Mariniers trotseren hel van Igmai
Feiten &Meningen
Magistraat lelo opent
slotoffensief tegen
Italiaanse ex-premier
DINSDAG 3 OKTOBER 1995
Bezemschoon achterlaten
De laatste keer
dat ik verhuisde,
was uit een huis
van de Christe
lijke Woning
bouwvereniging
te Zoetermeer.
De relatie met de huurbaas was
gestaag minder verdraagzaam
geworden, wat vooral te wijten
was aan de hardnekkige weige
ring de lekkende muur van de
badkamer te repareren. Dat wil
zeggen: alle muren van de dou
checel werden onder handen
genomen, maar na afloop van
de onderhoudsbeurt bleek tel
kens dat de lekkage óf in de an
dere muur zat, óf niet verholpen
was. Ach ja, zei de opzichter bij
vertrek vergoeilijkend: ..Officiëel
moet u het als een goed huisva
der beheren, zoals dat in de wet
staat. Maar als u het bezem-
schoon achterlaat, is het ook
goed."
België is anders, dat merkte ik
direct bij aankomst. De huur
baas had zoals gebruikelijk een
'expert' in de arm genomen,
met als specialisme 'meetkun
dig schatter van onroerende
goederen'. Zijn verslag mat dan
ook maar liefst 26 dichtbetypte
kantjes, met een exacte 'plaats
beschrijving' van het huis.
„Trap: Over de gehele lengte
met doorlopend mokkakleurig
dik voltapijt belegd met loop
sporen in stijgende graad naar
het gelijkvloers toe. Geen enkele
van de stijlen van deze balustra
de ontbreekt. De knop van de
hoofdstijl is aanwezig waarop
verscheidene oude beduimelin
gen."
En zo ging het met uiterste pre-
ciesie door: het tapijt is 'fel be
vlekt', er zijn 'ontelbare krassen
in de tegelvloer van de badka
mer aangetroffen', de tegeltjes
in de keuken zijn 'fel bewa
semd'. Op de éne plaats mat de
expert 'een aanslag van 0,5 cm2
maximaal', terwijl elders 'ge
bruikssporen tot een maximum
van 20-cm' werden vastgesteld.
We hadden kortom een woning
gehuurd die keurig in orde was.
De état de lieu, zoals het boek
werk heet, is berucht. Tegen
over de 'plaatsbeschrijving bij
huuringang' staat namelijk de
'uitgaande plaatsbeschrijving
met raming van eventuele
huurschade'. Elke afwijking die
■in jaren van bewoning is ont
staan, wordt genadeloos geregi
streerd. De huurder draait voor
de prijs op. Zo zijn hele wonin
gen op kosten van de huurders
gerenoveerd. De verhuurder is
immers Koning in dit land, waar
iedereen met de baksteen in de
maag geboren is en het bezit
van een eigen woning heilig is.
Binnenkort ben ik aan de beurt
voor de 'état de lieu', en ik weet
wat me te wachten staat. In de
journalistengemeenschap in
Brussel gaan apocriefe verhalen
over plaatsbeschrijvingen: „Ah!
Dat vloerkleed is meer dan ge
middeld versleten mevrouw,
dat wordt betalen. En juste, wat
zien we daar: achttien spijker
gaatjes a raison van tien frank
(55 cent) elk, plus drie diepe
krassen van 100 frank (Hfl. 5.50)
het stuk. En ja hè, daar had U
een schilderij hangen zeker?
Want dat stuk behang is minder
verkleurd. Laat ons zeggen..."
De 'Ik ben Uweh eigena-
res'-huurbazin kwam laatst al
langs om een voorproefje te ge
ven. „Die mosvorming op het
muurtje van Uw voortuin me
neer De Vries, die moet weg
hè." Maar mevrouw, die boom
staat er al dertig jaar...: „Ja, dat
wordt schrobben hè. Het moet
er opgekuisd uitzien, ik verwit
tig U maar in het voor. En eh...,
er zit toch wel wat aanslag aan
dat plafond in de living. Gaat U
dat zelf wassen, of neemt U een
participatie in het schilderwerk?
Vijf Liter bleekwater het is te
gen mijn principes, maar voor
uit is er de afgelopen drie da
gen aan te pas gekomen om de
groene uitslag te verwijderen.
Voor het plafond zijn 'de grote
middelen' ingezet: borstelen
met ammoniak. Want rond de
'etat de lieu' valt er niets te ar
rangeren. Het is een formalisti
sche afwijking voor dit normaal
zo slordige land. Als Belgen een
maal op de kleine lettertjes gaan
letten, zijn ze zo soepel als be
ton.
PETER DE VRIES CORRESPONDENT
'Het geeft toch een sensatie om die jongens eruit te gooien
frkc
Urenlang zijn we al onderweg over on
begaanbaar terrein en op zoek naar de
Nederlandse marinierscompagnie op
de berg Igman. Ooit het decor van de
Olympische Winterspelen als hoopvol
teken van onderlinge verbroedering, nu
het tragische symbool van een ver
scheurd land dat nog niet zo lang gele
den Joegoslavië heette. Moordend Ser
visch vuur heeft de laatste jaren het le
ven in de vruchtbare vallei beheerst.
Dood en verderf zaaidend onder de zo
beproefde inwoners van Sarajevo.
Dat de Italiaanse 'fluwelen revolutie' hapert is bekend. Zo ook dat
het afscheid van de corrupte 'Eerste Republiek' moeilijk valt. Dat
een symbool van het 'oude' Italië, de socialistische ex-premier Bet-
tino Craxi, nog steeds aan de touwtjes trekt en in staat is politiek en
justitie beslissend te beïnvloeden, leek echter wat teveel van het
goede. Toch is er een magistraat die de bewijzen heeft voor deze
these. Het land staat op stelten en de 'Tweede Republiek' lijkt ver
der weg dan ooit.
De magistraat heeft Paolo lelo en is met zijn 31 jaar het jongste
lid van het Milanese anti-corruptieteam 'Schone Handen". Hij zet
het werk voort van de volksheld Antonio Di Pietro die na een laster
campagne de magistratuur verliet. lelo oogstte eerder dit jaar op
zien toen hij een internationaal arrestatiebevel deed uitgaan v
de in het Tunesische Hammamet verblijvende Craxi.
lelo heeft de afgelopen maanden de telefoon van Craxi laten af
tappen en zijn bevindingen opgetekend in een driehonderd pagi
na's tellend dossier. Craxi komt hierin niet naar voren als de zielige
man die in zijn vakantiehuis vecht tegen de diabetes, de ziekte die
hem zou verhinderen terug te keren naar Italië om daar de proces
sen tegen hem bij te wonen. De voormalige socialistenleider blijkt
super-geïnformeerd en de regisseur van enkele schandalen die de
krant II Giornale, eigendom van Paolo Berlusconi, broer van de ex-
premier, onlangs ontketende.
De onthulling dat tal van linkse politici, onder wie de PDS-secre-
taris Massimo D'Alema, voor een symbolisch bedrag panden huren
van pensioenfondsen, zou af-
komstig zijn van Craxi, alsook
de 'scoop' dat de zoon van Di
Pietro in het hartje van Milaan
voor een paar honderd gulden
een kapitaal huis bewoont. Het
enkele weken geleden begon
nen onderzoek naar het smeer
geld dat D'Alema en diens voor
ganger Achille Ochetto zouden
hebben aangenomen van
zogenaamde rode coöperaties,
lijkt ook te worden gestuurd
door Craxi.
De ex-premier vertelt een ze
kere Salvatore hoe Berlusconi's
partij Forza Italia moet hande
len om het team 'Schone Han
den' definitief op de knieën te
kunnen krijgen. „Het is noodza-
kelijk dat die magistraten wor-
den gearresteerd voordat zij aan
Bettino Craxi. foto»ap ^et arresteren slaan", aldus
Craxi. Di Pietro, of beter diens
aftakeling, moet volgens Craxi
als model dienen voor de andere leden van het Milanese team.
Hoe komt Craxi aan zijn informatie? Niemand weet het precies.
De geruchten gaan dat hij inzicht heeft in dossiers van de Italiaanse
geheime diensten en op de hoogte wordt gehouden door parle
mentariërs uit de ploeg van zijn oude vriend Silvio Berlusconi. De
mediamagnaat en Craxi hebben dezelfde politieke vijanden en zijn
ervan overtuigd dat die vijanden een pact hebben gesloten met de
Milanese magistraten.
Berlusconi zei onlangs dat zijn partij geen enkel contact heeft
met Craxi. Hij noemde het initiatief van lelo een bewijs voor het feit
dat de magistraten uit zijn op de vernietiging van de ondernemer
en van de politicus Berlusconi. Craxi zelf sprak vanuit Hammamet
van 'stalinistische praktijken'. Hij bestempelde het requisitoir van
lelo als politieke propaganda.
Links Italië smult echter van het vuil dat naar buiten komt en eist
het aftreden van enkele Forza Italia-parlementariërs. D'Alema
noemde Craxi de marionettenspeler die aan de touwtjes trekt van
rechts Italië. Dat de politiek in Italië niet meer bestaat en dat alleen
nog maar wordt gekeken naar wat juridische onderzoeken opleve
ren, lijkt niemand te verontrusten.
Korporaal Linda Wijk uit Groningen heeft
de handen vol om haar wit gespoten, maar
inmiddejs bemodderde vrachtwagen op het
'geitepad' in bedwang te houden. Hoger en
hoger gaat het via het glibberige weggetje
vol haarspeldbochten. Ze haalt ze bijna
nooit in één draai. Moet telkens achteruit
steken, waarbij de achterwielen soms akelig
dicht de afgrond naderen.
Met elke meter voorwaarts wordt het steeds
duidelijker; we zijn dus toch verdwaald.
Hebben het basiskamp van de mariniers
gemist. Tot een toevallig passerende Franse
patrouille van het Vreemdelingenlegioen
ons uiteindelijk de juiste weg wijst.
De legionairs vormen samen met Britse ar
tilleristen en Nederlandse mariniers de Ra
pid Reaction Force, de snelle interventie
macht van multi-nationale samenstelling.
Tweeduizend zich winterklaar makende
doorgewinterde militairen op de Igman. Ze
zijn er als levensgarantie voor de bewoners
beneden in het dal, nadat ze eerst met
zwaar geschut en samen met de NAVO-
luchtmacht de Serviërs rond Sarajevo het
zwijgen oplegden.
Het kampement op de kale bergweide is
primitief, maar doelmatig. Het middagmaal
voedzaam en gezond; spruitjes en kalkoen.
Korporaal René Mentink uit Lochem, com
mandant van één van de mortierstellingen,
laat het zich smaken.
Bijna 150 granaten in twee dagen heeft de
marinierseenheid afgevuurd, meteen nadat
de Brits-Frans-Nederlandse reactiemacht
op de berg stellingen van de Serviërs rond
de Bosnische hoofdstad onder vuur nam.
De granaten legden daarbij Servische mor
tieren, artilleriestukken en een batterij
luchtdoelgeschut voorgoed het zwijgen op.
Zonder dat er ook maar één enkel gericht
schot werd teruggevuurd. Dat was ook de
boodschap die de Rapid Reaction Force bij
aankomst aan de Servische strijders over
bracht. „Wij zijn hier niet om in de aanval
te gaan, maar beantwoorden wel vuu." En
zo gebeurde het ook.
Tussen twee happen door zegt Mentink:
„Het was goed om hier te schieten. Om die
'jongens', die granaten, eruit te gooien. Ze
ker nu je hoort, dat de mensen in Sarajevo
het leven van alledag weer beginnen op te
pikken omdat de dreiging van dagelijkse
beschietingen weg is.
Collega-korporaal Cock Verboon uit Vlaar-
dingen heeft eerst in Cambodja gezeten en
zit nu ook op de berg. Hij is trots er ditmaal
weer bij te horen. „Want je hebt het gevoel
iets nuttigs te hebben gedaan. Als die gra
naten de pijp uit gaan, voel je de adrenaline
in je bloed stijgen."
Het is opnieuw glijden en vooral baggeren
voordat we aankomen in de buurt van het
voormalig Olympische dorp. Eén van de
sportershotels, club Moe, ligt half kapot ge
schoten en uitgebrand langs de route als
treurig bewijs van vergane glo
rie. In de nabijheid ervan staat
een mortieropsporingsradar van
de koninklijke lachtmacht. Er
zijn er twee van op de berg op
gesteld.
Kapitein Roland van Gorp uit
Zwolle: „Het was een goed be
sluit van de Nederlandse rege
ring om die twee radarinstalla
ties beschikbaar te stellen. Aan
vankelijk stond er alleen verou
derde Britse apparatuur als
doelopsporing. Daarmee wer
den dagelijks tien tot twintig
schietende vuurmonden van de
Serviërs gesignaleerd en geloka
liseerd. Maar met onze opspo
ringsradar werden dat er ineens
150 tot 200 per dag. High-tech
van de bovenste plank."
Aan de hand van die in kaart ge
brachte doelen werd het uitein
delijke vuurplan opgesteld. Zo
wel voor de NAVO-bombarde-
menten als voor de mortierbe
schietingen van de snelle reac
tiemacht.
Onder druk van de VN en
dwang van de NAVO-bombar-
dementen kozen de Serviërs
uiteindelijk eieren voor hun
geld en haalden hun zware wa
pens van de berg weg. Zodoen
de ontstond een veilige zone in
een §traal van twintig kilometer
rond Sarajevo.
„In totaal zijn er 232 stukken
aan zwaar geschut van Igman
verdwenen", weet de nieuwe
chef-staf generaal F. Pollé van
Eén van de mortierstellingen op de berg Igman. Sinds 12 september is er niet meer mee geschoten.
Unprofor te melden. Hij houdt kantoor in
het VN-hoofdkwartier in Sarajevo; een
voormalig gastenverblijf van wijlen presi
dent Tito.
Pollé kwam aan in de Bosnische hoofdstad
precies op de dag dat de luchtaanvallen op
de Servische stellingen begonnen. Hij blijft
het antwoord op de vraag of nu ook werke
lijk alle zware wapens weg zijn schuldig. „U
wilt weten of er misschien nog een strategi
sche reserve is achtergebleven? Dat is niet
helemaal zeker. Maar in elk geval wordt er
niet meer geschoten. Althans niet met
zwaar wapentuig.
„Per etmaal tellen we nu nog maar zo'n
honderd schotenincidenten in de stad.
Daarvoor zijn voornamelijk die snipers
(scherpschutters) verantwoordelijk. Dat
mag dan misschien nog veel lijken, maar
dat is niets vergeleken bij eerst. Toen no
teerden we er dagelijks toch wel vijf- tot ze
venhonderd. En soms zelfs duizend."
De relatieve rust van het moment geeft de
mariniers de gelegenheid om de leefom
standigheden bij hun mortierstellingen wat
te verbeteren. Aanvankelijk leefden ze in de
open lucht, half ingegraven in de drekkige
grond. Naast keurkorps zijn ze onder ande
re ook houthakker. Tientallen bomen op de
glooiende helling zijn inmiddels gekapt,
waarvan eep solide blokhut is gebouwd.
Als we de mortierstellingen bezoeken, wor
den we voortdurend op zo'n anderhalve
meter afstand begeleid door één der mari
niers met zijn mitrailleur in de aanslag.
Duidelijk, maar niet hinderlijk aanwezig.
„Vanwege dreigend gevaar", willen we voor
alle zekerheid weten. „Omdat u onze gast
bent", antwoordt hij zonder op de kern van
de vraag in te gaan.
Luitenant-kolonel der mariniers P. Cam-
maert uit Driebergen en ondercomman
dant van de Rapid Reaction Force leidt ons
welwillend rond over de zompige en vries-
winderige berghelling, waar de mortierstel-
lingen zijn ingegraven. Drie staan er nu per
manent in stelling; de drie andere worden
achter de hand gehouden. Voor het geval
dat.
Cammaert, die zeven maanden Cambodja
achter de rug heeft, is tevreden otter de ge
combineerde Frans-Brits-Nederlandse aan
pak. De overste roemt de uitstekende sa
menwerking. Ondanks dat een dergelijke
combinatie nooit eerder onder soortgelijke
omstandigheden in het veld heeft samenge
werkt. „Maar we zijn allen soldaten."
De grootste zorg van Cammaert van dit mo
ment is de 'wintërisatie', het wintergereed
maken van Igman voor de bij elkaar twee
duizend op de berg gelegerde manschap
pen. „Want de temperatuur kan hier dalen
tot soms wel zo'n twintig graden onder
nul." Het grote wachten is nu vooral op
wooncontainers; afdankertjes van de VN uit
de Krajina. Maar desondanks zullen die
prefab-behuizingen het leven op Mount Ig
man straks wat gerieflijker maken.
Inmiddels hebben de mariniers bij hun da
gelijkse werkzaamheden de aandacht ge
wekt van een bijna manshoge beer, wiens
nieuwsgierigheid het na verloop van tijd
heeft gewonnen van zijn schuwheid. Bijna
elke avond komt hij zich aan de bosrand
persoonlijk op de hoogte stellen van de ge
maakte vorderingen. Met een infraroodkij-
ker werd hij betrapt, maar vooral niet weg
gejaagd.
„Dat beest meent kennelijk een zekere ver
wantschap te zien en wij op onze beurt be
schouwen hem maar als onze mascotte. Op
het logistieke basiskamp hebben ze een
paar zwerfhonden geadopteerd en in Cam
bodja hadden we een slang als mascotte",
grinnikt Cammaert.
De mariniers op de berg worden bevoor
raad door het eerste Nederlands-Belgisch
logistiek- en transportbataljon in Busovaca.
Sinds 1992 heeft het 750.000 ton aan goede
ren heen-en-weer door Bosnië vervoerd.
Humanitaire zowel als niet-humanitaire
goederen en voornamelijk van magazijn
naar magazijn. Als een soort van Van Gend
en Loos, maar dan in militaire uitvoering.
„We zijn nu ineens de vergeten eenheid ge
worden", bromt bataljonscommandant
W. Verschraegen uit Eindhoven, kolonel der
Limburgse Jagers. „Terwijl wij met vijfhon
derd manschappen momenteel de grootste
club in Bosnië zijn. Maar na al dat gedoe
om Dutchbat in Srebrenica zijn wij in de
vergetelheid geraakt. Toch zijn er hier, in
clusief die marinierscompagnie, nog altijd
1.050 Nederlandse blauwhelmen."
Soldaat eerste klas Jeroen Weijters uit Et-
ten-Leur behoort tot het transportbataljon.
Hij is chauffeur van de tweede konvooilei
der en heeft er inmiddels vijfeneenhalve
maand Bosnië opzitten. Sinds Sarajevo zo
wel door de lucht als over de weg weer kan
worden bevoorraad, heeft Weijters diverse
konvooien naar de stad begeleid. Hij had er
zich veel van voorgesteld, maar kwam ta
melijk bedrogen uit. „Af en toe werden we
zelfs op stenen onthaald. Ook kinderen
gooiden naar ons. Met de ene hand stonden
ze te zwaaien, maar achter hun rug hadden
ze een steen. Misschien deden ze het wel
uit frustratie. Wie weet. Omdat ze denken
dat de VN niets voor hen doet."
Luitenant-kolonel Cammaert biedt ons
voor de terugreis naar Sarajevo speciale
rupsvoertuigen aan. De tocht voert dwars
door gebied dat door de Serviërs wordt ge
controleerd. Een paar weken geleden kwa
men de VN-troepen daar nog niet door
heen. Maar de snelle reactiemacht liet, met
als parool 'recht vooruit', weten daar geheel
anders over te denken. En sindsdien zijn de
rollen nu omgekeerd, demonstreert de
chauffeur. Want bij de enige controlepost
die we onderweg tegenkomen, rijdt hij straf
door. „Een kwestie van recht voor je uit kij
ken en gewoon doorrijden", zegt hij zonder
een spier te vertrekken.
SARAJEVO. ROB HIRDES
igti]
drir
(est
Om
len.
[eb<
iniei
zijn
rt di
lanj
6 va
en,
n of
hee
haa
bij
|er i
Club Moe, ééijoua
vroegere sporty
tels van het Oj na
sche dorp. Getg^
lijk in puin ges^
en deels uitge}ftev
De gedachte dhtei
sport verbroe4n.
verte zoeken. an(
FOTO'S. 4d0(
iterc
I sn
i zoi
ipeti
sle
