'Bij mij is het ouderwets in orde'
/an Goghmuseum toont schilderijen vol erotiek
Cultuur Kunst
Kinderboekenweek
vol activiteiten
Koenigs-collectie waarschijnlijk
toch terug naar Nederland
Circusprijs
voor Popov
Restauratie Haags Gemeentemuseum kus voor schone slaapster
DINSDAG 3 OKTOBER 1995
CHEF GERT VISSER. 071-356441
De kinderboekenweek die morgen begint en als thema 'Beesten
spul' heeft meegekregen, gaat in de regio met tal van activiteiten
gepaard.
I oktober
jeugdboekhandel Silvester (Rapenburg, 17, Leiden), 15.00: Anne
Brands vertelt sprookjes van Grimm.
Etalages Nieuwe Rijn en Botermarkt, Leiden, t/m 14 oktober:
speurtocht naar Gouden Boekjes, georganiseerd door Kinderboek
handel Kraai Ko Nieuwe Rijn 94.
Openbare bibliotheek Alphen aan den Rijn, (hoofdgebouw, Thor
beckestraat), 14.00-16.00: Dierendag, met een dierenarts, de kin
derboerderij, Avifauna, de Alphense Hondenclub, Dierenbescher-
hing en Dierenambulance.
Dpenbare bibliotheek 'De Aarlezer', Ter Aar, 13.30-14.00: Voorlezen
(oor de kleintjes. 14.30-16.30: Knutselmiddag voor kinderen t/m 10
I oktober
Joekhandel Kooyker (Breestraat 95, Leiden), 14.00-15.00: Jet Boeke
schrijfster van Dikkie Dik) signeert haar boeken.
eugdboekhandel Silvester (Rapenburg 17, Leiden), 15.00: Kathleen
[an de Weerd vertelt, 'Verhalen voor Fioneke', voor kleuters vanaf 4
aar.
pe Droomfabriek (Oude Singel 56, Leiden), 14.00-18.00: Tentoon-
(telling 'Gouden Boekjes'. Alle Gouden Boekjes van uitgeverij De
lezige Bij en buitenlandse Gouden Boekjes. 15.00: 'Meespeel-voor
telling' door Clara Linders met o.a. 'De vijf Brandweermannetjes',
[oegang expositie en voorstelling: ƒ5,-
,1 oktober
ipenbare Bibliotheek Alphen, (hoofdgebouw, Thorbeckestraat),
,4.00 en 15.00: Diavoorstelling met de verhalen 'De schildpad en
e haas' en 'Het verhaal van Pieter Konijn'. Voor kinderen van 3
lm 7 jaar.
3 oktober
inderboekenmarkt met diverse schrijvers in boekhandel Van der
leer, Zeestraat 1 in Noordwijk, 15.30 - 17.30 uur. Vanaf 16.00 uur
e theatervoorstelling 'Maliff en de wolf voor kinderen vanaf 7 jaar.
4 oktober
ieids Volkshuis (Apothekersdijk 33a), vanaf 11.15: Groot Kinder-
pekenfeest met als thema 'Beestenbende', georganiseerd door
ioekhandels De Kier, Kooyker en Zandvliet en de Openbare Biblio-
neek Leiden. Met: 11.15 'Beestachtig', vertelvoorstelling door Fajga
femulewicz, naar het boek van Rindert Kromhout. Voor kinderen
anaf 7 jaar. 12.00-15.00 uur: Schrijvers Carry Slee, Rindert Krom-
out en illustrator Jan Jutte lezen voor. Op de boekenmarkt signe-
pn zij. 15.00 uur: 'Een grap te ver', voorstelling van de Maskerver-
pller voor kinderen vanaf 6 jaar. Verder poppenkast, boekenmarkt,
chminken, beesten-boeken-spel, dierenvermommingen maken,
peren-boekenleggers maken en een videohoek. Toegang ƒ6,-.
aarten in voorverkoop bij de organiserende boekhandels en de bi-
liotheek en aan de zaal.
(penbare Bibliotheek Alphen, (hoofdgebouw, Thorbeckestraat),
0.30: Prijsuitreiking dierenspel 'Wie is wie?', Avifauna-kleurplaat-
fedstrijd en Dikkie Dik-kleurwedstrijd. 11.30 Theater Ragebol
iet poppenkastvoorstelling 'Beestenboel' voor kinderen van 3 t/m
2 jaar.
Robert Longs kruistocht tegen nieuwe lulligheid
Hij is nog net zo hebberig als pakweg twintig jaar terug:
'Ik zou de hele wereld willen beminnen en ik zou willen
dat de hele wereld mij bemint.'
Zijn driften zijn nog even groot - 'wat minder pikge-
richt misschien' -, de meeste partners beduidend jonger.
'Ik ben niet minder hartstochtelijk, je krijgt er alleen an
dere woorden voor.'
ZWOLLE DICK LANING
Robert Long, 52 jaar, mooi grijs,
lonkende ogen en een paaiende
stem. Eens werd hij beschouwd
als de stem van een ontevreden
generatie, de gesel van goedge
lovigen en sikkeneurige zede-
prekers. Na tien jaar tv, een
paar CD's, boeken en liedjes
voor anderen, is hij toe aan een
rentree in het theater. Want Ro
bert Long heeft weer iets te mel
den. Vooral aan het adres van
stompzinnigen, ongeïnteres-
seerden, halstarrige christenen,
geestelijk gepensioneerden èn
lieverds.
„De oogst is mager," consta
teert hij spijtig. „Dit is dus de
wereld waaraan ik heb meege
werkt en dat spijt me ontzet
tend. Mijn generatie is tekeer
gegaan tegen een hele hoop ta
boes en niet-functionele verbo
den. Ik had gehoopt op bevrij
ding, maar het is geëindigd in
stompzinnigheid en ongeïnte
resseerdheid. God, wat is de
mensheid soms stom. Er be
staat niet zoiets als oude en
nieuwe waarden. Er zijn allerlei
waarden verschraald, maar er
komt geen reet voor in de
plaats."
Robert Long is niet van plan
met het theaterprogramma 'Nu'
de draad op te pakken die hij
tien jaar geleden heeft afge
knipt. „Ik dacht toen dat ik het
allemaal wel gezegd had. Nu
zijn er meer parallellen te trek
ken met het begin. Ik voel weer
een enorme behoefte me af te
zetten tegen die ingeslapen lul
ligheid. Ik wil mijn stem laten
horen tegen al het geblaat. Dat
komt voort uit dezelfde drift,
maar nu tegen een andere lul
ligheid."
Tot verbazing van velen en
zelfs woede van degenen wier
ongenoegen en heimelijk ver
langen hij vertolkte, verruilde
hij na zijn laatste programma
het theater voor de buis, om er
spelletjes te presenteren. „Een
ontzettend vlak medium," con
stateert hij nu. „Ik heb er geen
spijt van hoor, maar het heeft
allang niet meer de impact van
tien jaar geleden. Als je nu even
een smoel ziet dat je niet aan
staat, zap je verder. Er zijn uit
zonderingen, maar op de mees
te zenders word je aangespro
ken met een verstand van nul
en een IQ van twaalf. De diepste
belediging tegenwoordig is Ve
ronica. Wil je iemand heel erg
kwetsen dan noem je hem Ve
ronica. Wat een stompzinnig
heid! Maar het hele land zal
toch niet vergeven zijn van de
mongolen?"
Vla
Het is in de eerste plaats voor
zijn eigen genoegen dat Robert
Long het theater weer opzoekt.
De afgelopen tijd zag hij veel
programma's van de jonge ge
neratie cabaretiers en werd er
niet vrolijk van. „Ik heb best ge
lachen en ik heb ook niet de be
hoefte iemand te kleineren,
maar ik wil meer dan ik gezien
heb. Neem Jeroen van Merwijk
of Theo Maassen. Niet slecht,
maar het is geen cabaret. Ten
minste, niet wat ik daaronder
versta. Na een minuut of twintig
heb ik dat wel gezien, dan boeit
het me niet meer. Kun je koken?
Nou, als ik vanillevla maak en
daar zit niet precies het juiste
snuifje zout in of de juiste eier
dooier, dan is het mijn vla niet.
De nieuwe generatie is mijn ca
baret niet. De enige bij wie ik
echt geniet is Toon Hermans.
Dan loopt het kwijl uit m'n bek,
vooral vanwege zijn spelen met
emoties. Gek van vreugde kan
ik dan worden."
Zijn openhartige homoseksu
aliteit en herhaaldelijk schop
pen tegen de kerk en andere
onroerende orden, heeft hem
gemaakt tot een vaandeldrager
van vrijdenkers, opstandigen en
ander staat- en kerkvijandig ge
spuis. Maar wie zijn repertoire
goed beschouwt, ontdekt dat hij
in de loop der jaren veel meer
„De oogst is mager. Dit is dus de wereld waaraan ik heb meegewerkt en dat spijt me ontzettend." foto gpd
romantische, poëtische, lieve
liedjes heeft geschreven en ge
zongen. En liefde is liefde: ho
mo, hetero of anderso. „Ik ben
altijd duidelijk in mijn taal ge
weest, maar er is van mijn lied
jes hooguit twintig procent re
bels," beaamt hij. „De generatie
die me toen op handen droeg
heeft dat andere nooit gehoord.
Maar met name oudere dames
„Het gaat bijna altijd over ge
loof, hoop en liefde. Maar er
zijn nu eenmaal dingen
waaoverr je blijft struikelen. Zo
heb ik een prachtig verhaal over
God. Nou, de rechtgeaarde, hal
starrige christen kan zijn borst
al natmaken. Ik schop nog da
gelijks tegen die 'oh-wat-erg-
moraal'. Er is nog steeds ruim
schoots voorhanden om je aan
te ergeren."
Robert Long treedt 5 oktober
op in het Alphense Parktheater
met zijn nieuwe programma
'Nu'. Op 24 januari is hij met
deze voorstelling in de Leidse
Schouwburg te zien.
Leiding vroeger
Kirov-theater
verdacht van
corruptie
SINT PETERSBURG AFP/RTR/DPA
De Russische politie heeft de
directeur van het wereldbe
roemde Mariinski opera- en
ballet-theater in Sint Peters
burg opgepakt wegens het
aannemen van smeergelden.
Dat heeft een politiewoord
voerder van de afdeling eco
nomische delicten gisteren
meegedeeld.
De zaak kwam aan het
licht toen directeur Anatoli
Malkov van een Westerse
impresario geld eiste in ruil
voor een toernee van het be
faamde Mariinski-ballet. De
impresario waarschuwde de
politie, die hem van gemerk
te dollarbiljetten voorzag.
Markov werd vrijdag op he
terdaad betrapt toen hij een
bedrag van 10.000 dollar
aannam. In zijn bureau von
den de agenten nog eens
150.000 dollar.
De volgende dag arresteer
de de politie Oleg Vinogra
dov, die al achttien jaar de
balletgroep leidde, op be
schuldiging van het aanne
men van steekpenningen. Hij
heeft inmiddels bekend.
Malkov is gisteren hangende
het onderzoek op vrije voe
ten gesteld. Volgens de poli
tie is er geen gevaar dat hij
de benen neemt.
Volgens de onderzoekers
hebben Malkov en Vinogra
dov de afgelopen zeven jaar
voor miljoenen aan smeer
geld opgestreken. Soms
dreigden ze tournees die al
waren begonnen te onder
breken als ze niet extra be
taald kregen. De twee man
nen beschikten over bankre
keningen en onroerend goed
in Rusland en het buiten
land.
In de communistische tijd
werd het Mariinski, toen nog
Kirov-theater geheten, gefi
nancierd door de staat. Sinds
de ineenstorting van de Sov
jetunie in 1991 moet het
zichzelf financieel bedrui
pen.
hakten, nimpfen, sfinxen en fatale vrouwen van Von Stuck
os Pathos is de titel van een nieuwe
^toonstelling in het Van Goghmuseum
1 Amsterdam. Voor het eerst in Neder-
hd toont het museum het werk van de
[litse kunstenaar Franz von Stuck
3-1928). De titel is niet zomaar ge
en; Von Stucks schilderijen zitten
fordevol erotiek.
Omstreeks de eeuwwisseling was de
istenaar razend populair, ihaar de
atste jaren van zijn leven raakte hij
"eds meer geïsoleerd. Na zijn dood
érd hij bijna doodgezwegen. Men vond
jn zinnelijke en gepassioneerde onder-
crpen overdreven. Na de heropening
in zijn villa in München in 1968 keerde
i belangstelling weer terug.
,Het werk van Von Stuck was tijdens
zijn leven niet onomstreden. Vaak waren
zijn tentoonstellingen aanleiding voor
een klein schandaaltje. Zo verbood de
politie kunsthandelaren affiches van het
werk voor het raam te hangen. De vrou
welijke naakten, de nimfen en de als
femme fatale afgebeelde sfinxen, zouden
te zeer in strijd zijn met de goede zeden.
Het Van Goghmuseum geeft met vijf
tig schilderijen een representatief over
zicht van Von Stucks kunstenaarsschap.
Behalve de schilderijen zijn ook vijftien
sculpturen en enkele meubels te zien,
zoals het rode stoeltje dat op verschillen
de schilderijen is terug te vinden. Het
meubel werd gemaakt naar een ontwerp
van Von Stuck.
De tentoonstelling begint met De Pa
radijswachter (1889), een schilderij van
een androgyne jongeling met een stra
lenkrans om het hoofd. Het schilderij
was voor het eerst te zien op de jaarlijkse
tentoonstelling in München en leverde
Von Stuck een gouden medaille op. Het
betekende ook zijn doorbraak als kun
stenaar.
De carrière van Von Stuck leest als een
sprookje. Hij werd geboren als zoon van
een eenvoudige Beierse molenaar, maar
wist zich op te werken tot kunstenaars-
vorst, die bovendien in de adelstand
werd verheven.
Tegen de zin van zijn ouders bezocht
hij de Kunstacademie in München.
Daarna maakte hij tekeningen voor uit
gevers van boeken en tijdschriften. In
die tijd doken zijn eerste liefdesgoden,
cupido's, amors, faunen en fabelwezens
op, die hij tot zijn dood zou blijven schil
deren.
Wilde jacht was volgens Von Stuck zijn
eerste olieverfschilderij. Op het doek, dat
aan het begin van de tentoonstelling
hangt, staat een angstaanjagende jachts
cène afgebeeld. De honden en de wilde
paarden kijken de toeschouwer woest
aan. En ook de jager, met zijn speer naar
voren, heeft een waanzinnige blik in de
ogen.
De tentoonstelling eindigt ook met
een dramatisch schilderij: Inferno
(1908), waarop we enkele mensen zien
branden in de hel. Op het schilderij staat
ook de duivel afgebeeld. Een slang kron
kelt zich om het lichaam van een naakte
vrouw. Het dier symboliseert het kwaad
dat de mens in de wurggreep heeft.
De tentoonstelling loopt tot en met 21
januari 1996.
DEN HAAG ANP
De Nederlandse ambassadeur
in Moskou, G. baron de Vos van
Steenwijk gaat ervan uit dat het
deel van de Nederlandse Koe
nigs-collectie dat nu in handen
van de Russische staat is, ooit
aan Nederland wordt terugge
geven. Voorafgaand aan de ope
ning van een expositie van de
tekeningen in het Poesjkin-mu-
seum in Moskou, toonde hij
zich tegenover het NOS-Jour-
naal optimistisch over de terug
gave.
Nederland probeert de teke
ningen al jaren terug te krijgen.
Ze waren sinds de Tweede We
reldoorlog in bezit van de toen
malige Sovjetunie. Het Rode Le
ger nam de collectie aan het
eind van de oorlog mee uit
Duitsland. In 1941 had de Rot
terdamse havenbaron Van Beu-
ningen 491 tekeningen aan de
Duitsers verkocht, een transac
tie die de Nederlandse regering
later onwettig verklaarde.
De tekeningen stammen uit
de collectie van de bankier
Franz Koenigs. Het grootste
deel daarvan, ongeveer 3500 te
keningen, is thans nog in bezit
van het Rotterdamse Museum
Boymans-Van Beuningen.
Pas in 1992 erkenden de Rus
sische autoriteiten dat zij ruim
driehonderd tekeningen uit de
collectie in bezit hadden. Een
gemengd Russisch-Nederlandse
commissie van juristen heeft
vastgesteld dat Nederland de
rechtmatige eigenaar is. Dat
trok Rusland echter nog niet
over de streep.
De tentoonstelling in het
Poesjkin-museum die gisteren
officieel werd geopend, duurt
tot 21 januari en toont de ruim
driehonderd tekeningen. De
waarde van de collectie in Rus
sisch bezit wordt op enkele
tientallen miljoenen guldens
geschat.
WAGENINGEN GPD
Clown Oleg Popov heeft
zaterdag de Circus-pla
quette, een nieuwe inter
nationale circusprijs, ont
vangen. De prijs werd tij
dens de avondvoorstelling
in Wageningen uitgereikt
door de voormalige politi
cus en oud-burgemeester
van Breda Ed Nijpels.
De onderscheiding is
beschikbaar gesteld door
het Nederlandse Theater
bureau Jogerti uit Gronin
gen. Het was de eerste
maal dat de Circus-pla
quette -werd uitgereikt.
Het is de bedoeling, dat
de onderscheiding om de
twee jaar een artiest ten
deel valt die zich op een
bijzondere manier bezig
houdt met een circusdis
cipline.
Popov (65) geldt al 45
jaar als de koning van de
lach. De 'kampioen van
de eenvoud' is de trek
pleister van het Russische
Staatsscircus, dat mo
menteel door Nederland
toert. Vanaf volgende
week vertrekt het circus
naar andere West-Eu-
ropese landen.
Het mooiste gebouw van Berla-
ge is het Haags Gemeentemuse
um. Mooi, maar ook versleten,
lek en moe. Inmiddels is de res
tauratie begonnen, de omvang
rijkste die ooit in Den Haag is
verricht. In drie jaar tijd zal voor
bijna 52 miljoen gulden aan de
schepping van dr. H.P. Berlage
worden verspijkerd. Drie jaar
van hinderlijk bouwen en bre
ken, maar desondanks wordt
het een swingende tijd, belooft
de directie. 'Het zal hier nooit
meer saai zijn'.
Directeur dr. J.H. Locher: „We
hadden de restauratie ook in
twee jaar kunnen doen, maar
dan hadden we dit prachtige
gebouw moeten sluiten. Dat
zou een vorm van zelfmoord
zijn. Laten we maar eerlijk zijn:
men vindt ons nogal terughou
dend. Misschien wel saai. Dat
beeld mogen we onder geen be
ding versterken door de deuren
een tijd dicht te doen. Nee, we
denken juist de andere kant op.
We gaan de verbouwing gebrui
ken om het museum wakker te
schudden."
In alle toonaarden is inmid
dels beschreven hoe erg het ge
bouw er aan toe is. Muren die
ontzet zijn door roestende bal
ken, daken die golven als
springkussens op de kermis, te
gels die bij duizenden los van
In alle toonaarden is inmiddels beschreven hoe erg het gebouw waarin het Haags Gemeentemuseum is gevestigd, er aan toe is.
de wand zijn geraakt. sitie voor het eerst voor het pu- binnen lekte het op tien plaat-
Neem die dag in december bliek toegankelijk was. Buiten sen tegelijk. Het water kabbelde
1994 toen de Mondriaan-expo- viel de regen in stromen neer en zelfs via de trap naar de grote
entreehal. Toen wist iedereen
het weer: zó kan het niet langer.
Frappant aan de restauratie
van kunstwerk 'Mdivl-1985'
(het museum heeft een inventa
risnummer omdat het als on
derdeel van de collectie wordt
beschouwd) zijn de overeen
komsten tussen de bouw in de
jaren dertig en het herstel zestig
jaar later. In de tijd dat Berlage
het Gemeentemuseum (1928-
1935) ontwierp was het nog
heel gewoon dat er tijdens de
bouw wijzigingen door de ar
chitect konden worden aange
bracht. Er bestaat een filmpje
waarop Berlage met een schets
boek op schoot zit te tekenen
terwijl het casco van het muse
um al is opgetrokken. Zo zal het
ook met de restauratie gaan.
Niet alles is in een gedetailleerd
draaiboek te vangen. Nog
steeds houden allerlei adviseurs
en deskundigen zich met deel
gebieden van de restauratie be
zig en niet zelden levert dat
nieuwe inzichten op.
Locher wil afrekenen met het
cliché dat in het mooiste muse
um van Nederland niet veel te
beleven is. De schone slaapster
die maar wacht op het moment
dat ze wordt wakker gekust. Lo
cher: „Neem de muziekafde
ling; met manifestaties die het
karakter van een evenement
hebben, zullen we die nieuw le
ven inblazen. Denk eens aan
een expositie over het klavier.
Dat is eeuwen geleden ontstaan
als een instrument waarmee je
een compositie kon naspelen
door toetsen in te drukken. Dat
was de eerste stap op weg naar
de digitalisering van onze sa
menleving. Zonder het klavier
zouden de schrijfmachine, de
computer, maar ook het key
board er niet zijn geweest. Kijk,
als je die ontwikkeling op een
interessante manier naar voren
brengt - met gebruik van ge
luidsmateriaal - dan is het re
sultaat heel wat dynamischer
dan een rij mooie klavieren die
jè in een zaaltje zet."
De vernieuwing zal het hardst
toeslaan op de kostuumafde
ling. De centraal gelegen tuin
wordt afgegraven ten behoeve
van een verdiepte zaal, met
rondom kabinetten, voor de
kostuumafdeling. De werk
zaamheden daarvoor gaan bin
nenkort beginnen, maar toch is
de openingsdatum nog onbe
kend, omdat het museum wel
geld heeft (3,9 miljoen gulden)
om de ruwbouw neer te zetten,
maar nog naar sponsors zoekt
die de noodzakelijke 2.4 miljoen
kunnen bijpassen voor de volle
dige voltooiing. Locher zegt er
vertrouwen in te hebben dat de
nieuwe kostuumafdeling in
1998 tegelijk met de rest van
museum wordt opgeleverd.
Daarmee zou de rehabilitatie
van het Gemeentemuseum
compleet zijn.
