haalt zegetocht uit rampvlucht
Film
Werkelijkheid van alledag
samengeperst in vijf films
Landelijk Cinekid zaterdag
ran start in Amsterdam
ïei
K\^
Doornroosje weer wakker gekust
Lang leve de Nederlandse kinderfilm
DONDERDAG 12 OKTOBER 1995
films in leiden
Bijna documentair realisme in 'Apollo 13
Latijns-Amerika festival in de X
rietégroep die mei een vracht
wagen door Brazilië trekt, op
zoek naar publiek. Het zijn
zware tijden: de TV, de disco
en de radio zijn grote concur
renten. Als de groep dan ook
nog de vrachtwagen door een
weddenschap verliest, blijft er
voor de mannen niets anders
over dan hun vrouwen te laten
prostitueren. Deze 'roadmo-
vie' laat het moderne Brazilië
in al haar facetten zien, maar
de maatschappijkritiek van re
gisseur Carlos Diégues is zeker
niet alleen van toepassing op
het land van herkomst.
De biografie van juana Inés
de la Cruz, geschreven door
Octavio Paz, stond model voor
de Argentijns/Franse film Yo,
la peor de todas (vrij vertaald:
MARCO VAN PELT
[Cultureel Centrum de X, Haarlemmer-
t 52, Leiden: Latijns-Amerika film-
/al met onder meer PLxote, za
114/10 19.30 uur; Bye Bye Brazil, za
(14/10 22.00 uur en Yu, la peor de
todas, zo 15/10 20.30 u
'Van tango tot salsa, van Ga
briel Garcia Marquez tot Octa-
van armoede en
onderdrukking tot passie. Het
allemaal te zien tijdens het
ijns-amerikaanse filmfesti-
ral dat de X in samenwerking
t de Leidse stichting Améri-
Latina organiseert. De da
gelijkse werkelijkheid van dit
'tgestrekte continent samen
geperst in vijf films.
Pixote
mag dan
Hector Babenco
film uit 1980 zijn, ik, de slechtse
i alle
het thema van zwerfkinderen
is nog steeds hoogst actueel.
Zeven miljoen zogenaamde
abandonados zwerven over
straat, in de steek gelaten door
hun ouders, land en regering.
In Pixote zien we het leven van
een tienjarig verwaarloosd
jongetje, dat als een echte cri
mineel van de straat de pooier
uithangt, ether snuift en voor
het einde van de film drie
moorden op zijn geweten
heeft. Een beklemmend en
aangrijpend drama met uitste
kend spel van Fernando Ra-
os da Silva en Marilia Pera.
In Bye Bye Brazil, een Brazi
liaans-Franse coproduktie uit
1980, volgt de
wen) uit 1990. De la Cruz geldt
als de grootste Mexicaanse
dichteres van de 17e eeuw.
Om zich te kunnen ontwikke
len, nam ze als twintigjarige
haar intrek in het klooster. Het
was in die tijd echter onge
hoord dat vrouwen intelligent
zouden kunnen zijn en de
aartsbisschop van Mexico
zorgde er dan ook persoonlijk
voor, dat De Ia Cruz door de
Inquisitie werd berecht. Ver
nederd en uitgeblust stierf ze
op 44-jarige leeftijd. Regisseur
Maria Luisa Bemberg maakte
van Yo, la peor de todas een
boeiende film èn een repre
sentatief voorbeeld van de la-
tijns-amerikaanse
Gestrand midden in de woestijn met motorpech, een lek
kende brandstoftank en nauwelijks water genoeg om het
al was het maar een paar dagen uit te houden. Hoe
kom je dan ooit weer heelhuids thuis? Het lijkt een beetje
op de situatie waarin de drie bemanningsleden van de
Apollo 13 zich bevonden toen ze halverwege hun vlucht
naar de maan een luide knal hoorden: 'Houston, we have
a problem.'
tekende dat niet alleen de
maanlanding onuitvoerbaar
was, maar ook dat de terugkeer
naar aarde hoogst onzeker was
geworden. Gezagvoerder Jim
Lovell en zijn team waren ge
noodzaakt zich terug te trekken
in de krappe maanlander, die
echter slechts voor twee dagen
stroom had. En dat was veel te
weinig voor de terugvlucht,
waarbij het ruimtevaartuig eerst
nog achter de maan langs
moest. Alleen improvisatieta
lent en wilskracht kon de vlucht
nog redden. Laat dddr nu wel
genoeg van aanwezig zijn.
Dat het allemaal goed afliep is
bekend. Het zou pas tot in de
jaren tachtig duren voor een
ruimtemissie werkelijk levens
zou eisen. Dit lijkt op papier
MARK VAN DEN TEMPEL
Apollo 13. Te zien Lido 1, Leiden; Metro-
pole 1Den Haag; Movieworld 8, Scheve-
nmgen
Bijgelovigen zouden er al nooit
aan begonnen zijn, Apollo 13
startte op 11 april 1970 om pre
cies 13 uur 13. En ja hoor, gelijk
na de start viel één van de mo
toren uit. Niks aan de hand ei
genlijk het was een kleinig
heid in vergelijking wat de be
manning nog te wachten zou
staan.
Een explosie in een tank met
vloeibare zuurstof leidde een
paar duizend kilometer verder
tot een complete stroomuitval
in de commando-capsule, zeg
maar het moederschip. Dit be-
Madonna niet in
trek als 'rolmodel'
Amerikaanse ouders zien hun
dochter liever opgroeien tot een
Meg Ryan dan tot een Madon
na. In een lezersonderzoek, dat
het blad Child Magazine hield
onder 400 vaders en moeders,
koos 41 procent voor de ster uit
Sleepless in Seattle. 64 procent
vond Madonna het slechtste
rolmodel voor hun kind.
Esmé hammers zet traditie voort
ieiden doet mee op locatie in LVC
D BANKERSEN/GPD
foor de eerste maal
fenjarig bestaan van Cinekid is
e openingsfilm een Neder-
mdse produktie. Met de verto-
Lang leve de koningin,
et schaaksprookje van Esmé
gaat zaterdag 14 ok-
pber in De Meervaart in Am-
het jaarlijkse jeugd -
Imfestival van start. Negen da
Stor en lang de internationale oogst
an nieuwe kinderfilms, Neder
indse televisieprimeurs en nog
017 eel andere activiteiten. Zestien
Ims dingen mee naar de Ci
ekid Awards.
Voor de beste jeugdprogram-
het Jna's van hef afgelopen seizoen
Mal° ijn de Kinderkast-televisieprij-
en beschikbaar. De televisie zal
iauim aandacht
ndi nent schenken. Dank
rijk is Cinekid op Lokatie' kunnen
09|inderen in het hele land
nieten van de festivalsfeer.
'C in Leiden doet mee in de
iriode van 16 tot en 22 okto-
ler. Over dat programma be-
ichtten we al eerder.
Speciaal voor de volwassen
bezoekers zijn er op het lande
lijke festival in De Meervaart le
zingen en gesprekgroepen,
waaronder een symposium over
wat tegenwoordig heet 'extreem
geweld in de media'. Deze toch
al heel oude discussie werd dit
voorjaar nieuw leven ingebla
zen door de bij jongeren popu
laire videoserie Faces of Death.
De Raad van Toezicht Video
voorlichting heeft in een ge
sprek met staatssecretaris
Terpstra onder meer toegezegd,
de discussie over dit onderwerp
te willen bevorderen. Vandaar
deze bijeenkomst op Cinekid,
EENl
rh MUI
Doornroosje' is weer terug. De 'Sleeping
ity' van Walt Disney uit 1959 werd opnieuw
rd wakker gekust en mag in een nieuwe Neder-
idse nasynchronisatie de harten veroveren van een
luwe generatie. Joke de Kruyff zingt de vogels uit
boom als Doornroosje, terwijl Jasperina de Jong
kinderen doet sidderen als de boze fee Malafide,
zijn ook de stemmen van Diana Dobbelman,
v indrea Domburg en Ingeborg Uijt den Bogaard als
drie goede feeën en een hilarische Rudy Falken-
gen als koning Hugo.
'isney's klassieker, uit de hoogtijdagen van de Dis-
Studio's, werd oorspronkelijk gemaakt als 70
eukz
mm widescreen film. Om die reden werd speciale
aandacht geschonken aan de achtergronden, die
werden geschilderd door de toenmalige beeldend
kunstenaar Eyvind Earle. Zijn schilderingen hebben
nog niets aan schoonheid ingeboet evenmin als
de soundtrack, met naast populaire songs ook mu
ziek van Tchaikovsky. Maar het mooiste blijft het
prachtige verhaal over het meisje dat honderd jaar
slaapt alvorens ze wordt wakker gekust door haar
sprookjesprins op het witte paard.
'Doornroosje' draait de komende weken onder meer
in Lido, Leiden; Euro, Alphen a/d Rijn; Babyion 1,
Den Haag en Movieworld 7, Scheveningen.
waar wetenschappers en politici
hun licht over de kwestie zullen
laten schijnen.
Verder is er tijdens Cinekid
veel ruimte voor ontmoetingen
tussen kinderen en filmmakers.
Ontmoetingen die vaak tot on
verwachte en pittige discussies
leiden. Voor veel regisseurs is
dit één van de weinige gelegen
heden waarop ze directe res
pons van hun publiek krijgen.
Confrontaties die daarom zeer
gewaardeerd 'en soms een
beetje gevreesd worden.
Voor de beste jeugdfilms zijn
er twee Cinekid Awards: een ju
ryprijs en een publieksprijs. De
beste televisieprogramma's
worden bekroond met de 'Kin-
dérkasten'. Ook hier krijgen kin
deren de kans hun eigen win
naar aan te wijzen. De voor de
Kinderkast genomineerde pro
gramma's worden op 18, 19 en
20 oktober op Nederland 3 uit
gezonden tussen 16.00 en 17.00
uur. Tijdens de live-uitzending
van het Cinekid Gala (zaterdag
21 oktober, 16.00 uur) kunnen
alle kinderen in Nederland tele
fonisch hun stem uitbrengen.
FILM RECENSIE
HENK MAURITS
Lang leve de koningin. Te zien: Metropole
2, Den Haag; Movieworld 3, Schevenin-
Als er één terrein is waarop Ne
derland internationaal nog een
beetje meetelt in de filmwereld,
dan is dat naast de animatie
film de kinderfilm. Neder
landse kinderfilms winnen ach
ter elkaar prijzen op buiten
landse kinderfilmfestivals. Denk
maar aan Kunst en vliegwerk,
Het Zakmes en De Tasjesdief.
Deze week komt daar een nieu
we titel bij: Lang leve de konin
gin, de speelse en geestige ope
ningsfilm van Cinekid 1995, die
ongetwijfeld ook her en der in
de prijzen gaat vallen.
En dat voor een speelfilm
over schaken. Een onderwerp
waar je toch niet in de eerste
plaats aan denkt als je een leuke
film wilt maken voor kinderen.
Maar Esmé Lammers, gepokt
en gemazeld in de studio's van
First Floor Features waar ze
onder meer meewerkte aan de
Flodder-cyclus waagde zich
toch aan de sprong op de 64
velden. Als kleindochter van de
voormalige wereldkampioen
schaken Max Euwe had zij een
naam hoog te houden. Haar
opa heeft haar ooit de liefde
voor het schaakspel bijgebracht
en zij voelde zich blijkbaar ver
plicht dat weer door te geven
aan een volgende generatie.
Lammers baseerde zich daar
bij op een oud schaakboekje
van opa Euwe, waarin deze op
simpele wijze een schaakcursus
geeft voor kinderen. In dit boek
je (Oom Jan leert zijn neefje
schakenmaakt ene 'oom Jan'
(Euwe) aan de hand van anek
dotes de spelregels van het
schaakspel duidelijk aan zijn
neefje. Esmé Lammers vertaal
de de lessen van opa Euwe naar
film en bedacht een verhaal
over het vaderloze meisje Sara
(Tiba Tossijn), dat in haar fanta
sie een schaakspel tot leven ziet
komen, steeds meer verknocht
raakt aan het spel en eindigt als
een nieuw schaakwonder.
De film schommelt voortdu
rend heen en weer tussen fanta
sie en werkelijkheid, met het
spelend leren van het schaak
spel als rode draad. Een andere
verhaallijn is de zoektocht van
Sara naar haar vader, die hal
verwege de film opduikt als de
Zuidafrikaanse schaker Bob
Hoke (Derek de Lint). Het is
knap zoals Lammers erin ge
slaagd is de verschillende lijnen
Hoofdrolspeelster Tiba Tossijn met schaakkoningin Monique van de Ven,
met elkaar te verweven en spe
lenderwijs de basisprincipes
van het schaakspel duidelijk te
maken. Niet dat kinderen na
het zien van Lang leve de konin
gin opeens zullen kunnen scha
ken, maar de eerste stappen op
het schaakbord, hebben ze al
kijkend toch gezet.
Er wordt heerlijk geacteerd in
de film, met Monique van de
Ven als een aardige schaakko
ningin en Jack Wouterse als
haar mallotige echtgenoot,
maar ook de andere (bij)rollen
zijn sterk bezet. Alleen het zeu-
FOTO VICTOR ARNOLD
rende stemmetje van hoofdrol
speelster Tossijn irriteert af en
toe. Maar over de hele linie is
Ixing leve de koningin een pret
tige kijkfilm, een genot voor
kinderen en volwassenen en
een fantastische propaganda
voor de schaaksport.
dan ook de zwakte van Apollo
13: hoe kun je met die weten
schap de film ooit als spannend
ondergaan?
Regisseur Ron Howard kwam
met de oplossing door voor
Apollo 13 af te zien van mooi-
filmerij en de film een bijna do
cumentair realisme mee te ge
ven. Wat er uitziet als grofkorre
lige NASA-archiefopnamen, zijn
in werkelijkheid volledig door
computers vervaardigde beel
den van lancering en ruimte-
vlucht.
Apollo 13 was toch een cata
strofale mislukking: hoe komt
het dan dat we de bioscoop ver
laten met het idee dat hier
grootse daden zijn verricht?
Omdat als het er op aankomt,
de menselijke geest een stuk
flexibeler en betrouwbaarder
blijkt dan de machines, waar
aan we ons lot toevertrouwen.
Is dat echt waar? Natuurlijk
niet. Maar het geeft wel een
ontzettend goed gevoel, en dat
is nog steeds de belangrijkste
reden waarom we naar de bio
scoop gaan.
'Dumbo Drop
vooral politiek
docwnent
FILM RECENSIE
JOS DE PUTTER
Operation Dumbo Drop. Te zien: Studio,
Leiden; Asta 2, Den Haag, Movieworld 1,
Scheveningen
Zeventien jaar na films als
Coming Home, The Deer Hunter
en Apocalypse Now, films die de
schuldvraag stelden omtrent de
Amerikaanse aanwezigheid in
Vietnam, is in Hollywood de tijd
rijp om Disney eens richting
Vietnam te sturen. De betekenis
van Operation Dumbo Drop is
niet zozeer van cinematografi
sche, als wel van politieke aard.
Het ideaal van de 'american
dream' was lange tijd de vlag
die de veel minder idealistische
lading van de Vietnamoorlog
dekte, tot ook de filmindustrie
eind jaren zeventig z'n vraagte
kens zette bij. het Amerikaans
optreden. In de tijd die daarop
volgde werd het onderzoek van
het eigen geweten ingeruild
voor wat de ikonen van de Viet
namoorlog zouden worden:
films over desperate helden in
een waanzinnige omgeving. Die
ikonen verloren langzaam maar
zeker hun politieke betekenis
en de vraag naar de moraal ach
ter het Amerikaans interventio-
nisme, verdween achter de ho
rizon van de 'moderne western'.
In die geschiedenis is een film
als Operation Dumbo Drop een
opvallend hoofdstuk. Wanneer
Disney een film maakt over
Vietnam, betekent dat dat Ame
rika heeft afgerekend met het
slechte geweten. Bijna overbo
dig te zeggen dat de geportret
teerde Vietcong-soldalen zon
der uitzondering schavuiten
zijn, die de bevolking terrorise
ren. Wanneer het er op aan
komt schakelen de Amerikaanse
soldaten hen uit. Met de vuist
wel te verstaan, want in een
Disney-film wordt geen bloed
vergoten.
Operation Dumbo Drop wil
de jongste generatie een ge
schiedenis voorschotelen over
een land, waar de Amerikanen
proberen een ieder een mens
waardig bestaan te bieden. En
wanneer daarvoor een olifant
dwars door het land gebracht
moet worden, dan doèn de
Amerikaanse helden dat. Ope
ration Dumbo Drop is een film
die bij het publiek geen enkel
kritisch besef omtrent de Viet-
nam-oorlog doet opkomen. Ie
dere Amerikaan doet immers
'een goede daad'. En zo wordt
de geschiedenis langzaam maar
zeker uitgewist.
FILMS AMSTERDAM
ALFA 1 (020)6278806
13 00, 15 45, 18.45, 21.30: Carri-
ALFA2
13 00, 16.30, 20.15; zo al leen
20.15 Braveheart
zo 11.00: Clockwork Mice
zo 13.00: Little Big League
zo 15.30: The Cure
ALFA 3
13.30, 16.00, 19.30, 22.00: Tot
auty
20.00. Gone With The Wind
ALHAMBRA 1 (020) 6233192
18.15, 21.15 The Bridges of Ma
dison County
ALHAMBRA2
13.15, 16.00, 18.45, 21.30: Anto-
BELLEVUE CINERAMA (020)
6234876
13.15. 16.00, 19.15, 22.00 Mortal
Kombat
CINERAMA 2
13.15. 16.00, 18 45,21.30 Judge
12.45, 15.30. 18 15. 21.15 The
Bridges of Madison County
CALYPSO 2
16.00, 19 15.22.30 While You VI
re Sleeping
CINECENTER CORALINE (020)
6236615
13.45. 16.15. 19.30. 22.00; zc
11.00: The City of Lost Children
PEPPE NAPPA
13 45. 16 15. 19.30. 22.15; zc
11.00: Chungking Express
PIERROT
13.45, 16.15, 19 30, 22.00; zc
11.00: When Night is Falling
JEAN VIGO
14 00. 16.15, 19.30. 22.00; zc
11.00: The Madness of King George
CINEMA 1(020)6151243
18.15.21.15; zazomadiwoc
15.00: Apollo 13
CINEMA 2
18.45,21.45; zazomadiwoc
15.30: Waterworld
CINEMA OSCAR (020) 5475175
vr za 20.30: Muriel's Wedding
ma di 20.30: Nightwatch
CITY 1 (020)6234579
12.45. 15.30. 18.15.21.15:1
man Forever
CITY 3
13.15. 16.00: Casper
18.45,21.30: First Knight
CITY 4
18.45. 21.30: Die Hard with a Ven
geance
CITY 5
18.45, 21.30: Crimson Tide
CITY 6
13.15. 16.00, 18.45. 21.30: Under
Siege 2
CITY 7
13.15. 16.00. 18.45.21.30 Opera
tion Dumbo Drop
DESMET (020) 6273434
18.'45, 21.00: Land And Freedom
22.15; do t/m za ook 20.00; zo
14.00: Les Roseaux Sauvages
zo t/m wo 19.00; zo ook 16.30: Wal
lace Gromit
zo t/m wo 20.30. Clerks
KRITERION 1(020)6231708
20 15. 22.15 (di niet om 22.15): Le
Buttane
18.00: Farinelli
di 22.15: Sneak Preview
KRITERION 2
17.30, 21.45; zoniet om 21 45: To
do t/m wo: Zuid-Afrika Filmfestival
FILMMUSEUM
20.30: KidoShiro
20.00: Cinematheek
RIALTO 1 (020)6753994
19.45, 22.00: Chungking Express
18.00: Sleep With Me
RIALTO2
18.00: Giant
22.00: Sopyonje
zo 14
Serb:
Ass
THE MOVIES 1 (020) 6386016
17.00. 19 30.21 45; zo ook 14 45:
The City of Lost Children
THE MOVIES 2
17 .30, 19 45; zo ook 15.15 Proce
dure 769
21.30; vr za ook 00.15 Pulp Fiction
THE MOVIES 3
18.45: Antonia
17.15, 20.45: Aletta Jacobs
22.00, zo ook 15.00: The Madness
of King George
THE MOVIES 4
16.45: La Reine Margot
19.30, 22.00; zoook 14.30 Carri-
TUSCHINSKI 1 (020)6262633
13.15, 16.30, 20.30: Apollo 13
zo 10.30: Nosferatu
TUSCHINSKI 2
13.15, 15 45, 18.15: Lang Leve de
Koningin
20.30: Braveheart
TUSCHINSKI 3
12.45. 15 30. 18.15. 21.15; zo al
leen 12.45, 21.15: Waterworld
TUSCHINSKI 4
13.15', 16.00, 18.45,21.30 French
Kiss
TUSCHINSKI 5
13.15, 16.00, 18.45, 21.30: While
You Were Sleeping
TUSCHINSKI CINEAC
11.45. 14 15. 1645, 19.15,
21.45: The Jungle Book
DE UITKIJK (020) 6237460
13.30, 15 45. 18.00 Lang Leve de
Koningin
20.15.22 00; dovrook 15.00,
18.00: Living in Oblivion
Het programma van de Haagse
en Leidse bioscopen staat op
de kunstpagina.
