nemen. „Ik weet dat het
Nederlandse clubcircuit naar
het LVC kijkt. We worden ge
volgd. Ik durf ons programma
naar alle uithoeken van het land
te sturen."
„De welzijnsgeur is hier defi
nitief verdwenen", zegt hij.
„Het LVC houdt de jongeren
niet van de straat, vangt geen
probleemgroepen op maar is
van commerciële en artistieke
waarde voor de stad. Het is de
hoogste tijd dat er zo naar ons
wordt gekeken."
Intern wijzen alle neuzen bij
het LVC in dezelfde richting.
Maar voor de gemeente gaan de
ontwikkelingen bij het LVC te
snel, meent Visser. „Dat pop
muziek een volwassen kunst
vorm is nog altijd niet doorge
drongen."
Op een enkele uitzondering
na, zal het de raadsleden niet
zijn opgevallen dat het LVC met
zijn huidige programmering
niet onderdoet voor bij voor
beeld Nighttown in Rotterdam
of het Paard van Troje in Den
Haag. „Raadsleden hebben
hooguit politieke interesse in
cultuur. Zelf verzamelen ze
geen kunst. Ze pleiten er voor
om wat op te hangen in het
stadhuis en denken dan dat ze
aan kunstbeleid doen."
Half miljoen
Visser doet deze uitspraken aan
de vooravond van de discussie
over de popnota en van de re
novatie en uitbreiding van de
Stadsgehoorzaal. De miljoenen
guldens die in de Stadsgehoor
zaal worden gestoken, steken
scherp af bij de bedragen die de
gemeente Leiden aan popmu
ziek besteedt. Van de 25 miljoen
gulden die aan cultuur wordt
besteed, gaat één miljoen gul
den naar popmuziek. Nog niet
eens de helft daarvan komt di
rect ten goede aan popmuziek,
dat wil zeggen: komt terecht bij
het LVC, de Leidse Vereniging
voor Popmuzikanten en popfes
tivals.
Visser spreekt van scheve ver
houdingen die voortkomen uit
het 'onuitroeibare misverstand
dat popmuziek zichzelf weet te
bedruipen'. „Raadsleden zien
de top van de pyramide. Ze le
zen in de Story en de Privé dat
André Rieu in een villa woont.
Daar hoeft inderdaad geen sub
sidie naartoe."
Kreng
Van de ommekeer die Visser be
pleit, is in de popnota weinig te
rug te vinden. „Ik heb bijgedra
gen aan de totstandkoming van
de nota maar daarmee is het
nog niet mijn nota. Het is een
gemeentelijke nota. Als ik er zelf
een zou maken dan zou ik daar
in de tweede zaal van de Stads
gehoorzaal wél ter discussie
stellen. Niets ten nadele van an
dere instellingen, maar het LVC
timmert het hardst aan de weg.
voorwaarden voor een feestelij
ke muziekavond zijn aanwezig.
Weinig koren wagen zich aan
dit karwei. Ook voor het orkest
is het 'levensgevaarlijk' (aldus
de concertmeester) en een hal
ve harmonievereniging is ilan
ook aangetrokken om te vol
doen aan de reuzegrote blazers
partijen. Dat levert niet alleen
een gigantisch orkést op, maai
ook een een daverend feest mei
al die trombones, pauken, tuba
en trompetten, hoorns, fagot
ten, hobo's en fluiten.
En het koor zingt stralend en
dynamisch. De articulatie is uit
stekend, bijna alles is woordelijk
te volgen. De dirigent Henk Gij-
zen kan al dit schoons soms
niet helemaal bijbenen, maar
dan springt de concertmeester
even bij om met een paar rittni
sche hoofdknikken de zaak
weer in banen te leiden.
De solisten zijn prachtig.
Hanneke Kaasschieter laat ho
ren hoe mooi ze haar stem de
haas blijft, ook in haar partij als
mezzosopraan. Jammer darde
tenor Frank Fritschy alleen af en
toe een loopje neemt met de
maat; voor dirigent en concert
meester een paar hartkloppin
gen extra. Niettemin was dit
concert een fantastische presta
tie van 'Com nu met Sangh'.
het oratorium 'Paulus' van Felix Mendels
sohn Bartoldy Medewerking van Hanne
ke Kaasschieter en Loes Bottemanne, so
pranen, Frank Fntschy, tenor, Bas Ramse-
laar, bas en Tijn van Ei|k, orgel Onder lei
ding van Henk Gijzen en begeleid door
het Randstedelijk Begeleidmgsorkest met
als concertmeester Pleun van der Linden.
Gehoord op 10 november in de Gerefor
meerde Kerk in Sassenheim.
Op 28 september 1955 wordt
Sassenheim verblijd met de ge
boorte van een kleine zangvere
niging. De eerste vijf jaar neemt
dit nog kwetsbare clubje kleine
stapjes voorwaarts, maar in
1980 krijgt 'Com nu met Sangh'
een steun in de rug van een or
kest. Het koor wordt opnieuw
geschapen met het oratorium
'Die Schöpfung' van Haydn on
der deskundige leiding van Cor
Kool. De Christelijke Gemengde
Zangvereniging wordt omge
doopt in een nu voldragen Ora
torium Vereniging.
Het koor van om en nabij de
zeventig leden is nu veertig jaar
en dat zal gevierd worden. Kos
ten noch moeite zijn gespaard.
Met een uitgebreid Randstede
lijk Begeleidings Orkest en solis
ten van naam, is gekozen voor
'Paulus' van Mendelssohn. Alle
Directeur Ruud Vis
/an het Leids Vrijetijdscentrum: „Die welzijnsgeur is nu helemaal verdwenen."
foto loek zuyderduin
ROTTERDAM ANP
De Stadsgehoorzaal moet zich auto kwijt kunnen. Besteed het
nog bewijzen. Ik wil best over geld (de gemeente steekt er ne-
de Stadsgehoorzaal roepen dat
het kreng moet worden afge
broken. De Stadsgehoorzaal
heeft geen toekomst. Bouw er
maar een parkeergarage waar
alle bezoekers van het LVC hun
gen miljoen gulden in - red.)
van de Stadsgehoorzaal aan
pop."
„Zo'n nota, dat is mijn nota
maar die wordt dan direct van
tafel geveegd. Leiden is nog lang
Om festival voor Den Haag te behouden
Het Nederlands Congresgebouw in Den
Haag gaat aan de zijkant van zijn gebouw
een permanent openlucht amfitheater
bouwen met een capaciteit voor 4500
mensen. De voorziening wordt vooral op
gezet voor het North Sea Jazz Festival, dat
daarmee voor Den Haag kan worden be
houden.
Doordat op het open stuk tussen het
Congresgebouw en Hotel Bel Air het ge
bouw komt van het chemische wapens
bureau van de VN, verdwijnt de mogelijk
heid op dat terrein tijdens het festival hel
tuinpaviljoen te blijven optrekken. North
Sea Jazz dreigde uit Den Haag te vertrek
ken, als hiervoor bij het Congresgebouw
geen vervangende voorziening zou komen.
Het nieuwe buitenpodium gaat twee
miljoen gulden kosten, aldus adjunct-di
recteur H. de Goey van het Congresge
bouw. Zijn bedrijf en het Delftse impressa-
riaat Mojo, eigenaar van het North Sea
Jazz Festival, zullen die kosten samen op
brengen. Ook een aantal Haagse hotels le
vert een bijdrage. De gezamenlijke investe
ring houdt verband met gesprekken tussen
het Congresgebouw en Mojo over een
langdurige overeenkomst, voor bijvoor
beeld tien jaar.
Er was de gemeente Den Haag veel aan
gelegen om het festival voor de stad te be
houden. Met zo'n 70.000 bezoekers vormt
het elk jaar in juli een belangrijke econo
mische impuls voor de stad.
De bedoeling is dat het nieuwe theater
voor het jazzfestival van 1996 klaar is. Ar
chitect is Ph. Rossdorff, die ook de Staten-
hal heeft ontworpen en het hotel dat op
het dak van het Congresgebouw moet ko
men. Het amfitheater zal grotendeels in de
grond verzonken worden aangelegd.
niet toe aan die manier van
denken. Het is al heel wat dat e
r een popnota is en dat er nu
een cultuurwethouder is, Pex
Langenberg van D66, die heeft
gezegd dal die nota moest wor
den geschreven."
JORIS IVENS - Joris Ivens inspi
reerde een aantal mediakunste
naars. Hun werk is van 6 de
cember tot 6 januari onder de
titel Beyond the bridge te zien
in het Filmmuseum.
Museum Boymans-Van Beu
ningen in Rotterdam krijgt een
financiële injectie van 28 mil
joen gulden. Met het geld kan
de museumdirectie een nieuwe
vleugel bouwen aan de Wester
singel en de educatieve ruimten
uitbreiden.
Het bedrag is onderdeel van
het totale gemeentelijke inves
teringsplan voor de komende
vier jaar, waarvoor 437 miljoen
is uitgetrokken. De steun aan
het museum kan volgens wet
houder H. Kombrink (I'vdA)
worden beschouwd als een ca
deau voor het jubilerende Boy
mans, dat in 1999 hondervijftig
jaar bestaat. Een jaar eerder
moet de uitbreiding een feit
zijn.
De nieuwe vleugel biedt vol
gens toekomstig directeur Chris
Dercon plaats aan de grote col
lectie prenten en tekeningen
van het Rotterdamse museum.
Om de verzameling heen wil hij
een netwerk opzetten van edu
catieve voorzieningen voor het
publiek, waaronder een moder
ne bibliotheek. Met het geld kan
Boymans ook de binnenplaats,
nu in gebruik als parkeerplaats,
inrichten als beeldentuin.
Zou het waar zijn? Dat helemaal
niets op Leiden lijkt? Ik vroeg
het mij af toen ik de nieuwe slo
gan las waarmee de Stichting
Leiden Promotion deze stad
gaat verkopen. 'Niets lijkt op
Leiden', wordt de leuze. Maar,
ik weet het zo net niet.... Tuur-
lijk, Oezbekistan dat is heel an
ders dan de sleutelstad. Maar
neem nu Winschoten, of Fer-
werderadeel. Zou dat nou echt
zoveel verschil maken?
Leiden had tot dusver vele ge
zichten: Museumstad, Water
stad, Tuliptown, Rembrandt-
stad, noem maar op. Nu is er
dus één leuze waarmee de stad
onverbrekelijk verbonden is.
Hoewel... van de week hoorde ik
weer dat Leiden in 1997 Cul
tuurstad wordt.
U vindt het misschien gek,
maar ook daarvan dacht ik
meteen: zou dat wat worden?
De onbeschrijflijke treurigheid
van de Leidse Uitdag ligt im
mers nog vers in mijn geheu
gen: een schouwburg die z'n
oude affiches uitverkocht, en
een stedelijk museum dat wat
boekjes in een waaier op tafel
had gelegd. Veel meer had het
toch niet om het lijf?
Ik heb er dus een hard hoofd in
als ik hoor dat Leiden bol zal
staan van de culturele activitei
ten met misschien wel een
vleugje landelijke uitstraling.
Leids en landelijke uitstraling-
Het is zoiets als suggereren dat
we met 'Kleine kokette Katinka'
nog een kans maken het vol
gende Eurovisie Songfestival te
winnen.
Nu zult u als rechtgeaarde Lei-
denaar misschien zeggen: die
stad is toch fantastisch. Vraag
maar aan de schouwburgdirec
teur. Hij zal onmiddellijk vertel
len dat zijn theater aan de Oude
Vest de mooiste van het land is.
Of vraag het de directeur van
TOUCHE PRIJS Sylvie Zijlmans
(31) heeft de Touche Prijs 1995
voor jonge beeldend kunste
naars gekregen. Aan de prijs van
de Kunststichting Touche Ne
derland is een bedrag van
12.500 gulden verbonden. Ma
rieke van Diemen en Moritz
Ebinger kregen materiaalprij-
Voor een kleine 4.000 fans trad Golden Earring gisteravond op in de Leidse Groenoordhallen. Er hadden
makkelijk een paar duizend bezoekers extra in de hal gekund, maar de organisator van het concert. Com
pact Disc Centrum uit Leiden, was 'uitermate tevreden' met de opkomst. Anderhalf jaar geleden trad de
Haagse popband ook al een keer op in de Groenoordhallen. foto henk bouwman j
TONEEL
RECENSIE'SUSANNE LAMMERS
Voorstelling: Een Bruid in de Morgen van
Hugo Claus door De wetten van Kepler
Regie: Wim Berings Gezien 10/11, LAK-
theater. Leiden Nog te zien 11/11, al-
StadsgehoorzaaldirecteurTjitte
Weber: Haarlem wil je zien.
archieffoto henk bouwman
Schouwburgdirecteur Pim Wallis
de Vries: Amsterdam heeft 't.
archieffoto henk bouwman
CBK-directeur Connie van Driel:
thuis in Oegstgeest.
archieffoto loek züyderduin
het stedelijk museum. Zij zal
ons zeker voorhouden dat De
Lakenhal een parel aan de
kroon is van deze gemeente.
Vraag het desnoods het hoogste
hoofd van de gemeentelijke af
deling cultuur. Zij zal verzeke
ren dat Leiden elke Europese
hoofdstad naar de kroon steekt.
Kortom: als je de Leidse cul-
tuurbobo's hoort, zou je denken
dat ze er een moord voor doen
om nooit meer uit deze stad
weg te hoeven.
Weet u waarom ik toch denk
dat het nooit wat wordt met de
Leidse Uitdag, met Leiden Cul
tuurstad of weet ik wat? Al die
luitjes van cultuur hebben ge
woon niet zo veel op met deze
stad. Ik zeg niets kwaads van ze
hoor. Ze runnen hun eigen toko
aardig, zijn (bijna) altijd op tijd
op d'r werk, en eeuwig in touw
om Leiden te verkopen. Maar
als het vijf uur is gaan ze in
drommen richting station om
deze stad zo snel mogelijk te
verlaten.
De ambtelijke top van de cultu
rele afdeling in Leiden is woon
achtig in Den Haag. De direc
teur van de Leidse Schouwburg
woont in Amsterdam, de direc
teur van het Stedelijk Museum
De Lakenhal in Oegstgeest. Drie
van de vier conservatoren van
het stedelijk museum zijn
woonachtig in Amsterdam,
Haarlem en Baarn. De directeur
van K&O, straks directeur van
de Stadsgehoorzaal, heeft zijn
zetel in Haarlem. De directeur
van het LVC woont in Rotter
dam. De directeur van het Cen
trum Beeldende Kunst in Oegst
geest. De directeur van het Na
tionaal Natuurhistorisch Muse
um is woonachtig in Haarlem-
merliede, de directeur van het
Rijksmuseum van Oudheden in
Den Haag en de directeur van
het Museum Boerhaave woont
in Voorhout.
De eerlijkheid gebiedt mij te
zeggen dat één museumdirec
teur (die van volkenkunde) in
Leiden woont, maar welbe
schouwd kun je toch een heel
tweedeklas treinstel vullen met
Leidse bobo's die in de namid
dag de stad verlaten om elders
de culturele geneugten van het
leven te proeven.
Ik zie er nog weieens van ko
men dat als een museum- of
schouwburgdirecteur op een
goeie dag besluit in leiden te
gaan wonen, hij of zij automa
tisch de erepenning met de bij
behorende versierselen van de
ze stad krijgt uitgereikt door
burgemeester Goekoop (die als
hij niet in zijn pied-a'-terre in
Leiden verblijft er zelfs voor uit
Amsterdam wil komen).
Tja, hoe krijg je de mensen dan
toch zo gek l eiden te bezoeken?
Door ze een sprookje te vertel
len over de stad waar alles an
ders is dan in Heerenveen ('Je
kunt er niet omheen'), Ulrum
('De magneet van het Noor
den') of Stedebroeg (Centrum
van Kleibollencultuur). 'All you
need is Leiden' heet zoiets in te
genwoordige pr-taal. Maar het
is eigenlijk een heel oud sprook
je-over een keizer en zijn nieu
we kloffie.
Thomas moet trouwen met zijn
nicht Hilda - om haar geld en
omdat zijn moeder de relatie
van hem en zijn zus Andrea wat
al te hecht vindt. Vader compo
neert al jaren aan zijn meester
werk, staat buiten de wereld die
hij steeds erger wantrouwt. De
ook al wereldvreemde, mis
schien zelfs gekke, Thomas
wordt zoetjes gepaaid met ca
deautjes en de belofte van een
auto, tot het woedende verdriet
van Andrea.
Door Wim Berings' regie van
Een Bruid in de Morgen loopt
heel duidelijk een streep, die in
zicht en onwetendheid van el
kaar scheidt. Het toneelbeeld is
zwart-wit, de acteurs zijn in die
kleuren gestoken. Maar de kleu
ren hebben niet hun gebruike
lijke waarde. Zij geven eerder
uitdrukking aan de mate van
weten, van bewustheid van de
eigen toestand.
Wim Berings zag Thomas niet
als een naïeve zonderling waar
een steekje los aan is, maar als
een onversneden gek. Dat
maakt niet alleen de gevoelens
van Andrea jegens haar broer
wat moeilijk navoelbaar, het
heeft ook consequenties voor
de voor Andrea wel degelijk be
staande tegenstelling onschul
dige jeugd versus wetende vol
wassenheid. Die loopt nn na
melijk door de generaties heen.
Berings zag juist de tweede
ling tussen de personages die
him toestand doorzien en han
delend optreden, en de ande
ren, die blind laten gebeuren,
zich laten sturen. Zodoende
wordt het eigenlijke drama be
perkt tot de moeder en haar
dochter. Vader en nicht zijn wa
pens in de strijd van deze wijf
jesdieren om Thomas.
De moeder (Dianne Krijnen)
doet haar zoon in de uitverkoop
en ze weet het. Aan een huwe
lijk is deze jongen niet toe, en
hij is het lam dat geofferd gaat
worden voor een comfortabeler
leven. Dat wordt wel heel gru
welijk duidelijk door het bed dal
de ouders het toneel oprijden
en waarin de onaantrekkelijke
nicht vrij spel moet krijgen Krij
nen geeft de verschillende
stemmingen die de moeder be
heersen, schitterend vorm. Ze is
zuur en gemelijk, keihard en
vastberaden, maar op haar
mooist als ze Andrea, de enige
die werkelijk aan haar gewaagd
is, confronteert met haar te he
vige gevoelens voor baar broer.
Deze Bruid is een stuk van ster
ke vrouwen.
LEIDEN CEES VAN HOORE
'l al van recensenten hebben er, weggedo
ken in het pluche, giftige notities gemaakt
voor hun stukje. Na de voorstelling maak
ten ze zich met de hoed over de ogen en de
kraag omhoog uit de voeten. Als dieven van
de geestdrift van het publiek. Maar gister
avond stond de journalistiek in de Leidse
Schouwburg voor een keer volop en naakt
in de schijnwerpers. Freek de Jonge hield er
de try-out van een voorsteling die hij mor
gen zal spelen voor de redacteuren van
NRG-Handelsblad. Dit ter gelegenheid van
het 25ste jubileum van deze kwaliteitskrant.
Vanachter een tafel met een tweetal
tekstverwerkers zond Freek, gekleed in een
zwarte trainingsbroek met witte bies en een
■prachtig jasje, zijn schimpscheuten op de
letterknechten de zaal in. Daar tussendoor
speelde de geschiedenis van een vlieg die
een komiek vliegen af probeerde te vangen
door telkens maar weer in zijn licht te gaan
staan en een verhaal over koningin Beatrix
van I^egland. Alles moet maar leuk zijn in
dit land, zo merkte de cabaretier op. U-uk
kwisje, leuk spelletje, leuk praatshowtje,
kortom: Nederland of Leegland lijdt aan
een algehele 'leukemie'. Ziek werd hij van
die humor. Zo werd alles onschadelijk ge
maakt. Zelfs de karikaturist. Hij zag zijn ka
rikatuur van Beatrix terug op een postzegel.
Zelfs zijn kritiek werd ingelijfd en als alleen
maar leuk gezien.
Aangezien het hier een try-out betreft, is
het not done om alle grappen die werden
gelanceerd meteen nog maar even warm op
te dienen. Ze lachen daar bij de NRG toch al
zo weinig. Maar dat Freek nog even met de
wapenspreuk van NRC-Handelsblad jong
leerde en van het lux in 'lux en libertas'
meteen maar even toiletzeep maakte, waar
mee men zich bij deze krant de handen
wast in onschuld, is te aardig om te ver/wij
gen.
Naderhand toonde de cabaretier zich wat
onzeker over de voorstelling die hij had
neergezet. „Het zal mij benieuwen of ze er
om kunnen lachen bij het NRC-Handels
blad. Het is zo'n bloedserieuze en deftige
krant. Maar heel soms dalen ze af naar de
gewone man. Zoals Orpheus afdaalde in de
onderwereld." En over de vlieg die zijn va
der stoorde tijdens een dagsluiting. „Ja, nu
weet ik het, die vlieg moet dood."
De mensen die vorige week in de rij ston
den om een kaartje te bemachtigen voor
deze voorstelling wachtte nog een aardige
verrassing. Vanaf het podium deelde Freek
de foto uit die van hen was geschoten door
het Ix!idsch Dagblad. Alleen het meisje met
de rugzak meldde zich niet.
